Εσκιμώοι, Κινέζοι και νήπια στη χορεία των ορθόδοξων Αγίων

 πηγή: Πατρίς,12-10-2005

Δύο αξιόλογες μελέτες αγιολογικού και υμνολογικού περιεχομένου. Τα καινούργια βιβλία του Θ. Ι. Ρηγινιώτη “Σύγχρονοι Αγιοι” και “Αγια Νήπια”.

Γράφει ο Γ. Μ. Βαρδαβάς

Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησαν τα δυο καινούργια έργα του δραστήριου θεολόγου εκ Ρεθύμνης Θ. Ι. Ρηγινιώτη. Ο συγγραφέας ως γνωστόν ασχολείται με τον κρητικό στίχο, τη λαογραφία της Κρήτης και το εν γένει κρητικό ιδίωμα. Καρπός της μακροχρόνιας ενασχόλησής του με τα του κρητικού ιδιώματος είναι τα προηγούμενα έργα του “Ο παραμυθάς με το νταούλι” (Ρέθυμνο 1998) και “Τίβοτσι” (Ηράκλειο 2001). Τα καινούργια του έργα αφορούν τη Θεολογική επιστήμη, που εδώ και αρκετά χρόνια υπηρετεί.
Στο βιβλίο “Αγια Νήπια”, ο συγγραφέας εκδιπλώνει το πολύπλευρο ταλέντο του, που, εκτός από τη δημιουργία εξαιρετικών μαντινάδων, επεκτείνεται και στην υμνογραφία. Πρόκειται, όπως δηλώνει και ο υπότιτλος του βιβλίου, για “Παράκληση προς τα νήπια της Βηθλεέμ, τα θύματα της σφαγής των νηπίων”, υπό του Ηρώδου. Η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη τους στις 29 Δεκεμβρίου. Στη σύντομη αλλά περιεκτική εισαγωγή του βιβλίου τίθεται το ιστορικό πλαίσιο αλλά και η θεολογική βάση των γεγονότων της σφαγής των νηπίων. Ο συγγραφέας προχωρά ακόμα περισσότερο αναφερόμενος στο πρόβλημα της θεοδικίας εξ ορθοδόξου επόψεως. Σωστά γνωστός πανεπιστημιακός έχει επισημάνει ότι “ο λόγος της Θεολογίας είναι η θεοδικία”. Ο συγγραφέας δεν χαρίζεται και θέτει το πρόβλημα στις σωστές διαστάσεις του: “Γιατί ο Θεός επέτρεψε τέτοια σφαγή; Το ερώτημα είναι ανάλογο με το γιατί ο Θεός, ο πανάγαθος και παντοδύναμος, επέτρεψε το Μεσαίωνα, την αποικιοκρατία ή τους παγκοσμίους πολέμους και επιτρέπει σήμερα την εξαθλίωση των φτωχών λαών...” (σελ. 5). Ακολούθως θέτει το πρόβλημα στις σωστές του διαστάσεις αναφερόμενος στη δικαιοσύνη του Θεού αλλά και στην ανθρώπινη ευθύνη. Παραλλήλως αναφέρεται και σε άλλες περιπτώσεις παιδομαρτύρων (Αγιος Κήρυκος, Αγία Πίστη κλπ). Η εισαγωγή κλείνει με μια σύντομη αναφορά στην ορθόδοξη υμνογραφία. Επεται ο παρακλητικός κανών απ’ όπου σταχυολογούμε ένα μικρό δείγμα:

Αγνών Νηπίων
το χρυσόπτερον σμήνος,
ώσπερ μελισσών
φωλευόντων εν βράχω,
τον ουρανόν εποίησε
κοιλάδα Φωτός, ταύτα
και ημείς υμνήσωμεν
και θερμώς μελωδήσωμεν,
ου φωνή κραυγάζοντες,
ίνα μη φοβηθώσι,
αλλ’ εν σεμνή πραεία
προσευχή, καθώς αρμόζει
εις άγια Νήπια.

Διάσωσον από κινδύνων
τους δούλους σου Θεοτόκε
των εν Βηθλεέμ σου
μαρτύρων κύκλω πετόντων
σοι και ίασαι ασθενείας
και πάθους

Εν τω παραδείσω, εις κήπον
χαράς, οι βλαστοί Κυρίου
εξήνθισαν.
Μητέρες δε μη κλαίετε
βρεφών υμών σφαγήν
ταύτα εν ταις νεφέλαις
υπ’ αγγέλων κρατούνται
νέκταρ αγιότητος
και της ζωής καρπούς
γευόμενα.

Εν μαιευτηρίω
των ουρανών άγγελοι
Κυρίου εγεννήθησαν
νεοσσοί εγγύς της ημέρας
των πρώτων
Χριστουγέννων και
της αθανασίας γάλα
εθήλασαν.

Στο μικρού σχήματος βιβλίο “Σύγχρονοι Αγιοι” ο συγγραφέας με συστηματικό τρόπο αναφέρεται σε αρκετές περιπτώσεις σύγχρονων Αγίων και οσίων της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Στα θετικά του βιβλίου συγκαταλέγεται και η πλούσια εικονογράφησή του. Στο εξώφυλλο υπάρχει η εικόνα των εν Κίνα μαρτυρησάντων κατά την επανάσταση των Μπόξερ (1900). Εκπλήσσεται κανείς με την οικουμενικότητα της Ορθοδοξίας. Μέχρι και στην Κίνα υπάρχει “νέφος μαρτύρων”, Αγίων που θυσιάστηκαν για το Χριστό. Μεγάλη έκπληξη περιμένει τον αναγνώστη και στο οπισθόφυλλο καθώς εκεί διαπιστώνει ότι στη χορεία των Αγίων της Εκκλησίας μας συγκαταλέγονται και Εσκιμώοι. Πρόκειται για τον Αγιο Πέτρο τον Εσκιμώο (της φυλής των Αλεούτων). Ο συγγραφέας αντί προλόγου παραθέτει το συναξάριο του (σελ. 7-8). Ακολουθεί μια εμπεριστατωμένη ανάλυση της ορθοδόξου σωτηριολογίας. Στο πλαίσιο αυτό αναλύονται οι έννοιες της ειρήνης και της αγιότητας.
Επεται η διαπραγμάτευση του κυρίως θέματος του βιβλίου, που αφορά στους Αγίους και Οσίους του εικοστού αιωνα. Μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται οι εν Κίνα μάρτυρες, ο Αγιος Ιωάννης της Κροστάνδης, ο Αγιος Νεκτάριος, ο Αγιος Νικόλαος Πλανάς, ο Αγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, ο Αγιος Σεραφείμ της Βίριτσα, ο άγιος Γεώργιος Καρσλίδης, ο Αγιος Λουκάς ο ιατρός, ο Αγιος Ιωάννης της Σανγκάης, ο γέροντας Φιλόθεος Ζερβάκος, ο γέροντας Ιάκωβος, ο γέροντας Πορφύριος, ο γέροντας Παϊσιος κ.π.α.
Στο βιβλίο υπάρχει και αξιόλογο υμνογραφικό παράρτημα ανθολογημένο από διάφορες πηγές. Αξίζει να αναφερθεί και η ύπαρξη ευσύνοπτου χρονολογικού και γεωγραφικού πίνακα στο τέλος της μελέτης. Παραθέτουμε από το υμνογραφικό παράρτημα τα απολυτίκια του Αγίου Πέτρου του Εσκιμώου και των εν Κίνα μαρτυρησάντων:

Σε τον ήρωα
εν τοις βασάνοις
και αθλήσαντα φρικτώς
εν πάγοις
Νεομάρτυρα Πέτρον
τιμήσωμεν
των Αλεούτων ελπίδα
και καύχημα
και των εν δούλοις λαών
εγκαλλώπισμα
Μάρτυς ένδοξε, τον πάντων
Θεόν ικέτευε
Το έαρ εισελθείν εν ταις
ψυχαίς ημών.

Εκ των ηπείρων του κόσμου
συναχθέντες πάντες εις Κίναν
οι φιλόθεοι στραφώμεν
των Κινέζων μαρτύρων
εορτήν ποιούντες

Αυτοί γαρ ζωήν εδώρισαν
τω Χριστώ αγρίως
αναιρεθέντες ώσπερ αμνοί
και οικούντες παράδεισον
λαούς φρουρούσι της γης
αεί Θεώ πρεσβεύοντες

δι’ ειρήνην παγκόσμιον.

Καταλήγοντας θα λέγαμε ότι τα ανωτέρω έργα αποτελούν μια χρήσιμη προσθήκη στην αγιολογική και υμνολογική βιβλιογραφία.