Τα Χριστούγεννα έρχονται και είμαι κατενθουσιασμένος!
Λένε πως τα Χριστούγεννα είναι για τα παιδιά. Σωστά. Επειδή ο Χριστός είπε να μένουμε πάντα παιδιά – δηλαδή αθώοι, ενθουσιασμένοι και γεμάτοι αγάπη. Άρα τα Χριστούγεννα είναι για εμάς!
Τα Χριστούγεννα, όπως όλα τα πράγματα στον κόσμο, έχουν δύο πλευρές. Οι δύο πλευρές των Χριστουγέννων είναι η λαϊκή ή εμπορική και η θρησκευτική – ή, με τα λόγια της παράδοσής μας, η «κοσμική» και η πνευματική. Κοσμική σημαίνει «μη θρησκευτική», ενώ πνευματική σημαίνει αυτό που ο πολύς κόσμος ονομάζει «θρησκευτική».
Η κοσμική ή εμπορική (και λαϊκή) πλευρά των Χριστουγέννων είναι όμορφη και προσφέρει στους ανθρώπους στιγμές χαράς, ξεκούρασης και σύνδεσης μεταξύ τους – είναι η πλευρά με τα χριστουγεννιάτικα έθιμα, τα στολισμένα δέντρα, τα φωτάκια, τους «αγιοβασίληδες», το γιορτινό τραπέζι, τα «χριστουγεννιάτικα τραγούδια» στο ραδιόφωνο και στο διαδίκτυο, τις «χριστουγεννιάτικες ταινίες» στους κινηματογράφους και την τηλεόραση…
Αν όμως μας λείπει η πνευματική πλευρά, τότε νομίζω πως η πραγματική σημασία των Χριστουγέννων φεύγει και απομένει το περιτύλιγμα. Μένουν «διακοπές», «γιορτές» «Ho-Ho-Holidays!» – οι οποίες σύντομα τελειώνουν και απομένει μια μελαγχολία. Ενώ, αν συμπεριλάβουμε την πνευματική πλευρά, δεν έχουμε απλώς γιορτές και διακοπές, αλλά αληθινά Χριστούγεννα, τα οποία δεν τελειώνουν ποτέ, όλο το χρόνο, όπως και το Πάσχα δεν τελειώνει ποτέ όλο το χρόνο (αφού κάθε Κυριακή στην εκκλησία γιορτάζουμε την ανάσταση του Χριστού), καθώς έγραψε πολύ εύστοχα πέρυσι ένας φίλος μου.
Οι πρόγονοί μας συνδύαζαν και τις δύο πλευρές. Νομίζω πως είναι ωραίο να τους μιμηθούμε.
Τι περιλαμβάνει αυτή η πνευματική πλευρά;
Κατ’ αρχάς, τη νηστεία των Χριστουγέννων, η οποία άρχισε στις 15 Νοεμβρίου, αλλά ποτέ δεν είναι αργά. Είναι μια ελαφριά σαρακοστή, όπου, αν θέλουμε, τρώμε ψάρια μέχρι περίπου τις 15 Δεκεμβρίου, επειδή δεν έχει κάτι θλιβερό (όπως η Μεγάλη Σαρακοστή, πριν το Πάσχα, που περνάει από τη Σταύρωση του Χριστού), αλλά μας πηγαίνει κατ’ ευθείαν στο χαρμόσυνο γεγονός της Γιορτής! Περιλαμβάνει επίσης πολλές γιορτές αγίων, γνωστών και αγαπημένων του λαού μας, που οι πρόγονοί μας τις γιόρταζαν με ενθουσιασμό, πήγαιναν στην εκκλησία και, όσοι είχαν τη γιορτή τους, κερνούσαν τους φίλους τους (φυσικά με νηστίσιμα γλυκά και φαγητά, που είναι άφθονα και πολύ νόστιμα). Έχουμε λοιπόν εορτές όπως της αγίας Αικατερίνης, του αγίου Στυλιανού, του αγίου Ανδρέα, της αγίας Βαρβάρας, του αγίου Νικολάου, του αγίου Σπυρίδωνα, του αγίου Ελευθερίου και πολλές άλλες, φτάνοντας μέχρι της αγίας Ευγενίας (παραμονή των Χριστουγέννων), ενώ στην Κρήτη γιορτάζουμε και τους αγίους Δέκα στις 23 Δεκεμβρίου!
Εννοείται πως μέχρι την ημέρα των Χριστουγέννων δεν εμφανίζονταν κουραμπιέδες στο τραπέζι, μόνο μελομακάρονα – επειδή φυσικά τα μελομακάρονα είναι νηστίσιμα, ενώ οι κουραμπιέδες όχι, άρα κουραμπιέδες τρώμε από την ημέρα των Χριστουγέννων και μετά.
Ούτε και «ρεβεγιόν» γινόταν την παραμονή των Χριστουγέννων, γιατί οι χριστιανοί νηστεύουν και το πρωί θα πάνε στην εκκλησία. Το χριστουγεννιάτικο γλέντι ή τραπέζι ή πανηγύρι αρχίζει μετά τη θεία λειτουργία της ημέρας των Χριστουγέννων.
Η πνευματική πλευρά των Χριστουγέννων περιλαμβάνει επίσης υπέροχους ύμνους στην εκκλησία, οι οποίοι τονίζουν ότι ο Υιός του Θεού έγινε άνθρωπος, για να κάνει τον άνθρωπο υιό του Θεού! Ήδη ψάλλονται στις εκκλησίες μας χριστουγεννιάτικοι ύμνοι (προεόρτιοι), που προετοιμάζουν τις ψυχές μας να υποδεχτεί τη Γέννηση του Χριστού. Τους έχουν γράψει σπουδαίοι ποιητές και μουσικοί, όπως ο άγιος Ρωμανός ο Μελωδός και ο άγιος Κοσμάς ο Μελωδός και Ποιητής!
Περιλαμβάνει επίσης ότι το πρωί των Χριστουγέννων πηγαίνουμε στην εκκλησία και, είτε αυτή την ημέρα (την ημέρα της εορτής) είτε λίγο πιο νωρίς, μεταλαβαίνουμε το σώμα και το αίμα του Χριστού, σύμφωνα με τη δική Του εντολή, που καταγράφεται στο κατά Ιωάννην ευαγγέλιο, στο κεφάλαιο 6, και αντίστοιχα στα τρία άλλα ευαγγέλια, στη διήγηση για τον Μυστικό Δείπνο. Σύμφωνα με τον ίδιο τον Ιησού Χριστό, όποιος μεταλαβαίνει το σώμα και το αίμα Του μένει μέσα Του και ο Χριστός μέσα σ’ αυτόν, και έχει ζωή αιώνια, που δεν τελειώνει ούτε με τον θάνατο.
Αν θέλουμε να συνοψίσουμε το περιεχόμενο των Χριστουγέννων σε μία φράση, είναι αυτό που έχουν γράψει άγιοι του παρελθόντος, όπως ο άγιος Αθανάσιος ο Μέγας: «Ο Θεός έγινε άνθρωπος, για να γίνουμε εμείς θεοί». Και, όταν λέει «να γίνουμε θεοί», εννοεί να γίνουμε άγιοι.
Ο Χριστός, το ένα από τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδας (δηλαδή του Τριαδικού Θεού), έγινε άνθρωπος, για να απλώσει μια γέφυρα που ενώνει άνθρωπο και Θεό. Η γέφυρα αυτή είναι ο ίδιος ο Χριστός και, μέσω αυτής της γέφυρας (μέσω της σχέσης με το Χριστό δηλαδή), κάθε άνθρωπος μπορεί να πλησιάσει το Θεό και να ενωθεί μαζί του, είτε λίγο, είτε πολύ ή και πάρα πολύ – εκείνοι που ενώθηκαν με τον Θεό πάρα πολύ είναι αυτοί, τους οποίους ονομάζουμε αγίους.
Τη γέφυρα αυτή την περνάμε μέσω της αγάπης. Ο Χριστός, όταν ρωτήθηκε «ποια είναι η μεγαλύτερη εντολή του Θεού», απάντησε: «Να αγαπήσεις τον Κύριο και Θεό σου, με όλη την καρδιά, την ψυχή, τη δύναμη και το νου σου. Και δεύτερη εντολή, όμοια με την πρώτη, να αγαπήσεις τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου» (κατά Ματθαίον ευαγγέλιο, κεφάλαιο 22, στίχοι 37-40).
Εμείς, πολύ σωστά, έχουμε κρατήσει αυτά τα λόγια για την αγάπη στον πλησίον. Αλλά έχουμε ξεχάσει την αγάπη στο Θεό. Κι όμως, Εκείνος αξίζει αγάπη, επειδή «Αυτός πρώτος μας αγάπησε και πρόσφερε τον Μονογενή Υιό Του για να μη χαθεί όποιος πιστεύει σ’ Αυτόν, αλλά να ζήσει αιώνια» (ευαγγελιστής Ιωάννης, Α΄ Επιστολή Ιωάννου, κεφάλαιο 4). Και παρακάτω γράφει: «Αυτή την εντολή έχουμε, όποιος αγαπά τον Θεό, να αγαπά και τον αδελφό του» (δηλαδή το συνάνθρωπό του).
Θα μπορούσαμε να πούμε πολλά για όλ’ αυτά. Αλλά ας σταματήσουμε εδώ. Ας θυμηθούμε για ποιον λόγο υπάρχει αυτή η γιορτή, για ποιο πρόσωπο της ιστορίας και της παράδοσής μας, και ας Τον βάλουμε λίγο κι Εκείνον στην καρδιά και στη ζωή μας και στις σχέσεις μας με τους συνανθρώπους μας, με τους φίλους μας, την οικογένειά μας, αλλά και με τους εχθρούς μας, τους οποίους Εκείνος ζήτησε να συγχωρούμε. Και πιστέψτε με, θ’ αλλάξει η ζωή μας και ολόκληρη η κοινωνία, προς το καλύτερο!
Καλά (ευλογημένα) Χριστούγεννα!
Θεόδωρος Ι. Ρηγινιώτης
