Στ. Γιαγκάζογλου: «Τα Θρησκευτικά υποχρεωτικό μάθημα και για όλους»

 Πηγή: Εκπαιδευτικό Ιστολόγιο Λάρισας 

& Η Θεολογία Μεσοπέλαγα

* Οι προτάσεις του τομέα Θεολόγων του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για τα Θρησκευτικά στο νέο Λύκειο – Να δοθεί τέρμα στις απαλλαγές εισηγείται ο Σύμβουλος του Π.Ι., προτείνοντας την καθιέρωση της «Φιλοσοφικής Ηθικής», ως εναλλακτικού μαθήματος.

Την εκτίμηση ότι η πολιτική ηγεσία του υπ. Παιδείας, υιοθετώντας τη σχετική εισήγηση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, θα διατηρήσει και στο νέο Λύκειο το μάθημα των Θρησκευτικών στο βασικό κορμό των μαθημάτων γενικής παιδείας, εξέφρασε ο Σύμβουλος του τομέα Θεολόγων του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, δρ. Σταύρος Γιαγκάζογλου, μιλώντας πρόσφατα στο Ρ/Σ της Ιεράς Μητρόπολης Λάρισας (96,3 FM) και στο δημοσιογράφο – θεολόγο Χάρη Ανδρεόπουλο.

Κρίνοντας με βάση παιδαγωγικά κριτήρια ο κ. Γιαγκάζογλου υποστήριξε ότι το ανθρωποκεντρικό σχολείο που οραματίζεται η πολιτεία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς να έχει, ως υποχρεωτικά, βασικά ανθρωπιστικά μαθήματα, όπως το θρησκευτικό και το ιστορικό μάθημα. «Δεν μπορεί να νοηθεί εγκύκλια παιδεία χωρίς Θρησκευτικά και Ιστορία», τόνισε ο Σύμβουλος του Π.Ι., αναφέροντας ότι, σε αντίθεση με την πρόταση μιας Επιτροπής διευθυντών που διέρρευσε στο Τύπο και ήθελε τα Θρησκευτικά και την Ιστορία, ως επιλεγόμενα μαθήματα στο νέο Λύκειο, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο πρόκειται να εισηγηθεί στη πολιτική ηγεσία του υπουργείου τα δύο αυτά - καθώς και άλλα - μαθήματα γενικής παιδείας, να υπάρχουν ως υποχρεωτικά στο νέο Λύκειο, ως «εκ των ων ουκ άνευ» μορφωτικά αγαθά, αν θέλουμε να μιλάμε για ένα Λύκειο που παρέχει πραγματική γενική, ανθρωπιστική παιδεία και όχι κατάρτιση.

«Αν το μάθημα των Θρησκευτικών τεθεί υπό καθεστώς επιλογής, τότε θα μπορεί ένας μαθητής να μην το επιλέξει ποτέ, όχι επειδή δεν συμπαθεί το μάθημα, αλλά απλώς για να ελαφρύνει το πρόγραμμά του. Είναι, όμως, δυνατόν να θεωρήσουμε ότι σ’ αυτόν τον μαθητή παρέχεται εγκύκλια γενική παιδεία;», διερωτήθηκε ο κ. Γιαγκάζογλου, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι, τελικά, θα αναθεωρηθεί η πρόταση της Επιτροπής διευθυντών να γίνει το μάθημα επιλεγόμενο και θα παραμείνει υποχρεωτικό. Γιατί», όπως επεσήμανε, «αν επικρατήσουν κριτήρια που δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν την ανθρωποκεντρική διάσταση της γενικής εκπαίδευσης και περιθωριοποιούν μαθήματα κορμού, όπως τα Θρησκευτικά και η Ιστορία, τότε Γενικό Λύκειο τινάζεται στον αέρα…».

Ο Σύμβουλος του Π.Ι. αναφερόμενος, ειδικότερα, στην ουσιαστική προσφορά που μπορεί να έχει το θρησκευτικό μάθημα, ειδικά στην εποχή μας, κατά την οποία τα σχολεία μας υποδέχονται όλο και περισσότερο παιδιά μεταναστών, ο κ. Γιαγκάζογλου τόνισε ότι στις μέρες μας ο ειδικός ρόλος του θρησκευτικού μαθήματος για τη διαχείριση των ζητημάτων της διαπολιτισμικότητας είναι αναντικατάστατος, μιας και τα μεταναστόπουλα προέρχονται, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, από διαφορετικές θρησκευτικές παραδόσεις και, άρα, θα πρέπει και να δικά μας παιδιά - τα ορθόδοξα Ελληνόπουλα - να ενημερωθούν για το πιστεύω των συμμαθητών τους, αλλά και τα μεταναστόπουλα να ενημερωθούν για τη κεντρική θρησκευτική παράδοση του τόπου που τους φιλοξενεί, για τη ομαλή κοινωνική ένταξή τους.

Ο κ. Γιαγκάζογλου εξέφρασε την εκτίμηση ότι το υπουργείο κινείται προς την κατεύθυνση αναθεώρησης της πρότασης να ενταχθεί στα επιλεγόμενα μαθήμα το μάθημα των Θρησκευτικών, όπως είχε εισηγηθεί η Επιτροπή διευθυντών και σημείωσε ότι ήδη το υπουργείο έχει συστήσει μια άλλη επιστημονική επιτροπή στην οποία μετέχει και ο πρόεδρος του τμήματος Β/θμιας γενικής εκπαίδευσης του Π.Ι. Χρήστος Δούκας, ο οποίος, όπως εξήγησε ο κ. Γιαγκάζογλου, πρόκειται να μεταφέρει τις προτάσεις που έκανε το Π.Ι. ένα χρόνο ενωρίτερα, στο πλαίσιο της συμμετοχής του στον εθνικό διάλογο για την Παιδεία.

ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ Π.Ι.

Ποιες είναι, σε γενικές γραμμές, αυτές οι προτάσεις (για το νέο Λύκειο) του Π.Ι.: η ύπαρξη ενός ισχυρού κορμού μαθημάτων εγκύκλιας - γενικής παιδείας (μεταξύ των οποίων και το θρησκευτικό μάθημα) που θα είναι υποχρεωτικά για όλους τους μαθητές και από κεί και πέρα να υπάρχουν εξειδικεύσεις – κύκλοι θεωρητικής και θετικής κατεύθυνσης καθώς και κοινωνικοικονομικών επιστημών που θα έχουν μαθήματα υψηλής και χαμηλής βαρύτητας και σ’ αυτές τις κατευθύνσεις θα μπορούν να υπάρχουν στοχευμένες επιλογές μαθημάτων, ενώ θα πρέπει να υπάρχουν και επιλογές σε μαθήματα ξένων γλωσσών, σε δράσεις πολιτισμού, περιβαλλοντικής αγωγής, κ.ο.κ. Ο κ. Γιαγκάζογλου επεσήμανε, επίσης, ότι το νέο Λύκειο προτείνεται να συνδέεται με τα προγράμματα σπουδών του Δημοτικού και του Γυμνασίου, ασφαλώς δε και με τη τριτοβάθμια εκπαίδευση, έχοντας, όμως, σε κάθε περίπτωση στο πρόγραμμά του τον κορμό των υποχρεωτικών μαθημάτων γενικής παιδείας, στο πλαίσιο της μορφωτικής του αυτοτέλειας.

Ο Σύμβουλος του Π.Ι. είπε ότι ήδη γίνονται συζητήσεις, υπάρχουν σε εξέλιξη ζυμώσεις και όταν η υπουργός δημοσιοποιήσει στο επίσημο σχέδιο για το νέο Λύκειο, τότε στο πλαίσιο της επίσημης διαβούλευσης θα πρέπει να τοποθετηθούν οι πάντες έτσι ώστε μέσα από ένα δημιουργικό διάλογο να προκύψει το καλύτερο αποτέλεσμα.

ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ως προς τον χαρακτήρα και το περιεχόμενο που θα πρέπει να έχει το μάθημα ο κ. Γιαγκάζογλου ανέφερε ότι η 11μελής Επιστημονική Επιτροπή για τα νέα προγράμματα του Δημοτικού και του Γυμνασίου σχεδιάζει να προτείνει ένα πολύ πιο ανοικτό χαρακτήρα θρησκευτικού μαθήματος για το Δημοτικό και το Γυμνάσιο. Το μάθημα δεν θα είναι θρησκειολογικό, όπως θρυλείται από κάποιους, αλλά ένα μάθημα θεολογικό – παιδαγωγικό το οποίο θα είναι πιο ανοικτό απ΄ ότι είναι σήμερα στις άλλες χριστιανικές θρησκευτικές παραδόσεις, τα άλλα θρησκεύματα και στα μεγάλα ζητήματα που έθεσε η εκκοσμίκευση από τη μετανεωτερικότητα και μετά. Αρα, μιλάμε για ένα μάθημα που θα χωράει όλους του μαθητές χωρίς, φυσικά, να απεμπολεί τον κεντρικό ρόλο της ορθόδοξης θεολογίας και παράδοσης ο οποίος θα είναι απόλυτα κεντρικός, όπως συμβαίνει, κατά ανάλογο τρόπο, και με το μάθημα της Ιστορίας.

Μιλάμε για ένα θρησκευτικό μάθημα ανοικτό, πλουραλιστικό, με γνωσιακό και παιδαγωγικό χαρακτήρα, ένα μάθημα που θα ανοίγεται στις μεγάλες χριστιανικές παραδόσεις (Ρωμαιοκαθολικισμός, Προτεσταντισμός) και στις μεγάλες θρησκείες που μας ενδιαφέρουν για το σήμερα (Ισλάμ, Ιουδαϊσμός). Αυτό είναι εξ’ άλλου και το πρόγραμμα των Θεολογικών μας Σχολών», υπογράμμισε ο κ. Γιαγκάζογλου εκφράζοντας τη «απορία για το γεγονός ότι ορισμένοι με φανατισμό και συκοφαντική διάθεση μονίμως έχουν τη τάση να θεωρούν ότι η υπέβαση του κατηχητικού ή του ομολογιακού προτύπου του μαθήματος των Θρησκευτικών θα σημάνει την αλλοίωσή του κάτι που, φυσικά, δεν ισχύει, επ’ ουδενί. Ισα – ίσα, επεσήμανε «αυτό που επιδιώκεται να τονισθεί είναι ο μορφωτικός και παιδαγωγικός χαρακτήρας της ορθόδοξης Θεολογίας η οποία μεταπλάθει σε γνωσιακά στοιχεία και αξίες παιδαγωγικές την ορθόδοξη παράδοση όπως αυτή σαρκώθηκε στα μνημεία του πολιτισμού, στην εκκλησιαστική τέχνη, στα κείμενα των Πατέρων, κλπ. Όλα αυτά θα πρέπει να περάσουν στο μαθητή, αλλά με έναν χαρακτήρα καθαρά παιδαγωγικό και γνωσιακό και όχι χαρακτήρα μύησης στη πίστη, διότι αυτή η υπόθεση είναι πάρα πολύ σοβαρή, αλλά η κατήχηση δεν μπορεί να είναι έργο της πολιτείας και του σχολείου, καθώς ξεκάθαρα αποτελεί υπόθεση και έργο της Εκκλησίας»

ΤΕΡΜΑ ΣΤΙΣ ΑΠΑΛΛΑΓΕΣ

Για το θρησκευτικό μάθημα στο Λύκειο ο κ. Γιαγκάζογλου ανέφερε ότι το Π.Ι. πρόκειται να εισηγηθεί το σημερινό μάθημα της Χριστιανικής Ηθικής που διδάσκεται στη σημερινή Γ’ Λυκείου να «εξαπλωθεί» και στην Α’ και Β΄ τάξη του νέου Λυκείου, αλλάζοντας έτσι τη σημερινή λογική ότι στη Α’ τάξη κάνουμε ένα είδος κατήχησης και λειτουργικής, στη Β΄ κάνουμε θρησκειολογία με στοιχεία δογματικής. Η λογική της «θεολογίας των κλάδων», όπως γίνεται στην ακαδημαϊκή θεολογία, δεν μπορεί», υπογράμμισε, «πλέον, να «περπατήσει» στο σημερινό σχολείο». Επίσης, ο κ. Γιαγκάζογλου ανεκοίνωσε – μιλώντας πάντα για το νέο Λύκειο – ότι πρόκειται να προταθεί ένα νέο, εναλλακτικό μάθημα το οποίο θα λέγεται «Φιλοσοφική Ηθική» το οποίο θα βαθμολογείται κανονικά και θα είναι απολύτως ανοικτό στους πάντες και κανένας μαθητής – ακόμη και ετερόδοξος ή αλλόθρησκος - δεν θα μπορεί να έχει επιχειρήματα να μην το παρακολουθήσει. Το εναλλακτικό αυτό μάθημα θα πρέπει να το παρακολουθούν υποχρεωτικά όσοι έχουν τις όποιες αντιρρήσεις τους για το θρησκευτικό μάθημα και μέχρις ότου λυθεί οριστικά το ζήτημα της νομιμοποιητικής βάσης του μαθήματος που εμείς το θέλουμε υποχρεωτικό γιατί θεωρούμε ότι η θρησκευτική αγωγή πρέπει να αφορά όλους τους μαθητές και, συνεπώς, να μην απαλλάσσεται κανένας. Παρετήρησε, μάλιστα, ο κ. Γιαγκάζογλου ότι οι περισσότεροι μαθητές που ζητούν και παίρνουν, με την επίκληση λόγων «συνείδησης», απαλλαγή μετά το δικαίωμα που δόθηκε με τις εγκυκλίους Στυλιανίδη τον Αύγουστο του 2008, είναι κυρίως χριστιανόπουλα, ορθόδοξα παιδιά που το κάνουν θέλοντας απλώς να διδάσκονται ένα μάθημα λιγότερο, για λόγους …ελάφρυνσης. Εκδηλώνεται έτσι», τόνισε, «το παράδοξο φαινόμενο να’ χουμε μεταναστόπουλα, παιδιά άλλων θρησκευτικών παραδόσεων που μένουν στη τάξη και παρακολουθούν το μάθημα των Θρησκευτικών, ενώ τα δικά μας φεύγουν στο σπίτι ή βρίσκονται έξω, στην αυλή…Αυτή η κατάσταση θα πρέπει να σταματήσει, όλοι οι μαθητές, ανεξαρτήτως θρησκεύματος, θα πρέπει να βρίσκονται στη τάξη παρακολουθώντας Θρησκευτικά, ή το εναλλακτικό θρησκευτικό μάθημα».