Π. Ήφαιστος, Παρέμβαση για τον ρόλο της Εκκλησίας

Παρέμβαση στο ζήτημα της «θέσης και άποψης» της ελληνικής εκκλησίας

Παναγιώτης Ήφαιστος, καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς

Πηγή: ιστοσελίδα Π. Ήφαιστου & LoMaK

Το συντρέχον μέγα κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό, πνευματικό, ηθικό και διπλωματικό πρόβλημα της Ελλάδας το οποίο ενδέχεται να καταλύσει ολοκληρωτικά το νεοελληνικό κρατίδιο συμπαρασύροντας στο βάραθρο όσους Έλληνες απέμειναν, δεν είναι άσχετο με την συζήτηση για τον ρόλο της Ελλαδικής Εκκλησίας και δεν αφορά μόνο τον εκάστοτε Αρχιεπίσκοπο ή επίσκοπο. Αυτό που διακυβεύεται, εκτιμώ, είναι κατά πόσο η Ελλάδα μετά από δύο περίπου αιώνες θα καταστεί εθνικά ανεξάρτητη και κατά πόσο θα εισέλθει σε πορεία δημοκρατίας και πολιτικού πολιτισμού, ή, αντίστροφα, κατά πόσο θα διαλυθεί για να εκτονωθούν τα σύνδρομα όσων επί δεκαετίες την καβαλίκευαν σέρνοντάς την στην εξάρτηση, στην πνευματική εκμηδένιση, στο ηθικό ξεχαρβάλωμα, στις ήττες και στις καταστροφές.

Συντομογραφικά μόνο:
      1. Έτσι που καταντήσαμε λόγω διάδοσης των εθνομηδενιστικών παραδοχών, ας καταθέσω, πρώτα, ένα «πιστοποιητικό προοδευτικής ορθότητας»: Δεν είμαι κατ’ ανάγκη θρησκευόμενος και δεν ενδιαφέρει κανένα ή την επίμαχη συζήτηση αν ο εκάστοτε σχολιαστής είναι «πιστός», άθεος, ή πιστός αλλά μη συχνός επισκέπτης στην Εκκλησία της ενορίας του. Τα ζητήματα που τίθενται για τον ρόλο της Εκκλησίας είναι πολιτικά. Θέτουν επί τάπητος το ερώτημα κατά πόσο θα μιλάμε λογικά και στην βάση μιας ελάχιστης γνώσης ή κατά πόσο υπάρχουν πλέον εχθρικά και φιλοσοφικά ασυμβίβαστα στρατόπεδα. Γιατί το σύνορο προσδιορίζεται, εν τέλει, από την απάντηση στο ερώτημα «τι συγκροτεί και συγκροτεί τα κράτη και τον κόσμο» και το συμπαρομαρτούν ερώτημα «πώς εξελίχθηκε ο κόσμος από την αρχαιότητα μέχρι το τέλος της Βυζαντινής Οικουμένης και στην συνέχεια από τον 15ο αιώνα μέχρι σήμερα».
      2. Λόγος για να συζητούν δύο Έλληνες σήμερα δεν υπάρχει αν δεν στέκονται πάνω στην ίδια διάγνωση των αιτίων: Το μέγα πρόβλημα της Ελλάδας ποτέ δεν ήταν η Εκκλησία αλλά η ξένη εξάρτηση και η άρρηκτα συναρτημένη με αυτή φαυλοκρατία των εξαρτημένων εξουσιαστών. Βαθύτερη αιτία είναι ότι ήδη μετά την δεκαετία του 1820 το κρατικό εποικοδόμημα στημένο μοντερνιστικά ήταν ηθικοκανονιστικά ασύμβατο με την υποκείμενη εθνική ανθρωπολογία. Η εξουσία που στήθηκε μέχρι και σήμερα ακούει στο όνομα «έμμεση αντιπροσώπευση» και κατ’ όνομα μόνο «έμμεσης αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας». Για να δικαιούνταν το τελευταίο ακρωνύμιο έπρεπε να έχει φορά κίνησης προς άμεση δημοκρατία. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Μετά την επανάσταση, δεν κινηθήκαμε πάνω στα αχνάρια της τρισχιλιετούς παράδοσής μας στον στίβο του πολιτικού πολιτισμού, με αποτέλεσμα, να εισέλθουμε σε τούνελ δύο περίπου αιώνων εξάρτησης, φαύλων κύκλων εμφύλιων διενέξεων και διαδοχής της μιας κρατικής φαυλοκρατίας από μια άλλη.

      3. Είναι τουλάχιστον απαράδεκτος και αχαρακτήριστος αυταρχισμός εάν κανείς αξιώσει από οποιαδήποτε ομάδα ή μέλος της ελληνικής κοινωνίας να μην έχει λόγο για τα κοινωνικοπολιτικά δρώμενα, ιδιαίτερα όταν πολλοί φοβούνται ότι κινδυνεύουμε να καταρρεύσουμε ολοσχερώς. Όταν όλοι μιλούν για μεγάλες επερχόμενες κακουχίες, μεγάλα δεινά και ενδεχομένως ένας μερικός ή ολικός ιστορικός εκμηδενισμός μας είναι προπετές να ζητάς από τον σημαντικότερο, μεγαλύτερο και ιστορικότερο πνευματικό θεσμό να σιωπήσει. Είναι εξαιρετικά πονηρή στάση αν κανείς αξιώνει να στερηθεί η Ελληνική Εκκλησία της ελεύθερης και ανεμπόδιστης διατύπωσης θέσεων που εκφράζουν τον μακραίωνα διαμορφωμένο πνευματικό κόσμο που μακραίωνα αντιπροσωπεύει, θέση με την οποία συνηγορούν πολλά εκατομμύρια ελλήνων. Είναι αχαρακτήριστο να επιχειρείται να εμποδιστεί ένας πνευματικός θεσμός να διατυπώσει κοινωνικοπολιτικές ευαισθησίες, ιδιαίτερα σε στιγμές που τα περισσότερα μέλη της κοινωνίας πλήττονται καίρια από λάθη, παραλήψεις και πολιτικά εγκλήματα με αποτέλεσμα σήμερα να έχει απολέσει, προσωρινά ελπίζουμε, το πολυτιμότερο αγαθό μιας κοινωνίας, την εθνική της ανεξαρτησία. Είναι τελείως απαράδεκτο, επιπλέον, να ακούονται πονηρές γκρίνιες ως και αν και η Ελληνική Εκκλησία να εμφορείται από Θεοκρατικά δόγματα. Έλεος! Η Ορθόδοξη παράδοσή μας ήταν και είναι ανθρωποκεντρική ακόμη και στις πιο ακραίες εκδηλώσεις της ή ταυτίσεις της που οφείλονταν συνήθως σε δύσκολες ιστορικές συγκυρίες ή ατομικές ιδιοσυγκρασίες. Κάθε περί του αντιθέτου ισχυρισμός είναι παντελώς ανυπόστατος και αχαρακτήριστα άδικος.

      4. Αυτό που διακυβεύεται, όμως είναι κάτι άλλο: Είναι κατά πόσο εμείς, οι νεοέλληνες, θα μείνουμε –έτσι για να συνεχίσουν να εκπληρώνονται κάποια σύνδρομα παλαιολιθικών υλιστικών αντιλήψεων– καθυποταγμένοι σε μοντερνιστικές και εθνομηδενιστικές νοοτροπίες που ροκανίζουν την ελληνική κοινωνία ηθικά, πνευματικά, οικονομικά, πολιτικά και κυριαρχικά. Ενώ όλα τα κράτη!! αφήνουν πίσω την μοντερνιστική αυτοκτονική ιδεολογία περί μιας αποκλειστικά υλιστικής δημόσιας σφαίρας, κάποιοι μεταξύ μας, λόγω αυτοκτονικής κεκτημένης ταχύτητας, ή επενδυμένων συμφερόντων στην ξένη εξάρτηση που θρέφεται από την απώλεια της ανεξαρτησίας μας, συνεχίζουν να καταπολεμούν την εισροή του πνευματικού κόσμου των πολιτών μέσα στα πολιτειακά δρώμενα.

      5. Θα αποτελούσε κακόγουστο αστείο –για να μην πω εχθρική στάση κατά της ελληνικής κοινωνίας– αν κανείς ισχυριζόταν πως η Ορθόδοξη πνευματική μας παράδοση δεν αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο του πνευματικού μας πλούτου και υπό τις περιστάσεις ίσως το μόνο στήριγμα πάνω στο οποίο μπορούμε να κρατηθούμε. Ή μήπως βλέπουμε γύρω μας πολλούς πνευματικά εμφορούμενους και πανέτοιμους να παλέψουν για την χαμένη πλέον εθνική μας ανεξαρτησία! Αυτό που βλέπουμε είναι το αντίθετο: Αντί κάποιοι να σιωπήσουν και να υπηρετήσουν ταπεινά την πατρίδα ξεστομίζουν φράσεις όπως «θα αλλάξω την Ελλάδα και τους Έλληνες». Οι Έλληνες όμως δεν χρειάζονται αλλαγή παρά μόνο μια: Να αποδεσμευτούν πολιτικοστοχαστικά για να μπορέσουν να κολυμπήσουν μέσα στον ωκεανό της ελληνικότητάς τους. Εκεί μέσα μπορούν να ποτιστούν πνευματικά, να δυναμώσουν τις κοσμοθεωρίες τους, να σταθούν όρθιοι ακόμη και αν οικονομικά πτωχεύσουν και να αποκτήσουν γνώση για το πώς θα πορευθούν στρατηγικά. Και μέσα σε αυτό τον ωκεανό ρέουν πολλοί ποταμοί δικοί μας και άλλων, εκ των οποίων ένας δικός μας και πολύ μεγάλος είναι η ελληνική ορθόδοξη μεταφυσική παράδοση (και πίστη για την πλειοψηφία των Ελλήνων που είναι πιστοί και καθημερινά θρησκευόμενοι). Η παράδοσή μας είναι εμπεδωμένη, δημοκρατική, ανθρωποκεντρική, ανθρωπιστική, φιλάνθρωπη, οικουμενική και πάντοτε σύγχρονη.

Όσοι δεν είναι κακόπιστοι ή αφελείς ας το κατανοήσουν: Μετά την πτώση του Βυζαντίου ο διεθνιστικοϋλισμός έβαλε τον κόσμο σε καταστροφική πορεία και τον πολιτικό πολιτισμό σε καθοδική πορεία. Διαδοχικά είχαμε μια αλληλουχία ιστορικά αλληλένδετων γεγονότων: Υλιστικές δημόσιες σφαίρες, αστικοποίηση, αποικιοκρατία, γενοκτονίες, εθνοκαθάρσεις (για να επιτύχουν, στην Ευρώπη και στην Βόρειο Αμερική και φυλετικά ομοιογενή «κρατικό έθνος», έννοια άγνωστη και ασύμβατη στην συμβατή με την ελληνικότητα κλασική παράδοση νοηματοδότηση του έθνους που αποτέλεσε τον άξονα και την ενσάρκωση του διαχρονικού πολιτικού πολιτισμού όλων των ανθρώπων.
Αυτοί οι ίδιοι καταλήστευσαν τον πλανήτη, περιέπλεξαν όλα τα έθνη σε αδιέξοδες ιδεολογικές δήθεν ηγεμονομαχίες, προκάλεσαν παντελώς άσκοπους εμφύλιους πολέμους και άσκησαν φασιστικές μεθόδους διαίρει και βασίλευε. Αυτή η καταστροφικής πορείας, όμως, σταδιακά αντιστρέφεται. Τα υπολείμματα αυτής της από άποψη πολιτικού πολιτισμού βέβηλης για τον άνθρωπο ιστορικής φάσης, όμως, συνεχίζουν να επηρεάζουν μέλη πολλών κοινωνιών.

Σε μερικά συνεχίζουν να καβαλικεύουν την εξουσία, να επανδρώνουν τα πανεπιστήμια και να αναμασούν αδιάντροπα ξεπεσμένα δόγματά μη διστάζοντας να επιτίθενται κατά των κοσμοθεωριών και των πνευματικών θεσφάτων των υποκείμενων κοινωνιών. Τι άλλο να περιμένουμε όμως; Οι κοσμοπλάστες ήταν πάντα «σοφοί». Αυτό αξιώνουν ακόμη και οι σπιθαμιαίου αναστήματος κοσμοπλάστες.

Με δεκανίκια στέκονται υπεράνω του λαουτσίκου και με υπεροψία και θράσος χιλίων πιθήκων υπερθέτουν τα δόγματά τους πάνω από την ιστορικά σμιλευμένη ανθρωπολογία των κοινωνικών οντοτήτων. Τολμούν ακόμη τους άμοιρους πολίτες που σύνθλιψε η άτυχη παρουσία τους και που καθημερινά αγωνίζονται να επιβιώσουν εις πείσμα και ερήμην του καταπιεστικού κράτους τους, να τις ονομάζουν «διεφθαρμένες» και τους εαυτούς τους θεόσταλτα παλικάρια προορισμένα να επιβάλουν κάθαρση.
Χωρίς την παραμικρή μυωπία μπροστά στους Κύκλωπες, τις Σειρήνες, τους Ποσειδώνες και τις τρικυμίες της θαλασσοπορίας προς την ανύπαρκτη Ιθάκη του 21ου αιώνα, εύλογα κανείς μπορεί να ισχυριστεί πως με ιστορικούς όρους έφθασε, τουλάχιστον, το τέλος των ιδεολόγων κοσμοπλαστών: Με αφετηρία τους εθνικοαπελευθερωτικούς πολέμους, την αποτυχία του εξίσου μοντερνιστικού φασισμού, την παρακμή των δυτικών ηγεμονιών τον τελευταίο αιώνα και την πτώση του επίπλαστου υπερκράτους της Σοβιετικής Ένωσης, δισεκατομμύρια άνθρωποι, πολλοί μέσα σε μεγάλα αν όχι γιγαντιαία έθνη, πετάνε στον ιστορικό σκουπιδοτενεκέ την μοντερνιστική διαστροφή που θέλει μια αποκλειστικά υλιστική δημόσια σφαίρα και επιζητεί την ανθρωπολογική εκμηδένιση των κρατών ως μέσο δήθεν εύτακτης διακυβέρνησής τους.

Ο πνευματικός κόσμος των πολιτών όλων των κρατών, συμπεριλαμβανομένων και των μεταφυσικών φιλοσοφικών παραδοχών, εισρέουν και διαμορφώνουν την ηθικοκανονιστική τάξη των εθνοκρατών. Αυτός ήταν πάντοτε ο κόσμος πριν έλθει ο ιδεολογικός φασισμός από τον 16ο αιώνα και εντεύθεν. Αυτός δεν μπορεί πια παρά να είναι και ο νέος κόσμος του 21 αιώνα όπου ουσίες και νοήματα θα αναδεικνύουν τα έθνη στην κλίμακα των σημασιών. Η εθνοκρατική ανθρωπολογία και ο εγγενής πνευματικός και αισθητός της πολιτισμός δεν μπορεί παρά να είναι πλέον ο άξονας τόσο της ενδοκρατικής ζωής όσο και της διεθνούς ζωής. Η εποχή του εθνομηδενισμού τελείωσε απλά κάποιοι δεν θέλουν να το δεχθούν και οι κοινωνίες πρέπει να προσέχουν από αυτούς.

Ήδη έχουμε πλέον μια εθνοκρατοκεντρική διεθνή τάξη πραγμάτων που εκκολάπτεται μπροστά στα μάτια μας. Η μετάβαση σε ένα πιο σταθερό εθνοκρατοκεντρικό κόσμο δεν θα είναι απλή ή εύκολη. Η ανοδική φορά θα συναρτάται πάντοτε με την επιτυχία συγκρότησης αντί-ηγεμονικών συσπειρώσεων αλλά και με την εμπέδωση της κοινής κοσμοθεωρίας όλων των εθνών, δηλαδή της Υψηλής Αρχής της Εθνικής Ανεξαρτησίας. Κοσμοθεωρητικής παραδοχής απέναντι στην οποία στέκονται οι ξεπερασμένοι μοντερνιστές, μεταμοντερνιστές και εθνομηδενιστές. Όσοι επί δεκαετίες αν όχι αιώνες στήριξαν την εξάρτηση του νέο-ελληνικού κράτους και την στέρησή της από την ελληνική του παράδοση καλά θα κάνουν αν έχουν τσίπα ντροπής να σταματήσουν να βάλουν κατά των ανθρωπολογικών προϋποθέσεων των Ελλήνων που εις πείσμα του μοντερνιστικού κράτους, διώξεων, δικτατοριών, γενοκτονιών και δυσπραγίας, επιβίωσαν.

Σε ένα πραγματικά δημοκρατικό πολιτειακό κόσμο όλες οι μεταφυσικές φιλοσοφίες έχουν θέση ακόμη και οι αθεϊστικές, οι μεταμοντέρνες και οι ανθρωπολογικά εκμηδενισμένες. Πλην όμως οι τελευταίες, νοιώθοντας πλέον ως μια απελπισμένη μειονότητα, γίνονται αδιάντροπα και αναίτια επιθετικές και επιχειρούν να κρατήσουν την Ελλάδα –και ενδέχεται άλλα κράτη στην ίδια θέση– στα πίσω καθίσματα της ιστορίας: Καθηλωμένους, εκμηδενισμένους και όπως συγκυριακά ελπίζουμε μας κατάντησαν, υποχείρια των διεθνών και διεθνικών θηρίων. Αυτό θέλουν να παθαίνουμε, κάποιοι, για να θρέψουν τα παρωχημένα ιδεολογικά σύνδρομά τους; Ας είμαστε εν τέλει, εκατέρωθεν, όλοι ειλικρινείς και ξεκάθαροι σε αυτά που λέμε!

Τέλος, επειδή τυγχάνει να είμαι συγγραφέας και επειδή δεν μπορούν να ειπωθούν πολλά με μερικές γραμμές, όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να ανατρέξει στο βιβλίο μου Κοσμοθεωρία των Εθνών, Συγκρότηση και συγκράτηση των κρατών, της Ευρώπης και του Κόσμου ή και σε δοκίμια όπως το «Το μεταβατικό σύστημα της Βεστφαλίας και του ΟΗΕ υπό την αίρεση των προϋποθέσεων που αναπτύσσονται στο κοσμοσυστημικό επίπεδο» ή το «Έθνος ως Δημοκρατία vs Μεταμοντερνισμός - εθνομηδενισμός - αποδομησμός».