ΠΑΓΚΡΗΤΙΟ ΘΕΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΙΕΡΑΠΥΤΝΗΣ ΚΑΙ ΣΗΤΕΙΑΣ
ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ
ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
29 & 30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2010, ΣΗΤΕΙΑ ΛΑΣΙΘΙΟΥ
1η Εισήγηση
Πληροφορική στην Εκπαίδευση και την ποιμαντική διακονία.
Τεχνολογική πρόκληση ή "μεταφυσική" υπεροψία;
Βασίλειος Γιούλτσης, ομ. Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκης
Ἐμεῖς πού ζοῦμε, κι αὐτοί πού θά μεγαλώσουν στόν εἰκοστό πρῶτο αἰώνα, εἴμαστε καί θά εἶναι μάρτυρες μιᾶς ἐξελικτικῆς ἐπανάστασης, τῆς «δεύτερης βιομηχανικῆς». Στόχος τῆς ἐπανάστασης αὐτῆς δέν εἶναι πιά ἡ ἀντικατάσταση τῆς μυικῆς δύναμης τοῦ ἀνθρώπου, γιατί αὐτό ἤδη ἔγινε, ἀλλά τοῦ ἀνθρώπινου ἐγκεφάλου πού ἔχει τήν πρωτοβουλία στή λήψη ἀποφάσεων. Στή φάση αὐτή ἡ μηχανή παίρνει τή θέση τοῦ δημιουργοῦ της. Κι ἐνῶ ἔρχεται νά τόν ἀπαλλάξει ἀπό τή μονοτονία ἐργασιῶν τῆς σκέψης καί τοῦ πνεύματος, τελικά τόν μεταβάλλει σέ ἐξάρτημα μιᾶς πραγματικότητας, ὅπου τόν πρῶτο λόγο θά ἔχουν αὔριο τά εὐρυζωνικά δίκτυα, οἱ ἠλεκτρονικοί ὑπολογιστές, ἕνα πλῆθος «ἱστοχῶροι κοινωνικῆς δικτύωσης» καί οἱ συνεχεῖς μεταμορφώσεις τῶν μικρο-εφαρμογῶν τῆς ἐπικοινωνίας: Ὅλα-σέ-Ἕνα(All-in-One_κινητό τηλέφωνο μέ ἑκατοντάδες ἐφαρμογές).
Ὁ νέος προβληματισμός ἀναφέρεται στήν πνευματική καί ψυχο-συγκινησιακή σφαίρα τοῦ προσώπου. Εἶναι πίσω ἀπό τήν ἐμπειρική πραγματικότητα, γι’ αὐτό καί δέν εἶναι σέ θέση νά τόν μελετήσει κάποια ἀπό τίς γνωστές ἐπι-στῆμες. Χρειάζεται μιά μετα-κοινωνική διάσταση, μιά μετα-κοινωνιολογική ὀπτική, πού θά δεῖ τήν τεχνολογία σάν καταλύτη τῆς ἀνθρώπινης κυριαρχίας πάνω στή φύση καί τήν ὕλη, καί τίς συνέπειες αὐτῆς τῆς κατάλυσης πάνω στό ἀνθρώπινο πρόσωπο καί τίς κοινωνίες τοῦ αὔριο. Τό πρόβλημα ἀρχίζει νά ὑπάρχει ἀπό τή στιγμή τῶν πρόσφατων ἐπιστημονικῶν ἀνακαλύψεων, πού εἶχαν ὡς ἀποτέλεσμα ἀσύλληπτες τεχνολογικές ἐφαρμογές. Οἱ ἐφαρμογές αὐτές ἦταν φυσικό νά δημιουργήσουν μιά φοβία γιά τό μέλλον τῆς ἀνθρωπότητας. Γι’ αὐτό καί τό πρόβλημα τοῦ ἀνθρώπου στό σύγχρονο πολιτισμό ἐξελίχτηκε σέ ἀγωνία γιά τό πεπρωμένο του. Πίστη, ἐλπίδα, καρτερία, ὑπομονή, ἀπαντοχή, προσδοκία ὡς ἔννοιες - ἀρετές, μέ μεταφυσικό κυρίως περιεχόμενο καί πνευματική φόρτιση, ἔχουν χάσει κάθε νόημα καί σημασία.
Ἐδῶ ἀναδύεται ὁ «μεταφυσικός δυναμισμός» τῆς τεχνολογίας, πού μέ τά τεχνολογικά της θαύματα κάνει τόν ἄνθρωπο νά τοποθετηθεῖ μέ δέος καί ἐμπιστοσύνη ἀπέναντί της. Στά μάτια τοῦ μέσου σύγχρονου ἀνθρώπου καί εἰδικότερα τῶν μέσων νέων τῆς ἐποχῆς μας μόνη ἡ τεχνολογία ἔχει σήμερα τή δύναμη νά πραγματοποιεῖ θαύματα καί μάλιστα αὐθεντικά. Νά, γιατί ἡ τεχνολογία εἶναι ἡ τελευταία πίστη τοῦ ἀνθρώπου, ἡ τελευταία ἀγάπη του, πού, κάτω ἀπό τήν ἐπίδρασή της, εἶναι ἕτοιμος νά παραμορφώσει ἀκόμη καί τό ἴδιο του τό πρόσωπο.
Αὐτά σέ γενικές γραμμές ἀντιπροσωπεύουν τήν τεχνολογική πρόκληση πού, ὅσο κι ἄν φαίνεται περίεργο, ἐνδιαφέρει ἰδιαίτερα τήν ἐκπαίδευση, τήν ἐκκλησιαστική ζωή καί τή θεολογική ἔρευνα.
Οἱ διαπιστώσεις συνδέονται ἄρρηκτα μεταξύ τους, ἀλλά διαφοροποιοῦνται ὡς πρός τά ἐξειδικευμένα στοιχεῖα πού καλοῦνται νά χρησιμοποιήσουν. Φυσικά, καί στή μία καί στήν ἄλλη περίπτωση ὑποφώσκει τό ἐρώτημα: «Μποροῦμε ἀνενδοίαστα νά ἀποδεχόμαστε τήν τεχνολογική πρόκληση, χωρίς νά φοβόμαστε τίς ἐπιδράσεις της πάνω στό ἀνθρώπινο πρόσωπο ἤ γενικότερα στίς ἀρχές καί τίς ἀξίες τῆς Ὀρθόδοξης Παράδοσης;».
Ὑπάρχει ἀπάντηση. Ἡ νέα πρόκληση εἰσάγει νέους τρόπους ἐπικοινωνίας, νέες μορφές ὁμαδοποίησης, νέα σύμβολα καί κώδικες συμπεριφορᾶς, νέες χρήσεις καί ἀξιοποίηση τοῦ ἐλεύθερου χρόνου.᾿Επηρεάζει σημαντικά τά συναισθήματα, τή διάθεση, τίς βουλητικές λειτουργίες, καί αὐτήν ἀκόμη τή φαντασία. Δημιουργεῖ νέους τύπους φιλίας καί ἀμοιβαιότητας, νέες μεθόδους προσέγγισης καί κατάκτησης τῆς γνώσης, νέους ὅρους γλωσσικῆς κοινωνικότητας, νέα ἐπαγγέλματα, νέες προοπτικές μέλλοντος καί νέα ὁράματα εἰδικά γιά τή γενιά πού ἑτοιμάζεται νά ἀναδεχθεῖ τίς εὐθύνες τοῦ αὔριο. Συνδέει τά πρόσωπα, ὑπερβαίνοντας τά ἐμπόδια τοῦ χώρου καί τῶν ἀποστάσεων καί παρά τά «ὅποια ἀρνητικά της στοιχεῖα», καταλύει τό πλέγμα τῆς σύγχρονης μοναξιᾶς καί ἐπιτυγχάνει ἕνα πραγματικά πολυδιάστατο μορφωτικό, παιδαγωγικό, αἰσθητικό, ψυχαγωγικό, ἀλλά καί πνευματικό ἀποτέλεσμα.
Ἡ ἀναφορά στά «ὅποια ἀρνητικά στοιχεῖα», θέλει νά διευκρινήσει ὅτι τέτοια στοιχεῖα δέν πρέπει νά ἀποτελέσουν αἰτία ἀποστασιοποίησης. Ἄλλωστε ἕνας ἀπό τούς κύριους σκοπούς τῆς ᾿Εκκλησίας εἶναι ἡ προσπάθεια καί ἡ ἀγωνία της γιά τήν ἀλλαγή τῶν ἀρνητικῶν δομῶν τοῦ κόσμου, καί στήν κατεύθυνση αὐτή, σχετικά μέ τήν παρουσία της στό διαδίκτυο, τά ὥς τώρα ἀποτελέσματα μαρτυροῦν μᾶλλον θετική παρουσία.
Στόν τομέα τῆς ἔρευνας ἡ Πληροφορική καί οἱ συνακόλουθες ἐφαρμογές της πρόσφεραν θεωρητικά καί πρακτικά πρότυπα γιά τήν προσέγγιση μεταξύ μαθηματικῆς καί νοησιαρχικῆς λογικῆς, πράγμα πού ἐνδιαφέρει ἄμεσα τήν παιδεία. Διευκολύνθηκε ἡ ἀνάλυση τῶν κειμένων μέ νέες μεθόδους ἔρευνας. Μεγάλοι ὄγκοι ἐντύπων συμπιέστηκαν σέ ἐλάχιστο χῶρο, μειώθηκε τό κόστος παραγωγῆς, διευρύνθηκε ὁ ἀριθμός τῶν μελετητῶν τους. Οἱ πιό γνωστές σήμερα πληροφορικές ἐφαρμογές στή ἔρευνα εἶναι:
¨ ῾Η ἀνάλυση περιεχομένου κειμένων σέ προτεινόμενα μοντέλα σημασιολογικοῦ εὑρετηριασμοῦ δημοσιεύσεων μεγάλων περιόδων φιλολογικῆς παραγωγῆς.
¨ ῾Η χρηστική καί μεθοδική παράσταση τῶν γνώσεων μέσα ἀπό γράφους καί διαγράμματα.
¨ ῾Η στατιστική προσέγγιση τοῦ προσωπικοῦ γλωσσικοῦ ὕφους τοῦ συγγραφέα, μέ ἐντοπισμό τῆς συχνότητας χρήσης ὁρισμένων ρημάτων, ἄκλιτων μερῶν τοῦ λόγου (προθέσεων, συνδέσμων ἤ ἐπιρρηματικῶν ἐκφράσεων) γιά τήν ἐπιβεβαίωση τῆς πατρότητας ἐπωνύμων καί τή διακρίβωση τοῦ συγγραφέα ἀνωνύμων κειμένων τῆς γραμματείας πού ἔρχεται ἀπό τό παρελθόν.
¨ ῾Η ψηφιοποιημένη ἔκδοση μεγάλου σέ ὄγκο λεξικῶν, ταμείων, εὑρετηρίων, ἀρχείων ἐφημερίδων, περιοδικῶν ἤ πρακτικῶν συνεδρίων καί σειρῶν.
¨ ῾Η εὐχερής πρόσβαση μέσῳ τοῦ διαδικτύου σέ μεγάλες βιβλιοθῆκες-βάσεις δεδομένων γιά ἐνημέρωση καί συγκέντρωση πληροφοριῶν, καί κυρίως:
¨ ῾Η ψηφιοποιημένη ἔκδοση σέ πολυεπίπεδη βάση κειμένων τῆς κλασσικῆς καί πατερικῆς γραμματείας, ἀλλά καί τῆς μεταγενέστερης θεολογικῆς καί ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως τῶν 20 χριστιανικῶν αἰώνων.
῾Η ᾿Εκκλησία μπροστά στήν τεχνολογική πρόκληση δέν φαίνεται τελικά νά ἔχει σήμερα πολλά περιθώρια ἐπιλογῶν. Τά τεχνολογικά προϊόντα ἐμπερικλείουν, πέρα ἀπό τά εὐεργετικά, καί ἀρνητικά στοιχεῖα, ἀλλ᾿ ἡ ἀθέατη πτυχή αὐτῶν τῶν ποιοτήτων, συνδέεται οὐσιαστικά μέ τόν ἄνθρωπο καί τήν ἐλευθερία του, καί εἶναι ἄδικο νά ἀπορρίπτουμε ἤ νά ἐνοχοποιοῦμε γι᾿ αὐτό τήν ἐπιστήμη καί τόν πολιτισμό. Ἐδῶ ἀποκτᾶ οὐσιαστική ἐπικαιρότητα τό πρόβλημα τῆς πνευματικῆς μεταλλαγῆς τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου, πού μέ τά δῶρα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἀποκαθαίρεται, ἐξαγιάζεται καί δίνει νόημα καί περιεχόμενο καί σ’ αὐτά τά προϊόντα τῆς ὕλης, τῆς τεχνολογίας καί τοῦ πολιτισμοῦ.
2η Εισήγηση
Νέες Τεχνολογίες – Εργαλεία Εκπαίδευσης και Ποιμαντικής Πρακτικής
π. Ευάγγελος Μαρκαντώνης, Χημικός-Θεολόγος, M-ed, Υπεύθυνος Κέντρου Περιβαλλοντικής Αγωγής και Ευαισθητοποίησης Ι. Αρχιεπισκοπής Αθηνών
Αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός η παρουσία και η χρήση των Νέων Τεχνολογιών ή ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας) στην καθημερινότητά μας. Στην παρούσα εισήγηση θα παρουσιαστούν εν συντομία η διείσδυση, η αλματώδης ανάπτυξη και επικράτηση των Ν.Τ. στη σύγχρονη πραγματικότητα και τα αποτελέσματά της. Στη συνέχεια θα παρουσιαστεί μια αδρή προσέγγιση εφαρμογών τους στην εκπαίδευση και κυρίως στην κατήχηση και την ποιμαντική πράξη της Εκκλησίας.
3η Εισήγηση
Ψηφιακός χώρος και «ηλεκτρονική μάθηση»
Πάνος Κωνσταντόπουλος, Πρόεδρος του Τμήματος Πληροφορικής
του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών
Ο όρος «ηλεκτρονική μάθηση» δηλώνει το σύνολο των ηλεκτρονικώς υποστηριζομένων μορφών μάθησης, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών και συστημάτων και μία ποκιλία τρόπων αξιοποίησης αυτών στη διδασκαλία και τη μελέτη. Η αξιοποίηση αυτή βασίζεται τόσο στην κατάλληλη παιδαγωγική χρήση των εργαλείων, όσο και στη διαθεσιμότητα εκπαιδευτικού υλικού σε ψηφιακή μορφή. Το πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό που παράγεται δεν είναι πραγματικά διαθέσιμο και αξιοποιήσιμο παρά μόνον εάν πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις τόσο από αυτό, όσο και από τον τρόπο με τον οποίο τα λεγόμενα «συστήματα διαχείρισης μάθησης» υποστηρίζουν την οργάνωση και προσπέλαση του υλικού αυτού. Πρόκειται για τη δημιουργία ειδικών ψηφιακών πληροφοριακών χώρων, αλλά και για την ειδική αξιοποίηση υφισταμένων ψηφιακών πληροφοριακών χώρων, για μαθησιακούς σκοπούς.
Στην εισήγηση αυτή θα αναφερθούμε σε απαιτήσεις και προϋποθέσεις για την ανάπτυξη εφαρμογών ηλεκτρονικής μάθησης και την κεφαλαιοποίηση του συσσωρευόμενου εκπαιδευτικού υλικού.
4η Εισήγηση
Από τον παραδοσιακό στο διαδραστικό πίνακα.
Εφαρμογή στο μάθημα των Θρησκευτικών
Βασιλική Μητροπούλου-Μούρκα, Επίκουρος Καθηγήτρια
της Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκης
Η διαδραστικότητα (interaction) αφορά στην αμοιβαία ανταλλαγή δράσης μεταξύ ανθρώπων ή μεταξύ ανθρώπων και άψυχων αντικειμένων ή καταστάσεων. Τα πρώτα μηχανήματα που πρόσφεραν τη δυνατότητα διάδρασης είναι οι προσωπικοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές. Οι νέες τάσεις στην εκπαίδευση προωθούν αλλαγή στον τρόπο της διδασκαλίας ώστε αυτή να βασίζεται στην προώθηση της αλληλεπίδραση των μαθητών μεταξύ τους και με τον εκπαιδευτικό, σταδιακή μετατροπή του ρόλου του εκπαιδευτικού από κέντρο της διδασκαλίας σε ρόλο σύμβουλου και οργανωτή της εκπαιδευτικής διαδικασίας ενώ το εκπαιδευτικό υλικό αποτελεί υποστηρικτικό μέσο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. O διαδραστικός πίνακας διευρύνει τις δυνατότητες του κλασικού πίνακα προσφέροντας ψηφιακές προεκτάσεις, υποστηρίζει την αλληλεπίδραση και αποτελεί έναν πολύ αποτελεσματικό τρόπο διάδρασης με ψηφιακό υλικό και πολυμέσα σ’
ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον. Επιπλέον, συμβάλει/ευνοεί τη συνεργατική μάθηση, προωθεί τις μαθησιακές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μαθητών, αυξάνει την ενεργητική συμμετοχή του μαθητή στην επιλογή και διαμόρφωση των πληροφοριών και στη διατύπωση υποθέσεων, ώστε να
οικοδομήσει ενεργητικά τη γνώση του.
5η Εισήγηση
Δίκτυα επόμενης γενιάς και Εκκλησία
Γεώργιος Μαστοράκης, Ηλεκτρονικός Μηχανικός και Μηχανικός Υπολογιστών, Επίκουρος Καθηγητής στο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Κρήτης
Οι τεχνολογίες ασύρματης και ενσύρματης δικτύωσης καθώς και γενικότερα το Διαδίκτυο (Internet) εδώ και πολλές δεκαετίες έχουν συμβάλει σημαντικά στην έρευνα που διεξάγεται από την ακαδημαϊκή κοινότητα και στην διαπροσωπική επικοινωνία μεταξύ των πολιτών. Ο ρυθμός ανάπτυξης του Διαδικτύου είναι εντυπωσιακός με δεδομένο ότι ο αριθμός των κόμβων του και των χρηστών του, αυξάνεται κάθε χρόνο εκθετικά. Στην αξιοποίηση των τεχνολογιών του Διαδικτύου καθώς και των αποτελεσμάτων της έρευνας στον τομέα των δικτύων συμμετέχει και η εκκλησία, υιοθετώντας εφαρμογές χρήσιμες για διαφορετικούς σκοπούς.
Στα πλαίσια αυτά, η συγκεκριμένη εισήγηση επικεντρώνεται αρχικά σε μία σύντομη αναφορά σχετικά με την εξέλιξη του Διαδικτύου και στην παρουσίαση συγκεκριμένων δικτυακών τεχνολογιών που υπάρχουν διαθέσιμες σήμερα. Στη συνέχεια παρουσιάζονται αποτελέσματα από ερευνητικά προγράμματα που έχουν υλοποιηθεί στον τομέα των δικτύων επόμενης γενιάς με τη συμβολή του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Κρήτης, στα οποία συμμετείχε και η εκκλησία σε επίπεδο αξιοποίησης και εφαρμογής. Τέλος η εισήγηση ολοκληρώνεται με μία συνοπτική παρουσίαση εφαρμογών ασύρματης ευρυζωνικής δικτύωσης, οι οποίες αξιοποιούνται στο Άγιο Όρος.
6η Εισήγηση
Συνάντηση με τους νέους στο διαδίκτυο
Αρχιμανδρίτης Καλλίνικος Μαυρολέων,
Ηγούμενος Ι. Μ. Αγίου Γεωργίου Βασσών Καρπάθου, εκπαιδευτικός
Θέλουμε ἀληθινά νά πλησιάσουμε τό παιδί; Ἄν ἐτούτη ἡ συνάντηση βεβαιώνει πῶς ΝΑΙ, τότε χρειάζεται νά συνειδητοποιήσουμε πώς γιά νά βροῦμε τό «χαμένο» παιδί, χρειάζεται ἐμεῖς πρῶτοι νά πᾶμε. Ἐμεῖς χρειάζεται νά πᾶμε στόν τόπο του. Ἐμεῖς ὑποχρεωνόμαστε ἀπό τήν Παύλεια ἀγάπη νά «γίνουμε τά πάντα τοῖς πᾶσιν», ἐμεῖς ἔχουμε τήν εὐθύνη νά κατεβοῦμε στόν τόπο του. Μά προπάντων: ὁ ἴδιος ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ Θεάνθρωπος κατεβαίνει, συγ-καταβαίνει στό δικό μας τόπο. Γίνεται παιδί, μικραίνει γιά νά «μεγαλώσει» ἐμᾶς. Νά μᾶς κάνει παιδιά τοῦ Πατέρα Του, θεούς κατά χάρη. Καί ὁ ἴδιος ὁ Κύριος -ὁ πάντοτε ἐρχόμενος- πηγαίνει ἀργότερα ὡς ἐνήλικας νά συναντήσει τό κάθε Του παιδί προσωπικά – στόν δικό του τόπο.
Τήν Σαμαρείτισσα, στόν τόπο τῆς δίψας της.
Τόν Λάζαρο, στόν τάφο του...
Τόν παράλυτο, τόν τυφλό, τόν Ματθαῖο...
Ἐμεῖς, πατέρες καί ἀδελφοί μου – πρέπει νά πᾶμε πρῶτοι.
Πῶς νά πᾶμε, τώρα; Αὐτό εἶναι ἕνα ἄλλο ἐρώτημα. Ὡς αὐθεντίες; Ὡς ἐξουσίαν ἔχοντες; Ὡς εἰδήμονες ἤ ὡς σωτῆρες; Ὄχι. Ὡς ἀχρεῖοι δοῦλοι - ὅπως Ἐκεῖνος μᾶς ἄφησε παρακαταθήκη.
Μαθητεύσαντες.
Ἐμεῖς θά πᾶμε γιά νά μάθουμε τά παιδιά μας ποῦ βρίσκονται.
Ἐμεῖς θά σκύψουμε καί θά ἀκούσουμε.
Ἐμεῖς θά τούς δώσουμε τόπο νά μιλήσουν.
Πολλοί ἄλλοι μᾶς ἔχουνε ἤδη προλάβει.
Τούς ἔχουν δώσει ἕναν εἰκονικό τόπο.
Τούς ἔχουν χαρίσει μιάν εἰκονική ζωή. Μιάν “Second life” μιά «δεύτερη ζωή».
Τούς ἔχουν προσέξει μέ μιά εἰκονική ἀγάπη.
Ἔχουν ἐνδιαφερθεῖ γι’ αὐτούς μέ μιά εἰκονική ἐλευθερία.
Δηλαδή.
Τούς ἔχουν κλέψει τή ζωή, γιά μιά ψεύτικη.
Τούς ἔχουν δωροδοκήσει δίνοντάς τους εἰκονικό χῶρο στό διαδίκτυο καί τούς ληστεύουν τή ζωή ἁδρά!
Σκοπός μας λοιπόν εἶναι νά τούς δώσουμε ἀληθινό τόπο, γιά νά μιλήσουν, μήπως μέσα ἀπό τήν ἀγάπη μας καί τή θυσία μᾶς τούς συγ-χωρέσει ἡ Χώρα τῶν Ζώντων!
ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ
Εφαρμογές διαδικτύου και πολυμέσων στο μάθημα των Θρησκευτικών
Δημήτρης Σπυρόπουλος, καθηγητής θεολόγος:
Πρό(σ)κληση συνεργασίας σε καιρούς απομόνωσης
Με τον όρο Web 2.0 ορίζουμε τις νέες υπηρεσίες του διαδικτύου, που επιτρέπουν στους χρήστες του να συμμετέχουν ενεργά στην δημιουργία και στην παραγωγή των πληροφοριών, αλλά και να επικοινωνούν, να συνεργάζονται, να ανταλλάσσουν και να μοιράζονται ειδήσεις, εμπειρίες, απόψεις, κείμενα, φωτογραφίες και βίντεο, αλλά και να παίζουν και να πειραματίζονται ανά τον κόσμο. Εκατομμύρια άνθρωποι και κυρίως νέοι, χρησιμοποιούν καθημερινά blogs, wikis, moodles, messangers, virtual games.
Wiki (βίκι ή γουίκι) είναι μια ιστοσελίδα που επιτρέπει σε πολλούς εγγεγραμμένους ή όχι, χρήστες, να επεξεργάζονται από κοινού ένα θέμα, διαμορφώνοντάς την. Είναι ένα συνεργατικό , διαδραστικό εργαλείο που χρησιμοποιείται ευρέως ως μέσον συλλογικής εργασίας πάνω σε κάποιο αντικείμενο.
Στην εκπαίδευση μπορεί να έχει πλείστες εφαρμογές , είτε όταν χρησιμοποιείται ως «χώρος» συνεργασίας εκπαιδευτικών προκειμένου να παραχθεί γνωστικό αντικείμενο και εκπαιδευτικό υλικό είτε όταν χρησιμοποιείται ως «πλατφόρμα» στην οποία αναρτώνται εργασίες μαθητών ή «χώρος» συνδημιουργίας projects .
Ta οφέλη πολλά αφού οι μαθητές γίνονται πιο παραγωγικοί, με το πλήθος των ιδεών και των πληροφοριών που τους παρέχονται, πιο υπεύθυνοι γιατί μπαίνουν στη διαδικασία να παρουσιάσουν την άποψή τους σε ένα σύνολο, πιο αντικειμενικοί αφού μπορούν να κρίνουν την εργασία των άλλων αλλά και να κριθούν.
H wiki που έχω την τιμή να σας παρουσιάσω είναι το αποτέλεσμα σεμιναρίου διάρκειας πέντε εβδομάδων που διοργανώθηκε από τον σχολικό σύμβουλο Κο Βαλλιανάτο με θέμα «Θρησκευτικά και ανθρώπινα δικαιώματα» με τη χρήση εργαλείων Web 2.0. Αποτελεί δε μέρος του Ευρωπαϊκού εκπαιδευτικού προγράμματος Πεσταλότσι. Το σεμινάριο φιλοξενήθηκε στην πλατφόρμα «e-learning» του σχολικού δικτύου.
Βασική επιδίωξη της wiki ήταν η ενημέρωσή μας στα ανθρώπινα δικαιώματα, στα άρθρα που έχουν σχέση με τη λειτουργία του σχολείου, την σύμβαση της Ρώμης, το νομοθετικό πλαίσιο που προβλέπει την εφαρμογή τους στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, φορέων και οργανισμών μελέτης και προάσπισής τους (Συνήγορος του Παιδιού, Συμβούλιο της Ευρώπης) ο προβληματισμός μας (για την σχέση του μαθήματος που κάνουμε ένας έκαστος εξ ημών με τα ανθρώπινα δικαιώματα) και η συνεισφορά μας στην δημιουργία ενός μαθήματος Θρησκευτικών που θα ενθαρρύνει τη συμμετοχή και τη συνεργασία των παιδιών, θα δημιουργεί ασφαλές περιβάλλον μάθησης και θα αποφεύγει κάθε είδους αποκλεισμούς.
Στέφανος Παναγιωτόπουλος, καθηγητής θεολόγος:
Μορφές ψηφιακής αξιολόγησης και εκπαιδευτικής δικτύωσης
Η τεχνολογία είναι ένα ανεκτίμητο δώρο του Θεού προς τον άνθρωπο. Μέσα στα πλαίσια της εκπαιδευτικής δραστηριότητας μπορεί να καταργήσει τα στενά χρονικά περιθώρια της ωριαίας διδασκαλίας και να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο όχι μόνο στη μετάδοση αλλά και στην ανάκληση γνώσεων, μέσα από ένα ευχάριστο, πρωτότυπο, εύκολα προσβάσιμο και ελκυστικό έως εθιστικό περιβάλλον. Η εκπαιδευτική τεχνολογία μπορεί επίσης να γεφυρώσει την απόσταση που χωρίζει τις περισσότερες φορές τους μαθητές από τους καθηγητές αλλά και από τη γνώση, διευρύνοντας έτσι κατά πολύ τους ορίζοντες όχι μόνο των εκπαιδευτικών, αλλά και των μαθητών. Με εργαλεία το ελεύθερο λογισμικό hotpotatoes και το ευρέως διαδεδομένο δημοφιλή ιστότοπο facebook.com η παρούσα εισήγηση προσφέρει δείγματα εκπαιδευτικής δικτύωσης με τους μαθητές, καθώς και τρόπους ηλεκτρονικής και διαδικτυακής αξιολόγησης.
Παναγιώτης Ασημακόπουλος, καθηγητής θεολόγος:
Πολυμεσικές εφαρμογές στο μάθημα των Θρησκευτικών
Στα πλαίσια της αναβάθμισης της διδασκαλίας και της αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών στο μάθημα των Θρησκευτικών, παρουσιάζεται ένα δείγμα δημιουργίας αρχείων video για τις ενότητες του σχολικού βιβλίου. Τα αρχεία αυτά λόγω του τύπου τους (format) έχουν πολύ περισσότερες δυνατότητες και σαφώς ευρύτερο πεδίο εφαρμογής από τα αρχεία powerpoint. Η αναπαραγωγή τους μπορεί να γίνει από Η/Υ, συσκευή αναπαραγωγής DVD, mp4, ακόμη και από κινητό τηλέφωνο. Αξιοποιούνται εικόνα, βίντεο, ήχος, γραφικά και κείμενο με εκπληκτικές δυνατότητες (χρωματικοί συνδυασμοί, ευελιξία ανάμεσα στο υλικό που χρησιμοποιείται, χρήση εφέ, κ.α.). Έτσι το αποτέλεσμα είναι πιο άμεσο και ενδιαφέρον για το μαθητή. Η αξιοποίηση των αρχείων αυτών στο μάθημα μπορεί να έχει το χαρακτήρα αφόρμησης, πρόκλησης ενδιαφέροντος και συγκινησιακού φορτίου, ανατροφοδότησης, επανάληψης, εμπέδωσης ακόμη και αξιολόγησης, αφού μπορεί να δοθεί και ως εργασία σε μια τεχνολογική εφαρμογή, με την οποία αρκετοί μαθητές είναι εξοικειωμένοι.
Μηνάς Τσικριτσής, δρ. Θεολογίας, καθηγητής Πληροφορικής:
Δόμηση εκπαιδευτικού Λογισμικού στα Θρησκευτικά
Η πολυ-πολιτισμική κοινωνία που διαμορφώνεται στον Ευρωπαϊκό χώρο και ειδικότερα στην Ελλάδα ορίζει μια νέα πραγματικότητα που καλείται η εκπαιδευτική κοινότητα να αντιμετωπίσει. Σημείο αιχμής, προβληματισμού και διαφωνίας είναι η ύπαρξη του μαθήματος των Θρησκευτικών, το περιεχόμενο του και ο τρόπος διδασκαλίας του στο ψηφιακό σχολείο που συγκροτείται.
Στην ανακοίνωση αυτή παρουσιάζονται σκέψεις, προβληματισμοί και προτάσεις για τη δόμηση εκπαιδευτικού λογισμικού στο μάθημα των θρησκευτικών χρησιμοποιώντας μεθόδους της Συστημικής και της Γενικής θεωρίας των Συστημάτων. Ακολουθείται μια ολιστική προσέγγιση, η οποία βασίζεται στις αλληλεπιδράσεις που ασκεί το περιβάλλον στο περιεχόμενο, στην δομική και λειτουργική οργάνωση αυτού.
Γεώργιος Βαρδαβάς, καθηγητής θεολόγος:
Ιστοδρομίες: Διαπιστώσεις για τα ιστολόγια ορθόδοξου προσανατολισμού
Τον όρο «ιστολόγιο» ή web log τον άκουσα για πρώτη φορά γύρω στο 2005, διαβάζοντας κάποιο ρεπορτάζ εφημερίδας. Εκεί σχεδόν πλεκόταν το «εγκώμιο» τους. Βέβαια η αρχική μορφή τους ήταν κάτι σαν «ψηφιακό ημερολόγιο». Γι’ αυτό αν δει κανείς τη δομή ενός ιστολογίου θα παρατηρήσει ότι οι αναρτήσεις του προβάλλονται με ημερολογιακή σειρά. Όπως όλα, έτσι και τα blogs γνώρισαν «μετεξέλιξη». Γρήγορα από απλά διαδικτυακά ημερολόγια μετατράπηκαν σε χώρους ατομικής ή συλλογικής έκφρασης.
Σταδιακά άρχισαν να εμφανίζονται πάρα πολλά blogs στο διαδίκτυο. Με έναν πρόχειρο υπολογισμό μόνο στην Ελλάδα πρέπει να υπάρχουν παραπάνω από 50000 blogs. Επειδή πρόκειται για ένα προσφιλές και σχετικά «εύκολο» στη χρήση του μέσο από το χώρο δεν έλειψε και η ορθόδοξη έκφραση. Πληθώρα blogs άλλα με έμφαση στην ορθόδοξη πίστη, άλλα στην ορθόδοξη πνευματικότητα, άλλα στην επικαιρότητα, άλλα πολυθεματικά, άλλα «ζηλωτικά» βγήκαν σιγά-σιγά στον «αέρα». Μόνο στη χώρα μας με μια πρόχειρη ματιά υπάρχουν πάνω από 300 τέτοιοι ιστότοποι. Άλλοι επώνυμοι κι άλλοι ανώνυμοι προσπαθούν ο καθένας από το μετερίζι του να προβάλλουν την ορθόδοξη πίστη σε εποχές έξαρσης της πληροφορίας. Σ’ αυτόν λοιπόν τον κυκεώνα της συνεχούς πληροφορίας τα blog επιλέγουν την πλέον κατάλληλη για τους αναγνώστες τους. Εδώ έγκειται κατά την άποψη μας και η ουσιαστική συμβολή τους. Εκεί όπου ο αναγνώστης χάνεται στο άπειρο των πληροφοριών έρχονται οι bloggers και αναδεικνύουν επιλεκτικά -με σαφώς υποκειμενικά κριτήρια- τις πιο σημαντικές κατά τη γνώμη ενός εκάστου. Ακόμα κι έτσι όμως ο αναγνώστης βρίσκεται μπροστά σε ένα τεράστιο υλικό πληροφοριών, που κανείς δεν ξέρει αν έχει το χρόνο ή την όρεξη να τις προσπελάσει. Παρά πάντα ταύτα η επιλογή αυτή καθ’ αυτή είναι σημαντική. Γι’ αυτό και ο αναγνώστης είναι ο τελικός κριτής. Επιλέγει με βάση τα δικά του αξιολογικά κριτήρια τι θέλει να διαβάσει.
Όπως σε όλους τους χώρους έτσι κι εδώ υπάρχουν «παρατράγουδα»: πολλοί μπερδεύουν την ελευθερία της έκφρασης με την απόλυτη ασυδοσία, άλλοι κάνουν επιθέσεις «κάτω από το τραπέζι», άλλοι υβρίζουν ασύστολα, άλλοι από άκαμπτο “ζηλωτισμό” βλέπουν παντού «σκοτεινές δυνάμεις». Αυτά θα υπάρχουν όσο δεν υπάρχει σαφής κατανόηση των ορίων της δημόσιας έκφρασης.
Σε κάθε περίπτωση το συγκεκριμένο μέσο μπορεί να φανεί χρήσιμο τόσο στο χρήστη, όσο και στον αναγνώστη αρκεί να υπάρχει εγκυρότητα, ψυχραιμία, αίσθημα κοινωνίας και υπέρβαση του πολύπαθου εγωισμού.
Γεώργιος Στριλιγκάς, Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων:
Σελίδες wiki και εκπαιδευτικά δίκτυα. Δύο παραδείγματα
Οι εφαρμογές Web 2 έφεραν πολλές νέες δυνατότητες για ανάπτυξη της συλλογικής επικοινωνίας. Στην εκπαιδευτική διαδικασία μπορούν να εξυπηρετήσουν τη συνεργασία εξ αποστάσεως, την οργάνωση εκπαιδευτικών κοινοτήτων και υποομάδων, την υλοποίηση σχεδίων εργασίας (projects), τη γρήγορη και εύκολη διανομή πολυμεσικού υλικού, την προώθηση της τηλεκπαίδευσης, τη δημιουργία φηφιακού εργαστηρίου ασκήσεων και ομαδοσυνεργατικού τετραδίου εργασιών, την τήρηση εκπαιδευτικού φακέλου (portfolio) για εκπαιδευτικούς και μαθητές κ.ά.
Ο ιστότοπος «Χριστιανική Κρήτη» (http://christiancrete.wikispaces.com), που παρουσιάζεται εδώ, δημιουργείται στο πλαίσιο επιμορφωτικής συνεργασίας με τους εκπαιδευτικούς θεολόγους της Κρήτης. Κύριοι σκοποί για τη δημιουργία του είναι α) οι εκπαιδευτικοί που συμμετέχουν, να μάθουν να δημιουργούν σελίδες Wiki, καθώς επίσης να ευαισθητοποιηθούν για την αξιοποίησή τους στη διδακτική πράξη, και β) να δημιουργηθεί μια μικρή ψηφιακή εγκυκλοπαίδεια της διαδρομής του Χριστιανισμού στην Κρήτη, χρήσιμη σε εκπαιδευτικούς και μαθητές.
Το «Θεολογικό Εργαστήρι» (http://grou.ps/thriskeftika) είναι μια πιλοτική νέα πρότασή μας προς τους θεολόγους της Κρήτης για συνεργασία. Ο σκοπός δημιουργίας και λειτουργίας του δικτύου είναι εκπαιδευτικός και επιμορφωτικός. Ειδικότερα, η γνωριμία με προηγμένα συνεργατικά εργαλεία διαδικτύου και, επιπλέον, η διευκόλυνση της επικοινωνίας και η ανάπτυξη του διαλόγου για θέματα που αφορούν στο μάθημα των Θρησκευτικών. Στο χώρο του δικτύου υπάρχουν πολλές εφαρμογές για επικοινωνία, δημοσίευση υλικού και προβολή πληροφοριών. Μεταξύ άλλων, παρέχεται δυνατότητα για δημοσίευση πολυμέσων, ανταλλαγή μηνυμάτων, συμμετοχή σε ιστολόγια (Blog) και συζητήσεις (Forum), δημιουργία Wiki, συνομιλία με γραπτά μηνύματα (Chat), βιντεοσυνομιλία (Video Chat) κ.ά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου