ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ 17ου ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΥ ΘΕΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

Με την επίκληση του ονόματος του Παναγάθου και Τριαδικού Θεού, την σκέπη της Υπεραγίας Θεοτόκου, την πατρική ευχή και Πατριαρχική ευλογία της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου μας κ.κ. Βαρθολομαίου, την ευλογία της Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας Κρήτης και του Προέδρου Αυτής Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Κρήτης κ. Ειρηναίου, αλλά και με την φιλόστοργη μέριμνα και φροντίδα του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ιεραπύτνης και Σητείας κ. Ευγενίου ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία το 17^ο Παγκρήτιο Θεολογικό Συνέδριο για το έτος 2010, το οποίο έλαβε χώρα στη Σητεία από τις 29 έως τις 30 Οκτωβρίου, υπό την αιγίδα της οικείας Μητροπόλεως, με κεντρικό θέμα: «Χρήσεις των νέων Τεχνολογιών στην Ποιμαντική και στην Εκπαίδευση».

Στο υψηλού επιπέδου συνέδριο των Κρητών Θεολόγων, στο οποίο συμμετείχαν διακεκριμένοι καθηγητές Πανεπιστημίων και της Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Κρήτης καθώς και ειδήμονες κληρικοί, παρουσιάστηκαν δώδεκα εισηγήσεις στα πλαίσια των οποίων αναπτύχθηκαν θέματα σχετικά με τις επίκαιρες εξελίξεις στο χώρο των νέων Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ), τα θετικά της ψηφιακής χρήσης αλλά και τους τυχόν κινδύνους που αυτές ενδεχομένως επιφυλάττουν και το πως μπορούν να αξιοποιηθούν οι σύγχρονες προσφερόμενες τεχνολογίες ως εργαλεία ποιμαντικής και εκπαιδευτικής πρακτικής.

Όλοι οι εισηγητές ανέπτυξαν τα θέματά τους λαμβάνοντας υπόψη τα νέα τεχνολογικά δεδομένα, τις σύγχρονες ποιμαντικές απαιτήσεις και την πολύτιμη παράδοση της Εκκλησίας μας και ανέδειξαν πολλά πρωτότυπα και αξιόλογα στοιχεία, χρήσιμα για την ποιμαντική και την εκπαίδευση. Καθ’ όλη τη διάρκεια του Συνεδρίου επικράτησε πνεύμα σεβασμού προς τους ομιλητάς, ενώ αναπτύχθηκε πολιτισμένος και ελεύθερος διάλογος βασισμένος σε επιχειρήματα, γεγονός που αφενός αποδεικνύει την πολιτισμική παράδοση της Κρήτης αφετέρου προάγει τη θεολογική και επιστημονική σκέψη και την εκπαιδευτική και ποιμαντική πρακτική.

Ειδικώτερα και μετά από την παρουσία των εμπεριστατομένων εισηγήσεων και του ελεύθερου διαλόγου που ακολούθησε από τους μετέχοντες στο Συνέδριο μπορούμε να καταλήξουμε στις εξής συμπερασματικές θέσεις:

1. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο Παναγιώτατος Πατριάρχης μας κ.κ. Βαρθολομαίος στο εμπνευσμένο μηνυμά του προς το Συνέδριο πολλοί συνάνθρωποί μας, ιδιαιτέρως νέοι, αποδίδουν στην ενασχόλησή τους με τις σύγχρονες τεχνολογίες οντολογική διάσταση. Η ποιμαντική της αγίας μας Εκκλησίας καθώς και κάθε εκπαιδευτική διαδικασία, οφείλει να χρησιμοποιεί τις νέες τεχνολογίες ως μέσο διαποιμάνσεως και επικοινωνίας όχι όμως ως αυτοσκοπό με οντολογικές προσδοκίες οι οποίες σύντομα διαψεύδονται. Θεωρείται επομένως, απαραίτητη προϋπόθεση η προσωποκεντρική προσέγγιση και ο σωτηριολογικός προσανατολισμός της ορθόδοξης ποιμαντικής και εκπαίδευσης για να είναι εφικτή και δημιουργική η χρήση των νέων τεχνολογιών. (Παναγιώτατος)
2.  Τίθεται ο προβληματισμός αν μπορούμε ανενδοίαστα να αποδεχόμαστε την τεχνολογική πρόκληση χωρίς να φοβόμαστε τις επιδράσεις της πάνω στο ανθρώπινο πρόσωπο ή γενικότερα στις αρχές και τις αξίες της Ορθόδοξης Παράδοσης. Είναι γεγονός ότι η Εκκλησία μπροστά στην τεχνολογική πρόκληση δεν φαίνεται να έχει πολλά περιθώρια επιλογών. Τα τε­χνο­λο­γι­κά προ­ϊ­όν­τα εμ­πε­ρι­κλε­ί­ουν, πέ­ρα α­πό τα εν­ερ­γε­τι­κά, και αρ­νη­τι­κά στοι­χεί­α, αλλ᾿ η α­θέ­α­τη πτυ­χή αυ­τών των ποι­ο­τή­των, συν­δέ­ε­ται ου­σι­α­στι­κά με τον άν­θρω­πο και την ε­λευ­θε­ρί­α του, και είναι α­δι­κο να απορ­ρί­πτου­με ή να ε­νο­χο­ποι­ούμε γι᾿ αυτό την επι­στή­μη και τον πο­λι­τι­σμό. Ε­δώ απο­κτά ου­σι­α­στι­κή επι­καιρό­τη­τα το πρό­βλη­μα της πνευ­μα­τι­κής με­ταλ­λα­γής του σύγ­χρο­νου αν­θρώ­που, που με τα δώρα του Αγί­ου Πνεύματος απο­κα­θαί­ρε­ται, ε­ξα­γι­ά­ζε­ται και δί­νει νό­η­μα και πε­ρι­ε­χό­με­νο και σ’ αυτά τα προϊ­ό­ντα της ύ­λης, της τε­χνο­λο­γί­ας και του πο­λι­τι­σμού. (Γιούλτσης)
3.  Ο όρος «ηλεκτρονική μάθηση» δηλώνει το σύνολο των ηλεκτρονικώς υποστηριζομένων μορφών παιδείας, το οποίο καλύπτει ένα φάσμα εφαρμογών, συστημάτων και μια ποικιλία τρόπων αξιοποίησης τους στη διδασκαλία και μελέτη. Είναι σαφές ότι απαιτείται διαθεσιμότητα εκπαιδευτικού υλικού σε ψηφιακή μορφή. Γι’  αυτό επικροτείται αφενός μεν η δημιουργία ειδικών ψηφιακών πληροφοριακών χώρων αφετέρου δε η αξιοποίηση των ήδη υπαρχόντων για μαθησιακούς και ποιμαντικούς σκοπούς. (Νικολόπουλος)
4.  Με την ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας ανεπαίσθητα πραγματοποιήθηκε η μετάβαση από τον παραδοσιακό πίνακα στον διαδραστικό, ο οποίος διευρύνει τις δυνατότητες του κλασικού πίνακα προσφέροντας ψηφιακές προεκτάσεις, υποστηρίζοντας την αλληλεπίδραση και παρέχοντας έναν πολύ αποτελεσματικό τρόπο διάδρασης με ψηφιακό υλικό και πολυμέσα σ’ 
   ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον. Με αυτά τα δεδομένα θεωρείται  θετική η χρήση του στην εκπαίδευση και στην ποιμαντικη διότι ο διαδραστικός πίνακας συμβάλει και ευνοεί τη συνεργατική μάθηση, προωθεί τις μαθησιακές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των συμμετεχόντων, αυξάνει την ενεργητική συμμετοχή του μαθητή στην επιλογή και διαμόρφωση των πληροφοριών και στη διατύπωση υποθέσεων, ώστε να  οικοδομήσει ενεργητικά τη γνώση του. (Μητροπούλου)
5. Είναι γεγονός ότι το διαδίκτυο σήμερα αποτελεί κυρίαρχο τόπο για να συναντήσουμε τους περισσότερους νέους ανθρώπους. Πρέπει, ωστόσο, να πάμε εμείς σ’ αυτούς ως ποιμένες και εκπαιδευτικοί όπως ο Χριστός επισκέφθηκε τη Σαμαρείτιδα στον τόπο της δίψας της, επισκέφθηκε τον Λάζαρο στο τόπο της ταφής του, επισκέφθηκε τον παράλυτο, τον τυφλό, τον Ματθαίο κ.α. στον τόπο της δοκιμασίας τους. Να πάμε να συναντήσουμε τους νέους ανθρώπους όχι ως ειδήμονες ή ως σωτήρες αλλά με σκοπό να σκύψουμε να τους ακούσωμε, να τους δώσουμε το λόγο και τόπο μέσα από την ψηφιακή και διαδικτυακή τεχνολογιά για να μπορέσουν με τον τρόπο τους να εκφραστούν, διότι στους ανθρώπους δεν πρέπει να μιλάμε στη γλώσσα που εμείς θέλουμε αλλά στη γλώσσα που αυτοί καταλαβαίνουν.
6. Σε μια εποχή διαιρέσεων και φανατισμών, το μάθημα των θρησκευτικών, αλλά και η ορθόδοξη αγωγή στο πλαίσιο της εκκλησιαστικής ποιμαντικής, καλείται να αξιοποιήσει κάθε προσφερόμενο μέσο για την προώθηση της αλληλογνωριμίας, της αλληλοκατανόησης και της καταλλαγής. Η καλή χρήση των νέων τεχνολογιών και των προηγμένων συνεργατικών εργαλείων του διαδικτύου μπορεί να υποστηρίξει σημαντικά την έρευνα, τη μελέτη, την κατανόηση της ορθόδοξης ιστορίας και παράδοσης, αλλά και ζητημάτων που αφορούν στο θρησκευτικό φαινόμενο που έχουν πανανθρώπινη σημασία. Η Εκκλησία και η θεολογία μιλά για στάση αξιοποίησης και όχι αφομοίωσης ή υποταγής, με διάκριση και ιεράρχηση των σκοπών και των μέσων, με κεντρικό στόχο την ανθρώπινη προκοπή και τελείωση.
7. Τέλος, υπογραμμίζεται αυτό το οποίο ανέφερε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιεραπύτνης και Σητείας κ. Ευγένιος κατά την κήρυξη των εργασιών του Συνεδρίου μας, ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία και Θεολογία δεν αντιπαρατέθηκε ποτέ στην εξέλιξη της τεχνολογίας, διότι πιστεύει και ελπίζει πάντοτε στη θεία πρόνοια και διακυβέρνηση του κόσμου, του ανθρώπου και της ιστορίας του και επικροτεί όλα τα θετικά επιτεύγματα της ανθρώπινης τεχνολογίας, επιβεβαιώνοντας το λόγο του Κυρίου «Θαρσεῖτε ἐγώ νενίκητα τόν κόσμον» (Ιωάν. 16,33).