Νικόλας Σεβαστάκης, Η τιμή της ανευθυνότητας

 Πηγή: ΑΥΓΗ, 25-11-2012, σελ.3

Τα 8,5 δισεκατομμύρια ευρώ των Ολυμπιακών Αγώνων - όπως αποτιμώνται πλέον από το υπουργείο Οικονομικών - δεν πρέπει να θεωρηθούν ένα ακόμα λογιστικό τραύμα της πρόσφατης ιστορίας. Είναι κάτι περισσότερο από μια τάξη μεγέθους ή έναν αριθμό: αυτή η υπέρβαση κάθε μέτρου εκπέμπει έναν ιδιαίτερο πολιτικό και πολιτισμικό συμβολισμό. Όσοι, ωστόσο, εκείνον τον καιρό έθεσαν δημόσια τις δυσάρεστες ερωτήσεις, για να εισπράξουν φυσικά τη χλεύη του συναινετικού μεγαλοϊδεατισμού, μπορούν τουλάχιστον να αισθάνονται ηθικά και πολιτικά δικαιωμένοι. Γιατί η εναντίωσή τους ήταν προειδοποίηση για τους επερχόμενους κινδύνους.

Όπως κι αν το δούμε, υπήρξαν κι αυτοί που δεν έσπευσαν να ποζάρουν στη φαντασμαγορία της χώρας του πλουμιστού μεσαίου χώρου και να κρυφτούν πίσω από τη λάμψη μεταλλίων και ρεκόρ. Και σε εκείνη την περίπτωση το όχι τους δεν ήταν, όπως αποδείχτηκε, στείρος αρνητισμός. Το αντίθετο.

Η ένσταση για τους Αγώνες δεν υπήρξε το ανθελληνικό ή αντιευρωπαϊκό «ατόπημα» το οποίο καταλογίστηκε στους σκεπτικιστές από τους συνήθεις σχολιαστές. Ιδίως επειδή το θέμα δεν ήταν μόνο η επώδυνη εγγύτητα της χρεωκοπίας αλλά ο συνδυασμός επιδεικτικής κατανάλωσης, σχεδιαστικού κενού και ρηχού εθνικισμού. Αν σκεφτούμε, ακόμα, ότι σκάνδαλο υπήρξε αυτή καθαυτή η αποθέωση της ανεύθυνης μεγέθυνσης. Και συγχρόνως η διαφημιστική έκθεση των συνδρόμων μιας ανερμάτιστης «εθνικής ιδεολογίας».

Επειδή ωστόσο τώρα, στις μέρες των ισχνών αγελάδων, διάφοροι ταγοί της μνημονιακής συμμόρφωσης λησμονούν την ταυτότητα των μεταρρυθμίσεων, το κοινωνικό και οικολογικό τους αποτύπωμα, παραπέμπω στα λόγια του Μιχάλη Παπαγιαννάκη, ειπωμένα το 2004, μια μόλις εβδομάδα μετά την τελετή λήξης:

«Η αντίρρησή μου στους Αγώνες δεν ήταν αν η Ελλάδα μπορεί ή δεν μπορεί να τους κάνει. Ήταν εναντίον της ίδιας της αντίληψης των Αγώνων. Δηλαδή των χορηγών, της ντόπας, του πρωταθλητισμού. Πέραν αυτών, υπάρχει το γιγαντιαίο κόστος. Πρόκειται για ιλιγγιώδη ποσά, φαραωνικού τύπου, τα οποία ήδη έχουν σχέση με την εκτόξευση του δημοσίου χρέους και του ελλείμματος της χώρας.

Μια κοινωνία πρέπει να κάνει επιλογές πού ξοδεύει τα λεφτά της. Σκεφτείτε μόνο ότι για την ασφάλεια πληρώσαμε δυο γέφυρες του Ρίου - Αντιρρίου. Μιλάω για το οικονομικό μέγεθος που ήταν γιγαντιαίο και δεν άξιζε τον κόπο. Το δεύτερο είναι η τεράστια ανισορροπία που έφερε στην περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας, γιατί η Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα. Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις, που πιστεύω ότι θα γίνουν και αποδείξεις, για τη μετακίνηση γιγαντιαίων κονδυλίων από μεγάλα έργα και διάφορες παρεμβάσεις στην επαρχία που πέρασαν διά ολισθήσεως στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Επίσης η ζημιά στο περιβάλλον [...]»

Σε λίγες γραμμές συμπυκνωμένο καίρια το πρόβλημά μας. Και η προαναγγελία της εκτροπής πάνω στην οποία στήθηκε, εδώ και τρία χρόνια, όχι κάποια δίκαιη λιτότητα, αλλά η τιμωρία των πολλών...

http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=731081

Παρουσίαση του βιβλίου «Βιάννος: πολιτισμός, παράδοση, τοπία & άνθρωποι» τη Δευτέρα 26-11-2012 στο Ηράκλειο

Η παρουσίαση της έκδοσης «Βιάννος: πολιτισμός, παράδοση, τοπία & άνθρωποι» θα γίνει την ερχόμενη Δευτέρα 26 Νοεμβρίου στις 7.30 το απόγευμα στην αίθουσα Ανδρόγεω.

Την εκδήλωση οργανώνει ο σύλλογος Βιαννιτών Ηρακλείου «Ο Πατούχας».

Η παρουσίαση θα γίνει από το δημοσιογράφο, κ. Νίκο Ψιλάκη και το συγγραφέα, κ. Γιώργο Παναγιωτάκη.

Την εκδήλωση θα συντονίσει η κ. Πόπη Ρουμπελάκη-Αγγελάκη, καθηγήτρια Πανεπιστημίου Κρήτης.

Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα των δήμων Ηρακλείου και Βιάννου.

 

πηγή

Μητρ. Δημητριάδος και Αλμυρού π. Ιγνάτιος, Οι χριστιανοί είναι κατηγορηματικά αντίθετοι στη ναζιστική βία και τον φυλετισμό

[πηγή: Αυγή/Ενθέματα, 25-11-2012, σελ. 43 ]

ME THN EΥΚΑΙΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ «Ο ΝΕΟΝΑΖΙΣΤΙΚΟΣ ΠΑΓΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ» ΑΥΡΙΟ ΔΕΥΤΕΡΑ  ΣΤΙΣ 7 (ΑΜΦ. ΠΑΠΑΡΡΗΓΟΠΟΥΛΟΥ-ΝΟΜΙΚΗ)

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία, κάθε άνθρωπος, χωρίς καμία εξαίρεση, είναι εικόνα του Θεού. Τον τιμά και τον σέβεται απόλυτα, μεριμνά, χωρίς διακρίσεις, για την ψυχή και το σώμα του.

Με βάση αυτή τη θεμελιώδη χριστιανική διδασκαλία, η Εκκλησία είναι κατηγορηματικά αντίθετη σε κάθε φυλετική και εθνικιστική θεώρηση της κοινωνίας, που ξεχωρίζει τους ανθρώπους σε εχθρούς και φίλους. Για την Εκκλησία δεν υπάρχουν εχθροί, όλοι είμαστε παιδιά του Θεού.

Η κοινωνία μας διέρχεται σήμερα πολλαπλή κρίση, οικονομική, πολιτική, ηθική. Υπάρχουν άνθρωποι δίπλα μας που δεν έχουν κυριολεκτικά να φάνε, που δεν έχουν φάρμακα για τις αρρώστιες τους. Είναι αναμενόμενο μια τέτοια κρίση να οδηγήσει πολλούς στην απόγνωση, την οργή, την αγανάκτηση, τη βία.

Μέσα σε αυτή την παραζάλη, βρίσκουν δυστυχώς απήχηση στην κοινωνία και ναζιστικές, παγανιστικές ιδέες. Οι ιδέες αυτές εκφράζονται σήμερα από κόμμα που εκπροσωπείται στη Βουλή. Η ρητή και έμπρακτη υιοθέτηση από το κόμμα αυτό της βίας και της φυλετικής ιδεολογίας δεν μπορεί παρά να βρίσκει όλους τους χριστιανούς, αλλά και κάθε άνθρωπο καλής θελήσεως, κατηγορηματικά αντίθετους. Οι χριστιανοί έχουμε υποχρέωση από το Ευαγγέλιο να πρωτοστατήσουμε στον αγώνα κατά της βίας, οποιασδήποτε μορφής.

 http://enthemata.wordpress.com/2012/11/25/ignatios/

Θεόδωρος Ι. Ρηγινιώτης, Ο Δρόμος προς το Φως: οι άγιοι διδάσκαλοι της Ορθοδοξίας και οι αντίστοιχοι των θρησκειών

Γέρων Ιάκωβος(+ 21-11-1991). Φωτό από εδώ.

Σε κάποιο χωριό της Μεσσαράς ζει μια γιαγιά, που όσοι τη γνωρίζουν καλά ξέρουν πως ο Θεός την έχει προικίσει με εξαιρετικά χαρίσματα. Κάποτε, για παράδειγμα, σε κάποιον άρρωστο στην Αθήνα, που δεν τη γνώριζε καθόλου, εμφανίστηκε ο αρχάγγελος Μιχαήλ και του είπε: «Ήρθα να σε θεραπεύσω, γιατί με στέλνει με την προσευχή της η Γ.».

Η γιαγιά Γ. μού είπε: «Εγώ δεν είμαι αγία, μόνο μια γριά που παρακαλώ το Θεό για τη σωτηρία μου. Άγιος είναι ο τάδε ασκητής, που μένει εκεί, ο δείνα που μένει εκεί» κ.τ.λ., και μου κατονόμασε 4-5 σημερινούς ασκητές, άγνωστους ως επί το πλείστον, που ζουν σε διάφορα σημεία της Κρήτης.

Ιδιότητες σαν αυτές της γιαγιάς Γ., από μόνες τους, δε σημαίνουν τίποτα. Κάλλιστα μπορεί να τις αντιγράψει ένας απατεώνας – αν και άνθρωποι σαν τη γιαγιά δεν είναι απατεώνες· ποτέ δεν κέρδισε τίποτε απ’ αυτά, παρά μόνο ανησυχία μήπως χάσει τη μυστική σχέση με το Χριστό μέσα στην καρδιά της – ενώ παρόμοιες ικανότητες εμφανίζουν και δάσκαλοι άλλων θρησκειών, βουδιστές, ινδουιστές, ακόμη και μάγοι ιθαγενών φυλών ή σαμάνοι. Ωστόσο, πρέπει να πούμε πως άνθρωποι που έχουν φτάσει στο επίπεδο της γιαγιάς στη δική μας πνευματική παράδοση υπάρχουν αρκετοί. Είναι γνωστά π.χ. τα ασύλληπτα θαυματουργικά χαρίσματα σύγχρονων ορθόδοξων αγίων, όπως οι Γέροντες (=πνευματικοί διδάσκαλοι) Πορφύριος, Παΐσιος, Ιάκωβος κ.ά., οι οποίοι δεν είχαν μόνο διορατικό και θεραπευτικό χάρισμα, αλλά τους συνέβαιναν επίσης κάμψεις χώρου και χρόνου, πολλαπλασιασμός της ύλης, τηλεμεταφορά, επικοινωνία με τα ζώα κ.π.ά. Και το πιο παράξενο, ίσως, είναι ότι παρόμοια φαινόμενα και εμφανίσεις τους συνεχίζονται και μετά το θάνατό τους, ή, για να μιλήσω ορθόδοξα, την κοίμησή τους.

Και στην Κρήτη υπήρχαν και υπάρχουν αντίστοιχοι, όπως ο Γέροντας Ευμένιος από τη μονή Ρουστίκων Ρεθύμνης κ.ά.

Η αγία Ματρώνα της Μόσχας (πίνακας από εδώ)

Οι θαυματουργοί αυτοί άγιοι είναι απόγονοι μιας προηγούμενης γενιάς θαυματουργών, στην οποία ανήκαν άνθρωποι όπως ο άγιος Γεώργιος Καρσλίδης († 1948), η αγία Ματρώνα της Μόσχας η αόμματη († 1952), ο άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς († Σηάτλ ΗΠΑ, 1966) κ.π.ά. σε όλο τον κόσμο, κι αυτοί με τη σειρά τους ήταν απόγονοι μιας άλλης γενιάς, που περιελάμβανε τον άγιο Ιωάννη της Κρονστάνδης († 1908), τον άγιο Νεκτάριο της Όπτινα (Ρωσία † 1937), την αγία Ματρώνα του Ανεμνιάσεβο († 1932), τον άγιο Αρσένιο τον Καππαδόκη († 1924) κ.π.ά. Προχωρώντας έτσι ιστορικά προς τα πίσω, βλέπουμε αγίους θαυματουργούς εν ζωή σε κάθε χριστιανική γενιά, μέχρι τους μαθητές του Χριστού, που μερικά από τα θαύματά τους περιγράφονται ήδη στην Καινή Διαθήκη (στις «Πράξεις των Αποστόλων»).

***

Οι άγιοι αυτοί και χαρισματούχοι διδάσκαλοι του χριστιανισμού έχουν πολλές διαφορές από τους αντίστοιχους λάμα, σουάμι, σαμάνους κ.τ.λ., αλλά θα ήθελα να αναφέρω τρεις, που ίσως φανερώνουν εκείνα τα στοιχεία που με ενδιαφέρει να επισημάνω και να σας προσφέρω.

Πρώτον, στη ζωή αυτών των χριστιανών δεν υπάρχει «μέθοδος», με την οποία ο άνθρωπος να εξασκείται στην απόκτηση τέτοιων ιδιοτήτων, ούτε και αυτοί οι άνθρωποι μυήθηκαν σε κάποιου είδους μυστική διδασκαλία. Το μόνο που έκαναν ήταν και είναι ν’ ανοίξουν την καρδιά τους ολότελα προς το Χριστό, ως Θεό, και το συνάνθρωπο.

Ο τρόπος ζωής τους δεν περιέχει την εξάσκηση κάποιας μεθόδου (όπως π.χ. η γιόγκα, ο διαλογισμός ή μια πολεμική τέχνη), αλλά θα λέγαμε ότι πρόκειται για έναν δρόμο, που περιέχει την κατάβαση σε δυο νοερούς χώρους, που ο σύγχρονος άγιος Γέροντας Σωφρόνιος Σαχάρωφ χαρακτηρίζει «άδη»: στον «άδη της μετάνοιας» και στον «άδη της αγάπης». Ο πρώτος «άδης» είναι η πλήρης απόρριψη του παλαιού εαυτού μου, των πράξεων και των επιθυμιών του (που χαρακτηρίζονται από εμπάθεια), και ο δεύτερος «άδης» περιέχει την αγάπη χωρίς όρους και μέχρι αυτοθυσίας για τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά, ακόμη και τον εχθρό τους, που τον έχουν συγχωρήσει πλήρως. Η αγάπη αυτή κορυφώνεται σε (ή ξεκινά από) αγάπη στο Χριστό, με τον Οποίο διατηρείται κανονική επικοινωνία μέσω της προσευχής, αλλά και της συμμετοχής στη θεία λειτουργία και στο μυστήριο της θείας Μετάληψης, και η οποία επικοινωνία μπορεί να φτάσει και μέχρι τη θέα του θείου Φωτός, κατά τη διάρκεια όχι μόνο της προσευχής αλλά και της κοινής καθημερινότητας – θέα που ενίοτε μπορεί να διαρκεί μέρες και ο άνθρωπος να κάνει τις καθημερινές του δραστηριότητες ευρισκόμενος συγχρόνως εντός του θείου Φωτός, το οποίο του αποκαλύπτεται ως προσωπική οντότητα, ως ο Χριστός.

Επειδή δεν υπάρχει μέθοδος, με την οποία να επιδιώκεται κάποιο αποτέλεσμα, μέγιστες πνευματικές εμπειρίες μπορεί να βιώσουν όχι μόνο μοναχοί ή ιερείς, αλλά και κοινοί άνθρωποι, οικογενειάρχες, ή ακόμη και παιδιά, που πιθανόν δεν ξέρουν καν τι ήταν αυτό που βίωσαν. Χριστιανικές πνευματικές εμπειρίες – π.χ. θαύματα ή εμφανίσεις του Χριστού, της Παναγίας ή κάποιων αγίων – βιώνουν ακόμη και μη χριστιανοί, οι οποίοι ενίοτε παραμένουν πιστοί των θρησκειών τους, αλλά κάποιοι βρίσκουν το θάρρος να μεταστραφούν στην Ορθοδοξία, θέτοντας τον εαυτό τους στην αφετηρία της όλης πορείας. Όλοι πάντως έχουν κάτι κοινό: τον άδη της μετάνοιας, που γεννά την ταπεινή καρδιά, και τον άδη της αγάπης, που προϋποθέτει αυτή την ταπεινή καρδιά.

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό των ορθόδοξων θαυματουργών αγίων είναι ότι δεν επιθυμούν καθόλου την απόχτηση εξαιρετικών χαρισμάτων, ούτε και τη βίωση ιδιαίτερων πνευματικών εμπειριών. Δεν επιθυμούν ούτε την αύξηση της γνώσης τους, την απόχτηση «σοφίας» ή «ανώτερης συνειδητότητας» ή την «ένωση με το σύμπαν», την «εναρμόνισή τους» με αυτό ή κάτι παρόμοιο. Επιθυμούν μόνο το Χριστό.

Η επιθυμία τους τούς κατευθύνει έξω από τον εαυτό τους, προς ένα άλλο πρόσωπο, το οποίο αγαπούν και προς το οποίο τείνουν να ενωθούν, ακολουθώντας το δρόμο Του, το δρόμο της ταπεινής και ανιδιοτελούς αγάπης προς το Θεό (τον Άγιο Τριαδικό Θεό και όχι μια υποκειμενική ιδέα «περί Θεού» ή μια φαντασίωση ότι «θεός» είναι ένα σύμβολο της ομορφιάς ή της αγάπης ή μια σπίθα που υπάρχει μέσα μας ή σε όλα τα όντα κ.τ.λ.) και τον πλησίον. Γι’ αυτό και δεν βυθίζονται στον εαυτό τους, όπως οι γιόγκι, αλλά απευθύνονται προς το Χριστό, ως Θεό, και ζητούν το έλεός Του και την πολύτιμη βοήθειά Του για την κάθαρση της καρδιάς τους από τα πάθη και τη μεταλλαγή τους σε αυτό το ον που Εκείνος θέλει γι’ αυτούς.

Επίσης, δεν προσπαθούν να χαράξουν «ένα δικό τους δρόμο προς την τελειότητα», αλλά εντάσσονται στο δρόμο που δίδαξε ο Χριστός και στο σώμα που ίδρυσε Εκείνος, την Εκκλησία. Οι χριστιανοί δεν κάνουν ποτέ ατομικό αγώνα για την τελειότητα, αλλά εντάσσονται, και εντάσσουν τον πνευματικό και ηθικό αγώνα τους, στην Εκκλησία: συγκεντρώνονται με τους αδελφούς τους και κοινωνούν από το ίδιο άγιο ποτήριο, σώμα και αίμα Χριστού. Μέλος αυτής της κοινότητας είναι και ο Χριστός, συγκεκριμένα η κεφαλή της, και μέσα στην κοινότητα αυτή θα Τον συναντήσω. Ακόμη και ένας ερημίτης είναι πάντα μέλος της κοινότητας, ενώνεται μ’ αυτήν διά της προσευχής προς το Χριστό (προσευχής υπέρ όλων των ανθρώπων και μάλιστα όλων των όντων) και συμμετέχει στη θεία Μετάληψη όποτε καθίσταται εφικτό.

Επειδή ο Χριστός είναι Αυτός που αγαπώ, επειδή με Αυτόν θέλω να ενωθώ και ξέρω ότι η ένωση αυτή είναι εφικτή (το ξέρουν όλοι οι άγιοι της Ορθοδοξίας, που τη ζουν ήδη από αυτή τη ζωή – και είναι αυτή η ένωση που τους κάνει θαυματουργούς, με χαρίσματα που παρέχει ο Τριαδικός Θεός όταν και στη μορφή που Εκείνος θέλει και τα αποσύρει όταν πρέπει, χωρίς ο άνθρωπος να μπορεί να «τα φέρει πίσω» με δικές του μεθόδους, πράγμα που θα ήταν εγωιστικό), δε με ενδιαφέρει η πιθανή ύπαρξη «άλλων δρόμων» απόχτησης σοφίας, γνώσης ή υπερφυσικών δυνάμεων. Τις δυνάμεις αυτές (ακόμη κι αν κάποιοι με διδάξουν πώς να τις αφυπνίζω ή πώς να τις χειρίζομαι) δεν τις θέλω. Θέλω μόνο το Χριστό.

Μέσα μου, κρυφά, επιθυμώ τις δυνάμεις, γι’ αυτό και δεν είμαι σε θέση να δω το Χριστό – και, αν δω κάτι, μάλλον δεν θα είναι Εκείνος αλλά κάποιος «άλλος» που θα θέλει να με παγιδεύσει. Οι άγιοι, που φτάνουν στην τελειότητα, πράγματι έχουν βγάλει από μέσα τους τον εγωισμό και δεν επιθυμούν τις δυνάμεις, αλλά μόνο το Χριστό. Ένα προσφιλές παράδειγμα στην Ορθοδοξία, που φανερώνει τον τρόπο που πλησιάζουν το Χριστό, είναι ο άσωτος υιός· αυτός, εξουθενωμένος, έπεσε στα πόδια του πατέρα του, εκλιπαρώντας να τον βάλει με τους υπηρέτες. Έτσι νιώθει και ο ταπεινός χριστιανός, έχοντας επίγνωση της αβύσσου που τον χωρίζει από την απόλυτη καθαρότητα του Χριστού. Ξέρει ότι δεν είναι αναμάρτητος. Αλλά ο Πατέρας του ασώτου (που συμβολίζει το Χριστό) αποκατέστησε τον άσωτο σε θέση υιού και τον τίμησε με δαχτυλίδι και λαμπρά ενδύματα, χωρίς να λάβει υπόψιν όχι μόνο την παράκληση να τον κάνει υπηρέτη, αλλά ούτε και την άσωτη ζωή του, με την οποία κατασπατάλησε τον πλούτο, που είχε απαιτήσει και πάρει από τον Πατέρα χωρίς να δουλέψει.

(Ας αναφέρουμε εδώ ότι οι περισσότεροι άνθρωποι είμαστε πολύ αμαρτωλοί· οι προθέσεις μας στο βάθος δεν είναι καθόλου αγνές και, αν μπορούσαμε, ο εγωισμός θα μας οδηγούσε σε πολύ σκοτεινούς δρόμους, άσχετα αν θα κάναμε κακό στους ανθρώπους ή θα τους «ωφελούσαμε». Ωστόσο, δεν το παραδεχόμαστε, συχνά ούτε στον εαυτό μας, εμφανίζοντας τον εαυτό μας ως «άξιο» να δεχτεί χαρίσματα από το Χριστό, ενώ μπορεί ακόμη και να μην παραδεχόμαστε καν ότι ο Χριστός είναι Θεός ή ότι έχει επικοινωνία με τους ανθρώπους και να ισχυριζόμαστε ότι υπάρχει μόνο μια απρόσωπη «θεία ουσία» ή μια «συμπαντική ψυχή», γυρίζοντας την πλάτη μας στον Αληθινό Θεό, παρόλο που έχει εμφανιστεί σε αμέτρητους αγίους.

Δυο παραδείγματα διαφορετικής προσέγγισης του Θεού είναι οι άγιοι Γέροντες Πορφύριος και Σωφρόνιος. Ο πρώτος ταξίδεψε στο Άγιο Όρος από την πρώιμη εφηβική του ηλικία και δεν απομακρύνθηκε ποτέ απ’ το Χριστό· έτσι, όπως φαίνεται, δε χρειάστηκε να βιώσει σε μεγάλο βαθμό την οδύνη της μετάνοιας. Αντίθετα, ο δεύτερος αρνήθηκε το Χριστό, έγινε άθεος, καλλιέργησε τον υπερβατικό διαλογισμό, έκανε σχεδόν νοσηρές σκέψεις ότι ο ίδιος είναι θεός – σκέψεις επηρεασμένες από την ανατολική φιλοσοφία – κι έτσι, όταν έζησε την εμπειρία της εμφάνισης του θείου Φωτός, η απόλυτη ταπεινή αγάπη του Θεού τον έκανε να νιώσει ανάξιος προδότης, που ποτέ δεν φανταζόταν πως ο Θεός είναι τόσο ταπεινός και καταδεχτικός. Ο Γέροντας Σωφρόνιος έζησε τον «άδη της μετάνοιας» με έντονη οδύνη, που όμως «αναγεννά, δεν απελπίζει, ούτε εξοντώνει τον άνθρωπο».

Οι περισσότεροι άνθρωποι μοιάζουμε πιο πολύ με το Γέροντα Σωφρόνιο, τηρουμένων των αναλογιών, παρά με το Γέροντα Πορφύριο – παρεμπιπτόντως, γι’ αυτό έχει ανυπολόγιστη αξία να μεγαλώνουμε τα παιδιά μας χριστιανικά, ώστε να βρουν το Χριστό με τον εύκολο τρόπο, όχι με το δύσκολο, ούτε να τελειώσουν τη ζωή τους χωρίς να Τον βρουν καν).

Το τρίτο χαρακτηριστικό των αγίων, που θα ήθελα να επισημάνω, είναι η γνώση, μέσω της εμπειρίας, όλων των πνευματικών καταστάσεων, που τους επιτρέπει να διακρίνουν τις θετικές από τις αρνητικές, ακόμη κι όταν εξωτερικά έχουν ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά.

Η πνευματική αυτή επιστήμη ονομάζεται διάκριση των πνευμάτων και επιτρέπει στους αγίους να ξεχωρίζουν μια αληθινή εμπειρία ή ένα χάρισμα που προέρχεται από το Θεό από ένα «ακριβές αντίγραφο» που προέρχεται από το διάβολο και δίνεται στους ανθρώπους ως δόλωμα, για να κολακεύσει τον εγωισμό τους και να τους απομακρύνει ακόμη περισσότερο από το σκοπό τους, που είναι η ένωση με το Θεό εν Χριστώ.

Η διάκριση των πνευμάτων είναι ιδιαίτερα εμφανής σε αγίους που βίωσαν και εμπειρίες εξωχριστιανικού τύπου, έχοντας μυηθεί σε άλλες πνευματικές παραδόσεις, πριν ανακαλύψουν την Ορθοδοξία. Ένας τέτοιος είναι ο Γέροντας Σωφρόνιος, όπως είπαμε, αλλά παρόμοιες περιπτώσεις είναι καταγεγραμμένες σε όλη την ιστορία της Ορθοδοξίας, ακόμη και σε ασκητές που ποτέ δεν έπαψαν να είναι πιστοί στο Χριστό, αλλά συνελήφθησαν σε στιγμή εγωιστικής αδυναμίας και απόχτησαν «χαρίσματα» που τους οδήγησαν σε πολλά βάσανα.

Η διάκριση των πνευμάτων είναι η συμβολή των χριστιανών, που θα ήταν απαραίτητη για μια πραγματική αξιολόγηση των πνευματικών εμπειριών, αλλά και των «δυνάμεων», των «χαρισμάτων», των «επαφών με άλλες οντότητες», των «αποκαλύψεων», της «σοφίας» και όλων των άλλων στοιχείων που οι διάφορες πνευματικές παραδόσεις φυλάσσουν και μεταδίδουν ως ανεκτίμητους θησαυρούς. Οι ορθόδοξοι άγιοι (ας μου επιτραπεί να πω ότι αυτό το στοιχείο λείπει ακόμη και από τις μη ορθόδοξες εκδοχές του χριστιανισμού, γι’ αυτό στις διάφορες αιρέσεις, όπως στον καθολικισμό και τον προτεσταντισμό, βλέπουμε «πνευματικές εμπειρίες» και «χαρισματικές καταστάσεις», που με ορθόδοξα κριτήρια είναι ύποπτες, έως και καθαρά δαιμονικές), οι ορθόδοξοι άγιοι, επαναλαμβάνω, έχουν ζήσει οι ίδιοι καταστάσεις παρόμοιες με αυτές που βιώνουν οι διδάσκαλοι και οι σοφοί των διαφόρων θρησκειών. Αντίθετα, οι διδάσκαλοι των θρησκειών, όσο κι αν έχουν «διευρύνει τη συνειδητότητά τους» ή έχουν έρθει σε επαφή με «οντότητες» κ.τ.λ., δεν έχουν ζήσει την εμπειρία της ένωσης με το Χριστό. Γι’ αυτό ένας ορθόδοξος άγιος, που αντιλαμβάνεται αμέσως την ύπαρξη ή την απουσία της θείας χάριτος, έχει περισσότερα εφόδια, για να αξιολογήσει μια πνευματική κατάσταση – και, ειλικρινά, η αξιολόγηση αυτή δεν είναι ευνοϊκή για την ποιότητα των «δυνάμεων», των «χαρισμάτων», των «επαφών», των «αποκαλύψεων» κ.τ.λ., ακόμη και μέσα στο χριστιανισμό, και μέσα στον Ορθοδοξία, και πολύ περισσότερο στις διάφορες θρησκείες, όπου οι άνθρωποι λατρεύουν πνεύματα ακαθόριστης ταυτότητας (ακόμη και μοχθηρά ή απειλητικά, ή θεότητες που συγχέουν «καλό και κακό» ως δήθεν όψεις του ίδιου πράγματος ή αλληλοσυμπληρούμενα) και ανοίγονται προς αυτά, προσπαθούν να ενωθούν με αυτά ή να καταληφθούν απ’ αυτά (ενώ ο Θεός, οι άγγελοι και οι ψυχές των κεκοιμημένων αγίων, δηλαδή τα αγαθά πνεύματα, ποτέ δεν καταλαμβάνουν τον άνθρωπο).

Οι θρησκείες της Άπω Ανατολής, όπως ο ινδουισμός ή ο βουδισμός, θεωρούν τελειότητα και λύτρωση την εξαφάνιση της ανθρώπινης προσωπικότητας και την εκμηδένισή της ή την αφομοίωσή της στην «παγκόσμια ψυχή», επειδή τον παρόντα κόσμο τον θεωρούν αυταπάτη. Αντίθετα, ο χριστιανισμός γνωρίζει, από την προσωπική πείρα των αγίων, ότι η προσωπικότητα του ανθρώπου δε χάνεται ποτέ, παραμένει ζωντανή μετά το θάνατο του σώματος και ακόμη και για το σώμα αναμένεται η ανάσταση, που έχει προαναγγείλει ο Χριστός σε πολλά σημεία της Καινής Διαθήκης. Πού οδηγεί λοιπόν αυτή η «εκμηδένιση» που επιδιώκουν οι ανατολικές θρησκείες ή τι ακριβώς είναι τα πνεύματα και οι οντότητες, που έρχονται σε επαφή με τους ανθρώπους, είτε ως «θεοί», είτε ως «πρόγονοι», είτε ως όντα από «άλλους κόσμους» (π.χ. ξωτικά και νεράιδες), είτε ακόμη (στη σύγχρονη δύση, που βρίσκεται σε πνευματική σύγχυση) και ως «σοφοί εξωγήινοι» με θείες ιδιότητες;

Τα παραπάνω είναι μόνο ένα μικρό κεφάλαιο στο μεγάλο θέμα της διαφοράς μεταξύ των θρησκειών. Οι θρησκείες δεν είναι δρόμοι που «οδηγούν στο ίδιο τέρμα», δεν λένε «τα ίδια πράγματα με άλλα λόγια», ούτε όλες μπορούν να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην Αλήθεια και στην τελειότητα. Αυτό οι χριστιανοί το ξέρουμε πολύ καλά, γιατί η πείρα μας έχει βεβαιώσει ότι η Αλήθεια είναι ο Χριστός και η τελειότητα είναι η ένωση με Αυτόν, που σημαίνει συμμετοχή του ατελούς ανθρώπου στην τελειότητα και καθαρότητα του Θεού εν Χριστώ. Χωρίς Χριστό, δεν υπάρχει τελειότητα, ούτε Αλήθεια, παρά μόνο μοναξιά (όπως στο βουδισμό) ή δρόμοι που οδηγούν στο άγνωστο.

Ένα «άγνωστο»… πολύ γνωστό από την πείρα και τη σοφία των αληθινών ειρηνικών πολεμιστών και διδασκάλων της ανθρωπότητας, που έφτασαν στο ανώτερο σημείο πνευματικής προόδου που είναι εφικτό για ανθρώπινα πρόσωπα, των αγίων.

Όλα αυτά, αδελφέ μου, δε χρειάζεται να τα δεχτείς ως δόγματα. Ερεύνησέ τα σε βάθος και θα διαπιστώσεις μόνος σου ποια είναι η αλήθεια – πρόσεξε μόνο, μήπως πεις στον εαυτό σου πως είναι «αλήθεια» αυτό που κολακεύει τον εγωισμό σου (λέγοντάς σου πως θα βρεις «μέσα σου» το Θεό ή πως εσύ και ο Θεός «είσαστε ένα» ή πως με σκληρή εξάσκηση πρόκειται να γίνεις ενάρετος, φωτεινός, πάνσοφος και παντοδύναμος), επειδή θα σου φανεί δυσάρεστο αυτό που σε καλεί σε ό,τι μισεί περισσότερο ο πεσμένος άνθρωπος, δηλαδή σε μετάνοια και ταπείνωση.

Το «άλλο» Ισλάμ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Π. ΡΩΜΑΝΟΣ, Ελληνιστικό Ισλάμ. Τρία δοκίμια,  εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2001.

Του Αθ. Ι. Καλαμάτα

Θεολόγου 

DEA Εκκλησιαστικής Ιστορίας ΑΠΘ

Δρ Θεολογίας ΑΠΘ         

Είναι γνωστή η ιστορία του Αλ Μαμούν, μεγάλου χαλίφη της Βαγδάτης, που μια νύχτα είδε στο όνειρό του τον Αριστοτέλη. Ήταν ένας γέρος ασπρομάλλης, κουρασμένος και πάρα πολύ αξιοπρεπής. Πλησίασε τον χαλίφη και άρχισε μαζί του ένα διάλογο για τη φύση του αγαθού. Με το τέλος της συζήτησης ο Έλληνας φιλόσοφος ευχήθηκε στον Αλ Μαμούν να υπερασπίζεται τον μονοθεϊσμό. Όταν ξύπνησε ο χαλίφης, έδωσε διαταγή να κατασκευασθεί αμέσως, το φημισμένο Μπαίτ – αλ - Χικμάχ, ο Οίκος της Σοφίας, ένα ίδρυμα μεταφράσεων, κυρίως αριστοτελικών κειμένων, αλλά και γεωγραφικών χαρτών, όπως ήταν το έργο του Άραβα σοφού μαθηματικού και γεωγράφου Χουαρίζμι Σούρατ αλ – αρντ (Εικόνα της Γης), βασιζόμενο στη Γεωγραφία του Πτολεμαίου.

            Η περίφημη αυτή ιστορία καταδεικνύει κάτι σημαντικό: το Ισλάμ, στην μακραίωνη ιστορία του δεν ήταν όπως λανθασμένα υποστηρίζεται σήμερα, ένας χώρος καθυστέρησης, επιστημονικής αμάθειας, οπισθοδρόμησης και φονταμενταλισμού. Την παραμορφωτική πρόσληψή του από μεγάλο μέρος της ελληνικής ιστοριογραφίας[1], «στοιχειωμένη» κατά τον επιτυχή χαρακτηρισμό του Φώτη Τερζάκη (Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 12 Ιουνίου 2001), έρχεται να ανασκευάσει το παρόν βιβλίο: Ελληνιστικό Ισλάμ. Τρία δοκίμια, του Κωνσταντίνου Π. Ρωμανού, Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αιγαίου, με γόνιμες σπουδές και διδακτική θητεία στην Αμερική και τη Γερμανία.

Πρόκειται για τρία δοκίμια που επιδιώκουν να φωτίσουν την ελληνική κληρονομιά στο Ισλάμ. Η συνάντηση των λογίων της Βαγδάτης με τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη, τον Γαληνό, έγινε ύστερα από τη διαπιστωμένη ανάγκη των πρώτων να διδαχθούν από το πρωτότυπο την αρχαιοελληνική φιλοσοφική σκέψη.  

Στο πρώτο δοκίμιο, υπό τον τίτλο: «Ορθοδοξία, Ισλάμ και αρχαία ελληνική παιδεία» [σσ. 19-52], ο  συγγραφέας με ευσύνοπτο τρόπο, εξετάζει την πρόσληψη της ελληνικής παιδείας από το Ισλάμ - πρόσληψη (που κατά τον ίδιο) δεν έκανε μόνον το Βυζάντιο – και η οποία αργότερα διαχύθηκε στο Δυτικό Χριστιανισμό. Εδώ, είναι προφανής η θέση του συγγραφέα: μέσα από την επανεξέταση των σχέσεων Ελληνισμού και Χριστιανισμού, επαναπροσδιορίζεται και το «κυρίαρχο ιδεολόγημα» [σσ. 26-29]: ποια ήταν η συνέχεια του Ελληνισμού, κυρίως στη Βυζαντινή Ανατολή και στη μακρά περίοδο της Οθωμανοκρατίας, με την αντίστοιχη, βέβαια, ορολογία: «ιστορικές ψευδομορφώσεις» [σσ. 32-34] και «ανταγωνιστικοί μονοθεϊσμοί» [σσ. 40-41].    

Στο δεύτερο δοκίμιο, υπό τον τίτλο: «Θρίαμβος και συντριβή του ελληνικού ορθολογισμού στο μεσαιωνικό Ισλάμ» [σσ. 53-88], ο συγγραφέας εξετάζει τη με ιδιαίτερο ζήλο οικειοποίηση της ελληνικής φιλοσοφίας από τους Άραβες φαϊλασούφ, όπως ο Αλ Γκαζαλί, ο Αλ Φαραμπί και Αμπού Αλ Ουαλίντ Μουχάμαντ Ιμπν Ρουσντ, γνωστός ως Αβερρόης. Αξίζει εδώ να σημειωθεί, ότι ο πρώτος εξ αυτών, ο Αλ Γκαζαλί (1058 – 1111), διάσημος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βαγδάτης κατά τον 11^ο αιώνα, υπήρξε ο συμφιλιωτής της θεολογικοφιλοσοφικής σκέψης με τον ανατολικό μυστικισμό, γεγονός που ευνόησε και την εξέλιξη του ισλαμικού μυστικισμού, του Σουφισμού. Ακόμη στον Αλ Γκαζαλί αποδίδονται 400 έργα νομολογικού και θεολογικού περιεχομένου. Απαραίτητη, ωστόσο, εδώ είναι η υπόμνηση ότι στο Ισλάμ δεν μπορούμε να κάνουμε λόγο για διάκριση Φιλοσοφίας και Θεολογίας, αφού η Φιλοσοφία λειτουργούσε συχνά ως ερμηνευτικό άλλοθι, σε σχέση με την κορανική προφητεία. Γι’ αυτό και ο Γκαζαλί περισσότερο θεωρείται θεολόγος, παρά φιλόσοφος [σσ. 64-65]. Αυτό, βέβαια, δεν αναιρεί την άποψη ότι η αραβική φιλοσοφία, πέραν του ότι είναι ένα σχολιασμός του ελληνικού φιλοσοφικού στοχασμού, συνεισέφερε στην ανάπτυξη των επιστημών στην Ευρώπη.

Τέλος, το τρίτο δοκίμιο υπό τον τίτλο: «Πρόσληψη των ελληνιζόντων μουσουλμάνων σοφών από την Ευρώπη» [σσ. 89-148], ο συγγραφέας με άριστη τεκμηρίωση καταγράφει πώς με τη σειρά τους Ευρωπαίοι φιλόσοφοι, από τον Θωμά Ακινάτη – ο συγγραφέας κάνει ιδιαίτερη μνεία άλλοτε στο θαυμασμό και άλλοτε στην αντιπαλότητά του προς τον Αβερρόη [σσ. 99-101)]  - μέχρι τον Εμμάνουελ Καντ [σσ. 107-109], τον Σπινόζα [σσ. 115-116] και τον Τζον Τόλαντ, (γνωστό Ιρλανδό που ανατράφηκε ως Καθολικός και στη συνέχεια ασπάστηκε τον Προτεσταντισμό προσεγγίζοντας τις ιδέες του Ντεϊσμού [σσ. 119-122]), σχολίασαν, ανασκεύασαν και αναδιατύπωσαν τον «ισλαμικό διαφωτισμό» του Μεσαίωνα, αλλά και επηρεάσθηκαν απ’ αυτόν.

            Το συγκεκριμένο βιβλίο αποκαθιστά, ως ένα βαθμό, κάτι σημαντικό και παραγνωρισμένο: την εικόνα ενός «άλλου» Ισλάμ, που με τη συμβολή της ελληνικής φιλοσοφίας φώτισε το Μεσαίωνα και την Αναγέννηση. Επιπροσθέτως, με ακρίβεια υπηρετεί τη στόχευσή του, καθώς τεκμηριώνει με έγκυρο τρόπο την παρουσία της ελληνιστικής σκέψης στον ισλαμικό πολιτισμό.

 

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ (ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ)

Για τον τεράστιο αριθμό έργων που από τα ελληνικά μεταφράστηκαν στην αραβικά, καθώς και την επίδραση της ελληνικής φιλοσοφίας σε Άραβες λόγιους, η βιβλιογραφία είναι αρκετά πλούσια. Ενδεικτικά αναφέρω:

·         ΖΙΑΚΑΣ ΓΡ., Τα ελληνικά γράμματα και ο Αριστοτέλης στην αραβική παράδοση, εκδ. Άγρα, Αθήνα 2007.

·         GUTAS D., Greek Philosophers in the Arabic Tradition, Ashqate, Aldershot 2000.

·         ΤΕΡΖΑΚΗΣ Φ., «Αραβομουσουλμανική φιλοσοφία», Φιλοσοφείν, τχ. 3(Ιανουάριος 2011)115-145.

·         ΦΟΥΓΙΑΣ ΜΕΘΟΔΙΟΣ, (Μητροπ. Πισιδίας), Το ελληνικό υπόβαθρο του Ισλαμισμού, εκδ. Λιβάνη, Αθήνα 1994.   

---

[1] Η αντίληψη ότι το Ισλάμ επιχειρεί «άλωση» του χριστιανικού κόσμου στη Δύση, χρησιμοποιώντας μάλιστα και ακραίους χαρακτηρισμούς, όπως «θρησκευτικός φασισμός», είναι αρκετά καλά εδραιωμένη στην ελληνική βιβλιογραφία. Κλασσικό παράδειγμα το βιβλίο του Ν. Π. Βασιλειάδη, Ορθοδοξία, Ισλάμ και Πολιτισμός, εκδ. Ο Σωτήρ, Αθήνα 2001. Όμως σε καμιά περίπτωση η εν λόγω μελέτη μπορεί να θεωρηθεί έγκυρη. Κι ο λόγος νομίζω ότι είναι απλός: η μυωπική θεώρηση της ισλαμικής πίστης και του αραβικού εν γένει πολιτισμού, είναι διάχυτη στη σκέψη του συγγραφέα. Ακόμη και στο τελευταίο μέρος του βιβλίου, όπου και η σχετικά μικρή αναφορά του για το διάλογο της Ορθοδοξίας με το Ισλάμ (σσ. 321-338), η αποτίμησή του, δυστυχώς, γίνεται υπό τη σκιά της απηνούς σύγκρουσης των δύο πίστεων και όχι των μακρόχρονων πολιτισμικών αλληλεπιδράσεών τους. Με άλλα λόγια καταντά μονόλογος. Από τις σοβαρές περιπτώσεις διαλόγου με το Ισλάμ, διαθρησκειακού δηλαδή διαλόγου, είναι αυτή του Αρχιεπισκόπου Τιράνων και πάσης Αλβανίας, Αναστασίου (Γιαννουλάτου), που στο βιβλίο του Παγκοσμιότητα και Ορθοδοξία, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα 2000, αποκαλεί το διάλογο της Ορθοδοξίας με το Ισλάμ «διάλογο ζωής», (σ. 163). Πρβλ. Του ιδίου, «Ο διάλογος των Χριστιανών με το Ισλάμ. Μια ορθόδοξη άποψη», στον τόμο: Αναφορά εις μνήμην Μητροπολίτου Σαρδέων Μαξίμου 1914-1986, τ. Α΄, Γενεύη 1989, (Ανάτυπο), και Ισλάμ. Θρησκειολογική επισκόπηση, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα 2004, σσ. 399-404. Στην ίδια σχεδόν κατεύθυνση κινείται και το βιβλίο της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους, Ορθοδοξία και Ισλάμ, Άγιον Όρος 1997. Ακόμη βλ. Αλ. Καριώτογλου, Ορθοδοξία και Ισλάμ, εκδ. Δόμος, Αθήνα 1994 και του ιδίου, «Σχεδίασμα μια θεολογικής προσέγγισης του Ισλάμ», Νέα Κοινωνιολογία, τχ. 23(Άνοιξη 1997)10-13. Επίσης βλ., το συλλογικό τόμο: Ισλάμ, Φονταμενταλισμός, Ορθοδοξία και Παγκοσμιοποίηση, εκδ. Ίνδικτος, Αθήνα 2004, με οκτώ άκρως ενδιαφέροντα άρθρα. Σημαντικότατη είναι και η συνεισφορά του Ζορζ Κοντρ (Μητροπολίτη Όρους Λιβάνου), στο βιβλίο του: Η φύση του Ισλάμ, μτφρ. Ρόνι Μπου Σάμπα, εισ. Εύη Βουλγαράκη – Πισίνα, εκδ. Μαΐστρος, Αθήνα 2009. Πρόκειται για μια θεώρηση του Ισλάμ που κυριολεκτικά ανατρέπει τα μέχρι σήμερα υφιστάμενα στερεότυπα. Μια νέα ανάγνωση της ιστορίας που δεν διχάζει, αλλά ενώνει το κόσμο της Δύσης με το Ισλάμ βλ. R. Bulliet, Ισλαμοχριστιανικός πολιτισμός. Μια ερμηνεία, μτφρ. Φώτης Τερζάκης, εκδ. Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 2004.

Μυτιλήνη / Νοέμβριος 2012

Βασίλης Καραποστόλης, Τι σημαίνει να γίνουμε ευέλικτοι;

Η απαγκίστρωση από τις αποκτημένες ικανότητες μολύνει την κοινωνία με νέου τύπου ανασφάλεια και στοιχίζει στην οικονομία

 πηγή: LoMak

Να γίνετε ευέλικτοι... Ιδού τι ζητούν σήμερα οι περιστάσεις, οι ανάγκες, η οικονομία, τα ήθη. Η λέξη δεν ηχεί άσχημα κατ’ αρχήν. Την ακούει κανείς και στον νου του έρχονται εικόνες γεμάτες από κίνηση και πλαστικότητα. Αλλά αμέσως οι εικόνες εξαφανίζονται από τη στιγμή που η λέξη συνδεθεί με συγκεκριμένες ενέργειες, οι οποίες επιβάλλεται να γίνουν.

Πρέπει να ενεργούμε ευέλικτα, να σκεφτόμαστε ευέλικτα, να φερόμαστε ευέλικτα. Η επιταγή είναι αμείλικτη και φέρει τη σφραγίδα του οικονομικού επείγοντος.

Εδώ και αρκετό καιρό το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα έδειχνε πως αυτά που παλαιότερα αποτελούσαν αρρυθμίες στη λειτουργία του άρχισαν να γίνονται ο κυρίαρχος ρυθμός του, ένας ρυθμός άτακτος, σπασμωδικός που αυξομείωνε απότομα την παραγωγή, που νέκρωνε απότομα ολόκληρους κλάδους και απαιτούσε γρήγορα την αναζωογόνηση άλλων.
Όλο και συχνότερα οι εργαζόμενοι ήταν υποχρεωμένοι είτε να μετακινούνται σε νέες θέσεις εργασίας είτε να μένουν χωρίς εργασία, κεραυνοβολημένοι από απρόβλεπτες αλλαγές. Σήμερα το κεραυνοβόλημα έγινε κανόνας. Και για να ελεγχθεί κάπως ο αριθμός των θυμάτων, οι πολιτικοί, οι επιχειρήσεις, ακόμη και η εκπαίδευση ζητούν από τους εργαζόμενους να γίνουν περισσότερο ευέλικτοι.
Αυτό γενικά σημαίνει να μπορούν να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις μιας καινούργιας δουλειάς χρησιμοποιώντας «δεξιότητες» που δεν είχαν ως τότε. Πράγμα που στη συνέχεια σημαίνει πως είναι υποχρεωμένοι να προετοιμάζονται, να βρίσκονται σε εγρήγορση, να είναι πρόθυμοι να ξεχάσουν όσα είχαν μάθει για να τα αντικαταστήσουν με άλλα τα οποία θα είναι κι αυτά προσωρινά. Η γνώση η ίδια γίνεται προσωρινή.
Γιατί όχι; Θα ρωτούσε ένας θιασώτης της εξέλιξης για την εξέλιξη. Στην περίπτωση όμως αυτή δεν θα έπρεπε να μιλάμε και για θεμελίωση. Και χωρίς μια κάποια θεμελίωση αυτών που προσλαμβάνει και επεξεργάζεται η διάνοια, δεν μπορεί να υπάρχει μάθηση, επειδή λείπει η θέληση για μάθηση. Κανένα παιδί, κανένα σπουδαστή, όπως και κανένα τεχνίτη ή επιστήμονα δεν θα τον είλκυε η διαδικασία της μάθησης, αν του έλεγαν ότι αυτά που θα σημειώσει, θα σκεφτεί και θα τα εφαρμόσει κατόπιν είναι εξ αρχής τόσο ευπαθή, τόσο τρωτά απέναντι στον χρόνο, ώστε το μόνο που έχει πραγματικό ενδιαφέρον είναι να δει κανείς πόσο γρήγορα θα παραμεριστούν ως άχρηστα. Όταν το αντικείμενο της προσοχής μας φαντάζει μακροχρονίως άχρηστο, τότε κι εμείς νιώθουμε πως ματαιοπονούμε. Κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς προοπτική.
Η ύπαρξη, ακόμη και η πιο στριμωγμένη, έχει ανάγκη να τεντωθεί στον χρόνο. Όμως το άπλωμα σήμερα απαγορεύεται. Απεναντίας, συνιστάται το μάζεμα, η επιφυλακή, η προσεκτική στη συνέχεια έξοδος από το κέλυφος και η περιήγηση από δω κι από κει μέχρι να βρεθεί μια νέα τρυπούλα να χωθεί κανείς, μια νέα απασχόληση.
Αυτή είναι λοιπόν η ευελιξία. Μια τεθλασμένη πορεία από κάπου προς το οπουδήποτε, και από εκεί προς το οπουδήποτε αλλού.
Τι κερδίζεται μ’ αυτό; Πιθανόν η επιβίωση (αν και ποτέ οριστικά). Τι χάνεται; Η αίσθηση της προσωπικής συνέχειας. Αλλά δεν είναι δα και τόσο μεγάλο το κόστος, θα πουν μερικοί. Αφού και χωρίς να βασίζονται σε κάποιες σταθερές αρχές, γνώσεις ή πεποιθήσεις, οι άνθρωποι μπορούν να συνεχίζουν να εξασφαλίζουν τη ζωή τους και να πνίγουν τη μελαγχολία τους στη μικροδιασκέδαση που η κοινωνία πάντα θα φροντίζει να τους δίνει.
Η άποψη αυτή θέλει να λέγεται «ρεαλιστική». Αλλά δεν είναι καθόλου τέτοια, και δεν είναι ούτε καν στο οικονομικό επίπεδο.
Πράγματι, η ώθηση των εργαζομένων σε διαρκή μετατόπιση, ο εξαναγκασμός τους να εγκαταλείπουν μαζί με τις θέσεις εργασίας τις οποίες κατείχαν, τη βεβαιότητά τους πως τουλάχιστον ορισμένα πράγματα στη δουλειά τους τα ήξεραν (και μερικοί απ’ αυτούς τα ήξεραν καλά), αυτή η απαγκίστρωση από τις ίδιες τις αποκτημένες ικανότητές τους μολύνει την κοινωνία με μια νέου τύπου ανασφάλεια κι αυτή στοιχίζει ήδη αρκετά στο οικονομικό σύστημα. Λιγοστεύουν επικίνδυνα αυτοί που μπορούν να δουλέψουν σε βάθος.
Η ευέλικτη εργασία ευνοεί την ευκολία και εμποδίζει την εμβάθυνση. Όμως η εμβάθυνση είναι αναγκαία για την παραγωγή καινοτομιών καθώς και για την παραγωγή ποιοτικών αποτελεσμάτων σε κάθε τομέα. Αν δεν αγκυροβολήσει το μυαλό σε μερικά σημεία, αν δεν αφοσιωθεί στο να λύσει μερικά προβλήματα, αν δεν αγνοήσει τα ζιζάνια που του ψιθυρίζουν «παράτα το, άσ’ το και φύγε, μην είσαι μονομανής», αν δεν κλείσει τ’ αυτιά του ο εργαζόμενος στους ψιθύρους των περισπασμών και δεν συγκεντρωθεί σε ό,τι κάνει, δεν θα δώσει ποτέ η εργασία του μια αξία στο προϊόν του που να ξεπερνά το παροδικό και να εμπλουτίζει τον κόσμο σε κάτι.
Εφόσον λοιπόν χρειαζόμαστε τη διάρκεια, πρέπει να επιμείνουμε στην ποιότητα. Αν η Ελλάδα θέλει τη μακροημέρευση, πρέπει να πει όχι στην επιφανειακή παραγωγικότητα, στην άκρα ευελιξία που τάχα θα την κάνει πιο ανταγωνιστική.
Πιο βασικό και από τη μείωση του χρέους μας είναι να μην ανταγωνιστούμε τον εαυτό μας. Και μια πλευρά του εαυτού μας είναι συνδεδεμένη (και είναι σε κάθε λαό) μ’ αυτό που σήμερα βιαστικά υποτιμάται: τη μαστοριά, ή ό,τι απέμεινε απ’ αυτήν. Ένας άνθρωπος, όπως και ένας λαός, νιώθει καλά μόνον όταν κάνει κάτι καλά και είναι γι’ αυτό υπερήφανος. Με την ευελιξία ποτέ δεν θα έρθει ένα τέτοιο αίσθημα. Αλλά και καμιά ανάπτυξη επίσης που να έχει μέλλον.

* Ο Β. Καραποστόλης είναι καθηγητής Πολιτισμού και Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Αναδημοσίευση από την Kαθημερινή - Ημερομηνία δημοσίευσης: 11-11-12
http://lomak.blogspot.gr/2012/11/blog-post.html

Νοέμβριος 2009: Μνήμη δυο αληθινών χριστιανών

 [πηγή: amen]

Το Νοέμβρη του 2009 έφυγαν από την επίγεια ζωή δύο σημαντικές πνευματικές προσωπικότητες της Ορθοδοξίας. Με μερικά φτωχά λόγια, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας την αγάπη μου γι’ αυτούς…

Πατριάρχης Σερβίας Παύλος

Στις 15 Νοεμβρίου 2009 κοιμήθηκε ο αγιασμένος πατριάρχης Σερβίας Παύλος, που είχε αφιερώσει όλες του τις δυνάμεις στην υπηρεσία του λαού του. Ο γέροντας αρχιερέας, που είχε εκλεγεί το 1990 με κλήρωση και χωρίς ο ίδιος να το επιδιώξει, πριν γίνει πατριάρχης ήταν επίσκοπος στο μαρτυρικό Κόσοβο και είχε ζήσει από κοντά τη βία του αυτονομιστικού κινήματος που κατέληξε σε τρομερή αιματοχυσία. Στον εμφύλιο πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας δήλωσε: «Είμεθα όλοι υπεύθυνοι: και οι Σέρβοι και οι Κροάτες και οι Μουσουλμάνοι. Και οι κυβερνήσεις των άλλων ευρωπαϊκών χωρών έχουν επίσης ευθύνες σ’ αυτήν την τραγωδία». «Η Εκκλησία μας δεν θα δεχόταν ποτέ, ούτε στο όνομα Μεγάλης ούτε στο όνομα Μικρής Σερβίας να εγκατασταθούν στρατόπεδα εξοντώσεως ανθρώπων».

Ως πατριάρχης, όχι μόνο δεν είχε αυτοκίνητο και ταξίδευε με το λεωφορείο, αλλά και αρνούνταν να εξυπηρετηθεί στη μεταφορά του από ιερείς, αν έβλεπε ότι έχουν πολυτελές αυτοκίνητο! «Εάν μπορούσα να προφθάσω», είχε δηλώσει, «μάρτυς μου ο αναστάς Θεός, θα στεκόμουν ενώπιον των ναών, των νοσοκομείων και των πολυτελών χώρων για τις δεξιώσεις και τις επιδείξεις μόδας, και προσωπικά θα ζητούσα ελεημοσύνη για τα δοκιμαζόμενα αδέλφια και παιδιά μας. Ο κάθε από εμάς θα έπρεπε, με ενεργό τρόπο, να ντροπιάσει όλες εκείνες τις επιδεικτικές πλεονεξίες, οι οποίες υπάρχουν σε τόσους δημοσίους χώρους, και όχι μόνο απλώς να σκανδαλιζόμεθα και να απελπιζώμεθα, επειδή η αναισχυντία κυριάρχησε γύρω μας».

Νεομάρτυρας π. Δανιήλ Συσόεφ

Ο φλογερός ιεραπόστολος π. Δανιήλ Συσόεφ δολοφονήθηκε μέσα στο ναό του Αγίου Θωμά, στη Μόσχα, στις 20 Νοεμβρίου 2009.

Ήταν μια αγιασμένη και ηρωική μορφή, έγγαμος και πατέρας δύο κοριτσιών, που αφιέρωσε τη ζωή του στη μετάδοση του λόγου του ευαγγελίου στις μη χριστιανικές ομάδες που κατοικούν στη Ρωσία. Ιδιαίτερα έδρασε ανάμεσα στους μουσουλμάνους – και μάλιστα τους Τάταρους, από τους οποίους καταγόταν – και τους προτεστάντες και έφερε στην Ορθοδοξία δεκάδες από αυτούς, αλλά διαλεγόταν και με ομάδες νεοπαγανιστών (δηλ. οπαδών ειδωλολατρικών θρησκειών της αρχαίας Ρωσίας) και με κάθε είδους ανθρώπους απομακρυσμένους από το Θεό.

[Άραγε ποιος απ’ όλους αυτούς τον σκότωσε; Κύριοι ύποπτοι θεωρήθηκαν οι μουσουλμάνοι, αλλά και από νεοπαγανιστές έχουν γίνει τουλάχιστον τέσσερις δολοφονίες ιερέων στη Ρωσία – μόνο που εκείνοι σκοτώνουν τελετουργικά με μαχαίρι, ενώ ο π. Δανιήλ πυροβολήθηκε εν ψυχρώ. Οι νεοπαγανιστές της Ελλάδας (που λατρεύουν το 12θεο) δε φαίνεται να σκοτώνουν, αλλά κάποιος αρρωστημένος νους θα βρεθεί κι εδώ. Σημειωτέον, ότι η θρησκεία τους δεν το απαγορεύει, ενώ και στην αρχαία Ελλάδα υπήρχαν ορισμένες λατρείες με ανθρωποθυσίες (π.χ. στο Λύκαιον Όρος της Αρκαδίας). Φυσικά, οι λατρείες αυτές δεν έχουν σχέση με τους μεγάλους αρχαίους φιλοσόφους, που έτσι κι αλλιώς δεν πίστευαν στο 12θεο…]

Ο π. Δανιήλ είχε δεχτεί αρκετές απειλές και ήταν προετοιμασμένος για το μαρτύριο. Είχε υποδείξει μάλιστα στη σύζυγό του ποια άμφια να του φορέσουν σε ενδεχόμενη κηδεία του.

Ο θάνατός του συγκλόνισε και ευαισθητοποίησε πολλούς ορθόδοξους (ήδη από ιδιώτες έχουν φιλοτεχνηθεί εικόνες του). Απέδειξε ότι υπάρχουν και σήμερα άνθρωποι που ενδιαφέρονται για τη σωτηρία του πλησίον. Έλεγε: «Θα είμαστε απάνθρωποι αν δεν κηρύξουμε την αλήθεια του Χριστού στους αλλόθρησκους και τους αιρετικούς».

Ο π. Δανιήλ τους αγάπησε πιο πολύ από τη ζωή του, αφού δε σταμάτησε την πολύπλευρη δράση του παρά τις απειλές που δεχόταν από επικίνδυνες ομάδες. Τον ένθεο ζήλο του τον πλήρωσε με τη ζωή του, κερδίζοντας όμως «τον της δικαιοσύνης στέφανον».

Θεόδωρος Ι. Ρηγινιώτης

Θεολόγος