Γράφει ο Αθανάσιος Ι. Καλαμάτας
Για τις νέες ταυτότητες που όλοι θα κληθούμε να παραλάβουμε, οικειοθελώς ή με άνωθεν πολιτική επιβολή, η συζήτηση που γίνεται προέρχεται από ομάδες που έχουν δύο χαρακτηριστικά. Η μία είναι η γνωστή κατά καιρούς ομάδα που κινείται στα όρια του φονταμενταλισμού και της συνωμοσιολογίας. Αυτή, ως συνήθως, θεριεύει και κυριαρχεί στο Διαδίκτυο, με δημοσιεύματα περί «αντίχριστου» και «666» και που, βέβαια, με αριστοτεχνικό τρόπο σπέρνει τον πανικό, με «προφητείες» προερχόμενες κυρίως από τον παρεκκλησιαστικό χώρο, προμηνύοντας το τέλος του κόσμου ετούτου. Η άλλη ομάδα θα ’λεγα ότι είναι σοβαρή. Τα επιχειρήματα που καταθέτει στη δημόσια συζήτηση γεννούν γόνιμο προβληματισμό: ο αντίλογος όσων με πολύ καλά άρθρα τους αντιστέκονται στις νέες ταυτότητες έχει άμεση σχέση με την αξία γύρω από την αλήθεια του ανθρώπινου προσώπου. Στο χώρο μάλιστα της θεολογίας αυτή η αλήθεια αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία της διδασκαλίας της. Δεν γνωρίζω τι τελικά θα πράξει η Πολιτεία και η Εκκλησία έναντι μιας κοινωνίας, που από τη μια πλευρά βρίσκεται αντιμέτωπη με τον πανικό και από την άλλη αγωνιά για την αναγκαιότητα να εκδοθούν οι νέες ταυτότητες.
Έχω τη γνώμη ότι, η αφετηρία του προβλήματος γύρω από το ηλεκτρονικό φακέλωμα, που σίγουρο είναι πως είναι υπαρκτό και που, με τις νέες ταυτότητες θα προχωρήσει περαιτέρω, μπορεί να αναζητηθεί και αλλού, πιο πέρα από τις ήδη υπάρχουσες οπτικές και πτυχές των μέχρι τώρα αντιδράσεων· να αναζητηθεί, δηλαδή, στη χρήση της Τεχνολογίας από τον άνθρωπο του 21ου αιώνα. Το λέγω αυτό γιατί στη χρήση της Τεχνολογίας βλέπουμε τη θετική και την αρνητική της όψη. Η πρώτη αναφέρεται στην a priori λυτρωτική ωφέλειά της προς τον άνθρωπο. Τα παραδείγματα είναι πάρα πολλά, δεν χρειάζεται να τα απαριθμήσουμε. Η δεύτερη, η πιο σοβαρή -στην προκειμένη περίπτωση και για τις νέες ταυτότητες- είναι ο έλεγχος της συμπεριφοράς και του τρόπου ζωής κάθε ανθρώπου. Λέγεται πως οι νέες ταυτότητες θα φέρουν τα γνωστά microchip, τα οποία θα περιέχουν πολλές πληροφορίες του κατόχου τους. Σαφέστατα, εδώ, πρόκειται για πλήρη έλεγχο του σύγχρονου αυτονομημένου ανθρώπου.
Το κριτήριο αυτό, του ελέγχου της ζωής του ανθρώπου -όμως όχι και του θανάτου του- κατά τη γνώμη μου είναι καίριο και φέρνει στο προσκήνιο το ερώτημα που θέτει η Ανιές, η ηρωίδα στο έργου του Μίλαν Κούντερα: Η Αθανασία. Με λογοτεχνικό και φιλοσοφικοθεολογικό θα ’λεγα τρόπο, ο Κούντερα θέτει ένα από τα πιο σημαντικά ερωτήματα για τον άνθρωπο της Τεχνολογίας στον 21ου αιώνα. Όπως θα διαπιστώσετε ευθύς αμέσως, η σκέψη μας μπορεί να πάει πάρα πολύ παρακάτω: «Ένα ερώτημα χοροπηδούσε στο μυαλό-της: μετά το θάνατο, ποιόν τρόπο ύπαρξης έχει προγραμματίσει ο υπολογιστής;» ρωτά η Ανιές. Δύο είναι οι πιθανές περιπτώσεις. Η πρώτη: «Αν ο υπολογιστής του Δημιουργού έχει ως μοναδικό πεδίο δράσης τον πλανήτης μας, κι αν εξαρτιόμαστε από αυτόν και μόνο από αυτόν, δεν μπορούμε να περιμένουμε μετά θάνατον παρά μια παραλλαγή αυτού που γνωρίσαμε στη ζωή· δεν θα συναντούμε παρά τοπία παρόμοια, παρόμοια πλάσματα. Θα είμαστε μόνοι στο πλήθος; Α, η μοναξιά είναι τόσο λίγο πιθανή, ήδη στη ζωή ήταν σπάνια, τι να πει λοιπόν κανείς μετά θάνατον! Υπάρχουν τόσοι περισσότεροι νεκροί από ζωντανοί!»
Η δεύτερη πιθανή περίπτωση (κατά Κούντερα) είναι: «πάνω από τον γήινο υπολογιστή υπάρχουν άλλοι που ιεραρχικώς είναι ανώτεροί του. Στην περίπτωση αυτή, το ον μετά θάνατον δεν θα έπρεπε αναγκαστικά να μοιάζει μ’ αυτό που έχουμε ήδη ζήσει, και ο άνθρωπος θα μπορούσε να πεθαίνει με μια αόριστη, αλλά δικαιολογημένη, ελπίδα».
Τι δέον γενέσθαι, θα ρωτήσουν πολλοί που, υπό το άγχος της επικράτησης του Μεγάλου Αδελφού (κατά Τζωρτζ Όργουελ), θα ελέγχει τα πάντα και θα ασκεί απόλυτο έλεγχο στις ανθρώπινες πράξεις και συνειδήσεις; Νομίζω πως πρέπει σοβαρά να προβάλουμε και πολύ προσεκτικά να ακολουθήσουμε βασικά προτάγματα της μη παρέμβασης κανενός πάνω στην ελευθερία της βούλησης του ανθρώπου. Πέραν των εξαιρετικά σημαντικών παραμέτρων που παραπάνω θέτει η γραφίδα του Κούντερα, να σημειώσουμε ακόμα εδώ ότι, οποιαδήποτε κατάχρηση της ελευθερίας του ανθρώπου θα τον χρεώσει με ένα πλήθος από δεινά, τόσο στη σχέση του με τους συνανθρώπους του, όσο και στη σχέση του με την υπόλοιπη κτίση αλλά και τον Δημιουργό του. Συνιστώ υπομονή κι όχι πανικό!
.jpeg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου