Η διάκριση, στην οποία προέβη ο Άγιος Σωφρόνιος του Essex, ανάμεσα στο "τι" και το "Τις" της αλήθειας είναι κεφαλαιώδης για τη θεολογία. Στην πρώτη περίπτωση η αλήθεια είναι άδηλη και άρρητη. Πρόκειται για ένα κατ' επίνοιαν ζητούμενο διαρκείας. Στη δεύτερη περίπτωση, η αλήθεια αποκτά το πραγματικό της νόημα και προϋποθέτει κοινωνία, προσευχή, πίστη, μετοχή.
Έχω τρεις τρόπους να σου εξηγήσω ποιος είμαι και γιατί θέλω να σου μιλήσω.
1) Είμαι ένας παράξενος ζητιάνος, που σε πλησιάζει με απλωμένο το χέρι ζητώντας κάτι να του προσφέρεις.
2) Είμαι ένας διαφημιστής, που έρχομαι να διαφημίσω κάτι, για το οποίο δεν θα πάρω λεφτά, που το θεωρώ ενδιαφέρον κι ελπίζω πως θα το βρεις ενδιαφέρον κι εσύ.
3) Είμαι ένας μεγάλος, που κάποτε ήμουν παιδί – και έφηβος και φοιτητής – και τώρα είμαι πατέρας και καθηγητής, και ζω κάθε μέρα δίπλα σου εδώ και χρόνια. Και, το κυριότερο, νοιάζομαι για σένα και σου ζητώ ένα δώρο: λίγα λεπτά από τη ζωή σου – που θα σου τα δώσω πίσω, δεμένα με ό,τι πολυτιμότερο έχω, την ψυχή μου.
Αυτή είναι η «ελεημοσύνη» που εννοούσα πριν, αυτό είναι το «εμπόρευμα» που είπα πως ήρθα να σου διαφημίσω.
Εσύ θα κρίνεις αν άξιζε τον κόπο να με ακούσεις.
Σ’ αυτό τον τόπο, λοιπόν, που ζεις κι εσύ και οι φίλοι σου, και η οικογένειά σου και όλοι μας, συμβαίνουν παράξενα πράγματα, όμορφα και μυστηριώδη.
Υπάρχουν δύο πηγές με αθάνατο νερό, που πίνουν οι άνθρωποι αιώνες τώρα και γίνονται μαχητές, και νικούν λιοντάρια και δράκους. Βλέπεις κάτι γιαγιάδες, που έχουν νικήσει λιοντάρια και δράκους – κάτι γονείς, και κάτι παιδιά σαν εσένα…
Η μια απ’ αυτές τις πηγές λέγεται «Πίστη» και η άλλη «Ιστορία».
Αυτή η «Πίστη» περιέχει δυο πράγματα: κάτι τρομερά λόγια του Χριστού, όπως το «αγαπάτε αλλήλους» και «κάντε καλό σ’ αυτούς που σας κάνουν κακό, ευλογείτε αυτούς που σας καταριούνται, γυρίστε και το άλλο μάγουλο όταν σας χτυπήσουν», καθώς και τις περιπτώσεις πολλών ανθρώπων που έζησαν έτσι κι έγιναν πολεμιστές του Φωτός κι έκαναν τον κόσμο καλύτερο όπου βρέθηκαν. Και υπάρχουν και σήμερα μερικοί, και μπορεί να δεις και πέντ’ έξι αν κοιτάξεις καλύτερα γύρω σου…
Α, κι ένα τρίτο: μια δεσμίδα πνευματικά «όπλα», που αρματώνεται όποιος θέλει να δώσει αυτόν τον αγώνα, ενάντια στα λιοντάρια και τους δράκους που έχουμε μέσα μας και σ’ εκείνα που μας περικυκλώνουν στην κοινωνία.
Αυτά τα όπλα βρίσκονται σ’ ένα μυστικό στρατόπεδο, πολύ κοντά σου, που το λέμε «εκκλησία». Και είναι ό,τι περιέχει η πνευματική ζωή του χριστιανού: από το καντήλι και το θυμιατό που ανάβει η γιαγιά σου στο σπίτι το Σαββατόβραδο, μέχρι τη νηστεία, την προσευχή, την εξομολόγηση, τη λειτουργία και όλα τα σχετικά.
Ένα παράδειγμα: όταν πάμε στη λειτουργία, δεν πάμε για να μας δει ο Θεός και να πει «μπράβο, καλό παιδάκι, δικός μου είναι αυτός, ας τον ανταμείψω», αλλά πάμε για να συνδεθούμε και με τους άλλους, να συναντηθούμε μαζί τους, και όλοι μαζί, σαν ένα σώμα, να πλησιάσουμε το Θεό και να φέρουμε και όλο τον κόσμο (τη φύση, τα δέντρα, τα σπίτια, τους δρόμους, τη ζωή μας) ένα βήμα πιο κοντά στην αγάπη και την ειρήνη, που ο Χριστός δίδαξε και τα έκανε πράξη με το θάνατό Του.
Και δε συνδεόμαστε μόνο με τους «καλούς», αλλά και με τους «κακούς», γιατί στην εκκλησία υπάρχουνε και καλοί και κακοί, στεκόμαστε δίπλα και στους «κακούς», και μεταλαβαίνουμε το ίδιο σώμα και αίμα Χριστού και «καλοί» και «κακοί», για να μάθουμε να συγχωρούμε και, στο τέλος, όσο μπορούμε, να γίνουμε όλοι καλοί, επειδή Εκείνος είναι καλός.
Πολλοί άνθρωποι έζησαν έτσι, και δε θα σου πω τις ιστορίες τους, γιατί σαν ν’ άρχισες ήδη να με βαριέσαι. Αλλά θα σου πω δυο τρία ονόματα, που γνωρίζεις: άγιος Γεώργιος, άγιος Δημήτριος, αγία Μαρίνα, αγία Παρασκευή, άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, αγία Αικατερίνη, άγιος Παΐσιος (σύγχρονος αυτός), άγιος Βασίλειος και πολλοί άλλοι. Άγιος Ευγένιος Ροντιόνωφ (ένας στρατιώτης 19 χρονών, που τον βασανίσανε και τον σκοτώσανε το 1996, επειδή δεν έβγαζε το σταυρό του – και τώρα υπάρχουνε μαρτυρίες ότι εμφανίζεται και κάνει θαύματα). Όλοι άνθρωποι σαν εμάς, αλλά, όταν μάθεις γι’ αυτούς, πιστεύω ότι μπορεί ν’ αλλάξει η ζωή σου – επειδή θ’ αλλάξει ο τρόπος που βλέπεις τον κόσμο, και το συνάνθρωπο και τον εαυτό σου. Και το Θεό.
Τώρα, η Ιστορία… Η δική μας Ιστορία (των Ελλήνων – αλλά και όλων των λαών), έχει και μπόλικους επιστήμονες και φιλοσόφους και ποιητές και καλλιτέχνες και αθλητές… και πολεμιστές. Πολλοί απ’ αυτούς μεγαλώσανε σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, καταπίεσης, κινδύνων και βίας. Κι επειδή είμαστε πάλι σε εποχή βίας, ήθελα να πω μια κουβέντα γι’ αυτούς.
Κάποτε έζησε ένας άνθρωπος που λεγόταν Λεωνίδας. Πήρε τριακόσιους πολεμιστές και πήγε να σταματήσει εκατό χιλιάδες Πέρσες. Τα αποτελέσματα τα ξέρεις. Άλλος ένας, λεγόταν Μιλτιάδης. Άλλος ένας, Θεμιστοκλής. Άλλος ένας, Νικηφόρος Φωκάς. Κωνσταντίνος Παλαιολόγος. Και Κολοκοτρώνης, Καραϊσκάκης, Μαντώ Μαυρογένους, Μπουμπουλίνα, Δασκαλογιάννης…
Τους ξέρεις αυτούς. Πάντοτε ήμασταν λιγότεροι. Και πάντοτε πολεμήσαμε, όχι για την πάρτη μας, αλλά για το δίκιο και το σωστό.
Κάναμε και λάθη. Σκοτωθήκαμε και μεταξύ μας. Και μερικοί, πρόδωσαν αυτό το δίκιο και το σωστό. Και η Ιστορία τους ξεσκόνισε: κράτησε τους ήρωες κι έφτυσε κατάμουτρα τους προδότες.
Οι ήρωες αυτοί δεν τα έβαλαν με τους αδύναμους. Πολέμησαν, και σκότωσαν ακόμα, αλλά για να υπερασπιστούν τους αδύναμους. Και τα κατάφεραν. Και εκτός από τους «πολύ αρχαίους», πίστευαν στο Χριστό, στην Παναγία και στους αγίους, έκαναν το σταυρό τους κι έπαιρναν δύναμη.
Θα τελειώσω με δυο ερωτήσεις, αγαπητέ μου / αγαπητή μου…
Είσαι καλό παιδί;
Μη μου απαντήσεις εμένα (πού θα με βρεις άλλωστε;), απάντησε στον εαυτό σου. Κι αν θέλεις, κουβέντιασέ το και με τους φίλους σου, με τις φίλες σου.
Και η δεύτερη ερώτηση:
Θέλεις να σε σέβονται;
Αυτά τα δυο είναι πολύ κοντινά μεταξύ τους. Γιατί, για να θέλω να με σέβονται, πρέπει να το αξίζω. Και, για το αξίζω, μάλλον θα πρέπει να είμαι καλό παιδί.
Πώς θα μάθω αν είμαι καλό παιδί;
Από το Χριστό και τους αγίους και τους ήρωες. Και, δόξα τω Θεώ, έχουμε μπόλικους. Ας τους ψάξουμε.
Τώρα, επειδή τίποτα δεν είναι τζάμπα, θέλω μια – και καλά – «πληρωμή» για τον κόπο μου.
(Το ’λεγε ένας άγιος αυτό, ο άγιος Κοσμάς, που γύριζε τα χωριά κι έλεγε στους ανθρώπους για το Χριστό και την αγάπη – μέχρι που τον πιάσανε οι Τούρκοι και τον κρεμάσανε· αυτοί μ’ αρέσουνε, αυτοί που θυσιάσανε τη ζωή τους, καταλαβαίνεις).
Η πληρωμή που θέλω είναι η εξής: να δώσεις λίγη συγχώρεση στους μεγάλους που ανακατεύονται στη ζωή σου, και που μπορεί να μην είναι ακριβώς όπως τους θέλεις, αλλά κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν και για σένα και για τον κόσμο. Κι αυτοί οι μεγάλοι κυρίως είναι γονείς και δάσκαλοι. Που περιμένουν κι από σένα να κάνεις το καλύτερο που μπορείς – πάλι για σένα και για όλο τον κόσμο. Πρώτα στην καλοσύνη και μετά στα μαθήματα.
Άκου κι ένα μυστικό: αν μας συγχωρέσεις για τα λάθη που πιστεύεις πως κάνουμε, θα σε συγχωρέσουν κι εσένα μεθαύριο τα παιδιά σου για τα λάθη, που σίγουρα θα κάνεις. Αν δε μας συγχωρέσεις, ίσως δεν μπορείς να ζητήσεις κι εσύ από τα παιδιά σου να σε συγχωρέσουν.
Αυτά. Ανταπόκριση από έναν εχθρικό κόσμο. Που μπορούμε να τον κάνουμε φιλικό, με την καλοσύνη μας.
Σ’ ευχαριστώ.
Θεόδωρος Ρηγινιώτης
Καθηγητής Θρησκευτικών σ’ ένα Λύκειο στην άκρη του κόσμου
Οι
Εκδόσεις «Επίκεντρο» διοργανώνουν
εκδήλωση για την παρουσίαση του νέου
βιβλίου του Ομότιμου Καθηγητή Εκκλησιαστικού
Δικαίου της Νομικής Σχολής Αθηνών κ.
Ιωάννη Μ.
Κονιδάρη «Πολιτεία και Εκκλησία στην πράξη.
Απάνθισμα άρθρων».
Η
εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί τη Τρίτη,
13 Μαϊου 2025 και ώρα 7 μ.μ. στην αίθουσα
«Γεώργιος Καραντζάς», στον 1ο όροφο του
Μεγάρου της ‘Ενωσης Συντακτών Ημερησίων
Εφημερίδων Αθηνών (Ε.Σ.Η.Ε.Α.), επί της
οδ. Ακαδημίας 20, στην Αθήνα.
Για
το βιβλίο θα μιλήσουν οι:
*
Eυάγγελος
Βενιζέλος,
πρώην Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και
υπ. Εξωτερικών, ομ. Καθηγητής Συνταγματικού
Δικαίου Α.Π.Θ.
*
Ιωάννης Σαρμάς,
τ. Υπηρεσιακός Πρωθυπουργός, επίτιμος
Πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, και
*
Φίλιππος
Σπυρόπουλος,
ομ. Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου
του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Θα
ακολουθήσει αντιφώνηση από τον συγγραφέα
του βιβλίου. Τη συζήτηση θα συντονίσει
ο κ. Πέτρος Παπασαραντόπουλος, Δρ.
Βαλκανικών Σπουδών, εκδότης και
συγγραφέας.
.JPG)
