Καλά Χριστούγεννα

 

Καλά και ευλογημένα Χριστούγεννα!

Σχοινοβασία

 

Το θεολογείν δεν είναι για τα σαλόνια, ούτε για την «ελίτ» μόνο. Δεν είναι προνόμιο αλλά ζείδωρη και αέναη αναζήτηση του όντως Όντος.

11/12/2024

Γ.Μ.Β

Υποβοηθούμενος θάνατος - Του Αντώνη Παπαγιάννη

πηγή: ΓΟΡΓΑ ΠΑΡΕΣΤΙΓΜΕΝΑ

Με αφορμή την πρόσφατη υπερψήφιση στη βρετανική Βουλή των Κοινοτήτων του νομοσχεδίου για την ιατρικώς υποβοηθούμενη αυτοκτονία σε περιπτώσεις ανίατης νόσου και το σχετικό δημοσίευμα της "Κ" (5/12), αξίζει να θυμηθούμε και να θυμίσουμε ότι εδώ και δυόμιση χιλιάδες χρόνια ο Ιπποκρατικός όρκος απαγορεύει στους ιατρούς όχι μόνο την χορήγηση θανατηφόρου φαρμάκου, αλλά ακόμη και την συμβουλή για μια τέτοια ενέργεια (στο πρωτότυπο: «Οὐ δώσω οὐδὲ φάρμακον οὐδενὶ αἰτηθεὶς θανάσιμον, οὐδὲ ὑφηγήσομαι ξυμβουλίην τοιήνδε»). Εξάλλου, η εντολή «Οὐ φονεύσεις» αποτελεί θεμελιώδη επιταγή της Χριστιανικής ηθικής, χωρίς εξαιρέσεις. Σύμφωνος με τις πανάρχαιες αυτές αρχές, ο ισχύων Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας (Ν. 3418/2005) προβλέπει ότι «Ο ιατρός οφείλει να γνωρίζει ότι η επιθυμία ενός ασθενή να πεθάνει, όταν αυτός βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο, δεν συνιστά νομική δικαιολόγηση για τη διενέργεια πράξεων οι οποίες στοχεύουν στην επίσπευση του θανάτου» (άρθρο 29.3). Γνωρίζουμε ότι στις χώρες που θεσμοθέτησαν την ευθανασία ως "θανάτωση από οίκτο" (mercy killing) καταγράφονται περιπτώσεις κατάχρησης της επιλογής αυτής ακόμη και για λόγους κατάθλιψης χωρίς να υπάρχει ανίατο νόσημα. Επιτέλους ας στρέψουμε τις προσπάθειές μας στη σωστή ανακούφιση (όχι μόνο σωματική, αλλά και ψυχική, κοινωνική και πνευματική) των ασθενών, χωρίς να ανοίξουμε άλλον ένα δεοντολογικό "ασκό του Αιόλου". Το αρχαίο κώνειο και τα σύγχρονα ισοδύναμά του δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να γίνουν συνταγογραφούμενα φάρμακα.

Αντώνης Παπαγιάννης

[Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή 12/12/2024]

Υστερόγραφο: Διαβάζω σε σχετικό δημοσίευμα της εφημερίδας Guardian ότι η Ολλανδία είναι μία από τις τρεις χώρες στον κόσμο που επιτρέπουν την ευθανασία για λόγους "αβάσταχτης νοητικής/ψυχικής οδύνης"(unbearable mental suffering). Σύμφωνα με στοιχεία των Τοπικών Επιτροπών Ελέγχου Ευθανασίας της Ολλανδίας (Dutch Regional Euthanasia Review Committees), τον περασμένο χρόνο υποβλήθηκαν 138 άτομα σε ευθανασία για τον λόγο αυτό, 22 από τα οποία ήταν κάτω των 30 ετών. Χρειάζεται άλλο σχόλιο; Ο ολισθηρός κατήφορος (slippery slope) στα δεοντολογικά ζητήματα είναι πραγματικότητα.

https://antonispapagiannis.blogspot.com/2024/12/blog-post_5.html

φωτογραφήματα 411

 

Ηράκλειο Κρήτης
φωτογραφία: Γ.Μ.Β.

Ανθολόγιον 330: Άγιος Σωφρόνιος του Essex

[...] Η πίστη είναι συνέπεια της γεννήσεως Άνωθεν, από τον Θεό∙ είναι πίστη στη Θεότητα του Ιησού Χριστού. Η πίστη αυτή είναι πνευματική αίσθηση, που βρίσκεται επάνω από τις λογικές ενέργειες. Αν στην πρώτη θέση του είναι μας τεθεί το λογικό, θα μας οδηγήσει αναπόφευκτα στην απώλεια της πίστεως. Το λογικό αυτό στηρίζεται σταθερά στο έδαφος της γης. Όλα όσα είναι ανώτερα, του είναι απρόσιτα. Η πίστη είναι ήδη κάποια παρουσία του Θεού μέσα μας. Με αυτήν ως λεπτότατη διαίσθηση, αποκομίζει ο άνθρωπος την ύψιστη γνώση. Το κτιστό λογικό δεν είναι σε θέση να υπερβεί τον κόσμο, αλλά η πίστη, ως έμπνευση Άνωθεν, πραγματοποιεί το θαύμα αυτό μέσα μας. Η πίστη μας οδηγεί στα πρόθυρα του Άκτιστου κόσμου. [...]

Γέρων Σωφρόνιος του Essex, Το μυστήριο της χριστιανικής ζωής, εκδ. Ι. Μονής Τιμίου Προδρόμου, Essex 2010, σελ.82-23.

Βασανιστήρια, εξουσία και χριστιανοί

 

«Δέχομαι τά κόμματα ὡς ἰδεολογίες, γι᾽ αὐτό καί τά σέβομαι. Ἀλλά μισῶ καί ἀποστρέφομαι τό κόμμα ἐκεῖνο, πού τό σύστημά του ἔχει εἴτε ἀθεΐα εἴτε βία».

Μητροπολίτης Γόρτυνος & Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας (1)

Ο Θεός είναι αγάπη. Ο Χριστός δίδαξε την αγάπη ακόμη και προς τους εχθρούς και αυτή την αγάπη εφάρμοσε πρωτίστως ο Ίδιος, ενώ ήταν σταυρωμένος, όταν ζήτησε από τον Πατέρα Του να συγχωρήσει τους σταυρωτές Του (Λουκ. 23, 34)!

Η αγάπη αυτή είναι η σπονδυλική στήλη της ζωής και της διδασκαλίας όλων των ορθοδόξων αγίων, ανδρών και γυναικών, διαχρονικά. Ενδεικτικά αναφέρουμε ένα απόσπασμα από τη διδασκαλία δύο αγίων του 20ού αιώνα, που ενέπνευσαν ιδιαίτερα τους ορθοδόξους χριστιανούς της εποχής μας και αγαπήθηκαν απ’ αυτούς, του αγίου Σιλουανού του Αθωνίτη (1866-1938) και του αγίου Ιουστίνου Πόποβιτς (1894-1979):

«Η ψυχή δεν μπορεί να έχει ειρήνη, αν δεν προσεύχεται για τους εχθρούς.

Χωρίς τη χάρη του Θεού, δεν μπορούμε ν’ αγαπούμε τους εχθρούς μας. Το Άγιο Πνεύμα όμως εμπνέει την αγάπη, και τότε η ψυχή λυπάται ακόμη και τους δαίμονες… Σας ικετεύω, δοκιμάστε. Αν κάποιος σας προσβάλει ή σας ατιμάσει ή σας πάρει κάτι από τα υπάρχοντά σας ή και αν καταδιώκει την Εκκλησία ακόμη, προσευχηθείτε στον Κύριο λέγοντας: “Κύριε, όλοι είμαστε πλάσματά Σου. Λυπήσου τους πλανημένους δούλους Σου και κάλεσέ τους σε μετάνοια”…

Αν δεν έχεις αγάπη, τουλάχιστον μην τους διαβάλλεις και μην τους καταριέσαι. Και τότε καλύτερο θα είναι. Αν όμως κάποιος σκέφτεται το κακό για τους εχθρούς του, σημαίνει μάλλον πως κάποιο πονηρό πνεύμα εισήλθε στην καρδιά του και της φέρνει κακούς λογισμούς».

(Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, από τις σημειώσεις του, που εξέδωσε στο βιβλίο Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης ο άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ).

«Η τρίτη θεανθρώπινη αρετή [μετά την πίστη και τη νηστεία] είναι η θεανθρώπινη αρετή της αγάπης. Η αγάπη αυτή δεν έχει όρια, δεν ερωτά: ποιος είναι άξιος και ποιος δεν είναι; αλλ’ αγαπά τους πάντες: αγαπά φίλους και εχθρούς, αγαπά αμαρτωλούς και κακούργους, δεν αγαπά όμως τις αμαρτίες τους και τα εγκλήματά τους, ευλογεί εκείνους που καταριούνται και ως ήλιος φωτίζει και τους πονηρούς και τους αγαθούς (Ματθ. 5, 45-46)… Η αγάπη του Χριστού είναι πάντοτε παναγάπη…

Κάτω από το πρίσμα της ευαγγελικής και ιεράς παραδόσεως είναι αντιευαγγελική και αντίχριστη φρικαλεότητα να φονεύεται ο αμαρτωλός λόγω της αμαρτίας. Εν προκειμένω καμία ιερά εξέτασις δε μπορεί να ανακηρυχθεί ιερά. Σε τελευταία ανάλυση, όλοι οι ουμανισμοί φονεύουν τον αμαρτωλό λόγω της αμαρτίας, εξοντώνουν τον άνθρωπο μαζί με την αμαρτία του. Διότι δεν θέλουν το Θεάνθρωπο, ο Οποίος είναι η μόνη σωτηρία του ανθρώπου και από την αμαρτία και από το θάνατο και από το διάβολο».

(Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς, από το εμβληματικό βιβλίο του Άνθρωπος και Θεάνθρωπος).

Οι άγιοι απόστολοι, στα κείμενά τους που αποτέλεσαν τα βιβλία της Καινής Διαθήκης, είναι επίσης σαφέστατοι στη διδασκαλία της αγάπης προς τους εχθρούς, που είναι η δυσκολότερη μορφή της χριστιανικής αγάπης, γιατί εκ πρώτης όψεως φαίνεται να στρέφεται ενάντια στη φύση μας και στην ανθρώπινη ανάγκη μας να υπερασπιστούμε ό,τι και όποιους αγαπάμε.

«Εὐλογεῖτε τοὺς διώκοντας ὑμᾶς, εὐλογεῖτε καὶ μὴ καταρᾶσθε… Μηδενὶ κακὸν ἀντὶ κακοῦ ἀποδιδόντες. προνοούμενοι καλὰ ἐνώπιον πάντων ἀνθρώπων· εἰ δυνατόν, τὸ ἐξ ὑμῶν μετὰ πάντων ἀνθρώπων εἰρηνεύοντες… Μὴ νικῶ ὑπὸ τοῦ κακοῦ, ἀλλὰ νίκα ἐν τῷ ἀγαθῷ τὸ κακόν» (βλ. προς Ρωμαίους, 12, 14-21).

«μὴ ἀποδιδόντες κακὸν ἀντὶ κακοῦ ἢ λοιδορίαν ἀντὶ λοιδορίας, τοὐναντίον δὲ εὐλογοῦντες, εἰδότες ὅτι εἰς τοῦτο ἐκλήθητε, ἵνα εὐλογίαν κληρονομήσητε» (Α΄Πέτρου, 3, 9).

Ο απόστολος Παύλος εξάλλου διατυπώνει τη θεμελιώδη χριστιανική διδασκαλία ότι το σώμα του ανθρώπου, καθώς γίνεται χριστιανός, είναι ναός του Αγίου Πνεύματος και, όποιος το φθείρει, θα υποστεί φθορά από τον ίδιο τον Θεό (Α΄ Κορινθίους 3, 16-17).

***

Όλα αυτά – και πολλά άλλα – δεν αφήνουν καμία αμφιβολία ότι ένας χριστιανός δεν είναι δυνατόν να αποδέχεται, ως τρόπο συμπεριφοράς ή ως μέσον για να επιτύχει κάτι, ούτε τη βία, ούτε τα βασανιστήρια.

Και η μεν βία ενίοτε γίνεται αναπόφευκτη για την αποτροπή εγκλημάτων ή καταστροφών, την απόκρουση επιθέσεων κ.τ.λ. Και τότε όμως ένας αληθινός άνθρωπος του Θεού θα ασκήσει τη μικρότερη δυνατή βία και δεν θα πάψει να θλίβεται που εξαναγκάστηκε να ασκήσει βία και θα προσεύχεται και για τον εαυτό του και για τους συναδέλφους ή τους συμπολεμιστές του (αν είναι αστυνομικός π.χ. ή στρατιώτης), αλλά και για τους εχθρούς του. Στην αντίθετη περίπτωση, πρέπει να παραδεχτούμε ότι κάνουμε έκπτωση στην αποδοχή της χριστιανικής διδασκαλίας και οφείλουμε να προβληματιστούμε έντονα αν είμαστε όντως χριστιανοί ορθόδοξοι που παίρνουν στα σοβαρά τη διδασκαλία του Χριστού και των αγίων ή όχι.

Αυτό όμως, που κατηγορηματικά δεν μπορεί να γίνει ούτε καν ανεκτό σε καμία περίπτωση, είναι τα βασανιστήρια. Υπενθυμίζουμε ότι ολόκληρη η ιστορία του χριστιανισμού είναι ένα μήνυμα ενάντια στα βασανιστήρια! Η θλίψη που αισθανόμαστε για τον φρικτό βασανισμό του Χριστού και ο αποτροπιασμός, με τον οποίο περιγράφονται στα αγιολογικά κείμενα τα βασανιστήρια, στα οποία υποβλήθηκαν από τους διώκτες τους οι μάρτυρες (ακόμη και γυναίκες και παιδιά), είναι υπεραρκετά για να καταδείξουν ότι ο χριστιανισμός απορρίπτει ασυζητητί τη χρήση βασανιστηρίων! Οσάκις χριστιανοί (είτε ορθόδοξοι, είτε αιρετικοί) έχουν παραβεί αυτό το αξίωμα, είναι φανερό ότι έχουν παραβεί κατάφορα την εντολή του Χριστού και, αντί να γίνονται μιμητές του Χριστού, έγιναν μιμητές των σταυρωτών Του και όμοιοι με τους δημίους και τους βασανιστές των αγίων!

«Καὶ καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως» (Ιησούς Χριστός, Λουκ. 6, 31).

«ἐν φυλακῇ ἤμην, καὶ ἤλθετε πρός με» (Ματθ. 25, 36).

Για να μην παρεξηγούμαστε, αυτά δεν σημαίνουν ότι δεν θα αμυνθούμε ενάντια σε πιθανούς μελλοντικούς εισβολείς, ούτε ότι απορρίπτουμε τους αγώνες των προγόνων μας για την ελευθερία της πατρίδας μας. Σημαίνουν όμως ότι, ακόμη και στον πόλεμο, αναζητούμε αγωνιστές με χριστιανικό ήθος και δεν μπορούμε να θεωρήσουμε αποδεκτές τη σκληρότητα, τη βαρβαρότητα και την απανθρωπιά, ακόμη κι αν εμφανίζονται σε ανθρώπους που γενικότερα ήταν ήρωες. Δόξα τω Θεώ, έχουμε και λαμπρά παραδείγματα χριστιανικού ήθους σε ήρωές μας για να μιμηθούμε, όπως επίσης και τα παραδείγματα των αγίων μας.

***

Είναι προφανές πώς αυτά μετατρέπονται σε πολιτική θέση: σε ένα πολίτευμα ορθοδόξων χριστιανών δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή επ’ ουδενί η χρήση βασανιστηρίων, ούτε η κατάχρηση εξουσίας από κανέναν εκπρόσωπο του νόμου ή της πολιτείας. Και αντιστρόφως: κάθε καθεστώς, που μεταχειρίζεται τη βία ως πολιτική συμπεριφορά και υποβάλλει ανθρώπους και άλλα πλάσματα του Θεού σε βασανιστήρια, απορρίπτεται ασυζητητί από κάθε ορθόδοξο χριστιανό.

Και πώς το διασφαλίζεις αυτό; Είναι απλό: γίνε άνθρωπος του Θεού και δεν θα μπορείς εξ ορισμού να σηκώσεις χέρι πάνω σε κανέναν αθώο, άοπλο, άμαχο, ανυπεράσπιστο άνθρωπο! Και αυτή είναι η λύση και στο πρόβλημα της διαρκώς αυξανόμενης βίας – και μάλιστα εκ μέρους ανηλίκων – που έχει λάβει πλέον διαστάσεις χιονοστιβάδας στη χώρα μας και σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο.

«Εάν είσαι του Χριστού, ταπείνωσε τον εαυτό σου μέχρι του σκώληκος: σάρκωσε τον εαυτό σου στον πόνο του κάθε πονεμένου, στη θλίψη του κάθε θλιμμένου, στο πάθος του κάθε βασανισμένου, στο άλγος του κάθε ζώου και πουλιού» (άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς).

Θεόδωρος Ι. Ρηγινιώτης

----------------------------------------------------------

(1) http://opougis.blogspot.com/2012/10/corpus-christi_23.html

Εκδήλωση της "Χριστιανικής" για τα 150 χρόνια από τη γέννηση του Ν. Μπερντιάεφ τη Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου 2024 στην Αθήνα

 

Δείτε ζωντανά το συνέδριο του ΕΚΠΑ «Η Ορθόδοξη Θεολογία στον 21ο αιώνα - Προκλήσεις και προοπτικές»

 

πηγή: Orthodoxia.info

Την δυνατότητα να παρακολουθήσουν τις εργασίες του ιστορικής σημασίας συνεδρίου που διοργανώνει η Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών υπό την αιγίδα της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, με τίτλο: «Η Ορθόδοξη Θεολογία στον 21ο αιώνα. Προκλήσεις και προοπτικές» στο κεντρικό κτήριο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου της Αθήνας, θα έχουν οι επισκέπτες της Ορθόδοξης Εκκλησιαστικής Τηλεόρασης Orthodox TV.

Από την Κυριακή 24/11/2024 έως και την Πέμπτη 28/11/2024 οι μονάδες εξωτερικών μεταδόσεων 1+2 της Orthodox TV θα μεταδίδουν τον παλμό του σημαντικότερου επιστημονικού γεγονότος γύρω από την επιστήμη της Ορθόδοξης Θεολογίας τις τελευταίες δεκαετίες, δίνοντας την δυνατότητα της παρακολούθησης του συνόλου των κεντρικών συνεδριάσεων που θα πραγματοποιηθούν στο αμφιθέατρο «Άλκης Αργυριάδης» του κεντρικού κτηρίου του ΕΚΠΑ.

Οι μεταδόσεις θα είναι διαθέσιμες στην διεύθυνση www.orthodoxtv.gr

Πιο συγκεκριμένα: (ΚΛΙΚ ΣΤΟΥΣ ΤΙΤΛΟΥΣ ΓΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ)

Η τελετή έναρξης

Οι πρωινές εργασίες της δεύτερης ημέρας του συνεδρίου

Οι απογευματινές εργασίες της δεύτερης ημέρας του συνεδρίου

Οι πρωινές εργασίες της τρίτης ημέρας του συνεδρίου

Οι απογευματινές εργασίες της τρίτης ημέρας του συνεδρίου

Οι πρωινές εργασίες της τέταρτης ημέρας του συνεδρίου

Οι απογευματινές εργασίες της τέταρτης ημέρας του συνεδρίου

Η θεματική τράπεζα λόγου το πρωινό της πέμπτης ημέρας του συνεδρίου

Οι πρωινές εργασίες της πέμπτης ημέρας του συνεδρίου

Η μουσική εκδήλωση και η λήξη το απόγευμα της πέμπτης ημέρας του συνεδρίου

https://orthodoxia.info/news/to-istoriko-synedrio-ekpa-orthod/

Παρουσίαση του βιβλίου "Η Συμφιλίωση" της Μ.-Κ. Fukami την Τρίτη 26/11/2024 στη ΓΕΧΑ Αμπελοκήπων

 

Μουσικόραμα 100: Solid Strangers

https://www.youtube.com/watch?v=2h0-M8P4zj0

Solid Strangers - Vision Of The Night

Εκκλησιαστική Δικαιοσύνη και Εκκλησιαστικά δικαστήρια

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΛΑΡΙΣΗΣ, ΤΟΥ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Η Ιερά Μητρόπολη Λαρίσης και Τυρνάβου, ο Δικηγορικός Σύλλογος Λάρισας και η Εταιρεία Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου συνδιοργανώνουν επιστημονική διημερίδα με θέμα «Εκκλησιαστική Δικαιοσύνη και Εκκλησιαστικά Δικαστήρια». Οι εργασίες της διημερίδας θα πραγματοποιηθούν στην αίθουσα εκδηλώσεων του οικείου Δικηγορικού Συλλόγου, επί της οδ. Δευκαλίωνος 18 και Πατρόκλου (στον 5ο όροφο) την ερχομένη Παρασκευή 15-11-2024 και ώρα 17.00 και το Σάββατο, 16-11-2024 και ώρα 09.00, σύμφωνα με το ακόλουθο πρόγραμμα:

Παρασκευή, 15 Νοεμβρίου 2024, 17.00

17.00: Έναρξη διημερίδας με χαιρετισμούς τους οποίους θα απευθύνουν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιερώνυμος, ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Λαρίσης κ. Τρύφων Τσάτσαρος, και ο Πρόεδρος της Εταιρείας Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου κ. Αθανάσιος Κόντης.

Ακολουθεί η Α΄ Συνεδρία με την εναρκτήρια ομιλία με θέμα «Πολύπαθη Εκκλησιαστική Δικαιοσύνη». Εισηγητής ο κ. Ιωάννης Μ. Κονιδάρης, Ομότιμος Καθηγητής του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η Α΄ συνεδρία ολοκληρώνεται με συζήτηση-διάλογο.

Σάββατο, 16 Νοεμβρίου 2024, 09:00

Β΄ ΣΥΝΕΔΡΙΑ. Προεδρεύων: Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιερώνυμος. Εισηγήσεις:

* 9.00-9.15: Η διαδικασία ενώπιον του Επισκοπικού Δικαστηρίου - Eισηγητής: Αρχιμ. Ιωαννίκιος Ζαμπέλης, Διδάκτωρ Εκκλησιαστικού Δικαίου - Ιεροκήρυκας Ι. Μητροπόλεως Λευκάδος και Ιθάκης,

* 9.15-9.30: Η διαδικασία ενώπιον των Συνοδικών Δικαστηρίων - Αρχιμ. Σεβαστιανός Σωμαράκης, Διδάκτωρ Κανονικού Δικαίου - Γραμματεύς Συνοδικών Δικαστηρίων Εκκλησίας Ελλάδος,

* 9.30-9.45: Τα Εκκλησιαστικά Δικαστήρια της Εκκλησίας Κρήτης - Εμμανουήλ Ανδρουλακάκης, Δικηγόρος - Mεταπτυχ. διπλ. Εκκλησιαστικού Δικαίου - Νομικός Σύμβουλος Ο.Δ.Μ.Π. Εκκλησίας της Κρήτης.

* 9.45-10.00: Παρεμβάσεις - συζήτηση

Γ΄ ΣYNΕΔΡΙΑ. Προεδρεύων: Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Λάρισας κ. Τρύφων Τσάτσαρος. Εισηγήσεις:

* 10.00-10.15: Εκκλησιαστική δίκη και νομική ορθότητα: δεδομένο ή ζητούμενο; - Γεώργιος Ανδρουτσόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Εκκλησιαστικού Δικαίου Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών - Δικηγόρος

* 10.15-10.30: Αυτοδιοίκηση της Εκκλησίας της Ελλάδος και εκκλησιαστική δικαιοσύνη: νόμος του Κράτους ή Κανονισμός; - Ελένη Παλιούρα, Δικηγόρος - Mεταπτυχ. δίπλωμα Εκκλησιαστικού Δικαίου - Υποψήφια Διδάκτωρ Νομικής

* 10.30-10.45: Επίσκοπος, διάδοχος Αποστόλων. Κατήγορος και Δικαστής - Ζωή Καραμήτρου, Διδάκτωρ Νομικής - Δικηγόρος - Ειδική Επιστήμονας στο Συνήγορο του Πολίτη - Μέλος του Συμβουλίου Διοίκησης της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας

10.45-11.00: Παρεμβάσεις – συζήτηση.

11.00-11.30: Διάλειμμα για καφέ.

Δ΄ ΣΥΝΕΔΡΙΑ. Προεδρεύων: Επίτιμος Εισαγγελέας Αρείου Πάγου κ. Παναγιώτης Αγγελόπουλος. Εισηγήσεις:

* 11.30-11.45: Η νομική φύση των εκκλησιαστικών δικαστηρίων - Σταύρος Μελιδώνης, Δικηγόρος - Mεταπτυχ. διπλ. Εκκλησιαστικού Δικαίου – Μεταπτυχ. Διπλ. Δημοσίου Δικαίου

* 11.45-12.00: Σχέση εκκλησιαστικής και ποινικής δίκης - Βασιλική Δημάκη, Δικηγόρος - Mεταπτυχ. διπλ. Εκκλησιαστικού Δικαίου

* 12.00-12.15: Η νομολογία του ΣτΕ ως εγγύηση μιας δίκαιης δίκης ενώπιον των Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων - Ιωάννης Καστανάς, Δικηγόρος - Ε.ΔΙ.Π. Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφου (Neapolis University Pafos)

* 12.15-12.30: Η έκκλητος προσφυγή: Προνόμιο ή Πρόβλημα - Γεώργιος Ιατρού, Διδάκτωρ Νομικής – Δικηγόρος

* 12.30-12.45: Συζήτηση – Λήξη διημερίδας.

ΠΕΡΙ Γ' ΑΝΑΘΕΣΗΣ (ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ)

 

Το ζήτημα του εκπαιδευτικού του Λαυρίου, που δεν ήταν θεολόγος αλλά φιλόλογος και  δίδασκε Θρησκευτικά με γ' ανάθεση αποδεικνύει περίτρανα ότι η απαράδεκτη αυτή πρακτική πρέπει παραχρήμα να καταργηθεί.

Χαίρομαι ιδιαιτέρως που ο κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Ε.Κ.Π.Α. ανέδειξε πόσο αντιδεοντολογικό και προσβλητικό για τους θεολόγους είναι το ζήτημα της γ' ανάθεσης.

Είναι τουλάχιστον αδιανόητο να δίδεται το μάθημα γ' ανάθεση στην Αττική λες και μιλάμε για δυσπρόσιτη περιοχή που δεν μπορεί να καλυφθεί από θεολόγο.

Είναι επιτακτική πλέον ανάγκη το μάθημα των Θρησκευτικών να διδάσκεται μόνο από τους καθ' ύλην αρμοδίους, ήτοι τους Θεολόγους!

3/11/2024

Γ.Μ.Βαρδαβάς

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΙΝΑΙ ΓΕΦΥΡΑ, ΟΧΙ ΤΕΙΧΟΣ

ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΗΤΟΡΑ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ Ε.Κ.Π.Α. ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ ΣΤΟ ΛΑΥΡΙΟ

πηγή: ΚΟΣΜΗΤΕΙΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΕΚΠΑ

Σε μια εποχή όπου η ανάγκη για διάλογο και αλληλοκατανόηση είναι πιο επιτακτική από ποτέ, το πρόσφατο περιστατικό στο Λαύριο συνιστά μια κρίσιμη αφορμή επαναξιολόγησης των θεσμικών μας αδυναμιών στην εκπαιδευτική κοινότητα. Η διανομή φυλλαδίου με μισαλλόδοξο περιεχόμενο σε μαθητές δεν αντανακλά απλώς μια μεμονωμένη ατυχή επιλογή – αποκαλύπτει ένα συστημικό κενό που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης.

Η αλήθεια είναι αποκαλυπτική: ο εκπαιδευτικός που ενεπλάκη στο περιστατικό δεν είναι θεολόγος. Είναι φιλόλογος που κλήθηκε να καλύψει διδακτικό κενό, διδάσκοντας Θρησκευτικά ως τρίτη ανάθεση. Το γεγονός αυτό δεν δικαιολογεί τις επιλογές του, αλλά αναδεικνύει μια ανησυχητική πραγματικότητα: τα σχολεία μας στερούνται εξειδικευμένων θεολόγων εκπαιδευτικών, την ώρα που το μάθημα των Θρησκευτικών καλείται να διαδραματίσει έναν κρίσιμο ρόλο στη διαμόρφωση συνειδήσεων.

Το σύγχρονο μάθημα των Θρησκευτικών, όπως το οραματιζόμαστε και το υπηρετούμε στη Θεολογική Σχολή Αθηνών, είναι ένα μάθημα-πρόκληση για τον 21ο αιώνα. Δεν είναι χώρος κατήχησης ή στείρας αποστήθισης δογμάτων. Είναι ένα ζωντανό εργαστήρι σκέψης και διαλόγου, όπου:

• Οι μαθητές ανακαλύπτουν τον πλούτο των θρησκευτικών παραδόσεων του κόσμου

• Η διαφορετικότητα γίνεται αφορμή για γόνιμο προβληματισμό και όχι για διχασμό

• Τα μεγάλα ηθικά ερωτήματα της εποχής μας συζητιούνται με σεβασμό και διάκριση

• Η πνευματική κληρονομιά του τόπου μας συναντά δημιουργικά τις σύγχρονες προκλήσεις

Οι απόφοιτοι της Θεολογικής Σχολής εκπαιδεύονται να είναι γεφυροποιοί. Καταρτίζονται επιστημονικά για να μετατρέπουν την τάξη σε χώρο όπου η θρησκευτική γνώση γίνεται εργαλείο κατανόησης του εαυτού και του άλλου. Μαθαίνουν να διδάσκουν ένα μάθημα που εμπνέει, προβληματίζει και ενώνει – δεν διχάζει.

Το περιστατικό στο Λαύριο μας υπενθυμίζει ότι η διδασκαλία των Θρησκευτικών δεν είναι απλώς μια διεκπεραιωτική διαδικασία που μπορεί να καλυφθεί ευκαιριακά. Είναι μια λεπτή παιδαγωγική τέχνη που απαιτεί ειδική κατάρτιση, ευαισθησία και όραμα. Καλούμε την Πολιτεία να αντιμετωπίσει το ζήτημα της στελέχωσης των σχολείων με θεολόγους ως προτεραιότητα. Δεν πρόκειται απλώς για την κάλυψη διδακτικών κενών – πρόκειται για την προάσπιση του δικαιώματος των μαθητών μας να λαμβάνουν μια θρησκευτική εκπαίδευση που τους εξοπλίζει για τις προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου.

Σε μια εποχή που η θρησκευτική άγνοια τροφοδοτεί τον φανατισμό και η προκατάληψη γεννά φόβο, το μάθημα των Θρησκευτικών οφείλει να είναι φάρος γνώσης, κατανόησης και αποδοχής. Αυτό το όραμα υπηρετούμε στη Θεολογική Σχολή Αθηνών. Αυτή την αποστολή καλούμαστε να υπερασπιστούμε σήμερα, περισσότερο από ποτέ.

Εμμανουήλ Καραγεωργούδης

Κοσμήτωρ Θεολογικής Σχολής

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Ανθολόγιον 329: Νίκος Ματσούκας

 

[...] Επιστήμη και τεχνολογία είναι πολιτισμός μόνο όταν υπηρετούν τον άνθρωπο. Αλλιώτικα πρόκειται για βαρβαρότητα. [...]

Νίκου Α. Ματσούκα, Νεοελληνικός πολιτισμός και διανόηση, εκδόσεις Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2006, σελ. 83.

Ανθολόγιον 328: Νίκος Ματσούκας

 

[...] Εξάλλου εντυπωσιάζει το γεγονός ότι από την πλευρά των διανοουμένων παρατηρείται αδιαφορία ή καχυποψία ή κυρίως ασυγχώρητη α ν ε π ά ρ κ ε ι α σε ό, τι αφορά την επιστημονική γνώση εκκλησιαστικών και θεολογικών πραγμάτων. Δεν είναι νοητό, βέβαια, να απαιτεί κανείς να' ναι οι διανοούμενοι υποχρεωμένοι να ασχολούνται σοβαρώς με αυτά τα πράγματα. Ωστόσο εξάπαντος δικαιούται μια τέτοια απαίτηση, όταν οι Α ή Β διανοούμενοι αποφαίνονται με αξιώσεις για εκκλησιαστικά και θεολογικά θέματα. Λόγου χάρη, συνέχεται κανείς από ευφορία ή θ υ μ η δ ί α, καθώς ακούει ή διαβάζει μερικούς να απορρίπτουν το περιεχόμενο της χριστιανικής διδασκαλίας επικαλούμενοι ως γεγονός ότι στο Ευαγγέλιο υπάρχει η ρήση "πίστευε και μη ερεύνα". Αλλά μήτε στην Αγία Γραφή μήτε σ' όλα τα ιερά κείμενα, κατά την υπεύθυνη έρευνα, υφίσταται μια τέτοια ρήση. [...] Και από άλλα αστραφτερά μαργαριτάρια επιλέγω τούτω μόνο∙ η γνωστή σύνοδος της Εφέσου το 449, που έμεινε στην ιστορία ως ληστρική- όπως την αποκάλεσε ο πάπας Λέων ο Α' : latrocinium Ephesinum - αποδόθηκε από μεταφραστή στην ελληνική γλώσσα ως "Η αρπαγή της Εφέσου". [...] Εξάλλου διάβασα κάπου ότι εν έτει σωτηρίω 1870 κατέρρευσε (sic) το αλάθητο του πάπα, ενώ τότε θεσπίστηκε ως δόγμα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας από την πρώτη σύνοδο του Βατικανού. [...]

Νίκου Α. Ματσούκα, Νεοελληνικός πολιτισμός και διανόηση, εκδόσεις Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2006, σελ. 36-37.

Ανθολόγιον 327: Νίκος Ματσούκας

[...] τίποτα στὸν κόσμο δὲν εἶναι ἀπολύτως ἐξαχρειωμένο, καὶ τίποτε ἀπολύτως ἐξιδανικευμένο. [...]

Νίκου Α. Ματσούκα, Νεοελληνικός πολιτισμός και διανόηση, εκδόσεις Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2006, σελ. 14.

φωτογραφήματα 410

 

Ηράκλειο Κρήτης 
φωτογραφία: Γ. Μ. Β. 

Διήμερον ἐν Θεσσαλονίκῃ

Κωνσταντίνος Κούκουνας,Διήμερον εν Θεσσαλονίκη, εκδόσεις Historia, Αθήνα 2022, ISBN: 978-618-5227-40-1.

«Διήμερον ἐν Θεσσαλονίκῃ»

Στο θέρος του 2020, ένας μοναχικός ταξιδιώτης από την Νότια Ελλάδα ανεβαίνει στην Θεσσαλονίκη για ένα βιαστικό πέρασμα δύο ημερών. Επωφελείται να περπατήσει μέσα στην ακριβή, σπάνια πόλη, να αντικρύσει τους βυζαντινούς της ναούς.

Είναι αρχές Αυγούστου, η πόλη έχει αδειάσει προσωρινά από τον ντόπιο πληθυσμό της. Ο αφηγητής νοιώθει για λίγο αφεντικό, «κυρίαρχος της λεωφόρου Τσιμισκή». Βλέπει και οράματα μπροστά στα μάτια του, όπως τον όσιο Δαβίδ τον δενδρίτη που φυλάει σκοπιά πάνω στα Κάστρα. Τολμά μάλιστα να κάνει και υποθέσεις για τον βίο του ασκητή:

«Το γραφτό τόν έστησε εδώ στην Άνω Πόλη, στους εξώστες. Παρέα με τα νυχτοπούλια, άγρυπνο φύλακα στα Κάστρα. Πάνω στα άκρα, θα προσφερόταν ωραία η θέα κι εκείνος όρθιος σαν το φανάρι. Οι περίπολοι περνάγαν με ακρίβεια κάτω απ´ τον κορμό της αμυγδαλιάς στις 2.30 τα χαράματα. Βάρβαρο μερίδιο της νύχτας. Αφήναν ένα ξερό παξιμάδι στο κρεμασμένο καλαθάκι, τού λέγαν «την ευχή σου, πάτερ», κι έτσι σπάγαν στα δύο την άχαρη βάρδια. Με το ξημέρωμα θα γυρίζαν σπίτι, κομμάτια από την κούραση. Αυτοί δεν ξέραν από αγιοσύνη και τέτοια, είχαν μέριμνες. Μια οικογένεια τούς περίμενε».

Έπειτα οραματίζεται μία επίσκεψη του αυτοκράτορα στο κέντρο της πόλης, κατά τον 10ο αιώνα μ.Χ. Κόσμος πολύς έχει έρθει για να τον υποδεχθεί μέσα σε πανηγυρικό κλίμα:

«Στην καρδιά των λαϊκών εορτασμών, κοντοκουρεμένοι νέοι, με γυμνασμένο στήθος, κρατάνε δαυλούς σαν καπνογόνα. Κι έτσι φωτίζεται ο αέρας, παρ᾽ όλο που δεν είναι ακόμα νύχτα. Και τα πόδια να σηκώνουν σκόνη, κι αυτή ανέβαινε ψηλά. Ένας τριαντάρης με φουσκωμένα μάγουλα, ιδρωμένος, δεν κουράζεται να βαράει το ταμπούρλο. Μπάμπα-μπούμπα χωρίς σταματημό. Κάποιοι κρυφογελάνε με την κοντόχοντρη φιγούρα ή τα τσουλούφια του, καθώς μάχεται και λαχανιάζει. Μα αφηνιασμένος, αυτός δίνει τον ρυθμό κι οι άλλοι ακολουθάνε. Ενθουσιώδης εξέδρα που τής αρέσει ο αυτοσχεδιασμός, μόλις φτιάξαν ένα πρόχειρο σύνθημα. Τό τραγουδούν κυματιστά, συλλαβή προς συλλαβή. Τούς ακούς να λένε με μια φωνή, σαν βροντερός άνθρωπος:

"Χαίρεις ὁ βασιλεὺς ἡμῶν.

Στέφανος ἰσχύος ἐπὶ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ.

Ὡς τρομερός, ὡς δεινός, ὡς λέων ὀρεγόμενος.

Χαίρε και πάλι χαίρε.

Πολλὰ τὰ ἔτη τῆς δεσποτείας σου!".

Κι εκείνος, σε απάντηση, κουνά το σκήπτρο και τούς χαιρετά. Ύστερα ξαναστέκει για λίγο ακούνητος, περιβεβλημένος τον αστερόεντα μανδύα. Φλόγες, δεν τόν κοιτάμε κατά πρόσωπο, τα μάτια του καίνε. Είναι μονάρχης, δράκοντας».

Στην πρώτη του λογοτεχνική απόπειρα, ο Κωνσταντίνος Κούκουνας ξεκινά να πλέκει ένα εγκώμιο για το πόλισμα της Θεσσαλονίκης. Ναοί και κολώνες της πόλης αποτελούν την αφορμή, το υλικό πάνω στο οποίο χτίζονται αφηγηματικά συνομιλίες του παρόντος με το παρελθόν. Γύρω από τέτοια μνημεία εμφανίζονται φιγούρες που θίγουν τα μεγάλα ζητήματα της ταυτότητας, της σχέσης με την εξουσία, της πίστης σε θεία και ανθρώπινα ιδανικά.

Μουσικόραμα 99: Karl Vincent

https://www.youtube.com/watch?v=kwjE1JT9QMM

Karl Vincent - Getaway Ride

φωτογραφήματα 409

 

Ηράκλειο Κρήτης
φωτό: Γ.Μ.Β.

Ο ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑΓΙΩΡΓΗ (ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΩΣΤΗ ΠΑΠΑΓΙΩΡΓΗ «ΓΕΙΑ ΣΟΥ, ΑΣΗΜΑΚΗ»)

 Κωστή Παπαγιώργη, Γειά σου, Ασημάκη, εκδόσεις Καστανιώτη, β’ έκδοση, Αθήνα 1994, ISBN: 960-03-1128-5.

Στον Ηλία Παπαγιαννόπουλο

Στο δοκίμιο του με τίτλο Γειά σου, Ασημάκη (εκδόσεις Καστανιώτη, β’ έκδοση, Αθήνα 1994) ο Κ. Παπαγιώργης ουσιαστικά γράφει έναν εκτεταμμένο επικήδειο για τον Χ. Βακαλόπουλο, στο γνωστό του ύφος, χωρίς φιοριτούρες ή άστοχες λεκτικές υπερβολές. Η ανάγνωση του Βακαλόπουλου από τον Παπαγιώργη γίνεται αρχικά μέσω της βιωματικής οδού: η απώλεια είναι σύστοιχη με μια οιονεί αποθέωση («ο δικός μας νεκρός […] μεταμορφώνεται σε άφαντο θεό», ό.π., σελ. 23). Ακολουθεί η γνωριμία τους στα στέκια της Καλλιδρομίου και η σκιαγράφηση της προσωπικότητας του Βακαλόπουλου. Το γεγονός ότι ο Βακαλόπουλος ήταν μοναχοπαίδι εξηγεί ίσως, εν μέρει, τον υφέρποντα ναρκισισμό και τον εστετισμό του: «Σαν ευπαθές θαύμα, ο μονογενής υιός βάζει χρόνια μέσα σε ένα εγωκεντρικό σύμπαν που κλώθει με τα γονικά χέρια όλα τα κεντρομόλα αισθήματα» (ό.π., σελ. 65). Εξηγεί προσέτι, κατά τον Παπαγιώργη, την ολοφάνερη κατάφαση του Βακαλόπουλου σε έναν sui generis παροντισμό: «…οι μονογενείς έχουν μεγάλη αδυναμία στο παρόν» (ό.π., σελ. 66).

Αναφερόμενος στα πρώτα, επιτυχημένα ομολογουμένως, βήματα του Βακαλόπουλου στο δημόσιο χώρο ο Παπαγιώργης θα σχολιάσει αποφθεγματικά: «Πάντως, αφού ό,τι σωστό κάνουμε στην ζωή μας είναι μια σειρά από λάθη, ο Βακαλόπουλος βρισκόταν στα πρόθυρα του “σωστού” δρόμου» (ό.π., σελ. 83-84). Μέχρι να φτάσει η «αποφασιστική στιγμή» της ανακάλυψης της αρρώστιας του, ο Βακαλόπουλος βιώνει την αυταπάτη της αέναης αχρονίας: «Το άχρονο γεύεται την αυταπάτη του όχι γιατί όντως στερείται ή αποτάσσει τον χρόνο, αλλά επειδή ακριβώς ταυτίζεται με τον εαυτό του» (ό.π., σελ. 107). Αυτό, κατά την ανάγνωση του Παπαγιώργη, οφείλεται στην εξής διαπίστωση: «Ό,τι διαρκεί πολύ είναι σαν να μην παρέρχεται» (ό.π., σελ. 108-109). Από την άλλη πλευρά, η ενδιάθετη ειρωνία του Βακαλόπουλου δεν είναι άμυνα αλλά επίκτητη κατάφαση στην υποκειμενικότητα: «Ό,τι στον αδύναμο γίνεται μνησικακία και αδιέξοδη εμπάθεια, στον αγχίνοα παίρνει τη μορφή αποφασιστικής αποθάρρυνσης. Με αυτόν τον τρόπο, παρότι ο είρωνας αφήνει την εντύπωση ότι μετέχει σε έναν πόλεμο, στην πραγματικότητα καθορίζει έμμεσα την υποκειμενικότητα του» (ό.π., σελ. 112). Ωστόσο, κατά τον Παπαγιώργη, παρά το γεγονός ότι είναι σχεδόν άδηλο τι είναι ο άλλος, ο Βακαλόπουλος είχε ως κύριο γνώρισμα «μια τεταμένη προσήνεια, που είχε σταθερή ανάγκη να συνέρχεται από τους περίπλοκους συνδυασμούς μιας άτονα αποθαρυμμένης οίησης» (ό.π., σελ. 127).

Το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου του Παπαγιώργη είναι αφιερωμένο στη Γραμμή του Ορίζοντος. Μόλις που χρειάζεται να αναφέρουμε ότι ο Παπαγιώργης θεωρεί αυτό το βιβλίο ως την κορωνίδα του όλου έργου του Βακαλόπουλου. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο λόγος αυτής της οιονεί απόφανσης: «Η Γραμμή του ορίζοντος ήρθε έτσι, σαν ξαφνική φώτιση, με την κατάπληξη που νιώθουμε όταν, απογοητευμένοι από την ειλικρίνεια πού πάντα ξεγελάει, βρίσκουμε παρηγοριά στο ψέμα – που ενίοτε αυτοχλευάζεται, λέγοντας την αλήθεια» (ό.π., σελ. 138). Με δεδομένο ότι «δεν μπορούμε να ζήσουμε τη στιγμή, αλλά μόνο τη διάρκεια» (ό.π., σελ. 144), ο Παπαγιώργης εξηγεί τον ιδιότυπο παροντισμό στο ύφος του Βακαλόπουλου, όπου ο ιστορικός οιονεί ενεστώτας γίνεται προοδευτικά αόριστος (αυτόθι). Κατά τον Παπαγιώργη, στη Γραμμή του Ορίζοντος «αλλάζει η στάση του Βακαλόπουλου απέναντι στον παρελθόντα χρόνο» (ό.π., σελ. 145), εξ ου και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του για το έργο αυτό.

Πολύ μπροστά από την εποχή του ο Παπαγιώργης, είχε σχεδόν προφητεύσει αυτό που συμβαίνει στις μέρες μας: κάποιοι εμπαθείς, ιδεοληπτικοί ή κοντόφθαλμοι, που δεν έχουν διαβάσει ούτε μια σελίδα από τον Βακαλόπουλο, με ευκολία, που εγγίζει τα όρια της αφέλειας, τον χαρακτηρίζουν “νεο-ορθόδοξο”! Τους πρόλαβε φυσικά ο Παπαγιώργης: «Κάποτε, που τον είπα “νεο-ορθόδοξο” για να τον πειράξω, η αντίδραση του ήταν πολύ καθαρή: “Απ’ όλα αυτά μου αρέσει η άσκηση, εκεί νομίζω ότι υπάρχει κάτι που με αφορά…”» (ό.π., σελ. 150). Για να καταλήξει ο Παπαγιώργης: «Η ορθοδοξία του, αν υπήρχε, ήταν εκτίμηση ανθρώπινων μεγεθών, όχι αποφασισμένη πίστη» (ό.π., σελ. 151). Κοντολογίς, με τα λόγια του Παπαγιώργη: «(…) το αληθινό είναι πάντα σαν ψεύτικο» (ό.π., σελ.51).

Ηράκλειο Κρήτης, 10 Οκτωβρίου 2024

Γ. Μ. Βαρδαβάς

https://vardavas.wordpress.com/2024/10/11/vakalop-papag/

φωτογραφήματα 408

 

 Υδραγωγείο, Σπήλια, Ηράκλειο Κρήτης

τὰ Καίσαρος Καίσαρι καὶ τὰ τοῦ θεοῦ τῷ θεῷ

Επειδή το πράγμα επαναλαμβάνεται και αρχίζει να κουράζει, ας πω κι εγώ κάτι αυτονόητο: άλλο θεολογία, άλλο θεολογούμενο και άλλο θεολογική γνώμη.

4/10/2024

Γ.Μ.Β.

Ο χρόνος είναι χρήμα

 

Αμαριανό Πεδιάδος, Ηράκλειο Κρήτης
φωτό: Γ.Μ.Β.

Οι παραδόπιστοι ψάχνουν παντού για χρήματα, οι συνεπείς και οι συνετοί για χρόνο.

Ηράκλειο, 5 Οκτωβρίου 2024

Γ.Μ.Βαρδαβάς

Η μοίρα του μάχιμου εκπαιδευτικού

Δίνουμε οι μάχιμοι εκπαιδευτικοί καθημερινά κυριολεκτικά την ψυχή μας στην τάξη και εισπράττουμε από παντού σχεδόν την απαξίωση. Ευτυχώς που υπάρχουν και τα παιδιά. Η τάξη, παρά τις όποιες αντιξοότητες της, μας ζωογονεί.

26/9/2024

Γ.Μ.Β.

[πηγή]

Ταλιμπάν

Επειδή πάλι έχει βγει παγανιά η γνωστή δράκα των ταλιμπάν του δήθεν "ορθολογισμού" και ψελλίζει στα social διάφορες αδολεσχίες και δοκησισοφίες στα όρια του ρατσισμού, μόλις που χρειάζεται να υπενθυμίσουμε ότι άλλο είναι η επιστήμη και άλλο ο επιστημονισμός.-

Παρουσίαση του νέου βιβλίου του Δημήτρη Αγγελή «Σκίτσα δρόμων κι έναστρης νύχτας» τη Δευτέρα 30 Σεπτεμβρίου 2024 στην Αθήνα

 

Χρησιμοθηρία

 

φωτογραφία: Γ.Μ.Β., Απείρανθος Νάξου (2024)

Το κοινότοπο, με το κατάλληλο επικοινωνιακό υπομόχλιο, εύκολα μπορεί να καταστεί δημοφιλές. Φυσικά, άλλο το δημοφιλές και άλλο το διαχρονικό.

21/9/2024

Γ.Μ.Βαρδαβάς

Ανασυγκρότηση στο Δ.Σ. της Εταιρείας Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου

 

Ανασυγκρότηση στο Δ.Σ. της Εταιρείας Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου

Η σύνθεση του 5μελούς Συμβουλίου της περιόδου 2024 - 2027

Σε ανασυγκρότηση του Διοικητικού της Συμβουλίου προχώρησε η Εταιρεία Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου, μετά την υποβολή παραιτήσεως για προσωπικούς λόγους του καθηγητού Εκκλησιαστικού Δικαίου στη Θεολογική του ΑΠΘ κ. Δημ. Νικολακάκη, από τη θέση του Προέδρου και του μέλους του Συμβουλίου ταυτόχρονα.

Κατόπιν αυτού εκλήθη ν΄ αναλάβει ως μέλος του Δ.Σ. ο πρώτος επιλαχών στις εκλογές του περασμένου Απριλίου κ. Χαρ. Ανδρεόπουλος, μετά δε από συνεδρία του οργάνου που συγκάλεσε ο κ. Αθαν. Κόντης, Αντιπρόεδρος της Εταιρείας, το Δ.Σ. (της περιόδου 2024 – 2027) συγκροτήθηκε σε σώμα, με ομόφωνη απόφαση, ως ακολούθως:

Πρόεδρος: Aθανάσιος Κόντης, Δρ. Νομικής – Δικηγόρος,

Αντιπρόεδρος: Γεώργιος Ιατρού, Δρ. Νομικής – Δικηγόρος,

Γενική Γραμματέας: Ζωή Καραμήτρου, Δρ. Νομικής - Δικηγόρος - Ειδική Επιστήμων στο "Συνήγορο τoυ Πολίτη",

Ταμίας: Δημ. Κρεμπενιός, Δρ. Νομικής - Δικηγόρος, και

Έφορος Δημοσίων Σχέσεων: Χαράλαμπος Ανδρεόπουλος, Δρ. Εκκλησιαστικής Ιστορίας - Διευθυντής του Προτύπου Γενικού Λυκείου Λαρίσης.

Το Δ.Σ. συζήτησε το θέμα της διοργανώσεως επιστημονικού συνεδρίου στη Λάρισα, όπως είχε προαναγγελθεί, με τη συμβολή της Ιεράς Μητροπόλεως Λαρίσης και Τυρνάβου και του οικείου Δικηγορικού Συλλόγου, με θέμα την «Εκκλησιαστική Δικαιοσύνη». Το Συνέδριο προγραμματίζεται να διεξαχθεί περί τα τέλη Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου.

* Σκοπός της Εταιρείας (http://www.etekkad.gr ), η οποία εδρεύει στην Αθήνα και στις τάξεις της καταλέγονται πανεπιστημιακοί, δικαστικοί, δικηγόροι και θεολόγοι αυξημένων ακαδημαϊκών προσόντων (M.Sc., Ph.D.), είναι η προώθηση και ο συντονισμός της επιστημονικής έρευνας στο χώρο του Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου. Στους ειδικότερους σκοπούς της περιλαμβάνεται η εξέταση γενικών ή ειδικών θεμάτων που άπτονται του Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου, ιδίως δε των σχετικών με τη θρησκευτική ελευθερία θεμάτων, των σχέσεων Κράτους – Εκκλησίας, της Εκκλησιαστικής Ιστορίας, καθώς και της νομικής, πολιτικής και πολιτιστικής θέσεως των θρησκευτικών συσσωματώσεων εντός και εκτός Ελλάδος, μέσω της διοργανώσεως συνεδρίων, σεμιναρίων ή επιστημονικών συμποσίων. Επιστημονικό όργανο της Εταιρείας είναι η εξαμηνιαία Επιθεώρηση Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου (τα) "Νομοκανονικά" που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σάκκουλα Α.Ε.

Ανθολόγιον 326: Ευγένιος Αρανίτσης

Ὁ στόχος εἶναι νὰ γίνει τὸ ποίημα μιὰ χορδὴ ποὺ διαπερνᾶ τὸν ἴδιο της τὸν ἦχο∙ νὰ εἶναι μόνον τὸ ὄνομα, τὸ σημεῖο τῆς ἀπόλυτης ἐναρμόνισης Μορφῆς / Περιεχομένου. Τὸ παράδειγμα αὐτῆς τῆς λογοτεχνικῆς ούτοπίας ὑπάρχει ἤδη: εἶναι ἡ προσευχή.

Ευγένιος Αρανίτσης, Φυσική, εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα 1995, σελ. 42.

https://vardavas.wordpress.com/2022/09/11/eyg-ar-fys-2/

Μουσικόραμα 98: Wham!

https://www.youtube.com/watch?v=Hp2L-89fUio

Wham! - Where Did Your Heart Go?

Ανθολόγιον 325: Διονύσης Χαριτόπουλος

(...) Η δυστοπία αρχίζει όταν οι άνθρωποι παύουν να ονειρεύονται. (...)

Διονύσης Χαριτόπουλος, Πολλά Μικρά Απλά, εκδόσεις Τόπος, Αθήνα 2024, σελ. 201.

Περί διαλόγου

Δεν έχουμε κουλτούρα διαλόγου σε αυτή τη χώρα. Αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Ωστόσο, η τάση που παρατηρείται εσχάτως είναι επιεικώς απαράδεκτη: κάποιοι από την άνεση του πληκτρολογίου τους, αντί να απαντήσουν στην όποια κριτική τους ασκείται με επιχειρήματα, προτιμούν τη δολοφονία χαρακτήρων μέσω της επίκλησης ενός οιονεί ηλικιακού ρατσισμού. Εκτίθενται, φυσικά ανεπανόρθωτα, με αυτόν τον τρόπο κάποιοι σεσημασμένοι πανάγνωστοι γραφιάδες, που χρησιμοποιούν άκριτα την καραμέλα του... "μπούμερ". Κύριοι, αφήστε κατά μέρος τους ανοίκειους χαρακτηρισμούς και ανοίξτε κανένα βιβλίο. Ποτέ δεν είναι αργά.

16/9/2024

Γ.Μ.Β.

Ηθική αντί για Θρησκευτικά; - Γράφει ο Θ.Ι.Ρηγινιώτης

 

Οι πρώτες επιφυλάξεις

 

Η καθιέρωση εναλλακτικού μαθήματος για τους μαθητές που ζητούν απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών, εκ πρώτης όψεως, φαίνεται η πιο λογική επιλογή.

Κατ’ αρχάς, θεραπεύει μια ανισότητα: οι μαθητές που λαμβάνουν απαλλαγή από τα Θρησκευτικά, μέχρι στιγμής, έχουν ένα μάθημα λιγότερο και συνεπώς και μικρότερο απαιτούμενο μόχθο – ακόμη και αν οι μαθητές που παρακολουθούν τα Θρησκευτικά δεν διαβάζουν, και μόνο η παρακολούθηση του μαθήματος συνεπάγεται κάποια προσπάθεια, με τη συνακόλουθη ψυχική πίεση, προπαντός όσο πλησιάζει η Γ΄ Λυκείου με τις Πανελλήνιες. Αν όμως οι μαθητές που απαλλάσσονται παρακολουθούν ένα νέο ειδικό μάθημα, συνεχίζουν να έχουν τις ίδιες υποχρεώσεις με τους συμμαθητές τους.

Επιπλέον, νομίζω πως αρκετοί μαθητές – και γονείς – που ζητούν απαλλαγή από τα Θρησκευτικά με κίνητρο να ξεφορτωθούν ένα μάθημα και όχι για λόγους θρησκευτικής συνείδησης, θα παραμείνουν στο μάθημα εφόσον δεν πρόκειται να έχουν αυτό που θέλουν.

Ανθολόγιον 324: Κωστής Παπαγιώργης

(...) Τα ποιήματα είναι σαν τον χορό - κάνουν ορατό το αόρατο και αόρατο το ορατό. (...)

Κωστής Παπαγιώργης, Τα βιβλία των άλλων - 1: Έλληνες συγγραφείς, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2020, σελ. 351.

Χρ. Γιανναράς: Η ριζοσπαστική κληρονομιά ενός συντηρητικού διανοούμενου

 Πηγή: ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ, 7/9/2024

Του Βασίλη Ξυδιά

Έχω την εντύπωση ότι ο Χρήστος Γιανναράς αποχώρησε από κοντά μας την πιο κατάλληλη στιγμή· τη στιγμή που ο λόγος του μπορεί να αποδειχθεί όσο ποτέ άλλοτε επίκαιρος. Και παρ’ όλο που για μένα υπήρξε δάσκαλος και πατέρας πνευματικός, καταλαβαίνω πως δεν ήταν εύκολος άνθρωπος. Ιδίως στον δημόσιο λόγο του, που ήταν πολυεπίπεδος και με αρκετές οξείες γωνίες, μπορεί κάποια στιγμή να συμφωνούσες σε κάτι μαζί του και την αμέσως επόμενη να έλεγε κάτι που να σε έκανε έξω φρενών. Ίσως λοιπόν η φυσική απουσία του, η μοιραία απόσυρσή του από την τριβή της επικαιρότητας, να δημιουργεί έναν «κενό χώρο» που να επιτρέπει την επικέντρωση στα ουσιώδη του έργου του. Και αυτό, σε συνδυασμό με τις προκλήσεις των καιρών, μπορεί να αποδειχθεί η πιο κατάλληλη συνθήκη για να καρπίσει η πνευματική κληρονομιά που μας έχει αφήσει.

***

Ο Γιανναράς ήταν χωρίς αμφιβολία ο πιο σημαντικός από μια γενιά θεολόγων που εμφανίστηκαν στα ελληνικά γράμματα τη δεκαετία του ’60, κάνοντας μια μεγάλη τομή σε σχέση με τον ευσεβιστικό και ηθικιστικό χριστιανισμό των κυρίαρχων τότε παρεκκλησιαστικών οργανώσεων (Ζωή και Σωτήρας). Ο ίδιος εργάστηκε σε δύο κυρίως χωράφια: το θεολογικό και το πολιτισμικό· που για αυτόν, βέβαια, συναποτελούσαν τις δύο πλευρές – την υπαρξιακή και την ιστορική – ενός και του αυτού ζητήματος.

Το έργο του στο θεολογικό πεδίο ήταν ο εκσυγχρονισμός της χριστιανικής μαρτυρίας· η διαμόρφωση ενός θεολογικού λόγου που να αναμετριέται έντιμα, χωρίς υπεκφυγές, με τα υπαρξιακά ερωτήματα του σύγχρονου ανθρώπου: με το πρόβλημα της ζωής και του θανάτου (τι θα πει να υπάρχεις και να μην υπάρχεις), και με το πρόβλημα της κοινωνίας με την ουσιαστικότερη δυνατή έννοια (της κοινωνίας ως απάντησης στο πρόβλημα της ζωής και του θανάτου). Εχθροί του ήταν ο ατομισμός και η νοησιαρχία (ρασιοναλισμός). Μίλησε για τον άνθρωπο ως «πρόσωπο»· σαν μια ατομικότητα μεν, που όμως δεν μπορεί να υπάρχει παρά μόνο σε σχέση, σε αναφορά προς τους άλλους ανθρώπους, σε αναφορά προς τον κόσμο, το φυσικό σύμπαν, και εν τέλει σε αναφορά προς την πηγή της ύπαρξης, αυτήν που ονομάζουμε Θεό ή Αγάπη (που είναι το ίδιο). Στο πλαίσιο αυτό μίλησε για την «εκκλησία» όπως την ξέρουμε από το Ευαγγέλιο και τους εκκλησιαστικούς πατέρες· όχι σαν «θρησκεία», όχι σαν ατομική διανοητική πίστη, αλλά σαν κοινότητα όσων επιθυμούν να μετέχουν στον «τριαδικό» τρόπο ζωής που άφησε κληρονομιά στους μαθητές του ο Ιησούς Χριστός. Μίλησε επίσης και για πολλά άλλα· για την πνευματική και πολιτισμική άβυσσο που χώρισε τη Χριστιανική Ανατολή από τη Χριστιανική Δύση, για τη σημασία της «αποφατικής» και «εικονολογικής» εκκλησιαστικής γλώσσας που δίνει προτεραιότητα στην εμπειρία και όχι στους νοητικούς ορισμούς, κ.λπ.

Το άλλο πεδίο εργασίας του Χρ. Γιανναρά ήταν η εμβάθυνση στα ουσιώδη της νεοελληνικής ταυτότητας, η σπουδή στην τραγική μοίρα του σύγχρονου Ελληνισμού. Έπιασε το νήμα της Γενιάς του ’30 παίρνοντας τη σκυτάλη από τον Ζήσιμο Λορεντζάτο· ξεκινώντας δηλαδή από το σημείο που η συζήτηση περί «ελληνικότητας» συνάντησε τη λαϊκή εκκλησιαστική παράδοση. Και υπ’ αυτό το πρίσμα αναζήτησε τα ουσιώδη του νέου ελληνισμού στη γλώσσα, στον τρόπο ζωής, στα λαϊκά ήθη, στην κοινότητα, στο πανηγύρι, και πάνω απ’ όλα στην εκκλησιαστική σύναξη. Στη γραμμή αυτή που στα νεώτερα χρόνια περνά από τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και φτάνει στον Χρήστο Βακαλόπουλο, τον Κωστή Μοσκώφ, τον Κώστα Ζουράρι και πολλούς άλλους σημερινούς εργάτες του λόγου και της τέχνης, η ιδιαίτερη συμβολή του Χρ. Γιανναρά βρίσκεται στη σύνδεση του νεοελληνικού προβλήματος με την κρίση και τα αδιέξοδα του Δυτικού Πολιτισμού. Από την άποψη αυτή ακόμα και η αδιάκοπη πολεμική του προς τον χριστιανικό ευσεβισμό των παρεκκλησιαστικών οργανώσεων δεν ήταν παρά μια απόπειρα πνευματικής απεξάρτησης του ελληνικού λαού από μια ιδιαίτερη έκφραση του πολιτιστικού ιμπεριαλισμού της Δύσης.

***

Σε αυτό ακριβώς το σημείο νομίζω ότι το έργο που αφήνει πίσω του ο Γιανναράς αποκτά μια ιδιαίτερη αξία για τη σύγχρονη ελληνική αριστερά. Αν και ο ίδιος ήταν φορέας μιας μεσοαστικής συντηρητικής κουλτούρας των μέσων του 20ου αιώνα, με βαθιά πίστη σε αξίες όπως η ιεραρχία, ο σεβασμός των θεσμών κλπ, όντας επίσης πολύ δύσπιστος έως εχθρικός προς κάθε εξεγερτική λογική, ωστόσο η οξυδέρκεια και η εντιμότητά του ως πνευματικού ανθρώπου τον έκανε ασυμβίβαστο εχθρό της νεοελληνικής αστοκρατίας, της ξενοδουλείας και του πολιτισμικού πιθηκισμού που βρίσκονται στο υπέδαφος του ελληνικού υπαρξιακού προβλήματος.

Το θέμα δεν είναι βέβαια να πάρει κανείς τοις μετρητοίς κάθε επιμέρους ιδέα ή πρότασή του, αλλά να διαλεχθεί με το βάθος της σκέψης του, που ήταν μια διαρκής αναμέτρηση με τον «εξευρωπαϊσμό», τον νόθο «εκσυγχρονισμό», την «εξατομίκευση» και τον φιλελεύθερο «δικαιωματισμό». Αναμετρήθηκε με όλα αυτά στο όνομα ενός ιθαγενούς λαϊκού αντιπαραδείγματος, με κέντρο την κοινοτική και την εκκλησιαστική εμπειρία. Πολλοί τον κατηγορούν ότι η κοινότητα και όλα τα υπόλοιπα για τα οποία έκανε λόγο ήταν πλάσματα της φαντασίας του. Αλλά αυτοί που το λένε αυτό είναι οι γνωστοί «αντιλαϊκιστές». Κατ’ εμέ τα ζητήματα που έθεσε ο Γιανναράς θα έπρεπε, αν μη τι άλλο, να είναι ανοικτά ερωτήματα στην ατζέντα μιας αυθεντικά λαϊκής σύγχρονης αριστεράς. Και απ’ αυτή την άποψη ήταν τεράστιο λάθος και δείγμα φοβερής ανωριμότητας η επιθετική στάση που κράτησε μεγάλο μέρος της αριστεράς τη δεκαετία του ’80 απέναντι στον Γιανναρά και στους υπόλοιπους «νεορθόδοξους» (ότι δήθεν ήταν σκοταδιστές κτό).

Χάθηκε έτσι μια σπουδαία ευκαιρία για τη μεταπολιτευτική αριστερά να βρει γέφυρες για να περάσει στη νέα «εκσυγχρονισμένη» και «εξατομικευμένη» εποχή έχοντας ανανεώσει τη σχέση της με τη δική της προδικτατορική πατριωτική λαϊκή παράδοση: τον κοινοτισμό του ΕΑΜ, τον δημοκρατικό ήθος του 114, τη λαϊκότητα της μεταπολεμικής καλλιτεχνικής γενιάς (που τη βρίσκουμε όχι μόνο στους Θεοδωράκη, Χατζηδάκη, Ξαρχάκο κλπ, αλλά και στην ποίηση και στη λογοτεχνία και σε μεγάλο μέρος του τότε ελληνικού κινηματογράφου). Και πρέπει βέβαια να προσθέσουμε τη θεωρητική κληρονομιά των κοινοτιστών, Κωνσταντίνο Καραβίδα και Νίκο Πανταζόπουλο, των αριστερών ιστορικών, Νίκο Ψυρούκη και Νίκο Σβορώνο (ειδικά αυτόν ο Γιανναράς τον είχε διαρκή αναφορά), και πολλών άλλων νεώτερων, όπως ο Κώστας Βεργόπουλος, και τολμώ να πω και ο πολύ αντίπαλός του Άγγελος Ελεφάντης (που στα τελευταία του έχω την εντύπωση πως κατάλαβε τον πολιτικό και πολιτισμικό κίνδυνο που διέτρεχε η ελληνική αριστερά και η χώρα – βλ. τη σημερινή κατάντια των περισσότερων «μαθητών» του). Με όλους αυτούς ο Γιανναράς είχε μια ανοιχτή συζήτηση, άλλοτε ρητή και άλλοτε ανεπίγνωστη. Και αυτό είναι μια ειδική πτυχή του έργου του που μένει να ανακαλυφθεί.

Εν πάση περιπτώσει, αν η ευκαιρία του ’80 και του ’90 χάθηκε, προκύπτει τώρα μια νέα. Στον αντίποδα εκείνων των χρόνων, το υπαρξιακό αδιέξοδο της Ελλάδας συμπίπτει τώρα με το ανάλογο αδιέξοδο ολόκληρου του δυτικού κόσμου. Όλες οι εξωγενείς σταθερές του ελληνικού αστισμού, αλλά και της ίδιας της ελληνικής κοινωνίας, κλονίζονται: η γεωπολιτική κυριαρχία της Δύσης αμφισβητείται σοβαρά, και οι ίδιες οι δυτικές κοινωνίες βιώνουν τεράστιο ηθικό και πολιτισμικό αδιέξοδο. Σε αυτή λοιπόν την ιστορική συγκυρία ο πολιτισμικός, και θα τολμούσα να πω και ο θεολογικός-υπαρξιακός προβληματισμός του Χρ. Γιανναρά – το πρόσωπο, η κοινότητα, το αίτημα μιας βαθύτερης υπαρξιακής κοινωνίας, η κριτική στον ατομισμό και στον ρασιοναλισμό, ο λαός σαν βιωματικός φορέας μιας ζωντανής πνευματικής παράδοσης, η ελληνική διαφορά προς τη Δύση – όλα αυτά, συνιστούν ένα γόνιμο θεωρητικό έδαφος για την ανάπτυξη της σκέψης, του διαλόγου, της δράσης, όσων αναζητούν μια λαϊκή δημοκρατική διέξοδο στο υπαρξιακό πρόβλημα της χώρας· μια ουσιαστική απάντηση στην ηθική, πολιτισμική και πολιτική κρίση του Ελληνισμού στα χρόνια που έρχονται.

Η.Χ.Παπαδημητρακόπουλος, [Η ελληνική κακοδαιμονία]

(...) Ζοῦμε αἰωνίως χωρίς πληροφόρηση, ἕρμαιοι παγίως κάθε παραπληροφόρησης, παρακολουθώντας ἀδιάφοροι τήν προϊούσα δῄωση καί τόν μόνιμο κατεξευτελισμό τοῦ τόπου καί τῶν ἀνθρώπων του - ὅλα αὐτά καί πάμπολλα ἄλλα, τά ὑφιστάμεθα ἀγογγύστως, τά ἀποδεχόμεθα, τά ἀνάγουμε σέ κανόνες ζωῆς. (...)

Ἠ. Χ. Παπαδημητρακόπουλος, Βουστροφηδόν, ἐκδόσεις ὕψιλον / βιβλία, Ἀθήνα 1987, σελ. 52.