Σάββατο 6 Ιουλίου 2013

Ιωάννης Λίλης, Ο Παράδεισος και η Κόλαση στην Ορθόδοξη Παράδοση

Δρ. Ιωάννης Ν. Λίλης
Λέκτορας Δογματικής και Συμβολικής Θεολογίας Α.Ε.Α.Η.Κ.

Ο Παράδεισος και η Κόλαση
στην  Ορθόδοξη Παράδοση1


Το πιο δυνατό σημείο για να καταλάβει κανείς τον Παράδεισο και την Κόλαση, όπως τον ορίζει η Ορθόδοξη Εκκλησία, είναι να κοιτάξει με προσοχή τις σαράντα ημέρες της ζωής του Κυρίου από την Ανάσταση μέχρι και την Ανάληψη του στους ουρανούς. Η αναστημένη ανθρώπινη φύση είναι ο Παράδεισος. Η απώλεια της Αναστάσεως είναι η κόλαση. Η Εκκλησία που ίδρυσε ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός υπάρχει ακριβώς γι’ αυτόν τον σκοπό : να χαρίζει την Ανάσταση στην ανθρώπινη φύση. Και πριν την Ανάσταση του ο Κύριος ήταν ο ίδιος και είχε την ίδια αναστημένη ανθρώπινη φύση, εφόσον είχε πάντοτε και τη θεϊκή φύση, όμως κατά παραχώρηση εκδήλωνε την ανθρώπινη φύση του όπως βρίσκεται σε εμάς, εκτός από την αμαρτία (η οποία είναι διαβολική σπορά), και όχι αναστημένη όπως την βλέπουμε μετά την Ανάσταση, για να γίνει πραγματικά και συγκεκριμένα η πρόσληψη της ανθρώπινης φύσεως και όχι αιθέρια, ρομαντικά και θεωρητικά.
Οι θεολόγοι της Εκκλησίας  είτε περιγράφουν τις δύο φύσεις του Κυρίου, είτε απαντούν στον Άρειο, τον Νεστόριο ή τον μονοφυσιτισμό, είτε εξηγούν το γνωμικό θέλημα (ένα σπουδαίο δογματικό ζήτημα που συζητήθηκε έντονα τον 7ο μ.Χ. αιώνα) δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να αναφέρονται στον παράδεισο που χάρισε η ενανθρώπιση του Κυρίου στην ανθρώπινη φύση. Συνδέουν τον παράδεισο και την απώλεια του και με την περιγραφή της πτώσεως των πρωτοπλάστων, όπως διασώζεται στο βιβλίο Γένεσις της Παλαιάς Διαθήκης, όμως η ενανθρώπιση του Υιού και Λόγου του Θεού είναι το κέντρο στη διδασκαλία τους, για να εξηγήσουν και να βιώσουν τον Παράδεισο. Επειδή βλέπουν τον Παράδεισο και την Κόλαση μέσα από την ενανθρώπιση του Κυρίου, ο Παράδεισος έχει γι’ αυτούς καθαρά υπαρξιακό περιεχόμενο. Δεν είναι τόποι αλλά καταστάσεις της ανθρώπινης υπάρξεως, οι οποίες ξεκινούν από την παρούσα ζωή και εκτείνονται και μετά το θάνατο του ανθρώπου.
Πριν τη Ανάσταση του ο  Κύριος είχε προϊδεάσει τους μαθητές  του για το δώρο που θα χάρισε στην ανθρώπινη φύση με την ενανθρώπιση και την Ανάσταση. Η ανάσταση της κόρης του Ιαείρου, η ανάσταση του γιου της χήρας της Ναΐν, η ανάσταση του Λαζάρου, η θεοφάνεια στο όρος Θαβώρ ενώπιον τριών μαθητών του, ήταν τα καλύτερα σημεία για να τους δείξει την ευεργεσία που χάρισε στον άνθρωπο. Ο παράδεισος βιώνεται μέσα στην εκκλησία. Υπάρχουν σήμερα σημεία που μπορούμε να ψηλαφήσουμε τον παράδεισο. Ένα από τα πιο δυνατά είναι τα λείψανα των αγίων. Υπάρχουν λείψανα αγίων που ευωδιάζουν ή είναι άφθαρτα. Η καλύτερη απόδειξη για την ανάσταση και τον παράδεισο που χάρισε στην ανθρωπότητα η ενανθρώπιση του Κυρίου. Φυσικά δεν είναι το μόνο σημείο. Σήμερα υπάρχουν άνθρωποι, όπως ασκητές στην περιοχή του Αγίου Όρους, οι οποίοι τρώνε ελάχιστα ή κοιμούνται ελάχιστα. Η συμπεριφορά αυτή δεν είναι δείγμα εκούσιας κακώσεως του σώματος ή δίαιτας. Είναι δείγματα αγιασμού και αφθαρτοποιήσεως της ανθρώπινης φύσεως. Αξιοσημείωτο όμως είναι το γεγονός ότι υπάρχουν και άνθρωποι ανάμεσα μας που εμφανίζουν παρόμοια σημάδια, ακριβώς γιατί συνειδητοποίησαν το δώρο που προσφέρει η εκκλησία και άφησαν τον εαυτό τους στα χέρια του Θεού. Οι άνθρωποι αυτοί βρήκαν τον παράδεισο. Βέβαια το πιο δυνατό σημείο, ως το κέντρο όλων αυτών, είναι το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας, το οποίο άλλωστε είναι και το κέντρο της θείας λατρείας. Εκεί κυρίως οι πιστοί βλέπουν καθαρά και βιώνουν ζωντανά τον αγιασμό της ανθρώπινης φύσεως και τον παράδεισο.                   
Μία από τις πιο χαρακτηριστικές  αναφορές της πατερικής θεολογίας  για το τι είναι ο Παράδεισος και  η Κόλαση βρίσκουμε στα κείμενα  του αγίου Ιωάννου Δαμασκηνού, ο οποίος ζει τον 8οαιώνα μ.Χ. Είχαν προηγηθεί βέβαια τα κείμενα των μεγάλων Καππαδοκών Πατέρων, οι αναφορές του αγ. Μαξίμου Ομολογητού, η διήγηση του Μακαρίου του Αιγυπτίου – ο περίφημος διάλογος στην έρημο με το κρανίο του αιρεσιάρχου. Ο Δαμασκηνός όμως, με απλότητα και γλαφυρότητα, δανειζόμενος παραστάσεις της καθημερινότητας, δίνει την πιο συγκλονιστική περιγραφή για το ποιες είναι αυτές οι δύο υπαρξιακές καταστάσεις.   
Για τον Ιωάννη Δαμασκηνό  η ψυχή είναι το κέντρο της ανθρώπινης ύπαρξης, η οποία χρησιμοποιεί ως όργανο το σώμα και παρέχει σε αυτό ζωή, αύξηση, αίσθηση και γέννηση.2 Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ψυχής είναι η ευσέβεια και η νόηση. Κοινά χαρακτηριστικά της ψυχής και του σώματος είναι οι αρετές, οι οποίες αφορούν κυρίως την ψυχή, γιατί η ψυχή χρησιμοποιεί ως όργανο το σώμα.3
Όσο ο άνθρωπος έχει και  το σώμα του, υπάρχει οικονομία και  κυβέρνηση, γιατί ό,τι και να πράξει έχει τη δυνατότητα με τη μετάνοια να το διορθώσει. Μετά το θάνατο όμως, δηλαδή το χωρισμό της ψυχής και του σώματος, η ψυχή δεν «αλλάζει πλέον».4 Η ψυχή τρέπεται μόνο όταν είναι μαζί με το σώμα. Όπως οι δαίμονες μετά την έκπτωση δεν μετανοούν και οι άγγελοι δεν αμαρτάνουν, γιατί και οι δύο απέκτησαν το άτρεπτο, έτσι ακριβώς και ο άνθρωπος μετά το θάνατο έχει το άτρεπτο.5 Αυτό που ποθεί ο άνθρωπος τις τελευταίες στιγμές της ζωής του, δηλαδή ή τον αγαθό Θεό ή την αμαρτία, είναι αυτό που θα τον συνοδεύει πάντα, γιατί από εκεί και πέρα η ψυχή δεν αλλάζει.6 Οι άνθρωποι που ποθούν το Θεό, μετά το θάνατο τους συνεχίσουν να τον ποθούν, αφού η ζωή είναι ενιαία, και ευφραίνονται7˙ αντίθετα οι αμαρτωλοί, δηλαδή αυτοί που σκέπτονται συνεχώς την κακία και την αμαρτία, μετά το θάνατο ποθώντας την αμαρτία κολάζονται χωρίς καμία παρηγοριά, γιατί δεν έχουν το υλικό της αμαρτίας. Έχασαν τς λας τς μαρτίας, όπως το ονομάζει ο Δαμασκηνός, αφού δεν έχουν πλέον το σώμα και δεν μπορούν αμαρτήσουν, όμως η ψυχή τους συνεχίζει να επιθυμεί μόνο την αμαρτία.8 πιθυμοντες ον κα μ χοντες τ τς πιθυμίας πυρς δίκην π τς πιθυμίας καταφλέγονται.9 Γι’ αυτό το λόγο ο Δαμασκηνός λέγει πως η κόλαση δεν είναι τίποτα άλλο παρά  το ποθουμένου στέρησις.10 Ο παράδεισος και η κόλαση είναι θέμα καθαρά βουλητικό. Κατά την αναλογία του πόθου, όσοι ποθούν το Θεό ευφραίνονται και όσοι ποθούν την αμαρτία κολάζονται.11
Επομένως η κόλαση, στα  κείμενα του Ιωάννη Δαμασκηνού, δεν  είναι μία αιώνια τιμωρία, αλλά ως στέρησις το ποθουμένου είναι μία αστοχία της επιθυμίας του ανθρώπου. Ο διάβολος και οι κολασμένοι επιθυμούν ανύπαρκτα πράγματα, γιατί μετά το θάνατο δεν υπάρχει κακία και αμαρτία. Η επιθυμία όμως εξακολουθεί να υπάρχει και να κατατρώγει τον άνθρωπο. Μόλις χαθεί το σώμα από την ανθρώπινη ύπαρξη, ο άνθρωπος δεν τρώει, δεν παντρεύεται, δεν ντύνεται, δεν πλουτίζει, δεν δείχνει φθόνο, ούτε τι τν τς μαρτίας εδν. Μετά το θάνατο υπάρχει η πλήρης πραγματικότητα, ο αγαθός Θεός, τον οποίο οι κολασμένοι δεν τον θέλουν. Όσοι όμως επιθυμούν το Θεό, το ν κα ε ν, πέτυχαν τον σκοπό τους και νιώθουν ευφροσύνη, γιατί μετά το θάνατο επιβεβαιώθηκαν πλήρως. Επιθυμούσαν και επιθυμούν κάτι πραγματικό και παντοτινό, που τώρα το καταλαβαίνουν πλήρως, όπως και οι κολασμένοι πλήρως, τώρα, καταλαβαίνουν το λάθος τους : «Ε δ λέγεται, τι συνέφερεν ατ μ γενέσθαι περ γενέσθαι κα κολασθήναι τελευτήτως, φαμν τι  κόλασις κείνη οδ τερον έστιν ε μ πρ πιθυμίας τς κακίας κα μαρτίας καπρ στοχίας τς πιθυμίας. Ο γρ πιθυμοσι Θεο ο ν τ κακί τ τρεπτον σχηκότες, λλ τς κακίας, κε δ νέργεια κακίας κα μαρτίας οκ σται. Οδ γρ σθίομεν οδπίνομεν οδ ενδυόμεθα οδ γαμομεν οδ πλουτομεν οδ φθόνος σχύει οδ τι τν τς μαρτίας εδν. πιθυμοντες ον κα μ χοντες τ τς πιθυμίας πυρς δίκην π τςπιθυμίας καταφλέγονται. Ο δ το γαθο, τουτέστι μόνου το Θεοπιθυμοντες, το ντος κα ε ντος, κα τυγχάνοντες εφραίνονται κατ τν ναλογίαν τς πιθυμίας ατν, καθ’ ν τυγχάνουσιν το πιθυμουμένου».12
Ο παράδεισος και η κόλαση, όπως περιγράφονται κυρίως στο έργο του Δαμασκηνού Κατά Μανιχαίων διάλογος, δείχνουν πως η υπαρξιακή ενότητα του ανθρώπου εξακολουθεί να υπάρχει και μετά το θάνατο, όμως τώρα είναι κομματιασμένη. Από τον άνθρωπο λείπει πλέον το σώμα, και επομένως ο ίδιος και οι επιθυμίες του πολύ πιο δύσκολα τρέπονται. Παρότι πάντοτε είναι τρεπτός, και μόνο ο Τριαδικός Θεός είναι άτρεπτος, η τρεπτότητα του μετά το θάνατο γίνεται δύσκαμπτη. Αν δεν επιθυμεί το Θεό όταν έχει την πλήρη ύπαρξη του (σώμα και ψυχή), δεν υπάρχει πιθανότητα να τον επιθυμήσει όταν η ύπαρξη του θα κομματιαστεί με το θάνατο και θα μείνει μόνο με την ψυχή. Ο Θεός και μετά το θάνατο είναι δίπλα του και τον περιμένει, αλλά ο άνθρωπος δεν τον θέλει γιατί η τρεπτότητα του νου (και της υπόλοιπης υπάρξεως του που συνδέεται άμεσα με το νου, όπως η θέληση) γίνεται δύσκαμπτη και δυσκίνητη. Γι’ αυτό και ο Δαμασκηνός τονίζει στο Κατά Μανιχαίων διάλογος πως ο Θεός πάντοτε δέχεται την μετάνοια (δηλαδή την αλλαγή του νου) του ανθρώπου, ακόμα και μετά το θάνατο του, καθώς δεν μπορεί ποτέ να αρνηθεί το πλάσμα του, αλλά μετά το θάνατο η ψυχή δεν θέλει να μετανοήσει : «οχ το θεο μ δεχομένου μετάνοιαν – ατς γρ αυτν ρνήσασθαι ο δύναται οδ ποβάλλεται τν συμπάθειαν – λλ’ ψυχ οκέτι τρέπεται».13
Η εύρεση του παραδείσου είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Δύο  χιλιάδες χρόνια η εκκλησία βήμα βήμα μέσα σε κακοήθειες, βάναυσες καταστάσεις και αντιξοότητες γίνεται το αλάτι του κόσμου χαρίζοντας τον αγιασμό στην ανθρώπινη φύση. Η καλύτερη απόδειξη είναι η μόνιμη παρουσία της στον πολιτισμό. Τα πάντα έπεσαν από τότε που υπάρχει η εκκλησία : Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, βυζαντινή αυτοκρατορία, γεωγραφικά όρια, σύνορα, λαοί που κυριάρχησαν και εξαφανίστηκαν εντελώς, ένα πράγμα μόνο έμεινε : η Εκκλησία και ο λατρευτικός της πλούτος. Πλούτος που χαρίζει στον άνθρωπο τον αγιασμό και την αφθαρτοποίηση˙ δηλαδή τον παράδεισο.

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 Άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Άγκυρα Ελπίδος της Ιεράς Μητροπόλεως Ιεραπύτνης και Σητείας, περίοδος Β΄, τεύχος 72, Ιανουάριος – Φεβρουάριος 2013, σελ. 48 – 51
2 ωάννου Δαμασκηνοκδοσις κριβς τς ρθοδόξου πίστεως, Die Schriften des Johannes von Damaskos, εκδ. B. Kotter, Walter – De Gruyter 1973, t. II (Patristische Texte und Studien 12) 2644 - 47 : «Ψυχ τοίνυν στν οσία ζσα πλσώματος, σωματικος φθαλμος κατ’ οκείαν φύσιν όρατος, λογική τε κα νοερά, σχημάτιστος, ργανικ κεχρημένη σώματι κα τούτ ζως αξήσεώς τε κα ασθήσεώς και γεννήσεως παρεκτική,…».
3 Ίωάννου Δαμασκηνοκδοσις κριβς, 26 91 – 93 : «δια δ τς ψυχς  εσέβεια κα  νόησις. Κοιν δ ψυχς κα σώματος α ρεταί, χουσν κα τούτων π τν ψυχν τν ναφορν, οον ψυχς προσχρωμένης σώματι».
4 ωάννου ΔαμασκηνοΤο ν γίοις πατρός μν ωάννου μοναχο πρεσβυτέρου το Δαμασκηνο κατά Μανιχαίων, Die Schriften des Johannes von Damaskos, εκδ. B. Kotter, Walter – De Gruyter 1981, t. IV (Patristische Texte und Studien 22) 75 5 – 9 : «κα ν μεν τ βί τούτ οκονομία τις στι κα κυβέρνησις κα πρόνοια ρρητος πρς πιστροφν κα μετάνοιαν καλοσα τοςμαρτάνοντας, μετ δ θάνατον οκέτι τροπή, οκέτι μετάνοια, οχ το θεο μ δεχομένου μετάνοιαν – ατς γρ αυτν ρνήσασθαι ο δύναται οδ ποβάλλεται τν συμπάθειαν - ,  λλ’ ψυχ οκέτι τρέπεται».
5 ωάννου ΔαμασκηνοΚατ Μανιχαίων, 75 13 – 16 : « «ς γρ ο δαίμονες μετ τν κπτωσιν ο μετανοοσιν οδ ο γγελοι νν οχ μαρτάνουσι, λλ’ μφότεροι σχον τ τρεπτον, οτω κα ο νθρωποι τ τρεπτον χουσι,…»˙ ωάννου ΔαμασκηνοΚατ Μανιχαίων, 37 15 – 17 : «Κα τοτο δ εδέναι χρή, τι, καθς ξέλθ  ψυχ κ το σώματος, οτως διαμένειτρεπτος το λοιπο ετε τ γαθν ποθοσα, ετε τ πονηρν.».
6 Ίωάννου ΔαμασκηνοΚατ Μανιχαίων, 75 9 – 12 : «Δι κν τις ποιήσ πάσας τς δικαιοσύνας κα πιστρέψας μαρτήσ κα ξέλθ ποθν τν μαρτίαν κ το βίου, ν τ μαρτί ατοποθανεται.».
7 ωάννου ΔαμασκηνοΚατά Μανιχαίων, 75 16 – 17 : « Κα ο μν δίκαιοι ποθοντες τν Θεν κα χοντες ατν ε ν ατ εφραίνονται, . . .».  
8 Ίωάννου ΔαμασκηνοΚατ Μανιχαίων, 75 17 – 19 : «ο δε μαρτωλοί ποθοντες τν μαρτίαν και μ χοντες τς λας τς μαρτίας, ς π πυρς κα σκώληκος κατεσθιόμενοι, κολάζονται μηδεμίαν παρηγορίαν χοντες».
9 ωάννου ΔαμασκηνοΚατ Μανιχαίων, 36 14 – 15 .
10 ωάννου ΔαμασκηνοΚατ Μανιχαίων, 75 19 – 20 : «Τ γρ στι  κόλασις στέρησις ε μ το ποθουμένου στέρησις;».
11 ωάννου ΔαμασκηνοΚατ Μανιχαίων, 75 20 – 24 : « Κατ τν ναλογίαν ον το πόθου ο τ τν θεν ποθοντες εφραίνονται κα ο τν μαρτίαν ποθοντες κολάζονται˙ κα γρ οπιτυγχάνοντες το ποθουμένου κατ τ μέτρον το πόθου εφραίνονται κα ο ποτυγχάνοντες κατ τ μέτρον το πόθου δυνώνται».  
12 ωάννου ΔαμασκηνοΚατ Μανιχαίων, 36 7 – 18. Η συγκεκριμένη αλήθεια για την κατάσταση του παραδείσου και της κολάσεως, ως θέμα της βουλήσεως του ανθρώπου, διατυπώθηκε από προηγούμενους θεολόγους του Βυζαντίου, τους οποίους ο Δαμασκηνός ακολουθεί. Βλ. Μ. Βασιλείου, Ες τν ξαήμερον PG 29, 120B : «Ε κόρεστος τούτου  θέα, ποταπός τ κάλλει  τς δικαιοσύνης λιος. Ε τυφλῷ ζημία τοτον μ βλέπειν, ποταπ ζημία τ μαρτωλ το ληθινο φωτς στερηθναι;»˙ Μαξίμου μολογητοΚεφάλαια διάφορα θεολογικ τε κα οκονομικPG 90, 1312C : «Οκ χει  φύσις τν πρ φύσιν τος λόγους σπερ οδ τν παρ φύσιν τος νόμους. πρ φύσιν δ λέγω τν θείαν κα νεννόητον δονήν, ν ποιεν πέφυκεν  Θες φύσει, κατ χάριν τος ξίοις νούμενος˙ παρ φύσιν δ, τν κατ στέρησιν ταύτης συνισταμένην νεκλάλητον δύνην, ν ποιε εωθεν  Θες φύσει, παρ χάριν τος ναξίοις νούμενος. Κατ γρ τν ποκειμένην κάστ ποιότητα τς διαθέσεως,  Θες τος πσι νούμενος, ς οδεν ατς, τν ασθησιν κάστ παρέχεται, καθς στιν καστος ξ αυτο διαπεπλασμένος, πρς ποδοχν το πάντως πσιν νωθησομένου κατ τ πέρας τν αώνων»˙ 1328D : « μν Θες κατ μίαν πειροδύναμον τς γαθότητος βούλησιν πάντας συνέξει κα γγέλους κανθρώπους, γαθος τε κα πονηρος, οτοι δ πάντες οκ σως μεθέξουσι Θεο, το δι πάντων σχέτως χωρήσαντος, λλ’ ναλόγως αυτος»˙ 1329A : «Ο μν τ φύσει φυλάξαντες διπάντων σονομοσαν τν γνώμην κα τν τς φύσεως λόγων κατ’ νέργειαν δεκτικν ατν καταστήσαντες καθ’ λον τν το ε ε εναι λόγον, δι τν πρς τν θείαν βούλησιν τς γνώμης επάθειαν, λης μεθέξουσι τς γαθότητος».          
13 Ίωάννου ΔαμασκηνοΚατ Μανιχαίων, 75 5 – 9 : «κα ν μεν τ βί τούτ οκονομία τις στι κα κυβέρνησις κα πρόνοια ρρητος πρς πιστροφν κα μετάνοιαν καλοσα τοςμαρτάνοντας, μετ δ θάνατον οκέτι τροπή, οκέτι μετάνοια, οχ το θεο μ δεχομένου μετάνοιαν – ατς γρ αυτν ρνήσασθαι ο δύναται οδ ποβάλλεται τν συμπάθειαν - ,  λλ’ ψυχ οκέτι τρέπεται».


Δεν υπάρχουν σχόλια:

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΔΙΕΥΚΡΙΝΗΣΕΙΣ

1. Οι ενυπόγραφες αναρτήσεις (άρθρα, ομιλίες, κριτικές βιβλίων, επιφυλλίδες, δοκίμια, μελετήματα κλπ) που φιλοξενούνται ή αναδημοσιεύονται στο ιστολόγιο «ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ» εκφράζουν κατά κύριο λόγο τους συγγραφείς τους και όχι απαραίτητα το ιστολόγιο «ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ».

2. Τα σχόλια των αναγνωστών του ιστολογίου «ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ» εκφράζουν τους ίδιους προσωπικά και όχι το ιστολόγιο «ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ». Σχόλια άσχετα με το περιεχόμενο των αναρτήσεων δεν θα δημοσιεύονται.

3. Υπάρχουν στο ιστολόγιο μας πολλές προτάσεις (σύνδεσμοι, links) προς άλλους δικτυακούς τόπους. Το ιστολόγιο μας δε φέρει καμία ευθύνη για το περιεχόμενο των αναρτήσεων ή των σχολίων που γίνονται εκεί.

Αρχείο

Φίλοι κι αδελφοί

Παναγία Οδηγήτρια του Balamand (Λίβανος)

Παναγία Οδηγήτρια του Balamand (Λίβανος)

ΣΥΝ-ΙΣΤΟΛΟΓΕΙΝ

ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
Ένα ιστολόγιο αφιερωμένο στους 57 αη-Γιώργηδες της Ορθόδοξης Εκκλησίας

ΑΓΙΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΑΧΑΡΝΩΝ

Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, Ψυχὴ καὶ Χριστὸς σᾶς χρειάζεται...

Τοῦτο σᾶς λέγω πάλιν καὶ σᾶς παραγγέλλω: κἂν ὁ οὐρανὸς νὰ κατέβη κάτω κἂν ἡ γῆ νὰ ἀνέβη ἀπάνω κἂν ὅλος ὁ κόσμος νὰ χαλάση καθὼς μέλλει νὰ χαλάση σήμερον αὔριον, νὰ μὴ σᾶς μέλη τί ἔχει νὰ κάμη ὁ Θεός. Τὸ κορμὶ ἂς σᾶς τὸ καύσουν, ἂς σᾶς τὸ τηγανίσουν, τὰ πράγματά σας ἂς σᾶς τὰ πάρουν, μὴ σᾶς μέλη, δῶστε τα, δὲν εἶναι ἐδικά σας. Ψυχὴ καὶ Χριστὸς σᾶς χρειάζεται. Ἐτοῦτα τὰ δύο ὅλος κόσμος νὰ πέση, δὲν ἠμπορεῖ νὰ σᾶς τὰ πάρη, ἔξω ἂν τύχη καὶ τὰ δώσετε μὲ τὸ θέλημά σας. Αὐτὰ τὰ δύο νὰ τὰ φυλάγετε νὰ μὴν τύχη καὶ τὰ χάσετε.

Ἅγιος Κοσμᾶς Αἰτωλός, Διδαχὴ Γ' (ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἰωάννη Β. Μενούνου, Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ Διδαχὲς καὶ Βιογραφία, ἐκδόσεις Ἀκρίτας, ζ' ἔκδοση, Ἀθήνα 2004, σελ.154)

Επισκέπτες από 17/9/2009

Free counters!

ΠΕΡΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Περί θεολογίας

Περί θεολόγων και Θρησκευτικών

ΘΕΣΕΙΣ, ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ

ΘΕΣΕΙΣ, ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ
ΣΚΕΨΕΙΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΝΕΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ Θ. Ι. ΡΗΓΙΝΙΩΤΗ «ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟ ΑΘΕΟ»

Κ. ΤΣΑΤΣΟΣ, ΠΕΡΙ "ΕΙΔΙΚΩΝ"

Τοῦτο εἶναι τὸ δρᾶμα τῆς ἐποχῆς μας: ὅτι ἡ πρόοδος της δὲν βρίσκεται στὰ χέρια τῶν πνευματικῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ τῶν εἰδικῶν, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι πνευματικοὶ ἄνθρωποι.

Κωνσταντίνος Τσάτσος, Ἀφορισμοὶ καὶ διαλογισμοί, τέταρτη σειρά, εκδ. Βιβλ. τῆς Ἑστίας, Ἀθήνα 1972, σελ. 92.

台灣基督東正教會 The Orthodox Church in Taiwan

ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΕΣ ΜΝΗΜΕΣ

ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Μετεωρίτικη Βιβλιοθήκη

ΘΕΟΛΟΓΟΙ ΚΡΗΤΗΣ

ΕΛΛΟΠΟΣ

Αξίζει να διαβάσετε

9 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ: ΔΙΕΘΝΗΣ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΙΣΜΟΥ

ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ