Μητροπολίτου Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικολάου: "Η ελπίδα της εθνικής μας επιβίωσης"-μια σημαντικότατη ομιλία,αφιερώστε δυο λεπτά να την διαβάσετε! Αξίζει!

Ἀγαπητά μας παιδιά,

Σᾶς εὔχομαι ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ μὲ πρόοδο στὸν ἀγῶνα τῆς μόρφωσής σας, καὶ ὄμορφες ἐμπειρίες σχολικῆς ζωῆς!

Μόλις πρὶν ἀπὸ λίγο ὁλοκληρώθηκε ὁ ἁγιασμός. Ἦλθε ὁ ἱερέας, ἰδιόμορφα ντυμένος, διάβασε μερικὰ λόγια ποὺ λίγοι τὰ κατάλαβαν, ἔκανε κά­ποιες κινήσεις στοὺς περισσότερους ἀκατανόητες, καὶ τέλειωσε. Ὅλο αὐτὸ μοιάζει μὲ κατά­λοιπο ἄλλων, παλαιότερων ἐποχῶν. Οἱ πολιτικοί μας δὲν τὸ πιστεύουν, ἀλλὰ διστάζουν νὰ τὸ καταργήσουν. Ἐσᾶς δὲν σᾶς ἐνδιαφέρει, γιατὶ σὲ λίγο θὰ τελειώ­σει καὶ μετὰ, τοῦ χρόνου πάλι. Κάποιες Ἀνεξάρτητες Ἀρχὲς ἀντιδροῦν, ἀλλὰ πρὸς τὸ παρὸν ἄκαρπα. Κανεὶς δὲν τὸ καταλαβαίνει ὅπως γίνεται. Οὔτε καὶ ἡ Ἐκκλη­σία. Ἁπλᾶ, αὐτὴ τὸ δέχεται ὡς κεκτημένο δικαίωμά της, ποὺ δὲν θὰ ἤθελε νὰ τὸ χάσει. Δὲν ὑπάρ­χει κανένας λόγος νὰ συντηροῦμε -στὴν οὐσία νὰ ἐξε­φτυλίζουμε- κάτι ἱερό, ποὺ ὅμως εἴτε δὲν καταλαβαίνουμε, εἴτε δὲν θέλουμε, εἴτε δὲν σεβόμαστε.

Σκέφθηκα λοιπόν, ἔτσι ποὺ καταντήσαμε τὸν ἁγια­σμό, φέτος νὰ μὴν τὸν κάνουμε. Νὰ πῶ στοὺς ἱερεῖς νὰ καθήσουν στοὺς ναοὺς καὶ ἀπὸ ἐκεῖ νὰ προσ­ευ­χηθοῦν γιὰ σᾶς. Ἴσως ἔτσι ὁ Θεὸς νὰ τοὺς ἄκουγε περισσότερο. Ὑποχώ­ρησα, πρῶ­­το γιατὶ κάποιοι δὲν εἶναι ἕτοιμοι νὰ τὸ δεχθοῦν, καὶ δὲν θέλησα ὡς ἐπί­σκο­πος νὰ τοὺς λυπήσω, καὶ δεύτερο γιατὶ πρὶν τὸ κάνω, ἔπρεπε νὰ σᾶς εἰδοποιή­σω.

Αὐτοὶ ὅμως ποὺ ἔβαλαν αὐτοὺς τοὺς ἁγιασμοὺς στὴ ζωή μας, τὸ πίστευαν. Πίστευ­αν ὅτι μαζὶ μὲ τὴν ἀνθρώπινη προσπάθεια, χρειάζεται καὶ ὁ φωτισμὸς καὶ ἡ βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Πίστευαν στὸν Θεό. Εἶχαν σχέση ζωντανὴ μαζί Του. Τὸν ἤθε­λαν στὴ ζωή τους, ὡς ὅ,τι πολυτιμότερο ὑπάρχει. Ἤθελαν ὅλα νὰ τὰ ἀρχίζουν μὲ τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Ἂν εἶναι ἔτσι, φυσικὰ νὰ γίνεται ὁ ἁγιασμός. Θὰ εἶναι ἡ πιὸ σημαντικὴ στιγμὴ τῆς χρονιᾶς.

Σήμερα ὅμως, Τὸν ξεχάσαμε τὸν Θεὸ καὶ ἁπλὰ Τὸν διατηροῦμε γιὰ νὰ Τὸν ἀμφισβητοῦμε, νὰ Τὸν εἰρωνευόμαστε ἢ δυστυχῶς καὶ νὰ Τὸν βρίζουμε. Καὶ νά ποῦ φτάσαμε! Νὰ μὴν θέλουμε οὔτε τὰ σύμβολά Του. Καὶ νά ποῦ καταντή­σα­με! Χωρὶς Αὐτόν, ἡ ζωή μας νὰ χαρακτηρίζεται ἀπὸ κρίση, ἀδιέ­ξοδα, σύγχυση, αὐτο­καταστροφικότητα, βία καὶ παραλογισμό.

Στὸ σχολεῖο ποὺ ἔρχεστε, μπορεῖ νὰ γεμίσουν τὰ κεφάλια σας μὲ πληρο­φο­ρίες, ποὺ οἱ περισσότερες νὰ μὴν χρειάζονται∙ μὲ γλῶσσες ποὺ δὲν εἶναι δικές μας∙ μὲ ἱστορία ποὺ δὲν εἶναι ἀληθινή∙ μὲ θρησκευτικὰ ποὺ δὲν πεί­θουν. Νὰ σᾶς δώ­σουν βαθμοὺς χωρὶς ἀντί­κρυσμα. Αὐτὸ ὅμως ποὺ τελικὰ χρειά­ζεστε, εἶναι ἀξίες γιὰ νὰ πλημμυ­ρίσουν τὴν καρδιά σας. Ἀλλὰ αὐτὸ δὲν τὸ δίνει ἡ ἐποχή.

Ἡ κατάσταση στὸν τόπο μας εἶναι σὲ ἀδιέξοδο. Κάτι πρέπει νὰ γίνει ἄμε­σα. Καὶ ἡ ἀλλαγὴ πρέπει νὰ ἀρχίσει ἀπὸ τὸ σχολεῖο. Ἂς ξεσηκωθοῦμε ὅλοι. Δάσκαλοι, γονεῖς καὶ παιδιὰ ἀρνηθεῖτε τὸ ψέμα, καὶ πολεμῆστε το σὰν τὸν μεγα­λύτερο ἐχθρό. Χτυπῆ­στε τὴ μετριότητα, τὸν συμβιβασμὸ, καὶ τὴ μιζέρια σὰν τὴν χειρότερη ἀρρώστια. Μᾶς κοροϊδεύει τὸ σύστημα, ποὺ αὐτὸ ὑπαίτιο γιὰ ὅλα, μᾶς ὁδηγεῖ σὲ ὑπαρκτικὸ ἐκφυλισμό. Διεκδικῆστε τὴν πνευματικὴ ἐλευθερία σας μὲ ὅποιο κόστος. Ξανα­φέρτε τὴν ἱστορία καὶ παράδοσή μας, τὴ γλῶσσα καὶ τὰ ἤθη μας στὴ ζωή σας. Ἀγωνιστεῖτε γιὰ κοινωνία μὲ εἰλικρίνεια, ἡρωισμό, καθαρό­τητα καὶ ἐξυπνάδα. Ἀπαιτῆστε πολιτικοὺς ποὺ νὰ ἀγαποῦν τὸν τόπο περισσότερο ἀπὸ τὰ στενὰ μυαλὰ καὶ συμφέροντά τους, ποὺ νὰ σέβονται τὴν ἱστορία περισσότερο ἀπὸ ὅσο προσδοκοῦν τὴν ψῆφο, ποὺ νὰ πονοῦν γιὰ τὸ κατάντημά μας περισ­σότερο ἀπ’ ὅσο ὑποτάσ­σονται στὶς ξένες σκοπιμότητες. Ἀξιῶστε Ἐκκλησία ὄχι μὲ ἀδικαιολόγητους συντηρητισμούς, νεκροὺς συμβολισμούς καὶ πομπώδεις τελε­τουρ­γίες, ὄχι Νομικὸ Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου μὲ δικαιώματα, περιουσίες καὶ διεκδικήσεις, ἀλλὰ Ἐκκλησία μὲ πονεμένο προφητικὸ λόγο, μὲ αὐθεντικὴ πίστη, μὲ θυσιαστικὴ μαρτυ­ρία καὶ ἅγια ζωή∙ Ἐκκλησία ποὺ νὰ ἐμπνέει καὶ νὰ ἔχει πρόταση ζωῆς. Τότε θὰ βρεῖτε τὸν Θεὸ ὁλοζώντανο μέσα σας. Τότε ὁ ἁγιασμὸς δὲν θὰ ἐπι­βάλλεται μὲ ἐγκύκλιο τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας, ἀλλὰ θὰ ἀποτελεῖ δικό σας αἴτη­μα. Τότε τὸ σχολεῖο θὰ ξαναγίνει ἡ ἐλπίδα τῆς ἐθνικῆς καὶ πνευματικῆς ἐπιβί­ωσής μας. Τότε ἡ νέα χρονιὰ θὰ εἶναι ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ. Σᾶς τὸ εὔχομαι μὲ ὅλη μου τὴν καρδιά.

Ὁ Θεὸς μαζί σας, ἀγαπητά μας παιδιά.

Μὲ πατρικὲς εὐχὲς καὶ ὅλη μου τὴν ἀγάπη,

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

+ Ο Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς 

ΝΙΚΟΛΑΟΣ

πηγή

(ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ): Εκεί όπου δε φαίνεται ο Θεός...

Κλίκ εδώ:

Εκεί όπου δε φαίνεται ο Θεός...

(Χαρμολύπη):Η εκπομπή ΑΛΗΘΙΝΑ ΣΕΝΑΡΙΑ αφιερωμένη στον γέροντα ΠΑΪΣΙΟ

Ολόκληρη η εκπομπή-αφιέρωμα της ΕΤ3 στο Γέροντα Παϊσιο σε ένα βίντεο (την είχαμε δημοσιεύσει παλιότερα σε 6 μέρη).

Κλίκ εδώ:

http://charmolypi.blogspot.com/2010/09/blog-post_21.html

(ΥΠΕΡΒΑΣΗ): παραλήρημα κιλών....

Ένας μαχητής παπάς μιλά για την κρίση και την επιχειρούμενη ενοχοποίηση της κοινωνίας.

Διαβάστε το. Αξίζει! 

Κλικ εδώ:

παραλήρημα κιλών....

Αναθεμελίωση και οντολογική καινοφάνεια

 Του Θεόδωρου Ι. Ζιάκα

Ομιλία κατά την παρουσίαση στη Θεσσαλονίκη το 1995 του βιβλίου του Γιώργου Π. Παύλου, ΝΟΣΤΟΣ ΑΣΥΜΜΕΤΡΟΣ ΠΡΟΣΩΠΟΥ, τ. Α΄- Β΄, Δόμος Αθήνα 1994.

Πηγή: Αντίφωνο/αναδ.LoMaK

Ο όρος αναθεμελιωτισμός (fundamentalism) χρησιμοποιείται, συνήθως, με σημασία μειωτική. Αναφέρεται, ωστόσο, σε ένα παγκόσμιο ιδεολογικό και πολιτικό ρεύμα: Kοινωνικός, εθνικός ή θρησκευτικός αναθεμελιωτισμός, στο μη δυτικό κόσμο. Πράσινος φουνταμενταλισμός στη Δύση.

Πρόσφορη βάση για να συζητήσουμε την προβληματική του αναθεμελιωτισμού και μάλιστα σε ό,τι μας αφορά, είναι το βιβλίο του Γιώργου Παύλου ΝΟΣΤΟΣ ΑΣΥΜΜΕΤΡΟΣ ΠΡΟΣΩΠΟΥ. Θα το χρησιμοποιήσω για να σκιαγραφήσω τρεις βασικές πλευρές του αναθεμελιωτισμού: τις επιστημολογικές προϋποθέσεις του, την ιστορική του βάση και το ιδιαίτερο περιεχόμενο που προσλαμβάνει στις σύγχρονες ελληνικές συνθήκες.

Ο Γ. Παύλος (φωτό από εδώ)

1. Οι επιστημολογικές προϋποθέσεις

Η βασική ιδέα του βιβλίου είναι ότι τα μεγάλα προβλήματα της εποχής μας (το οικολογικό, το εθνικό, το κοινωνικό) είναι σύμφυτα με την ουσία του δυτικού πολιτισμού και δεν μπορούν να λυθούν χωρίς πολιτισμική αναθεμελίωση. Χωρίς μετάβαση σε άλλον, ριζικά διαφορετικό, πολιτισμό.

Λόγω της θέσεώς του αυτής η προβληματική του βιβλίου είναι σαφώς αναθεμελιωτική. Ας δούμε τις θεωρητικές της προκείμενες:
      α) Ο πολιτισμός είναι οργανική ολότητα. Δεν είναι ένα τυχαίο, χωρίς εσωτερική συνοχή, άθροισμα σχέσεων, γεγονότων, σημασιών. Υπάρχει τελικώς κάποιο ενοποιό στοιχείο, που λειτουργεί μάλιστα διαχρονικά. Υπάρχει άρα μια κρυμμένη αιτιότητα, η οποία μας επιτρέπει να θεμελιώσουμε προβληματικές αναγωγισμού των προβλημάτων του σήμερα στη διαχρονική θεμελίωση.
      β) Η διαχρονική συνοχή ενός πολιτισμού διασφαλίζεται στο σημασιακό πεδίο. Το ενοποιό πολιτισμικό στοιχείο βρίσκεται σ’ αυτό στο οποίο οι συγκεκριμένες κοινωνίες αποδίδουν αξία και νόημα. («... η κοινωνική δυναμική εξαρτάται από αυτό που η κοινωνία ή η κοινωνική ομάδα θεωρεί ότι έχει νόημα ή αξία για τη ζωή της.») Το θεμελιακό στοιχείο ο Γ. Παύλος το αποκαλεί «αρχέτυπο του πολιτισμού» και τοποθετεί το νόημά του έξω από την οικονομική «βάση» της κοινωνίας, έξω από το χώρο των συμφερόντων -των διαιρετικών και αποσυνθετικών κάθε πολιτισμικής ενότητας. Το διαχρονικό ενοποιό στοιχείο, ορίζεται σ’ εκείνο το επίπεδο του νοήματος, όπου τείνουν να «υπερβαθούν» οι εθνικές, οι ταξικές και οι διατομικές αντιθέσεις: Δηλαδή στα πεδία της οντολογίας, της γνωσιολογίας και της κοσμολογίας.

      γ) Αν η άποψη αυτή για την ύπαρξη διαχρονικής πολιτισμικής συνοχής, η οποία διασφαλίζεται από την ισχύ μιας ειδικής νοηματοδότησης των υποτιθέμενων «θεμελιακών» σημασιών, ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, τότε νομιμοποιείται επιστημολογικά η «αναθεμελιωτική» προβληματική.
Επομένως, η βασιμότητα των αναθεμελιωτικών προτάσεων εξαρτάται από δύο παράγοντες: από την εγκυρότητα της ανάλυσης η οποία εντοπίζει τον ισχύοντα πολιτιστικό «αρχέτυπο», αφ’ ενός, και από την εγκυρότητα της «αναγωγής στον αρχέτυπο» των μεγάλων προβλημάτων του σημερινού κόσμου, αφ’ ετέρου.

2. Η ιστορική βάση

Η διεθνικότητα του αναθεμελιωτισμού δείχνει ότι οι βασικές αιτίες του είναι παγκόσμιες, άρα και η αφετηρία της προβληματικής του επίσης διεθνής. Είναι γέννημα ορισμένων προβλημάτων του σύγχρονου παγκόσμιου πολιτισμού και συγχρόνως προσπάθεια απάντησης στα προβλήματα αυτά.
Τα προβλήματα που γεννούν τον αναθεμελιωτισμό μπορούν να συνοψιστούν σε ένα σφαιρικό πολιτισμικό φαινόμενο, ικανό να δηλωθεί με τον όρο κρίση παγκοσμιότητας του δυτικού πολιτισμού. Από τη δεκαετία του ‘60 και έπειτα, γίνεται βαθμιαία εμφανές ότι η γενίκευση των δυτικών καταναλωτικών προτύπων θα εσήμαινε την ολοσχερή καταστροφή της ζωής στη γη. Εξάγεται δηλαδή το συμπέρασμα ότι τα πρότυπα αυτά δεν είναι γενικεύσιμα, παρά την αναμφισβήτητη ακτινοβολία τους. Σε παρόμοια συμπεράσματα οδηγεί και η κατάρρευση των φιλελεύθερων και των σοσιαλιστικών οραματικών διεξόδων, τις οποίες ο δυτικός πολιτισμός προσέφερε στους πληττόμενους από την ανάπτυξή του πληθυσμούς. Σήμερα μάλιστα που η ένταξη στο δυτικό σύστημα γίνεται συνώνυμη της απόλυτης εξαθλίωσης για τους λαούς, όχι μόνο της Αφρικής, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής, αλλά και για τους λαούς του πρώην ανατολικού συνασπισμού, τα συμπεράσματα αυτά μετατρέπονται σε κοινότυπη διαπίστωση που προσδίδει στις αναθεμελιωτικές προτάσεις την πειστικότητα του αυτονόητου. Φαίνεται λοιπόν σαν να αποδεικνύεται, κατά τρόπο πασίδηλο, ότι τα δυτικά πρότυπα δεν έχουν πλανητική εφαρμοσιμότητα. Ότι είναι εφικτά μόνο για ένα μέρος του δυτικού κόσμου. Για την «κοινωνία των δύο τρίτων».

Η κατάρρευση των οραματικών διεξόδων του δυτικού πολιτισμού, δηλαδή της προσφυγής στο μέλλον, κινητοποεί αντίστροφες τάσεις «προσφυγής στο παρελθόν». Αναζήτησης διεξόδου στις προκαπιταλιστικές παραδόσεις. Προκαλείται ιδεολογικό ρήγμα, το οποίο διαπερνά το σύνολο της κοινωνικής θέσμισης της σημασίας και μια ανάλογη βαθειά διάσπαση της διανόησης. Έτσι γεννιέται ο αναθεμελιωτισμός. Είναι εκείνο το ιδεολογικό και πολιτικό ρεύμα που πιστεύει ότι α) ο δυτικός πολιτισμός έχει ξεπεραστεί, β) ότι οι δυνατότητες εκ των ένδον διόρθωσής του έχουν εξαντληθεί και γ) ότι ιδέες για μια ή περισσότερες εναλλακτικές λύσεις μπορούν να βρεθούν στις παραδόσεις παλαιοτέρων πολιτισμών.

Στην Ελλάδα το αναθεμελιωτικό ρεύμα εκφράστηκε με τη μορφή του πολιτικού λαϊκισμού και της «στροφής στην Ορθοδοξία» (παράλληλα με την αποσάθρωση της πόλωσης «ελληνο-χριστιανισμού» / «κομμουνισμού»). Αν και στις βαθύτερες καταβολές του μπορεί να διαπιστώσει κανείς μια νοσταλγία του παραδοσιακού πολιτικού και πνευματικού κοινοτισμού, στην πράξη δεν έγινε κατορθωτό να ξεπεράσει το επίπεδο ενός ρηχού «αντιδυτικισμού». Αρκετές νοσηρές ιδεολογικές και πολιτικές δομές εξαρθρώθηκαν στην πορεία του, αλλά τίποτα καινούργιο δεν μπήκε στη θέση τους. Όμως, πέραν του ρητορικού ριζοσπαστισμού και των παρεκβατικών παραφθορών, έχουμε και αυθεντικές επεξεργασίες. Αν υπάρχει, από τη δεκαετία του ‘60 κι έπειτα, κάποια σοβαρή πνευματική παραγωγή στον τόπο μας αυτή αναπτύσσεται εξ ολοκλήρου στη βάση των αναθεμελιωτικών κοινωνικών αποβλέψεων. Το έργο του Γ. Παύλου είναι ένα καλό δείγμα.

Τοποθετούμενος στο γήπεδο της ιστορικής πάλης με τους ντόπιους δυτικιστές, των οποίων η επιρροή εξελίσσεται φθίνουσα, ο Γ. Παύλος υποστηρίζει τις αναθεμελιωτικές προτάσεις του με την εξής αποδεικτική στρατηγική:

Πρώτον, κάνει την οντολογική αποτίμηση των εξελίξεων στο χώρο των φυσικών επιστημών (που είναι και η ειδικότητά του), καταδεικνύοντας ότι αυτές οδηγούν σε «αλλαγή παραδείγματος».
Δεύτερον, αναλύει τον δυτικό πολιτιστικό «αρχέτυπο» και αποδεικνύει ότι αυτός αμφισβητείται όχι μόνο από τη μη οικουμενικότητα των προτύπων του, αλλά και από την αλλαγή επιστημονικού παραδείγματος.

Τρίτον, αντιδιαστέλλει τον «αρχέτυπο» του δυτικού πολιτισμού από εκείνον της ελληνο-ορθόδοξης παράδοσης, για να υποστηρίξει ότι η συντελούμενη αλλαγή επιστημονικού παραδείγματος μας απομακρύνει από τον πρώτο και μας φέρνει εγγύτερα στον δεύτερο.

Ας δούμε ένα προς ένα τα σημεία αυτά.
3. Η αλλαγή επιστημονικού παραδείγματος

Τα χαρακτηριστικά του εγκαταλειπόμενου σήμερα επιστημονικού κοσμοειδώλου είναι αυτά που έχουμε διδαχτεί στα σχολεία: Ότι ο κόσμος αποτελείται από άτομα που κινούνται μέσα στον άδειο χώρο και δομούνται σε συγκροτήματα του ενός ή του άλλου επιπέδου πολυπλοκότητας. Ότι η σχέση που υπάρχει μεταξύ των διάφορων επιπέδων πολυπλοκότητας είναι πάντα γραμμική, με την έννοια ότι το ανώτερο επίπεδο ανάγεται στο κατώτερο και το συνθετότερο στο απλούστερο, έτσι ώστε αν γνωρίζουμε τις «αρχικές συνθήκες» να μπορούμε να προβλέψουμε τις «τελικές». Ότι επιπλέον τα φυσικά συστήματα είναι αντικείμενα και η σχέση τους με το υποκείμενο δεν επηρεάζει καθόλου τον τρόπο που αυτά υπάρχουν. Το παλιό επιστημονικό παράδειγμα, με το οποίο είναι συνυφασμένος ο δυτικός πολιτιστικός αρχέτυπος, είναι λοιπόν ατομιστικό, αναγωγιστικό, ντετερμινιστικό.
Το παράδειγμα αυτό ανατρέπεται από τις θεωρίες του χάους, της θερμοδυναμικής, της κβαντομηχανικής και της σχετικότητας. Ανατρέπεται ο αναγωγισμός και μαζί ο ντετερμινισμός. Το όλο είναι κάτι παραπάνω από το άθροισμα των μερών του και οι δεσμοί που το συγκροτούν δεν ανάγονται στα μέρη του (ολιστική αρχή - ατοπικές αλληλεπιδράσεις). Ο χρόνος δεν είναι άγονος. Άρα ούτε αντιστρέψιμος. Υπάρχει εξέλιξη, όπου το καινούργιο δεν ανάγεται στο παλιό. Εισάγει στη φύση την ιστορία και την οντολογική ασυμμετρία.
Επιπλέον ο κόσμος δεν είναι «αντικειμενικός». Το όποιο φυσικό σύστημα, πριν μπει στη φάση της παρατήρησης, δεν υφίσταται ως πραγματικότητα παρά μόνο ως δυνατότητα. Η γνώση αφορά τη σχέση μας με τα αντικείμενα. Όχι τα αντικείμενα «καθ’ εαυτά», αφού μέσω της σχέσης αναδύονται στο είναι. Η ύλη είναι δυνατότητα ύπαρξης είτε με τον τρόπο του ατόμου είτε με τον ακριβώς αντίθετο τρόπο του κύματος. Το γίγνεσθαι λοιπόν προηγείται του είναι. Σε έναν κόσμο δυναμικό-εξελικτικό το είναι μας αναμένει στο μέλλον. Αποκτά εσχατολογική σημασία.

Ο κόσμος γενιέται από το μηδέν («μεγάλη έκρηξη») και εξελίσσεται εμπλουτιζόμενος με διαδοχικό σπάσιμο φυσικών συμμετριών και ανάδυση νέων οντολογικών επιπέδων. Αποκορύφωση της οντολογικής καινοφάνειας είναι ο άνθρωπος, στο πρόσωπο του οποίου το σύμπαν αυτο-αναγνωρίζεται. Το συγκεκριμένο σύμπαν που ξέρουμε αποτελεί μια από τις άπειρες ενδεχόμενες λύσεις των εξισώσεων της Δημιουργίας. Οι παγκόσμιες σταθερές έχουν λάβει εκείνες τις τιμές που ήταν απαραίτητες για την εμφάνιση του ανθρώπου. Αν είχαν πάρει άλλες τιμές ζωή και άνθρωπος δεν θα υπήρχαν. Είναι η λεγόμενη ανθρωπική αρχή.
Το σύμπαν δεν είναι λοιπόν προϊόν ανάγκης. Ούτε προϊόν τύχης. Η ανθρωπική αρχή σε συνδυασμό με την οντολογική καινοφάνεια και την ολιστική αρχή, αναδεικνύουν την ύπαρξη μιας πανίσχυρης κοσμικής τάσης προς την απόλυτη ετερότητα, την ικανή να συγκεφαλαιώσει στο επίπεδό της το σύνολο του σύμπαντος. Νόστος ασύμμετρος προσώπου είναι αυτό που φέρνει τα όντα στο είναι.

4. Ο «αρχέτυπος» του δυτικού πολιτισμού

Κύριες ιστορικές συνιστώσες του δυτικού πολιτισμού, λέει ο Γ. Παύλος, υπήρξαν:

      α) Η χριστιανική παράδοση, όπως αυτή είχε διαφοροποιηθεί έναντι της ανατολικής, για να μεταποιήσει τον Θεό από πνεύμα αγαπητικής κοινωνίας σε εξουσιαστικό υπερ-άτομο και τη σχέση μαζί του από αμοιβαία ανιδιοτελή αυτο-προσφορά σε σχέση κυρίου προς δούλο.
      β) Η ρωμαϊκή δικαιοπολιτική παράδοση και ιδίως το πρακτικιστικό, εξουσιατικό, και δικανικό της πνεύμα.
      γ) Η ελληνιστική φιλοσοφική παράδοση, με αξιολογικά πολωμένη τη διάκριση ύλης και πνεύματος (κακό η ύλη, καλό το πνεύμα), καθώς και με νοησιαρχικά ερμηνευμένη τη γνωσιολογία του Αριστοτέλη.
Ο «δυτικοευρωπαϊκός αρχέτυπος» προέκυψε, λοιπόν, χάρη στη συγχώνευση και επεξεργασία ορισμένων διαφοροποιήσεων από το νόημα που είχαν οι παραδόσεις αυτές στα πλαίσια της ελληνικής οικουμένης. Συνίσταται δε σε μια ειδική νοηματοδότηση του υποκειμένου, η οποία στη διάρκεια των αιώνων μεταβάλλεται μεν, ως προς τη μορφή, αλλά τελειοποιείται και ολοκληρώνεται, ως προς το περιεχόμενο, για να απολήξει στη δημιουργία του σύγχρονου τύπου ανθρώπου.
Το ιδανικό (ο «Θεός») αυτού του τύπου ανθρώπου είναι το απόλυτο άτομο. Πλήρως συντελεσμένο και ολοκληρωμένο. Στατικό, δίχως εξελικτική δυναμική. Συμπαγές και κλειστό στον εαυτό του. Βλήμα της Μηχανικής. «Υποκείμενο» αυτό και «αντικείμενο» ό,τι υπάρχει έξω απ΄ αυτό.
Η ατομοκρατική νοηματοδότηση διέπει επίσης και το συλλογικό υποκείμενο. Η ομάδα αντιλαμβάνεται, αξιολογεί και πραγματώνει τον εαυτό της σαν άτομο. Ο συλλογικός ατομικισμός είναι ομόλογος του προσωπικού ατομικισμού και εκδηλώνεται στο επίπεδο των διακρατικών σχέσεων ως ωμός κρατικός φυλετισμός.
Η σχέση ατομικού-συλλογικού καθορίζεται από την αναπόφευκτη πόλωση ατομικισμού-κολεκτιβισμού, καθώς είναι αδύνατο να τοποθετηθούν στο ίδιο αξιολογικό επίπεδο το άτομο-«μέρος» και το άτομο-«όλον».

5. Ο ελληνικός «αρχέτυπος»

Ο ελληνικός πολιτιστικός αρχέτυπος γεννήθηκε στην αρχαία Ελλάδα και ολοκληρώθηκε με την πρόσληψη του χριστιανισμού στους αιώνες της βυζαντινής χιλιετίας.
Το υποκείμενο νοηματοδοτείται εδώ ως πρόσωπο, ως σχέση, ως άτομο με δυνατότητα υπαρκτικής διαστολής στο χώρο και το χρόνο, ικανής να συμπεριλάβει ολόκληρο το σύμπαν και ολόκληρη την ιστορία. Είναι απόλυτη ενικότητα και καθολικότητα συγχρόνως. Υπόσταση ανεπανάληπτη του σύμπαντος κόσμου.

Η προβολή αυτής της «διαστολής» στο πεδίο της γνώσης αποκαλύπτει, κατά τον άγιο Ισαάκ, τρεις αναβαθμούς: Στον πρώτο, αυτόν του υποκειμένου-ατόμου, η γνώση (φιλοσοφία, επιστήμη κ.λ.π.) είναι πάντοτε υποκειμενιστική. «Αντικειμενοποιεί» τα ζητούμενά της. «Εκριζεί την αγάπην... εναντιώνεται στους λόγους των άλλων». Στο δεύτερο σκαλοπάτι είναι γνώση της αλλαγής του εαυτού. Της υπέρβασης του ατομικισμού. Είναι η γνώση της «καλής αλλοίωσης». Στην Τρίτη και ανώτατη βαθμίδα, βρίσκεται η «τέλεια γνώση», που συνδέεται με την εμφάνιση της «ανιδιοτελούς υπέρ πάντων αγάπης».
Η νοηματοδότηση αυτή επεκτείνεται και στο συλλογικό υποκείμενο. Η αρχαία Πολιτεία πραγματοποιείται ως μετοχή στον Κοινό Λόγο της κοσμικής Ανάγκης-Δικαιοσύνης, ο οποίος, στη χριστιανική συνέχεια, αντικαθίσταται από τον Κοινό Λόγο της Ελευθερίας-Αγάπης, τον προσωπικό Λόγο του Παντός, το δεύτερο Πρόσωπο του Τριαδικού Θεού.

Η ελληνική Πολιτεία οικοδομείται πάνω στη διάκριση πραγματικού-ιδανικού, η οποία στη χριστιανική συνέχεια μεταβάλλεται σε διάκριση πτωτικού και εσχάτου. Περιέχοντας την ιδανική πολιτεία, ως υπερσυμπαντικό-μεταϊστορικό πρότυπο, που πραγματώνεται παραδειγματικά μέσα στον ευχαριστιακό κύκλο, εισάγοντας δηλαδή το «τέλος» της ιστορίας στο εδώ και τώρα, η ελληνική Πολιτεία διαστέλλεται στο χώρο και το χρόνο και περιλαμβάνει ολιστικά την ιστορία. Γίνεται πραγματικά οικουμενική γιατί γίνεται εσχατολογική. Συνεκτική της δύναμη η υπέρβαση του συλλογικού ατομικισμού, η αναζήτηση του οικουμενικού ιδανικού.

Συγχρόνως όμως η ελληνική Πολιτεία βασίζεται στη βαθειά επίγνωση του τραγικού. Θεμελιώνεται στη βίωση του ιερού δέους μπρος στη δαιμονική «δεινότητα» του ανθρώπου, δηλαδή την ελευθερία του να αποσυντονίζεται από τον Κοινό Λόγο (της κοσμικής δικαιοσύνης ή της υπερκοσμικής αγαπητικής ευθύνης, χάρις στην οποία η χαώδης ύλη γίνεται «κόσμος»). Την τρομερή αυτή δύναμη, που γεννά την ακοσμία και απειλεί να μας ρίξει, ξανά πίσω, στο χάος και στο μηδέν (και η οποία δεν είναι άλλη από τη συστατική ροπή του ανθρώπου προς την απόλυτη ελευθερία), προσπαθεί να προστατεύσει-εξιδανικεύσει η ελληνική πολιτική και ηθική Παιδεία. Και ακριβώς λόγω του σεβασμού στην αξία της προσωπικής ελευθερίας και συγχρόνως λόγω της νηπτικής επίγνωσης του τραγικού χαρακτήρα της, η ελληνική Πολιτεία αναζητεί τη συνοχή της όχι στον καταναγκασμό του νόμου, αλλά στη φιλία των πολιτών. Ανώτατος σκοπός της είναι η, «εν αληθεία και ελευθερία», συνάντηση των πολιτών-εταίρων στην Αγορά, στην οικουμενικά διευρυμένη «Πλατεία» της ελληνικής πολιτικής κοινότητας. Η σχέση-συνάντηση των ιστορικών προσώπων στην ενθάδε Άνω Πόλη υπερβαίνει κάθε άλλη σκοπιμότητα, εγκόσμια ή υπερκόσμια, προσωπική ή απρόσωπη. Είναι ο μυστηριώδης σκοπός της Δημιουργίας.

Το ατομικό υποκείμενο δεν ορίζεται αφ΄ εαυτού, αλλά ως σχέση με τον προσωπικό Λόγο της ιστορικής Πολιτείας, ο οποίος συμπίπτει με τον προσωπικό Λόγο του Παντός. Έχει την ατομικότητα στην απόλυτη εκδοχή της. Πρόκειται όμως για ατομικότητα μετοχική, αναφορική. Η προσωπική ατομικότητα αναφέρεται σε αυτό που την υπερβαίνει απόλυτα, σ’ Αυτόν που «επόθησε η ψυχή της»: Στο Πρόσωπο της απόλυτης ελευθερίας-αγάπης. Αυτή η αναφορά δεν είναι φαντασιακή αλλά υπαρκτική-εμπειρική. Μια χωρίς όρια προσπάθεια «να γεννηθεί μέσα μας η απέραντη, η απεριόριστη Αγάπη, η οποία αγκαλιάζει τους πάντες και τα πάντα». Μια χωρίς όρια κίνηση για τη μεταμόρφωση του εαυτού μας και του κόσμου.

Ο άνθρωπος είναι «κατ’ εκόνα και καθ΄ ομοίωσιν» του Θεού, σύμφωνα με τη χριστιανική Βίβλο και «δέμας αθανάτοισιν όμοιος ην» σύμφωνα με την Ιλιάδα (την ελληνική Βίβλο). Είναι «ζώον θεούμενον» σύμφωνα με τον άγιο τον Γρηγόριο Νύσσης. Αλλά σ’ αυτή του τη δυναμική είναι κατ’ εξοχήν «ζώον πολιτικόν». Ζώον ιδιωτικόν γίνεται μόνο στα πλαίσια της ευζωιστικής ιδιωτείας. Ο οντολογικός ορισμός του ανθρώπου πραγματοποιείται στο μεταϊστορικά-εσχατολογικά διευρυμένο «πολιτικό επίπεδο». Αρχικό περιεχόμενό του (στην αρχαία ελληνική βιοθεωρία) η κοσμική-απρόσωπη Ανάγκη-Δικαιοσύνη. Τελικό (μετά το βάπτισμά της) η υπερκοσμική-προσωπική Ελευθερία-Αγάπη.

6. Η σχέση «αρχέτυπου» και προβλημάτων

Ο Γ. Παύλος δεν προχωρεί σε ειδική ανάλυση της οργανικής σχέσης μεταξύ «αρχέτυπου» και μεγάλων προβλημάτων. Την καταγράφει απλώς στο «αρχετυπικό» επίπεδο:
Το ατομικιστικό άτομο και η ατομικιστική ομάδα είναι εξ ορισμού αναίσθητα σε λογικά και ηθικά επιχειρήματα που δεν αφορούν τα στενά ιδεοτελή τους συμφέροντα. Η σχέση τους με τον κόσμο είναι από τη φύση της αντικειμενοποιητική-κατακτητική-χρησιμοθηρική. Επομένως η λύση του οικολογικού, του εθνικού και του κοινωνικού προβλήματος, είναι συνάρτηση της δυνατότητας εισόδου στην ιστορία ενός άλλου τύπου ανθρώπου.

Το θετικιστικό πνεύμα, η αυτονόμηση της λογικής, της επιστήμης, της τεχνικής κ.λ.π. οδηγούν σε υπεραυτονόμηση των κοινωνικών δομών, στον δραστικό περιορισμό των βαθμών ελευθερίας και στην αλλοτρίωση-αποσύνθεση και αυτού ακόμη του εγωιστικού-συμπαγούς ατόμου της κοινωνικής μηχανικής. Το άτομο δυτικού τύπου γίνεται όλο και περισσότερο ανίκανο να ενεργήσει με βάση την ιδρυτική ωφελιμιστική του αρχή. Αδυνατεί να συντονίσει όχι μόνο το ατομικό με το συλλογικό συμφέρον, αλλά και αυτά ακόμα τα άμεσα με τα μακροπρόθεσμα ιδιοτελή του συμφέροντα. Απαιτούνται τόσο μεγάλες προσπάθειες «συστημικής» δράσης που του είναι αδύνατο να τις επωμιστεί.

7. Τελικές παρατηρήσεις

Η έκθεσή μου δίνει μόνο το περίγραμμα της καθ’ ημάς αναθεμελιωτικής προβληματικής, όσο κατάφερα να την κωδικοποιήσω με τη βοήθεια του Γ. Παύλου. Σκοπός μου δεν ήταν να κάνω μια «σούμα», αλλά ένα «σχήμα» πάνω στο οποίο θα μπορούσε να στηριχθεί μια συζήτηση. Εν όψει μιας τέτοιας συζήτησης καταθέτω προς εξέταση και τα ακόλουθα παραμφερή σημεία:
      α) Το βασικό αντι-φουνταμενταλιστικό επιχείρημα είναι το εξής: Αντί να αντιμετωπίζουμε δημιουργικά τα πραγματικά προβλήματα κλεινόμαστε στη φαντασία μας, επινοούμε ιστορικά πρότυπα που ουδέποτε υπήρξαν και αξιώνουμε εν συνεχεία την επιβολή τους, συσκοτίζοντας ακόμα περισσότερο την αδιαφάνεια του κοινωνικού πεδίου. Αν συμμεριζόμαστε την αναθεμελιωτική προβληματική, πρέπει να ασχοληθούμε ειδικά με το επιχείρημα αυτό και στα δύο σκέλη του (μεταφορά στο σήμερα φανταστικών λύσεων του παρελθόντος). Με επίγνωση, βεβαίως, ότι το επιχείρημα τροφοδοτείται και από το αναπόφευκτο κέλυφος, που περιβάλλει την αναθεμελιωτική προβληματική καθώς αυτή εισχωρεί στις μάζες.

      β) Συχνά η έννοια της οικουμενικότητας αντιπαρατίθεται μηχανιστικά στην έννοια της εθνικότητας, ως να αποκλείει η οικουμενικότητα την εθνικότητα (σαν η ολότητα να αποκλείει την ετερότητα, η ουσία την υπόσταση και αντιστρόφως). Δεν υποψιαζόμαστε ότι στην ελληνική παράδοση το έθνος νοηματοδοτείται πολυεκδοχικά («πλουραλιστικά»), δηλαδή, τελείως διαφορετικά απ’ ό,τι στη Δύση («έθνος εταίρων», λέει ο Όμηρος).
      γ) Η έννοια του «αρχέτυπου» είναι προβληματική: όχημα ιστορικισμού (ή ψυχολογισμού). Μας παραπέμπει στο παρελθόν. Σαν να υπάρχει κάπου στο παρελθόν ένας δυναμικός πυρήνας γεγονότων (ή νοηματοδοτήσεων), η εμβέλεια των οποίων φτάνει ως εμάς και μας καθορίζει με έναν τρόπο ντετερμινιστικό. Αν, όμως, μιλάμε για ένα σύμπαν οντολογικής καινοφάνειας χρειαζόμαστε μια έννοια που να παραπέμπει στο μέλλον, στον εσχατολογικό χαρακτήρα του είναι. Μια έννοια που να συνδέεται οργανικά με τη μοναδικότητα του προσώπου και την υπερσυμπαντική του διεύρυνση. Σ’ αυτή την ανάγκη ανταποκρίνονται ίσως περισσότερο οι έννοιες πρότυπο και ιδανικό, αν βεβαίως τους προσδοθεί εσχατολογικό νόημα.

      δ) Η απουσία μιας επαρκούς μελέτης για την εξέλιξη της σχέσης ατόμου-προσώπου στην ιστορία της ελληνικής ψυχής δημιουργεί σοβαρά προβλήματα. Η ταύτιση της διάκρισης προσώπου-ατόμου με τη διάκριση Ελληνισμού-Δύσης υπηρετεί αμφίβολα ιδεολογικά τέλη. Συγκαλύπτει το ζητούμενο που είναι η επίγνωση του γεγονότος ότι ο σύγχρονος έλληνας (ορθόδοξος και μη) είναι πολύ περισσότερο ατομικιστής από τους δυτικούς. Ο δυτικός άνθρωπος, αν και εκ πεποιθήσεως ατομικιστής, έχει κληρονομήσει από το φυλετικό-φεουδαρχικό του παρελθόν τον σεβασμό στην αξία της συλλογικής πειθαρχίας, ενώ ο σύγχρονος έλληνας αρνείται κάθε μορφή πειθαρχίας. Υπέρτατη αξία του: η ατομική του ψυχή.

      ε) Πρέπει να αποδοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στη μελέτη της σχέσης ατομικού-συλλογικού. Όχι μόνο γιατί το ανθρωπολογικό τοπίο καθορίζεται σήμερα στη Δύση από την εφιαλτική αυτονομία των κοινωνικών δομών, που απορροφά, μηχανοποιεί και εξαφανίζει, την ατομική υποκειμενικότητα, αλλά και γιατί είναι ένα θέμα στο οποίο η παράδοσή μας μόνο γενικές αρχές διαθέτει. Η σημερινή ανάπηρη, κατακερματισμένη και μηχανοποιημένη, ατομικότητα μπορεί να προσλάβει τις παραδοσιακές αρχές μόνο μεταποιώντας τες σε ιδεολογήματα. Κι εδώ είναι το μείζον πρόβλημα.

      στ) Τέλος σε ό,τι αφορά την εκπληκτική παραλληλία ανάμεσα στην εξέλιξη της επιστημονικής σκέψης και στην εξέλιξη της ελληνικής φιλοσοφίας: Είναι φανερό ότι η επιστημονική σκέψη αφήνοντας πίσω τον Δημόκριτο (ατομική θεωρία) και τον Πλάτωνα (θεωρία πεδίων) έχει ήδη μπει στον αστερισμό του Αριστοτέλη (κβαντομηχανική κ.λ.π.). Μερικοί μάλιστα πιθανόν να αρχίσουν να φαντάζονται πως, όπου νάναι, η επιστήμη θα φτάσει και στους έλληνες Πατέρες. Αξίζει να διερευνήσουμε την κοινωνική-οντολογική βάση αυτής της παραλληλίας, αλλά με επίγνωση του παραδοσιακού δεδομένου ότι, όσο και αν αναπτυχθεί η επιστημονική γνώση, δεν μπορεί ποτέ να ξεπεράσει τον υποκειμενισμό, τη μονομέρεια και την εναντιολογία. Δηλαδή με επίγνωση ότι δεν είναι αυτό το είδος γνώσης που επαληθεύει την οντολογία του προσώπου.
Το ζητούμενο είναι η «άγνωστη» γνώση του πώς επιτυγχάνεται, στις σημερινές -πρωτοφανείς- συνθήκες, η «καλή αλλοίωση» της ατομικής και της συλλογικής ύπαρξης.

Φτωχότερα απο το περασμένο Σάββατο (11-9) τα ελληνικά γράμματα

πηγή-φωτό: agelioforos.gr

Μια μεγάλη μορφή της Νεοελληνικής Γλώσσας και της μελέτης της Ελληνικής Γραμματείας, ο καθηγητής Παναγιώτης Μουλλάς, πέθανε το βράδυ του περασμένου Σαββάτου(11-9) σε ηλικία 75 ετών. Με άξονα τη Νεοελληνική Γλώσσα, ο Π. Μουλλάς αναμετρήθηκε με το μεγαλύτερο όγκο της ελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής, με τέτοιο τρόπο ώστε κατάφερε να του προσδώσει περαιτέρω δυναμική.

Περισσότερα εδώ

Δείτε και :

Παναγιώτης Μουλλάς-Παιδί φανατικό για γράμματα 

update 19-9-2010:

Παν. Μουλλάς, 1935-2010: βιογραφικό και εργογραφία(Αυγή: ενθέματα)

 

Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου κ. Ιεροθέου, Οι σύχρονοι τοκογλύφοι

Φωτό: Ρομφαία

Πηγή: εφημερίδα Το "Βήμα", 20-6-2010
& περιοδικό "Εκκλησιαστική Παρέμβαση",Ιούνιος 2010.

Σέ δύσκολες εποχές, όπως οι σημερινές, εμφανίζονται καί διάφοροι τοκογλύφοι πού εκμεταλλεύονται τήν ανημπόρια τού λαού ή τών λαών καί πλουτίζουν χωρίς νά έχουν μέσα τους κανένα αίσθημα αγάπης καί συμπόνοιας γι’ αυτούς πού δυστυχούν.

1. Ορισμός τοκογλυφίας

Η τοκογλυφία ορίζεται ως ο δανεισμός χρημάτων μέ υψηλό επιτόκιο πού συνήθως είναι παράνομο. Αυτό προκαλείται από συγκεκριμένα άτομα πού εκμεταλλεύονται κάθε δύσκολη κατάσταση τών συνανθρώπων τους. Μερικές φορές αυτό γίνεται καί μέσα από τήν λεγόμενη «νόμιμη» οδό, όταν οι Τραπεζίτες προτρέπουν τούς ανθρώπους νά λαμβάνουν καταναλωτικά ή άλλα δάνεια, εκμεταλλευόμενοι τήν τάση τους γιά ευμάρεια, ευδαιμονία καί εύκολο πλουτισμό.

Στήν τοκογλυφία μπορώ νά εντάξω καί τίς λεγόμενες παγκόσμιες «αγορές» πού ανεβάζουν τά επιτόκιά τους, τά λεγόμενα σπρέντς, εκμεταλλευόμενοι μερικές δύσκολες καταστάσεις πού περνούν διάφορες χώρες. Δέν μπόρεσα νά «χωνέψω» αυτόν τόν όρο «αγορές» πού παρουσιάζεται τόσο εύηχα, σάν νά πρόκειται γιά τά γνωστά μας καταστήματα, από τά οποία προμηθευόμαστε τά αναγκαία γιά τόν βίο μας! Όταν όμως σέ αυτές τίς παγκόσμιες «αγορές» τής καπιταλιστικής κοινωνίας, οι συζητήσεις γίνωνται μέ «γεμάτο τό πιστόλι πάνω στό τραπέζι», έστω κι άν αυτό λέγεται μεταφορικά, τότε δέν πρόκειται γιά συνηθισμένες αγορές, αλλά γιά συνομιλίες μέ ανθρώπους πού κάνουν οικονομικά εγκλήματα, γιά νά μή χρησιμοποιήσω έναν άλλον αγγλικόν όρο.

2. Η τοκογλυφία κατά τούς Πατέρας τής Εκκλησίας

Από πλευράς χριστιανικής η τοκογλυφία είναι ένα έγκλημα καί ο τοκογλύφος είναι πράγματι ένας εγκληματίας, μέ κοινωνικό καί αγγελικό πρόσωπο. Οι Πατέρες τής Εκκλησίας ομίλησαν σκληρά καί κατήγγειλαν τήν τοκογλυφία, όπως επίσης κατηγόρησαν μέ ισχυρές λέξεις τόν τοκογλύφο πού δρά στίς ανθρώπινες κοινωνίες.

Ο Μ. Βασίλειος χαρακτηρίζει τόν τόκο «πονηρών γονέων, πονηρόν έκγονον». Περιγράφει μέ απαράμιλλο λόγο τήν νοοτροπία τού τοκογλύφου πού προσφέρει στούς ανθρώπους «δηλητήρια», καί ομοιάζει μέ τούς γιατρούς πού αντί νά θεραπεύουν τούς αρρώστους τούς αφαιρούν καί τήν ελάχιστη δύναμη πού έχουν. Στήν συνέχεια περιγράφει τήν κατάσταση τού δανειζομένου, ο οποίος στήν αρχή πού παίρνει τό δάνειο είναι χαρούμενος, γιατί επέτυχε τόν σκοπό του, αλλά μετά ζή έναν εφιάλτη, ακόμη καί στόν ύπνο του, όταν πρόκειται νά αποδώση τό δάνειο. Ο δανειστής ομοιάζει μέ τόν «σκύλο» πού τρέχει στό θήραμά του, καί ο δανειζόμενος αισθάνεται ως θήραμα πού τρέμει τήν συνάντηση αυτή. Πάντως, εκείνος πού δανείσθηκε χάνει τήν ελευθερία του, γιατί ο τοκογλύφος σάν τό σκυλί γαυγίζει καί ζητά περισσότερα, εκβιάζει τόν δανεισθέντα ποικιλοτρόπως, τόν ντροπιάζει καί τόν εξευτελίζει μπροστά στούς φίλους καί συγγενείς του, στό μέσον τής αγοράς καί κάνει τόν βίο του αβίωτο.

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος θεωρεί τήν τοκογλυφία ως «εσχάτην αναισχυντίαν», αφού ο τόκος είναι «διαβεβλημένος καί κατηγορίας άξιος», πρόκειται γιά «ευπρόσωπον αρπαγήν, ευπροφάσιστον πλεονεξίαν». Θεωρεί ότι οι τόκοι ομοιάζουν μέ τά φίδια πού κατατρώγουν τίς ψυχές τών δυστυχισμένων ανθρώπων περισσότερο από τά γνωστά δηλητηριώδη φίδια.

3. Ποικίλοι τοκογλύφοι

Υπάρχουν, όμως, καί μερικοί άλλοι τοκογλύφοι πού δέν εκμεταλλεύονται τήν οικονομική ανέχεια τού λαού, αλλά τίς ελπίδες καί τίς προσδοκίες του. Οι συνάνθρωποί μας ελπίζουν νά ζήσουν σέ μιά κοινωνία όπου θά επικρατή η διαφάνεια, η αξιοκρατία, η κοινωνική δικαιοσύνη, η φιλανθρωπία, ο αλτρουϊσμός, η νοηματοδότηση τού βίου κλπ. Καί όμως πολλές φορές διαψεύδονται από τά πράγματα, γιατί κάθε φορά εμφανίζονται διάφοροι «τοκογλύφοι» πού εκμεταλλεύονται τίς προσδοκίες τών ανθρώπων, κατασπαράζουν τίς ελπίδες καί τά όνειρά τους.

Τέτοιους τοκογλύφους βρίσκουμε συνεχώς δίπλα μας. Είναι οι θρησκευτικοί ηγέτες πού εκμεταλλεύονται καί κατασπαράζουν τό λεγόμενο θρησκευτικό συναίσθημα τού λαού, μέ διάφορους τρόπους, χειρότερους από τό κοινό έγκλημα, γιατί στήν περίπτωση αυτή σκοτώνουν τήν ψυχή τών ανθρώπων. Είναι οι πολιτικοί άρχοντες πού χρησιμοποιούν ως δολώματα διάφορες μαγικές λέξεις μέ τίς οποίες κλέβουν τήν εμπιστοσύνη τών ψηφοφόρων τους, όπως «μεταπολίτευση», «αλλαγή», «κάθαρση», «εκσυγχρονισμός», «επανίδρυση τού Κράτους» κλπ. Είναι λέξεις-όπλα πού σκότωσαν τίς ελπίδες καί τίς προσδοκίες τού λαού καί τόν οδήγησαν στήν απόγνωση καί στήν έκφραση μεγάλου θυμού πού ελπίζουμε νά δράση θετικά στήν κοινωνία μας.

Τό εκπληκτικό είναι ότι όλη αυτήν τήν διάψευση τών ελπίδων, τών προσδοκιών καί τών οραμάτων τού λαού τήν προξένησαν μερικοί τής ηρωικής γενιάς τού Πολυτεχνείου, πού όταν κλήθηκαν νά κυβερνήσουν τόν λαό, τόν διέψευσαν. Καί διερωτάται κανείς: πώς καί γιατί καταπνίγονται τόσο ευγενικά οράματα, όπως τής παιδείας, τής ελευθερίας καί τής ευημερίας;

Τά τελευταία σαράντα χρόνια αποκτήσαμε μιά συμπεπυκνωμένη πείρα, αφού ζήσαμε διάφορες δικτατορίες, ήτοι στρατιωτικές, πολιτικές, ιδεολογικές, κοινωνικές, θρησκευτικές, σέ όλα τά επίπεδα τής ζωής μας, γνωρίσαμε διάφορους «τοκογλύφους». Θά έπρεπε όλη αυτή η πείρα νά μάς διδάξη, νά μάς ανοίξη τό μυαλό γιά νά δούμε καθαρότερα τά πράγματα. Άν τώρα δέν διδαχθούμε από αυτήν τήν συμπεπυκνωμένη πείρα, τότε είμαστε άξιοι τής τύχης μας.

Η βασική πρόταση είναι νά διδαχθούμε από όσα έγιναν, καί κυρίως νά απαξιώσουμε δημιουργικά τούς ποικιλώνυμους καί ποικιλότροπους τοκογλύφους τού λαού, πού σκοτώνουν τά οραματά του καί τίς προσδοκίες του. Ο καθένας θά πρέπει νά αναλάβη τίς ευθύνες του στό προσωπικό καί κοινωνικό επίπεδο πού ζή. Καί άς αρχίση τό δημιουργικό έργο, όπως έχει γραφή εύστοχα, από τίς προσεχείς εκλογές γιά τήν τοπική αυτοδιοίκηση μέ τό νά αναδείξη τούς κατάλληλους ηγέτες, πέρα από τίς κομματικές επιλογές.

Ελλάδα,Δημοκρατία και Κοινωνία: απο τη μάχη του Μαραθώνα ως σήμερα (Γ.Κοντογιώργης στις "Ανιχνεύσεις",ΕΤ3)

Ανιχνεύσεις: Ελλάδα,Δημοκρατία και Κοινωνία: απο τη μάχη του Μαραθώνα from Αντίφωνο on Vimeo.
Πηγή: Αντίφωνο

(Theoprόvlitos): Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΚΑΡΤΑΣ

Διαβάστε το. Αξίζει!
Theoprόvlitos: Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΚΑΡΤΑΣ

Μάνος Λοίζος (1937-17.9.1982): Όλα σε θυμίζουν...

http://www.youtube.com/watch?v=qUDntQCyGvw

Από το αφιέρωμα της ΕΤ1 στον μεγάλο δημιουργό Μάνο Λοΐζο.

Χ.Αλεξίου-Μ.Λοΐζος (φωτό: από εδώ)

Όλα σε θυμίζουν

Στίχοι: Μανώλης Ρασούλης
Μουσική: Μάνος Λοΐζος
Ερμηνεία: Χάρις Αλεξίου

Όλα σε θυμίζουν,
απλά κι αγαπημένα,
πράγματα δικά σου, καθημερινά
σαν να περιμένουν κι αυτά μαζί μ’ εμένα
νά ’ρθεις κι ας χαράξει για στερνή φορά.

Όλη μας η αγάπη την κάμαρα γεμίζει
σαν ένα τραγούδι που λέγαμε κι οι δυο,
πρόσωπα και λόγια και τ’ όνειρο που τρίζει,
σαν θα ξημερώσει τι θα ’ν’ αληθινό.

Όλα σε θυμίζουν,
απλά κι αγαπημένα,
πράγματα δικά σου, καθημερινά.

Όλα σε θυμίζουν,
κι οι πιο καλοί μας φίλοι.
Άλλος στην ταβέρνα, άλλος σινεμά.
Μόνη μου διαβάζω το γράμμα που ’χες στείλει
πριν να φιληθούμε πρώτη μας φορά.

Όλη μας η αγάπη την κάμαρα γεμίζει
σαν ένα τραγούδι που λέγαμε κι οι δυο,
πρόσωπα και λόγια και τ’ όνειρο που τρίζει,
σαν θα ξημερώσει τι θα ’ν’ αληθινό.

Όλα σε θυμίζουν,
απλά κι αγαπημένα,
πράγματα δικά σου, καθημερινά. 

Πηγή  στίχων

Δείτε και:
Βικιπαίδεια
http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&sid=684

Οι αγίες Σοφία, Πίστη, Ελπίδα και Αγάπη

εικόνα: απο εδώ

εικόνα: από εδώ

Ἔζησαν ὅταν αὐτοκράτορας τῶν ρωμαίων ἦταν ὁ Ἀνδριανός.

Ὅταν ἡ τίμια καὶ ἐνάρετη Σοφία χήρεψε, πῆγε μαζὶ μὲ τὶς κόρες της στὴν Ρώμη. Ἐκεῖ ὁ αὐτοκράτορας πληροφορήθηκε ὅτι οἱ τέσσερις γυναῖκες ἦταν χριστιανὲς καὶ διέταξε νὰ τὶς συλλάβουν. Ἀφοῦ χώρισε τὴν μητέρα ἀπὸ τὰ παιδιά της, ζήτησε νὰ παρουσιασθεῖ μπροστὰ του ἡ δωδεκάχρονη Πίστη. Μὲ δελεαστικοὺς λόγους ὁ Ἀνδριανὸς προσπάθησε νὰ πείσει τὴν Πίστη νὰ ἀρνηθεῖ τὸ Χριστό, ἀλλὰ ἀντιμετώπισε τὸ ἄκαμπτο φρόνημα τῆς νεαρῆς. Τότε ὁ σκληρὸς ἡγεμόνας διέταξε τὸν ἀποκεφαλισμό της.

Τὸ ἴδιο σθένος μὲ τὴν Πίστη ἐπέδειξαν καὶ οἱ ἀδελφές της, ἡ δεκάχρονη Ἐλπίδα καὶ ἡ ἐννιάχρονη Ἀγάπη. Ὁ σκληρὸς Ἀνδριανὸς δὲ δίστασε νὰ διατάξει τοὺς δήμιούς του νὰ ἀποκεφαλίσουν καὶ τὰ ἄλλα δυὸ κορίτσια.

Περήφανη γιὰ τὰ παιδιά της ἡ Σοφία, ἐνταφίασε μὲ τιμὲς τὶς κόρες της καὶ παρέμεινε γιὰ τρεῖς μέρες στοὺς τάφους τους, παρακαλώντας τὸ Θεὸ νὰ τὴν πάρει κοντά του. Ὁ Θεὸς ἄκουσε τὴν προσευχή της καὶ ἡ Σοφία παρέδωσε τὸ πνεῦμά της δίπλα στοὺς τάφους τῶν παιδιῶν της.

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.

Σοφίᾳ ἐκθρέψασα, κατὰ τὴν κλῆσιν σεμνή,

τὰς τρεῖς θυγατέρας σου, ταύτας προσάγεις Χριστῷ,

 ἀθλήσεως σκάμμασιν·

 ὅθεν τῆς ἄνω δόξης, σὺν αὐταῖς κοινωνοῦσα,

πρέσβευε τῷ Σωτῆρι, καλλιμάρτυς Σοφία,

 δοῦναι τοῖς σὲ τιμῶσι, χάριν καὶ ἔλεος.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.

Ὡς ἐλαία κατάκαρπος ἀνεβλάστησας,

ἐν ταῖς αὐλαῖς τοῦ Κυρίου Σοφία Μάρτυς σεμνή,

καὶ προσήγαγες Χριστῷ καρπὸν ἡδύτατον,

τοὺς τῆς νηδύος σου βλαστούς, δι’ ἀγώνων ἱερῶν,

 Ἀγάπην τε καὶ Ἐλπίδα, καὶ τὴν θεόφρονα Πίστιν·

μεθ’ ὧν δυσώπει ὑπὲρ πάντων ἡμῶν.

Κοντάκιον. Ἦχος α’. Χορὸς Ἀγγελικός.

Σοφίας τῆς σεμνῆς, ἱερώτατοι κλάδοι,

 ἡ Πίστις καὶ Ἐλπίς, καὶ Ἀγάπη δειχθεῖσαι,

 σοφίαν ἀπεμώραναν, τῶν Ἑλλήνων ἐν χάριτι,

καὶ ἀθλήσασαι, καὶ νικηφόροι φανεῖσαι,

στέφος ἄφθαρτον, παρὰ τοῦ πάντων Δεσπότου,

Χριστοῦ ἀνεδήσαντο.

Μεγαλυνάριον.

Μήτηρ ἐπὶ τέκνοις Δαβιτικῶς,

 ὤφθης τερπομένη, ὦ Σοφία πανευκλεής·

σὺ γὰρ τῇ Τριάδι, τὰς τρεῖς σου θυγατέρας,

 ὥσπερ γυνὴ ἀνδρεία, ἄθλοις προσήγαγες.

Πηγή: Μέγας Συναξαριστής(17 Σεπτεμβρίου)

Swing Out Sister-Breakout

http://en.wikipedia.org/wiki/Breakout_%28Swing_Out_Sister_song%29

Swing Out Sister-Breakout

When explanations make no sense
When every answer's wrong
You're fighting with lost confidence
All expectations come

The time has come to make or break
Move on don't hesitate
Breakout

Don't stop to ask
Now you've found a break to make at last
You've got to find a way
Say what you want to say
Breakout

When situations never change
Tomorrow looks unsure
Don't leave your destiny to chance
What are you waiting for
The time has come to make your break
Breakout

Don't stop to ask
Now you've found a break to make at last
You've got to find a way
Say what you want to say
Breakout

Don't stop to ask
Now you've found a break to make at last
You've got to find a way
Say what you want to say
Breakout

Some people stop at nothing
If you're searching for something
Lay down the law
Shout out for more
Breakout and shout day in day out
Breakout

Breakout

Don't stop to ask
Now you've found a break to make at last
You've got to find a way
Say what you want to say
Breakout

Don't stop to ask
Now you've found a break to make at last
You've got to find a way
Say what you want to say
Breakout

Lay down the law
Shout out for more
Breakout and shout day in day out

Breakout

Breakout

Breakout

Lay down the law
Shout out for more
Breakout and shout day in day out

Song Lyrics from here .

Κάλεσμα ανυπακοής στα βιομετρικά μέσα από τον Giorgio Agamben

φωτό: από εδώ.

Κλίκ στους παρακάτω συνδέσμους:

• http://misha.pblogs.gr/2010/09/kalesma-anypakohs-sto-biometriko-fakellwma-apo-diashmo-italo-fil.html
• http://www.egs.edu/faculty/giorgio-agamben/articles/946953959956949964961953954942-945961953952/

Ανθολόγιον 48: π. Ανανίας Κουστένης

Τα αξιώματα κάποιες φορές δεν μας εμποδίζουν από το να βρούμε την αλήθεια. Εκείνος [ενν.ο Νικόδημος] τ' άφησε στην άκρη και πήγε να βρει τον Χριστό, που είναι η ένσαρκη αλήθεια. Και μιλούσαν για τα επουράνια, για την πνευματική αναγέννηση του ανθρώπου, για τη σωτηρία. Ο Νικόδημος λίγα καταλάβαινε, αλλά είχε καλή διάθεση  και άκουγε, και αυτό είναι πολύ σημαντικό: να 'χουμε καλή διάθεση στην εκκλησία και να ακούμε τον Χριστό και τους αγίους Του.  Και στη συνέχεια του είπε πως κανείς δεν ανέβηκε στον ουρανό, και κατέβηκε Αυτός που ήτο και είναι στον ουρανό: ο Υιός του ανθρώπου, για να φανερώσει τις αλήθειες της σωτηρίας.

Γι' αυτό η Ορθοδοξία είναι Αποκάλυψη και δεν είναι ανακάλυψη και εφεύρημα των ανθρώπων όπως οι άλλες λεγόμενες θρησκείες και τα όποια συστήματα.  Και στη συνέχεια του είπε του Νικόδημου πως είναι ανάγκη να σταυρωθεί ο Μεσσίας για να ζήσει ο κόσμος και να σωθεί ο κόσμος.

π. Ανανίας Κουστένης,  

Ο Σταυρός: απόδειξη της αγάπης του Θεού, 

 κήρυγμα Κυριακής πρό της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού,

στην εφημ. "Πρώτο Θέμα", αρ. φυλ. 290/12-9-2010,σελ. 63. 

Πες τα Χρυσόστομε!

Απόσπασμα από το σημερινό άρθρο του Στάθη στην "Ελευθεροτυπία":

Ο απελθών Αμερικανός Πρεσβευτής κ. Ντάνιελ Σπέκχαρντ απορούσε, σε μιαν απ' τις τελευταίες συνεντεύξεις του, «πώς τα κατάφεραν οι Ελληνες και απεκόπησαν απ' την παράδοση και την ιστορία τους»...

Λόγω της α-συνέχειας του έθνους μας, κύριε Σπέκχαρντ μου, όπως ανεκάλυψαν Ελληνες ερευνητές της εποχής μας. Μην κοιτάς που οι Κουτόφραγκοι απορούν με κάτι τέτοιες μαλακίες που λέμε για τον εαυτόν μας, έχουμε αναφαίρετο δικαίωμα να τις λέμε...

Ολόκληρο εδώ.

(taxalia): Τι έλεγε πέρσι στη ΔΕΘ ο Πρωθυπουργός

http://www.youtube.com/watch?v=Umw1hN8r0Mw 
http://taxalia.blogspot.com/2010/09/blog-post_7579.html

17o Παγκρήτιο Θεολογικό Συνέδριο

Στη Σητεία θα πραγματοποιηθεί το φετινό παγκρήτιο θεολογικό συνέδριο του Παγκρήτιου Συνδέσμου Θεολόγων.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Συνδέσμου, το συνέδριο θα πραγματοποιηθεί από 29 έως 30 Οκτωβρίου 2010, υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Ιεραπύτνης και Σητείας, ύστερα από την πρόθυμη και φιλόξενη αποδοχή του αιτήματος του Συνδέσμου από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ιεραπύτνης και Σητείας κ. Ευγένιο.

Κεντρικό θέμα του συνεδρίου είναι: «Χρήσεις των Νέων Τεχνολογιών στην Ποιμαντική και την Εκπαίδευση». Οι εργασίες θα πραγματοποιηθούν στο ξενοδοχείο «Σητεία Beach».

Θα ξεκινήσουν την Παρασκευή 29 Οκτωβρίου 2010, προσέλευση-εγγραφές ώρα 08.30, έναρξη εργασιών ώρα 9.30 π.μ, και θα ολοκληρωθούν το Σάββατο 30 Οκτωβρίου 2010, ώρα 15.00.

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιεραπύτνης και Σητείας κ. Ευγένιος (προέλευση φωτό: imra.gr)

Βασικοί στόχοι του συνεδρίου είναι οι εκπαιδευτικοί και κληρικοί θεολόγοι της Κρήτης και οι λοιποί σύνεδροι:

1. Να ενημερωθούν για τις επίκαιρες εξελίξεις στο χώρο των νέων Τεχνολογικών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) και τις σύγχρονες τάσεις για τη χρήση τους στο παιδαγωγικό έργο.
2. Να γνωρίσουν αξιόπιστες εφαρμογές, που είναι αξιοποιήσιμες στην εκπαιδευτική διαδικασία και κυρίως τη διδακτική πράξη, καθώς επίσης στο εκκλησιαστικό έργο και την ποιμαντική επικοινωνία και διδαχή.
3. Να πληροφορηθούν και ευαισθητοποιηθούν για διδακτικές και ποιμαντικές χρήσεις προηγμένων συνεργατικών εφαρμογών διαδικτύου.
4. Να ενημερωθούν για καλές πρακτικές χρήσεων της νέας τεχνολογίας στο έργο της αγωγής και να προβληματιστούν για περιπτώσεις τυχόν κινδύνων.
5. Να διαλεχθούν για τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών και να προβάλλουν παραδείγματα εφαρμογών και πρακτικών που ήδη αξιοποιούν στο έργο τους.

Προσκεκλημένοι εισηγητές είναι:

1. Βασίλειος Γιούλτσης, ομ. Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκης: «Η Πληροφορική στην Εκπαίδευση και την ποιμαντική διακονία: Τεχνολογική πρόκληση ή "μεταφυσική" υπεροψία;».
2. Δρ. Γεώργιος Μαστοράκης, Επίκουρος Καθηγητής (υπό διορισμό), στο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Κρήτης: «Δίκτυα επόμενης γενιάς και Εκκλησία».
3. Βασιλική Μητροπούλου, Επίκουρος Καθηγήτρια της Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκης: «Από τον παραδοσιακό στο διαδραστικό πίνακα. Εφαρμογή στο μάθημα των Θρησκευτικών».
4. Πρωτοπρ. Ευάγγελος Η. Μαρκαντώνης, χημικός-θεολόγος, M-ed, Υπεύθυνος Κέντρου Περιβαλλοντικής Αγωγής και Ευαισθητοποίησης  Ι. Αρχιεπισκοπής Αθηνών: «Νέες Τεχνολογίες - εργαλεία εκπαίδευσης και ποιμαντικής πρακτικής».
5. Αρχ. Καλλίνικος Μαυρολέων, Ηγούμενος Ι. Μ. Αγίου Γεωργίου Βασσών Καρπάθου, εκπαιδευτικός: «Συνάντηση με τους νέους στο διαδίκτυο».

Περισσότερα στους Θεολόγους Κρήτης. Κλίκ εδώ.

διαΚρητικά 5: Μουντάκης-Τζουγανάκης-Κατάκης στο Μόντρεαλ του Καναδά (24-3-1990, αρχείο Γιώργου Μπορμπουδάκη)

Ο Κώστας Μουντάκης, ο μεγάλος δάσκαλος της κρητικής λύρας, ζωντανά από εκδήλωση στο Μόντρεαλ του Καναδά στις 24-3-1990. Από το αρχείο του Γιώργου Μπορμπουδάκη. Μαζί του παίζουν λαούτο οι Τζουγανάκης και Κατάκης.

Πηγή:
http://www.youtube.com/watch?v=EMC1uSe0l2Y&feature=related
uploader: petr00kos

Ο Κνωσού νέος Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου

Πηγή-φωτό: Ρομφαία

Νέος Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου εξελέγη σήμερα παμψηφεί -λίγο πριν τις 12 το μεσημέρι - από την Ιερά Επαρχιακή Σύνοδο της Εκκλησίας Κρήτης ο επίσκοπος Κνωσού κ. Ευγένιος στη θέση που είχε χηρέψει μετά την εκδημία του μακαριστού μητροπολίτη Άνθιμου.

Ο Επίσκοπος Κνωσού κ. Ευγένιος, εξελέγη από την Επαρχιακή Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Κρήτης παμψηφεί, για την χηρεύουσα μητρόπολη Ρεθύμνης.

Αναλυτικό ρεπορτάζ στη Ρομφαία. Κλίκ εδώ

Ὁ Ἅγιος Σώζων ὁ Μάρτυρας

Ὁ Ἅγιος Σώζων, καταγόταν ἀπὸ τὴν πόλη Λυκαονία τῆς Μ. Ἀσίας.

Βοσκὸς στὸ ἐπάγγελμα, γρήγορα βαπτίστηκε χριστιανὸς καὶ πῆρε τὸ ὄνομα Σώζων. Ἦταν ἄνθρωπος ἐνάρετος καὶ θεοσεβής. Μελετοῦσε τὶς ἅγιες γραφὲς καὶ κήρυττε τὸ λόγο τοῦ Εὐαγγελίου.

Κάποια μέρα μπῆκε σὲ ἕναν εἰδωλολατρικὸ ναὸ ὅπου εἶδε ἕνα ἄγαλμα φτιαγμένο ἀπὸ χρυσό. Ὀργίστηκε μὲ τὴν σκέψη ὅτι πολλοὶ ἄνθρωποι πεθαίνουν ἀπὸ τὴν πεῖνα, καὶ οἱ εἰδωλολάτρες φτιάχνουν πολυτελὴ εἴδωλα. Ἔτσι ἔκοψε τὸ ἕνα χέρι τοῦ ἀγάλματος καὶ ἀφοῦ τὸ πούλησε μοίρασε τὰ χρήματα στοὺς φτωχοὺς χριστιανούς.

Ὁ ἡγεμόνας τῆς περιοχῆς ὅταν ἔμαθε τί εἶχε συμβεῖ ἄρχισε νὰ συλλαμβάνει καὶ νὰ τιμωρεῖ χριστιανούς. Ὁ Σώζων τότε παρουσιάστηκε στὸν ἡγεμόνα καὶ ὁμολόγησε μὲ θᾶρρος καὶ χωρὶς νὰ ἔχει μετανιώσει.
Ἔπειτα ἀπὸ πολλὰ βασανιστήρια παρέδωσε τὸ πνεῦμά του μαρτυρικὰ στὸν Θεό.

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Δι’ ὀμφὴς οὐρανίου πιστωθεὶς πρὸς τὰ κρείττονα, τοὺς τῆς εὐσεβείας ἀγῶνας, ἀπτοήτως διέδραμες· καὶ ὤφθης τοῦ Σωτῆρος κοινωνός, ἀθλήσας Μάρτυς Σώζων ἀνδρικῶς· διὰ τοῦτο διασώζεις ἐκ πειρασμῶν, τοὺς πίστει προσιόντας σοι. Δόξα τῷ παρασχόντι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργούντι διὰ σοῦ, πᾶσιν ἰάματα.

Κοντάκιον. Ἦχος γ’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Νεανίας ἄλκιμος, ὡς ἐπιστὰς τῷ σταδίῳ, στρατιώτης ἄριστος τοῦ Ζωοδότου ἐδείχθης· τούτου γάρ, τὴν δυναστείαν διεζωσμένος, ἔλυσας, τῶν παρανόμων τὰς ἐπινοίας, καὶ νομίμως ἐναθλήσας, Σῶζον θεόφρον, σώζεις τοὺς δούλους σου.

Μεγαλυνάριον.
Σώζων τοῦ Σωτῆρος ὁ ἀριστεύς, ὁ τὰς παρατάξεις, διολέσας τῶν δυσμενῶν, σῶζε τοὺς δούλους, τῆς τούτων ἐπηρείας, Χριστὸν καθικετεύων, σωθῆναι ἅπαντας.

πηγή: Μέγας Συναξαριστής

Δεν ξεχνώ: 55 χρόνια από το τουρκικό πογκρόμ της 6ης Σεπτέμβρη

Εκπομπή "Φάκελοι"(ΜΕGA,6-9-2005)
πηγή: http://video.google.com/videoplay?docid=6282759841132299845#

 

Δείτε επίσης:

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΛΟΥΜΕΝΟΣ: Ο ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ ΤΩΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΑΝΩΝ 

Ο συγγραφέας Πέτρος Μάρκαρης, 18 χρονών στα Σεπτεµβριανά, θυµάται

http://www.megarevma.net/septemvriana1955.htm

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΤΩΝ-Σεπτεμβριανά 1955

http://www.omogeneia-konstantinoupoli.com/history/1955.html

http://www.ehw.gr/constantinople/Forms/fLemmaBody.aspx?lemmaid=11006

http://www.sansimera.gr/articles/169 

http://palio.antibaro.gr/national/septembriana.pdf

 http://resaltomag.blogspot.com/2010/09/1955-2010.html

Διαβάστε:

Σπύρου Βρυώνη, Ο μηχανισμός της καταστροφής

Speros Vryonis,The Mechanism of Catastrophe

  

Συνέντευξη με τον Σπύρο Βρυώνη (ΡΗΞΗ,φ.14)

Γεράσιμος Καραμπελιάς, Σπύρος Βρυώνης: Ο μηχανισμός της καταστροφής, Άρδην,τ.71

Το θεολογικό έργο του π. Ιωάννου Ρωμανίδη

 Του Σεβασμιώτατου μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιεροθέου

Πηγή: Ρομφαία

φωτό: Ρομφαία

Κατά καιρούς, ιδίως τελευταία, ασκείται μια κριτική στο θεολογικό έργο του μακαριστού καθηγητού π. Ιωάννου Ρωμανίδη και διατυπώνονται διάφορες απόψεις για τις θεολογικές θέσεις του πάνω σε θεολογικά και πνευματικά ζητήματα. Το περίεργο είναι ότι ασκείται κριτική μετά την κοίμησή του, χωρίς να μπορή ο ίδιος να απαντήση σε ερμηνείες που δίνονται για το θεολογικό του έργο.

Επίσης, κρίνεται από ανθρώπους οι οποίοι δεν τον γνώρισαν προσωπικά η μελέτησαν αποσπασματικά το έργο του, χωρίς να το εντάξουν στην ολότητά του. Είναι φανερόν ότι όλοι αυτοί αντιλαμβάνονται μερικές θεολογικές θέσεις του μέσα από τις δικές τους προϋποθέσεις και τις παρερμηνεύουν. Πιθανόν να κρίνουν το έργο ενός μεγάλου θεολόγου, για να γίνουν και αυτοί «μεγάλοι».

Είχα την εξαιρετική τιμή να τον γνωρίσω μετά την συνταξιοδότησή του από το Πανεπιστήμιο, κυρίως κατά την παραμονή του στην Αθήνα, και να ομιλούμε σχεδόν καθημερινώς για διάφορα εκκλησιαστικά και θεολογικά ζητήματα. Επίσης, μου απέστελνε κείμενά του και μου ανέλυε, δια του τηλεφώνου, περισσότερο τις απόψεις του.

Το ίδιο έκανε και με τον καθηγητή π. Γεώργιο Μεταλληνό και τον θεολόγο κ. Αθανάσιο Σακαρέλλο. Πέρα από αυτό, με αίτησή του μου ζήτησε να τον εγγράψω στους ιερατικούς καταλόγους της Ιεράς Μητροπόλεώς μου, χωρίς, βέβαια, να λαμβάνη μισθό, αλλά γιατί ήθελε να έχη κάποια εκκλησιαστική «στέγη», πράγμα που έγινε μετά την έκδοση του Απολυτηρίου του από την Ιερά Αρχιεπισκοπή Αμερικής, όπως το είχα ζητήσει. Επομένως, είμαι ο τελευταίος Επίσκοπός του.

Έτσι γνώρισα, όσο είναι δυνατόν, την προσωπικότητά του και τις θεολογικές θέσεις του. Με εντυπωσίασε κάποια φορά ο π. Ιωάννης, όταν τον επισκέφθηκα στον θάλαμο εντατικής θεραπείας στο νοσοκομείο.

Ήταν διασωληνωμένος και τον ρώτησα για την υγεία του. Εκείνος δεν έδωσε καμμία σημασία, αλλά άρχισε να μου ομιλή για εκκλησιαστικά και θεολογικά θέματα. Αυτό έδειχνε το πόσο μεγάλη σημασία έδινε στην θεολογία της Εκκλησίας και παραθεωρούσε τα σχετικά με την υγεία του, ακόμη και τον θάνατό του. Η θεολογία ήταν όλη η ζωή του και η αναπνοή του.

Στα όσα κατά καιρούς έχω γράψει και όσα θα δημοσιευθούν αργότερα για τον π. Ιωάννη Ρωμανίδη, θα ήθελα εδώ να σημειώσω τις δύο «φάσεις» της θεολογικής του αναπτύξεως, αν μπορή κανείς να ομιλήση για φάσεις μιας τέτοιας διαδικασίας.

Πρόκειται για την πρώτη περίοδο της θεολογικής του παραγωγής, που έχει επίκεντρο την διατριβή του με τίτλο Το Προπατορικό Αμάρτημα, και την δεύτερη περίοδο που έχει επίκεντρο την νηπτική-ησυχαστική διδασκαλία των Αποστόλων, ιδιαιτέρως του Αποστόλου Παύλου. Φυσικά, όπως γίνεται αντιληπτό δεν θα με απασχολήση στο κείμενο αυτό η άποψή του για την ιστορία, αλλά κυρίως για την θεολογία, αν και ο ίδιος και τα δύο αυτά τα θεωρούσε αλληλένδετα.

1. «Το Προπατορικό Αμάρτημα»

Η ενασχόλησή του με το θέμα αυτό είχε αφετηρία το περιβάλλον στο οποίο βρέθηκε στην Αμερική και η αναζήτηση της θεολογίας της Εκκλησίας πάνω στην δημιουργία του κόσμου και την πτώση του ανθρώπου.

Είναι γνωστόν ότι ο π. Ιωάννης μεγάλωσε στην Αμερική από την βρεφική του ηλικία, σπούδασε σε Παπικά και Προτεσταντικά Κέντρα Σπουδών και γνώρισε πολύ καλά την θεολογία τους, όπως του Θωμά του Ακινάτη και των βασικών Προτεσταντών θεολόγων.

Οι Προτεστάντες αρνούνταν την πατερική παράδοση και μελετούσαν μόνον την Αγία Γραφή, οι δε Παπικοί θεολόγοι στηρίζονταν στον Θωμά τον Ακινάτη –ο οποίος ερμήνευε τον Αυγουστίνο– αλλά και σε άλλους σχολαστικούς θεολόγους. Αυτή η αντίθεση μεταξύ των δύο Χριστιανικών παραδόσεων (Παπισμού-Προτεσταντισμού) έκανε τον π. Ιωάννη Ρωμανίδη να ενδιατρίψη περισσότερο στους λεγομένους Αποστολικούς Πατέρες, δηλαδή τους Πατέρες εκείνους οι οποίοι ήταν διάδοχοι των αγίων Αποστόλων και προηγήθηκαν των μεγάλων Πατέρων του 4ου αιώνος.

Επρόκειτο για μια εφυέστατη κίνηση, διότι με τον τρόπο αυτό διέγνωσε ότι οι Αποστολικοί Πατέρες είναι ο κρίκος που συνέδεε τους Αποστόλους με τους μετέπειτα Μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας και αυτός ο κρίκος παρέμεινε άθραυστος. Δια των Αποστολικών Πατέρων μεταφέρθηκε η διδασκαλία των αγίων Αποστόλων στις μετέπειτα γενιές.

Όταν κάνουμε λόγο για Αποστολικούς Πατέρες, εννοούμε τον άγιο Κλήμη Ρώμης, τους συγγραφείς των έργων: Ποιμήν του Ερμά και Η επιστολή Βαρνάβα, τον άγιο Ιγνάτιο Θεοφόρο, τον άγιο Πολύκαρπο Σμύρνης, τον Παπία Ιεραπόλεως. Με αυτούς συνδέεται και ο άγιος Ειρηναίος Λυώνος και ο Ιππόλυτος Ρώμης.

Μελέτησε, επομένως, όλους τους Αποστολικούς Πατέρες μέσα στο «πνεύμα» της διδασκαλίας των Αγίων Αποστόλων, σε αντιβολή αφ' ενός μεν με τους ορθοδόξους Πατέρες αφ' ετέρου δε με τoύς δυτικούς σχολαστικούς και μεταρρυθμιστές θεολόγους. Η όλη πορεία της θεολογικής σκέψεώς του φαίνεται στον υπότιτλο της διατριβής του με θέμα το Προπατορικό Αμάρτημα.

Σε ένα ιδιόχειρο τετράδιο, που έχω στην κατοχή μου και προέρχεται από την εποχή της προετοιμασίας του θέματος, πριν καταγράψει τις θεολογικές του θέσεις στην γνωστή διατριβή του, ο τίτλος και ο υπότιτλος του έργου έχουν καθορισθή ως εξής: «Το Προπατορικόν αμάρτημα, ήτοι αι κοσμολογικαί και ανθρωπολογικαί προϋποθέσεις αυτού εν τη αρχαία Εκκλησία συγκρινόμενοι προς προϋποθέσεις τινας της μεταγενεστέρας ελληνικής πατερικής θεολογίας και της δυτικής σχολαστικής θεολογίας, κυρίως του Αυγουστίνου, Ανσέλμου και Ακινάτου».

Πρόκειται για την πρώτη σύλληψη του θέματος αυτού. Στο τετράδιο αυτό υπάρχουν χωρία από την Καινή Διαθήκη, τα οποία είχε συγκεντρώσει κατά θέματα, προφανώς διαβάζοντας ολόκληρη την Καινή Διαθήκη μέσα από την προοπτική του θέματός του, καθώς επίσης και πατερικά κείμενα από τους Αποστολικούς Πατέρες και τους Πατέρας του 4ου αιώνος, ήτοι του Μ. Αθανασίου, του Μ. Βασιλείου, του αγίου Γρηγορίου Νύσσης, του αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου και άλλων Πατέρων, όπως και του αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου, του αγίου Μαξίμου του Ομολογητού, κλπ.

Στην δακτυλογραφημένη διατριβή του, που περιήλθε στην κατοχή μου και στην οποία παρατηρούνται ιδιόχειρες διορθώσεις φράσεων και παρεμβάσεις με  προσθήκες στο κείμενο, σημειώσεις κλπ., – προφανώς είναι το κείμενο της πρώτης καταγραφής– ο τίτλος και ο υπότιλος του έργου του έχουν καθορισθή από τον ίδιο ως εξής: Με την γραφομηχανή σημειώνεται: «Το Προπατορικόν αμάρτημα, ήτοι αι κοσμολογικαί και ανθρωπολογικαί προϋποθέσεις Αυτού από των χρόνων της Καινής Διαθήκης μέχρι του Αγίου Ειρηναίου». Σε ιδιόχειρη σημείωσή του τροποποιεί τον τίτλο του έργου: «Συμβολαί εις την διδασκαλίαν περί Προπατορικού Αμαρτήματος, ήτοι Αι προϋποθέσεις αυτής εν τη μέχρι του Αγίου Ειρηναίου Αρχαία Εκκλησία εν αντιβολή προς την Ορθόδοξον και Δυτικήν μέχρι Θωμά του Ακινάτου Θεολογίαν».

Στο τελικό κείμενο το οποίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις Πουρναρά ο τίτλος και ο υπότιτλος της διατριβής του έχουν προσδιορισθή ως ακολούθως: «Το Προπατορικόν Αμάρτημα, ήτοι Συμβολαί εις την έρευναν των προϋποθέσεων της διδασκαλίας περί Προπατορικού Αμαρτήματος εν τη μέχρι του Αγίου Ειρηναίου Αρχαία Εκκλησία, εν αντιβολή προς την καθόλου κατεύθυνσιν της Ορθοδόξου και της Δυτικής μέχρι Θωμά του Ακινάτου Θεολογίας».

Από την κατά καιρούς διαμόρφωση του υπότιτλου του έργου του από τον ίδιο τον συγγραφέα φαίνεται καθαρά αφ' ενός μεν η προσπάθειά του να εκφράση κατά τον καλύτερο τρόπο την διαφορά της διδασκαλίας των Πατέρων της Εκκλησίας από τις απόψεις των σχολαστικών θεολόγων στο θέμα του προπατορικού αμαρτήματος, αφ' ετέρου δε ότι στηρίζεται πάντοτε στην Καινή Διαθήκη, στους Αποστολικούς Πατέρες μέχρι τον άγιο Ειρηναίο, που είναι η πηγή της θεολογικής σκέψεώς του.

Έτσι, αυτή η πρώτη φάση της ερευνητικής προσπάθειας του π. Ιωάννου Ρωμανίδη κινείται μέσα στα κείμενα τόσο της Αγίας Γραφής όσο και των Πατέρων της Εκκλησίας σε αντιβολή με τα κείμενα του Αυγουστίνου και των Σχολαστικών Θεολόγων. Η έρευνα αυτή δείχνει έναν σοβαρό ερευνητή επιστήμονα που ενδιαφέρεται στην φάση αυτή να αναζητήση το «πνεύμα» της σκέψεως των Πατέρων της Εκκλησίας, και, κατά την γνώμη μου, να φανή ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η «ιστορική Εκκλησία», η οποία διαφύλαξε την αποστολική παράδοση, όπως πέρασε αυθεντικά από τους Αποστόλους στους μετέπειτα Πατέρες, δια μέσου των Αποστολικών Πατέρων, ενώ οι Λατίνοι και οι Προτεστάντες όχι μόνον την παρερμήνευσαν, αλλά και την αλλοίωσαν σημαντικά.

2. Η νηπτική-ησυχαστική διδασκαλία του

Μετά την βασική αυτή έρευνα ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης προχώρησε βαθύτερα το θέμα, που συνδέεται με τις κοσμολογικές και ανθρωπολογικές προϋποθέσεις του προπατορικού αμαρτήματος, για να δη τις συνέπειες της πτώσεως του ανθρώπου, που είναι ο σκοτασμός του νου και η απομάκρυνση του ανθρώπου από το Φως του Θεού, καθώς προχώρησε και στον τρόπο με τον οποίο επανέρχεται ο άνθρωπος στον Θεό και αποκτά κοινωνία και μέθεξη μαζί Του, δηλαδή πως από την κάθαρση οδηγείται στον φωτισμό και την θέωση. Σε αυτήν την δεύτερη φάση της δημιουργικής του εργασίας βοηθήθηκε σημαντικά από την ερμηνεία των χωρίων της Καινής Διαθήκης, ιδιαιτέρως την ερμηνεία της διδασκαλίας του Αποστόλου Παύλου.

Ήδη από την μελέτη του θέματος «το Προπατορικό Αμάρτημα», όπως φαίνεται σε ιδιόχειρο τετράδιο που έχω στην διάθεσή μου, είχε συγκεντρώσει όλα τα καινοδιαθηκικά χωρία τα οποία αναφέρονται στον διάβολο, στην δημιουργική ενέργεια του Θεού, στην αμαρτία του ανθρώπου, στον πνευματικό θάνατο, στην «καρδίαν ως νου» και στην «καρδίαν ως κατοικίαν Θεού», στο «πνεύμα της ζωής», στο «πνεύμα του ανθρώπου», στην «δικαιοσύνη του Θεού», στην «σωτηρίαν εκ θανάτου και φθοράς», στο «ένστικτον της αυτοσυντηρήσεως», στην κατά Χριστό σταύρωση κλπ.

Δηλαδή, απ' ο,τι αντιλαμβάνεται κανείς, μελετώντας την συλλογή αυτών των χωρίων, κυρίως του Αποστόλου Παύλου, ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης συνέλεξε όλα τα χωρία της Καινής Διαθήκης, στα οποία γίνεται λόγος για την νηπτική-ησυχαστική ζωή του ανθρώπου, ως προϋπόθεση σωτηρίας.

Η εργασία αυτή είναι η υποδομή της σκέψεώς του για την ανάδειξη της νηπτικής-ησυχαστικής παραδόσεως, ως ζωής των Προφητών, των Αποστόλων και των Πατέρων.

Αυτή η μελέτη της Καινής Διαθήκης μέσα από την ησυχαστική παράδοση τον βοήθησε αργότερα αποτελεσματικά στις συζητήσεις που είχε με τους Προτεστάντες, ως αντιπρόσωπος της Εκκλησίας της Ελλάδος στους διαλόγους μαζί τους.

Πολλές φορές μου έλεγε ότι οι Προτεστάντες αρνούνται την διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας, δεν μπορούν να κατανοήσουν τα περί προσώπου, υποστάσεως, ουσίας, ενεργείας στον Θεό, και τα οποία θεωρούν ότι είναι επίδραση της ελληνικής φιλοσοφίας, με την οποία αλλοιώθηκε η αποστολική παράδοση.

Μάλιστα μου έλεγε ότι ο μεγάλος Προτεστάντης θεολόγος Χάρνακ υποστήριζε την άποψη ότι η Ορθοδοξία είναι μία ειδωλολατρική μορφή του Χριστιανισμού. Έτσι, οι Προτεστάντες στους διαλόγους, όταν άκουαν τους ορθοδόξους θεολόγους να ομιλούν με όρους της ελληνικής φιλοσοφίας, δυσανασχετούσαν, δεν καταλάβαιναν τίποτε και απέρριπταν όλη αυτήν την διδασκαλία.

Επομένως, δεν ήταν εύκολο να ομιλήση ένας ορθόδοξος θεολόγος με τους Προτεστάντες με όρους της πατερικής θεολογίας, επειδή δεν τους καταλάβαιναν.

Αυτό έκανε τον π. Ιωάννη Ρωμανίδη να χρησιμοποιή κατά κόρο στους διαλόγους που είχε με τους Προτεστάντες, υπέρ των ορθοδόξων απόψεων, χωρία της Καινής Διαθήκης, ιδιαιτέρως δε χωρία του Αποστόλου Παύλου, και τους έφερνε σε δύσκολη θέση.

Επίσης, συζητώνας με Εβραίους ανέπτυσσε χωρία της Παλαιάς Διαθήκης περί της αποκαλύψεως του ασάρκου Λόγου, του Μεγάλης Βουλής Αγγέλου, του Γιαχβέ, έχοντας ο ίδιος υπ' όψη του την πατερική παράδοση, πράγμα το οποίο τους δημιουργούσε έκπληξη.

Βεβαίως, ο π. Ιωάννης Ρωμαίδης όταν χρησιμοποιούσε και ερμήνευε χωρία του Αποστόλου Παύλου, δεν έκανε αυθαίρετες ερμηνείες, αλλά είχε υπ' όψη του την διδασκαλία των Αποστολικών Πατέρων και των μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας, χωρίς να αναφέρη, συνήθως, τα συγκεκριμένα πατερικά χωρία.

Δηλαδή, γνώριζε το «πνεύμα» των αγίων Πατέρων, αλλά χρησιμοποιούσε περισσότερο χωρία των Αγίων Αποστόλων και, επομένως, χρησιμοποιούσε και την αποστολική ορολογία πάνω σε θέματα της πνευματικής ζωής, όπως για την καρδιά, τον νου, τον δοξασμό, την τελείωση κλπ.

Επειδή γνώρισα προσωπικά τον ίδιο και επειδή μελέτησα επισταμένως τα κείμενά του και, κυρίως, μυήθηκα στον προφορικό λόγο του,  θεωρώ ότι την ερμηνεία της Καινής Διαθήκης, ιδιαιτέρως του Αποστόλου Παύλου, δεν την έκανε αυθαίρετα, αλλά την έκανε με βάση δύο σημαντικά ερμηνευτικά κλειδιά, δύο δηλαδή ουσιαστικές παραδόσεις.

Η μία παράδοση-ερμηνευτικό κλειδί ήταν η διδασκαλία του αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου, τον οποίο γνώριζε πολύ καλά, είχε μελετήσει όλη την διδασκαλία του από πρωτότυπα κείμενα και συσχέτιζε την διδασκαλία του με την διδασκαλία του Αποστόλου Παύλου.

Έχω μελετήσει επισταμένως –και έχω αποδελτιώσει– όλα τα έργα του αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου και έχω αντιληφθή αυτόν τον σύνδεσμο μεταξύ αυτού και της διδασκαλίας του π. Ιωάννου.

Πολλές φορές το έλεγε φανερά, άλλες φορές απλώς φαινόταν αυτή η συσχέτιση. Κάποτε θα προσπαθήσω να κάνω αυτό το έργο, δηλαδή να συνδέσω την ερμηνεία που κάνει ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης των αποστολικών χωρίων με βάση την διδασκαλία του αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου.

Η δεύτερη παράδοση-ερμηνευτικό κλειδί, με την οποία μελετούσε τις επιστολές του Αποστόλου Παύλου, ήταν η ζωντανή παράδοση την οποία συνάντησε σε ησυχαστές Πατέρες του Αγίου Όρους, και εκτός αυτού, με τους οποίους συζητούσε τα περί καθάρσεως της καρδίας, του φωτισμού του νοός, δηλαδή την νοερά προσευχή, και την θεωρία, ήτοι την θέα του ακτίστου Φωτός.

Επίσης, τον εντυπωσίασε το βιβλίο Οι περιπέτειες ενός προσκυνητού, τα κείμενα του οσίου Σιλουανού του Αθωνίτου και, βεβαίως, τα έργα των Πατέρων της Φιλοκαλίας.

Έτσι, η νηπτική-ησυχαστική διδασκαλία του π. Ιωάννου Ρωμανίδη συνδέεται αναπόσπαστα με την διδασκαλία του Αποστόλου Παύλου, του αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου και της πείρας των συγχρόνων ησυχαστών που γνώρισε εμμέσως η αμέσως.

Κατά την γνώμη μου σε αυτά πρέπει να προστεθή και η δική του προσωπική πείρα, αλλά δεν γνωρίζω σε τι βαθμό είχε φθάσει. Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορεί κανείς να επιμένη σε μερικά θέματα, εάν δεν έχει προσωπική πείρα.

Κάποιος μακαριστός, έμπειρος Πνευματικός Πατέρας μου είπε ότι του έκανε εντύπωση αυτή η επιμονή του π. Ιωάννου σε μερικά ζητήματα και γι' αυτό πρόσεχε και εκείνος αυτά τα σημεία.

Σε αυτά πρέπει να προσθέσουμε και την διδασκαλία του αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτη, που την διέκρινε από την Νεοπλατωνική παράδοση με δυνατά επιχειρήματα, την διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, της οποίας ήταν μελετητής και εγκρατής γνώστης και την οποία θεωρούσε ως την πεμπτουσία της ησυχαστικής παραδόσεως της Εκκλησίας, και την διδασκαλία των Καππαδοκών Πατέρων, για τους οποίους εκαυχάτο, ως καταγόμενος και ο ίδιος από την Καππαδοκία.

Η εμμονή του στην νηπτική-ησυχαστική παράδοση συνδέεται με το ότι αυτή είναι η ζωή των Προφητών, Αποστόλων και Αγίων, όπως ανευρίσκεται στην Αγία Γραφή και σε όλη την εκκλησιαστική Παράδοση (ιεροί Κανόνες, υμνογραφία, πατερικά κείμενα, φιλοκαλία) και αναδείχθηκε έντονα στην συζήτηση που έγινε μεταξύ του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά και του Βαρλαάμ, κατ' αρχάς, και στην συνέχεια μεταξύ του αγίου Γρηγορίου και του Ακινδύνου και του Γρηγορά.

Ο π. Ιωάννης έδωσε μεγάλη σημασία και βαρύτητα στην νηπτική παράδοση, γιατί εκεί εντοπίζεται, εκτός από τα δόγματα, η διαφορά της Ορθοδόξου Παραδόσεως με την παράδοση των Φραγκολατίνων και των Προτεσταντών. Μάλιστα αυτό το εντόπισε στους όρους «analogia entis» (αναλογία του όντος) και «analogia fidei» (αναλογία της πίστεως) που συνίστανται σε διαφορετικούς τρόπους βιώσεως της αποκαλύψεως του Θεού.

Η analogia entis αναφέρεται στο ότι υπάρχει αναλογία μεταξύ ακτίστου και κτιστού, ότι ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο από τα αρχέτυπα είδη και η σωτηρία του ανθρώπου είναι η επιστροφή της ψυχής στον αγέννητο κόσμο των ιδεών. Πρόκειται για την κλασσική μεταφυσική, από την οποία επηρεάσθηκε η θεολογία των Φραγκολατίνων.

Έτσι, σύμφωνα με την θεωρία αυτή, μπορεί κανείς να γνωρίση την ουσία του Θεού, εάν γνωρίση την ουσία των κτιστών όντων, χρησιμοποιώντας την ανθρώπινη λογική. Αυτήν την παράδοση εξέφραζε ο Βαρλαάμ, γι' αυτό και ο άγιος Γρηγόριος αντέδρασε σε αυτήν την λεγομένη «στοχαστική αναλογία».

Η analogia fidei αναφέρεται στην σχέση του ανθρώπου με τον Θεό δια της πίστεως, όπως αποκαλύπτεται στην Αγία Γραφή. Η παράδοση αυτή κάνει λόγο για το ότι η αποκάλυψη του Θεού δεν δίνεται δια της φιλοσοφίας, αλλά δια της Αγίας Γραφής, η οποία είναι ο λόγος του Θεού. Έτσι, μελετώντας κανείς την Αγία Γραφή, γνωρίζει τον Θεό και έρχεται σε επικοινωνία μαζί Του, διότι η αποκάλυψη του Θεού έχει κατατεθή μέσα στην Αγία Γραφή.

Ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης ισχυριζόταν ότι αυτές οι δύο παραδόσεις, (analogia entis - analogia fidei) χαρακτηρίζουν τον δυτικό Χριστιανισμό και είναι ξένες προς την διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία διδάσκει ότι για να συναντήση κανείς τον Θεό στηρίζεται στην προσωπική μέθεξη της ακτίστου καθαρτικής, φωτιστικής και θεοποιού ενεργείας του Θεού, που βιώνεται μέσα στην Εκκλησία με τα Μυστήρια και την άσκηση. Η άσκηση είναι η νηπτική-ησυχαστκή παράδοση που είναι η προϋπόθεση των δογμάτων και ο δρόμος για την συνάντηση του ανθρώπου με τον Θεό.

Έτσι, η θεογνωσία δεν συνδέεται με την φιλοσοφία, ούτε απλώς με την ανάγνωση της Αγίας Γραφής, η οποία είναι σημαντική, διότι καταγράφει την εμπειρία της θεώσεως, αλλά συνδέεται με την βίωση της νηπτικής-ησυχαστικής παραδόσεως και την όλη εκκλησιαστική ζωή.

Αυτήν την νηπτική-παράδοση ο π. Ιωάννης την χαρακτήριζε ως θεραπεία, έναν όρο που τον συναντάμε σε όλη την βιβλικοπατερική παράδοση, διότι με την κάθαρση και τον φωτισμό ο άνθρωπος φθάνει στην θέωση, την κοινωνία με τον Θεό δια της θεραπείας του ανθρώπου.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς παρουσιάζει ως πρότυπο ησυχαστού την Παναγία που έζησε στα Άγια των Αγίων και χρησιμοποίησε  την μέθοδο «της καθ' ησυχίαν αγωγής». Γι' αυτό, όπως γράφει, όταν ο άνθρωπος φθάση στην θέα του Θεού, τότε αυτή «μόνη δείγμα της ως αληθώς ευεκτούσης ψυχής».

Έτσι, «θεωρία εστι της υγιαινούσης καρπός οίόν τι τέλος ούσα και είδος θεουργού». Συνεπώς, θεοποιείται ο άνθρωπος, όχι δια «της των ορωμένων στοχαστικής αναλογίας», αλλά δια της αγωγής της ησυχίας, με την οποία θεραπεύεται.

Η εκκλησιαστική αυτή παράδοση ήταν η βάση της θεολογίας του π. Ιωάννου Ρωμανίδη και ήταν πρακτική συνέπεια της θεολογικής του έρευνας για το Προπατορικό Αμάρτημα.

Γι' αυτό ισχυριζόταν ότι αν κανείς δεν καταλάβη καλά την απόκλιση του analogia entis και analogia fidei από την θεολογία των Προφητών, των Αποστόλων και των Πατέρων, δεν μπορεί να αντιληφθή τις αιρέσεις του Δυτικού Χριστιανισμού, αλλά και την αξία της νηπτικής-ησυχαστικής παραδόσεως της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

3. Η προσφορά του π. Ιωάννου

Οι δύο φάσεις αυτής της θεολογικής αναπτύξεώς του (το Προπατορικό Αμάρτημα – νηπτική παράδοση της Εκκλησίας) δεν είναι ανεξάρτητες μεταξύ τους, αλλά συνδέονται πολύ στενά, αφού η δεύτερη, η νηπτική-ησυχαστική παράδοση είναι συνέχεια της πρώτης για το προπατορικό αμάρτημα.

Μερικοί ισχυρίζονται ότι ο π. Ιωάννης ξεκίνησε ως ένας εξαιρετικός φέρελπις θεολόγος, με σημαντική προσφορά στην θεολογία, αλλά στην συνέχεια έχασε τον δρόμο του και δεν βοήθησε στην θεολογική αναγέννηση του τόπου. Νομίζω ότι όσοι ερμηνεύουν με αυτόν τον τρόπο τον π. Ιωάννη τον αδικούν, όπως επίσης το ίδιο κάνουν όσοι του προσδίδουν επηρεασμό είτε από Προτεστάντες είτε από Ωριγενιστές.

Ο π. Ιωάννης ήταν ένας ευφυής άνθρωπος, είχε ερευνητικό πνεύμα, ήταν σταθερός στην Ορθόδοξη Παράδοση και εξέφραζε την αυθεντική εμπειρία της Εκκλησίας.

Γνώριζε, βεβαίως, όλα τα θεολογικά ρεύματα της εποχής του και έδινε τον αυθεντικό λόγο. Κάποιες λεκτικές εκφράσεις δεν μπορούν να τον χαρακτηρίσουν ότι δήθεν επηρεάσθηκε από άλλα ρεύματα. Άλλωστε, ο Μ. Βασίλειος και ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος μελέτησαν τον Ωριγένη, έκαναν συλλογή μερικών χωρίων του και αποτέλεσαν την λεγόμενη Φιλοκαλία –όχι αυτήν που απαρτίσθηκε αργότερα από τους αγίους Μακάριο Νοταρά και Νικόδημο Αγιορείτη– χωρίς να τους θεωρούμε ωριγενιστές.

Ως άνθρωπος και ο π. Ιωάννης θα έκανε μερικά λάθη στην ζωή του, όπως και στην έκφραση και την ερμηνεία της θεολογίας του, αλλά υπήρξε ένας μεγάλος θεολόγος και δάσκαλος που βοήθησε πολύ στην αναγέννηση της ησυχαστικής παραδόσεως στις ημέρες μας και δεν είναι δυνατόν να αγνοηθή η να παρερμηνευθή από ανθρώπους οι οποίοι χρησμοποιούν μερικές φράσεις του επιλεκτικά, χωρίς να τις κατανοούν και χωρίς να αντιλαμβάνωνται το όλο «πνεύμα» της διδασκαλίας του.

Ένας μεγάλος δάσκαλος ερμηνεύεται μόνον από έναν μεγάλο μαθητή η αναγνώστη και όχι από επιπόλαιους ανθρώπους που εκφράζουν ασυνειδήτως κάποιες άλλες νοοτροπίες που τους διακρίνουν.

Θεωρώ πολύ σημαντική την μαρτυρία και ομολογία του π. Γεωργίου Μεταλληνού, κορυφαίου θεολόγου της εποχής μας, ευφυούς και χαρισματούχου ανθρώπου και ακάματου ερευνητή, σύμφωνα με την οποία όταν για πρώτη φορά το έτος 1973, που ήταν μεταπτυχιακός σπουδαστής στην Κολωνία της τότε Δυτικής Γερμανίας, έπεσε στα χέρια του η πολυγραφημένη δογματική του π. Ιωάννου Ρωμανίδη, την θεώρησε «ως δώρο της Χάριτος του Θεού» και γράφει: «Παραμέρισα αμέσως όλα τα γερμανικά-παπικά και προτεσταντικά εγχειρίδια και συστηματικά θεολογικά έργα (αρκετά είχα καταγίνει σ' αυτά!) και άρχισα αδηφάγα να μελετώ την όντως πατερική Δογματική του ελληνοαμερικανού Κληρικού-Καθηγητή, τον οποίον δεν είχα ακόμη την ευλογία να γνωρίσω».

Και πιο κάτω γράφει ότι μετά την μελέτη του έργου αυτού «διεπίστωσα ότι ο άγνωστός μου π. Ρωμανίδης είχε γίνει ο ουσιαστικότερος δάσκαλός μου στην δογματική θεολογία, αλλά και στην εκκλησιαστική ιστορία... ώστε να μπορώ να λέγομαι και να νιώθω μαθητής του και να χαίρω ιδιαίτερα, όταν "κατηγορούμαι" ότι φέρω αισθητά την επίδρασή του».

Και στον επικήδειο λόγο του σημειώνει εμφαντικά: «Θεωρώντας το θεολογικό του έργο διδακτικό, συγγραφικό και αγωνιστικό, αναγκαζόμεθα εκ των πραγμάτων να κάνουμε λόγο για εποχή προ και μετά τον Ρωμανίδη. Διότι έφερε αληθινή τομή και ρήξη με το σχολαστικό παρελθόν μας, που λειτουργούσε ως βαβυλώνειος αιχμαλωσία της θεολογίας μας».

Όπως προανέφερα, ο π. Γεώργιος Μεταλληνός είναι κορυφαίος διδάσκαλος της θεολογίας, υψηλής στάθμης ερευνητής και επιστήμων, Κληρικός με ορθόδοξα κριτήρια και, κυρίως, γνήσιος και αυθεντικός άνθρωπος, χωρίς εσωτερικά συμπλέγματα, γι' αυτό και δεν φθονεί, αλλά αναγνωρίζει το έργο των πρωτοπόρων στην θεολογία, όπως το πρόσωπο του π. Ιωάννου.

Οπότε, και η ομολογία-μαρτυρία του, κατά την γνώμη μου, είναι σημαντική και έχει βαρύνουσα σημασία και, επομένως, δεν μπορεί να αγνοηθή.

Τελικά, όποιος θέλει να δη την διδασκαλία του π. Ιωάννη Ρωμανίδη, πρέπει να εντοπίση αυτές τις δύο φάσεις της διδασκαλίας του, ήτοι την συγγραφή του βιβλίου του για το Προπατορικό Αμάρτημα, που στηριζόταν βασικά στους Αποστόλους και τους Αποστολικούς Πατέρες, αλλά και τα όσα έγραψε και έλεγε για την νηπτική-ησυχαστική παράδοση, την οποία ερμήνευε μέσα από την διδασκαλία των επιστολών του Αποστόλου Παύλου σε συσχετισμό πάντα με την διδασκαλία του αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου, του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά και των ησυχαστών Πατέρων που ο ίδιος γνώρισε, όπως και των Καππαδοκών Πατέρων.

Η Εκκλησία είναι το Σώμα του Χριστού. Και όπως κάθε σώμα κρατά την τροφή που χρειάζεται για να τραφούν τα μέλη του και τα άλλα τα απορρίπτει, έτσι και η Εκκλησία, ως Θεανθρώπινο Σώμα, δια μέσου των αιώνων διαφυλάσσει την αυθεντική διδασκαλία και απορρίπτει όλες τις δηλητηριώδεις και δύσπεπτες τροφές, που στηρίζονται στον στοχασμό και την «θεολογική» φαντασία.

Θεωρώ ότι η Εκκλησία θα κρατήση το «πνεύμα» της διδασκαλίας του π. Ιωάννου Ρωμανίδη, ακριβώς γιατί αυτό συντονίζεται στην Αποστολική και Πατερική Παράδοση, είναι το βαθύτερο «πνεύμα» της ορθοδόξου διδασκαλίας, που οδηγεί τον άνθρωπο στην θέωση και την σωτηρία.

Η διδασκαλία του π. Ιωάννου Ρωμανίδη δεν είναι «σεσοφισμένοι μύθοι» (Β  Πέ­τρ. α , 16), αλλά είναι η οδός που οδηγεί στο όρος Θαβώρ και η εμπειρία της αποκαλύψεως του Χριστού, γι' αυτό και είναι αυθεντική και αναπαύει την ψυχή του ανθρώπου.