Ζαχαρίας Κατσακός, Βιβλιοπαρουσίαση – Βιβλιοκριτική: «Έξι βαθμοί διαχωρισμού», το πρώτο ατομικό φωτογραφικό βιβλίο του Λουκά Βασιλικού

πηγή: photologio.gr

Kυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Eyeshot το βιβλίο με τίτλο “Six degrees of separation” («Έξι βαθμοί διαχωρισμού») του Λουκά Βασιλικού. Προλογίζει ο Ηρακλής Παπαϊωάννου. Στην έκδοση αυτή, πρώτο ατομικό βιβλίο του Βασιλικού, παρουσιάζονται φωτογραφίες από το σύνολο του, έως σήμερα, έργου του. Η έκδοση είναι εξαιρετικά καλαίσθητη, ενώ η επιλογή των φωτογραφιών έχει γίνει με τέτοιο τρόπο ώστε να αναδεικνύονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του έργου του και να αποτυπώνεται το φωτογραφικό “στίγμα” του δημιουργού.

Στον πρόλογό του ο Ηρακλής Παπαϊωάννου σημειώνει μεταξύ άλλων:

«Σύμφωνα με τη θεωρία των έξι βαθμών διαχωρισμού, κάθε άνθρωπος μπορεί να συνδεθεί με οποιονδήποτε άλλο στη γη μέσα από έξι μόνο βήματα ενδιάμεσων γνωστών. Η θεωρία κάνει τον πλανήτη να φαντάζει θεαματικά μικρότερος, παρότι ο πληθυσμός του κλιμακώνεται αγέρωχα. Από μια άλλη οπτική γωνία, μοιάζει να κολυμπάμε, άγνωστοι όλοι, σε μια εποχή επιφανειακής οικειότητας, χαμένοι σε μοναχικούς λαβύρινθους και βολικούς μικρόκοσμους, παρότι στα κοινωνικά δίκτυα διακινούνται περισσότερες προσωπικές πληροφορίες από ποτέ. Ίσως τότε η φωτογραφία δρόμου να προβάλλει εκ νέου ως ποιητικό ιδίωμα σε αστικές ζώνες με απρόσμενη τριβή και ρευστότητα, που διερευνά την ελαστικότητα στις αποστάσεις των έξι βαθμών, διεκδικώντας οικειότητα με το ανοίκειο».

φωτογραφία: Λουκάς Βασιλικός

Η φωτογραφία του «τώρα» και του «πάντα»

Το βιβλίο του Λουκά Bασιλικού που φέρει ως τίτλο «Six Degrees of Separation» (Έξι βαθμοί διαχωρισμού), αποτελεί ουσιαστικά την κατάθεση τής, έως σήμερα, φωτογραφικής του διαδρομής. Πρόκειται για μία καλαίσθητη φωτογραφική μονογραφία στην οποία ο αναγνώστης προσεγγίζει τα πλέον δυναμικά χαρακτηριστικά που προσδιορίζουν το στίγμα του Λουκά Βασιλικού ως δημιουργού. Την επιλογή των φωτογραφιών έκανε ο Marco Savarese, ενώ το corpus συμπληρώνει οργανικά το σημαντικό κείμενο – πρόλογος του Ηρακλή Παπαϊωάννου. Σε αυτό το κείμενο επιχειρείται μία ανάγνωση των δομών που συνιστούν τη φωτογραφία δρόμου, αλλά και των ζητημάτων που εγείρονται μέσα από την οπτική θέασης της φωτογραφίας δρόμου στον σύγχρονο κόσμο. Στο πλαίσιο αυτής της συλλογιστικής προσεγγίζεται από τον Παπαϊωάννου και το έργο του Λουκά Βασιλικού.

Η «φωτογραφία δρόμου», όπως ονομάζεται, όχι μόνον ως τύπος καλλιτεχνικής απεικόνισης της φωτογραφικής πραγματικότητας, αλλά και ως διαρκής αναζήτηση και επικοινωνία των ανθρώπινων πράξεων και καταστάσεων με τις μορφές και τα σχήματα του κόσμου, είναι δυνατόν να οργανώσει και να αναδείξει μία διαφορετική πραγματικότητα. Αυτή ακριβώς η διαφορετική, η άλλη πραγματικότητα, είναι ορατή και απολύτως υπαρκτή. Βρίσκεται δίπλα σε κάθε άνθρωπο, σε κάθε στιγμή, όχι ως υβριδικό κατασκεύασμα ή ψευδαίσθηση του φωτός, αλλά ως φαινόμενο της καθημερινής ζωής και ως εκδήλωση ποικίλων καταστάσεων. Αυτή η πραγματικότητα αποτελεί και το πρωτεϊκό υλικό σύστασης του φωτογραφικού κόσμου του Λουκά Βασιλικού.

Έτσι, μία αντανάκλαση κάποιας ανθρώπινης μορφής σε ένα τζάμι μπορεί να μεταβάλει τις ανθρώπινες αισθήσεις, μία γυναίκα δίπλα στα βράχια της θάλασσας να οργανώσει έναν μυθικό κόσμο όπου το παραμύθι της προσωπικής ζωής γίνεται παραμύθι του κόσμου, ένα σκυλί στην ομιχλώδη ατμόσφαιρα και ένας άνθρωπος που περπατά πίσω από αυτό να εξεικονίσει τη μοναξιά ως αναζήτηση επικοινωνίας, ένας «φουσκωτός» Άη Βασίλης να συγκροτήσει τον ορισμό του στιγμιότυπου ή, τέλος, μία κυκλική σκιά στην άμμο να προκαλέσει το ανοίκειο δίνοντάς του μορφή κατακερματισμένου ανθρώπινου σώματος.

Οι 130 φωτογραφίες που εμπεριέχονται σε αυτή τη μονογραφία, άλλοτε ασπρόμαυρες και άλλες φορές έγχρωμες, καταδηλώνουν και το φωτογραφικό στίγμα του Λουκά Βασιλικού. Το κάδρο γίνεται ο σκηνικός χώρος ενός κόσμου που διαρκώς μεταβάλλεται. Η ανθρώπινη φθορά αναδεικνύεται ως συρρίκνωση και συστολή της ύλης και του χρόνου, η ευαισθησία του φωτογραφικού βλέμματος ως αναπαράσταση των χαμένων ονείρων, το ανοίκειο ως χάσμα της ζωής, ως ανθρώπινη φιγούρα που μετεωρίζεται ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι και ως μορφή των πιο κρυφών φόβων και ανθρώπινων επιθυμιών, τέλος η εσωτερική κραυγή ως ανάγκη αναδημιουργίας του «εαυτού» σε μια συνθήκη που επιβάλλει μία νέα σχέση με το «εμείς».

Ο «δρόμος» του Λουκά Βασιλικού αιχμαλωτίζει τη στιγμή του αθέατου ή της απέραντης σιωπής, των κινήσεων και των παύσεων, των αισθήσεων και των αισθημάτων, εγκιβωτίζει όψεις και όγκους δίνοντάς τους τη μορφή ενός στιγμιοτύπου με διάρκεια και περιεχόμενο. Στο βάθος υπάρχει σχεδόν πάντα μία εικαστική αντίληψη, ενώ ο ρεαλισμός αποτυπώνεται με λυρικές υφέσεις, πολλές φορές με υπαινιγμούς και ειρωνεία, ενώ άλλες φορές με underground ισορροπίες. Η φωτογραφία του Λουκά Βασιλικού δεν είναι όμως αυτή. Εμπεριέχει βέβαια όλα αυτά τα χαρακτηριστικά, η ικανότητά του όμως να συλλαμβάνει την πραγματικότητα ενός στιγμιαίου «τώρα» και να τη μεταβάλει σε ένα διηνεκές με ροή και συνέχεια ή σε ένα «πάντα» καθιστά τη φωτογραφία του ουσιαστική, αυθεντική ώριμη και προπάντων ειλικρινή.

Ζαχαρίας Κατσακός

Κριτικός λογοτεχνίας – ποιητής