Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, Ψυχὴ καὶ Χριστὸς σᾶς χρειάζεται...
Τοῦτο σᾶς λέγω πάλιν καὶ σᾶς παραγγέλλω: κἂν ὁ οὐρανὸς νὰ κατέβη κάτω κἂν ἡ γῆ νὰ ἀνέβη ἀπάνω κἂν ὅλος ὁ κόσμος νὰ χαλάση καθὼς μέλλει νὰ χαλάση σήμερον αὔριον, νὰ μὴ σᾶς μέλη τί ἔχει νὰ κάμη ὁ Θεός. Τὸ κορμὶ ἂς σᾶς τὸ καύσουν, ἂς σᾶς τὸ τηγανίσουν, τὰ πράγματά σας ἂς σᾶς τὰ πάρουν, μὴ σᾶς μέλη, δῶστε τα, δὲν εἶναι ἐδικά σας. Ψυχὴ καὶ Χριστὸς σᾶς χρειάζεται. Ἐτοῦτα τὰ δύο ὅλος ὁ κόσμος νὰ πέση, δὲν ἠμπορεῖ νὰ σᾶς τὰ πάρη, ἔξω ἂν τύχη καὶ τὰ δώσετε μὲ τὸ θέλημά σας. Αὐτὰ τὰ δύο νὰ τὰ φυλάγετε νὰ μὴν τύχη καὶ τὰ χάσετε.
Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, Διδαχὴ Γ' (ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἰωάννη Β. Μενούνου, Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ Διδαχὲς καὶ Βιογραφία, ἐκδόσεις Ἀκρίτας, ζ' ἔκδοση, Ἀθήνα 2004, σελ.154)
Κ. ΤΣΑΤΣΟΣ, ΠΕΡΙ "ΕΙΔΙΚΩΝ"
Τοῦτο εἶναι τὸ δρᾶμα τῆς ἐποχῆς μας: ὅτι ἡ πρόοδος της δὲν βρίσκεται στὰ χέρια τῶν πνευματικῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ τῶν εἰδικῶν, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι πνευματικοὶ ἄνθρωποι.
Κωνσταντίνος Τσάτσος, Ἀφορισμοὶ καὶ διαλογισμοί, τέταρτη σειρά, εκδ. Βιβλ. τῆς Ἑστίας, Ἀθήνα 1972, σελ. 92.
.jpeg)
5 σχόλια:
Αδελφέ, χαίρετε.
Η τελ. παράγραφος της παρουσίασης του βιβλίου του Ντεμπρέ:
"Ο Παντελής Καλαϊτζίδης, στο επίμετρο που συνοδεύει το βιβλίο, συνεξετάζει τους δύο ακραίους πόλους του ευρωπαϊκού φάσματος ως προς τη διδασκαλία της θρησκείας: το γαλλικό και το ελληνικό παράδειγμα."
Δηλαδή η διδασκαλία των θρησκευτικών στην Ελλάδα αποτελεί "ακραίο πόλο" στη διδασκαλία της θρησκείας... Αν είναι δυνατόν! Το ότι η Ορθοδοξία συνιστά θεμελιώδες στοιχείο του πολιτισμού & της παράδοσής μας προφανώς δεν το λαμβάνει κανείς υπόψιν.
Είναι το ίδιο σαν να λέμε ότι η διδασκαλία της ελληνικής κατά βάσιν γλώσσας και ιστορίας, αντί για παγκόσμια γλωσσολογία και ιστορία, αποτελεί ακρότητα.
Εκτός αν ο συντάκτης εννοεί ότι πρόκειται για ακρότητα στη φαντασία της νέας τάξης πραγμάτων, του (νεο)φιλελευθερισμού και της σύγχρονης αποικιοκρατίας.
Ας έχουμε υπόψιν ότι κάθε διδασκαλία (ακόμη και η "ουδέτερη") εκφράζει μια θέση και μια κοσμαντίληψη. Εκείνο που οι εισηγητές της θεωρούν ως "την αλήθεια". Και η μεταμοντέρνα θέση ότι "δεν υπάρχει αλήθεια" εκφράζει μια υποτιθέμενη (μόνη μάλιστα) "αλήθεια".
Ευχαριστώ και ευχαριστούμε γενικώς για όλα τα εποικοδομητικά σας σχόλια.
Ευχαριστώ πολύ για το σχόλιο σας!
Αγαπητέ φίλε Γιώργο καλημέρα. Επίτρεψέ μου το σχόλιο στα γραφόμενα του διαχειριστή του ιστολογίου «Νεκρός για τον κόσμο». Είναι προφανές ότι ο εν λόγω διαχειριστής αν είχε προσεκτικά διαβάσει ολόκληρο το βιβλίο του Ντεμπρέ αλλά και το επίμετρο του αγαπητού Παντελή, δεν θα κατέληγε στο επιλεκτικό συμπέρασμα: «Αν είναι δυνατόν! Το ότι η Ορθοδοξία συνιστά θεμελιώδες στοιχείο του πολιτισμού & της παράδοσής μας προφανώς δεν το λαμβάνει κανείς υπόψιν». Προς αποκατάσταση, λοιπόν, της αλήθειας, ο κ. διαχειριστής του «Νεκρού για τον κόσμο», οφείλει να γνωρίζει ό,τι ο Παντελής στη σελίδα 74 του βιβλίου, με την ευθυκρισία που τον διακρίνει – τον γνωρίζω προσωπικά, γι’ αυτό και τον αναφέρω με το μικρό του όνομα – καταγράφει τα εξής: «Βεβαίως, τόσο η γαλλική όσο και η ελληνική περίπτωση ή ιδιαιτερότητα σχετίζονται άμεσα με το ιστορικό παρελθόν και τις ιστορικές περιπλοκές της καθεμιάς χώρας. Στη δική-μας περίπτωση, αυτό που εξηγεί την προνομιακή θέση της Ορθόδοξης Εκκλησίας, και κατ’ επέκτασιν του ορθόδοξου θρησκευτικού μαθήματος, στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι, αφενός, η μέχρι πρότινος σχεδόν απόλυτη ομοιογένεια, από θρησκευτική άποψη, του πληθυσμού της Ελλάδας και, αφετέρου, η συνεισφορά της Εκκλησίας στην επιβίωση του ελληνισμού, γενικότερα δε η αδυναμία-μας να σκεφτούμε την ελληνική (πολιτιστική) ταυτότητα ξέχωρα από την Ορθοδοξία, λόγω της μακραίωνης συμπόρευσης και συνάντησης του ελληνισμού με τον χριστιανισμό, που σφυρηλατήθηκε στα χρόνια του Βυζαντίου και της Τουρκοκρατίας· το γεγονός, με άλλα λόγια, ότι η Ορθοδοξία συνδιαμόρφωσε, μαζί με άλλους παράγοντες και ιστορικά μεγέθη, τη νεοελληνική εθνική και πολιτιστική ταυτότητα». Βέβαια, εδώ, ο Παντελής θίγει ακόμη ένα θέμα, αυτό της ελληνορθόδοξης ταυτότητας για την οποία πολύς λόγος γίνεται τα τελευταία χρόνια – παραπέμπω στο ωραίο-του άρθρο του: «Ορθοδοξία και νεοελληνική ταυτότητα – Κριτικές σημειώσεις από τη σκοπιά της Θεολογίας», περ. Ίνδικτος, τχ. 17 (Ιούνιος 2003) 44-94, όπου και ο γόνιμος προβληματισμός-του γιατί η «ελληνορθοδοξία» κατάντησε κι αυτή ιδεολόγημα, όπως παλαιότερα ο «ελληνοχριστιανισμός» των θιασωτών του «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών».
(συνεχίζεται)
(συνέχεια)
Όσον αφορά στο μάθημα των Θρησκευτικών και την ταλαιπωρία που αυτό υφίσταται από υπeρoρθόδοξους κύκλους, εκκλησιαστικούς και θεολογικούς, τα από τούδε και εξής πράγματα είναι ιδιαίτερα κρίσιμα και αβέβαια. Η ευκαιρία που με τα Νέα Προγράμματα Σπουδών είχε ο μάχιμος θεολογικός κόσμος της σχολικής τάξης, να αποδεσμεύσει το μάθημα από τις δαγκάνες του κατηχητισμού, δυστυχώς χάθηκε. Κι αυτό γιατί οι παραπάνω ακραίοι κύκλοι δεν μπόρεσαν να κατανοήσουν αυτό που γράφει ο Παντελής στις σσ. 91-93 του επιμέτρου: «Με αφορμή το βιβλίο του Ρ. Ντεμπρέ, το θεμελιώδες ερώτημα που πιστεύω πως θα πρέπει να θέσω με την ιδιότητα του αναγνώστη αλλά και του θεολόγου συνοψίζεται ως εξής: θα μπορούσε να υπάρξει εναλλακτική πρόταση θρησκευτικού μαθήματος, συμβατού με τις απαιτήσεις και την πραγματικότητα των ανοικτών πολυπολιτισμικών κοινωνιών, που να συνδυάζει δύο εκ πρώτης όψεως αντικρουόμενα αιτήματα, αφενός το σεβασμό του ανεξίθρησκου και φιλελεύθερου χαρακτήρα του σύγχρονου σχολείου και αφετέρου την ανάγκη να διδαχθούν οι μαθητές τα μορφωτικά και πολιτισμικά αγαθά της θρησκευτικής-μας παράδοσης, που συνδιαμόρφωσαν την ταυτότητά μας και συνεισέφεραν καθοριστικά στη φυσιογνωμία του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου πολιτισμού; Είναι ένα κεντρικής σημασίας ερώτημα, στο ποίο τόσο ο γράφων όσο και άλλοι θεολόγοι και στοχαστές έχουν καταθέσει τις απόψεις-τους με μια σειρά δημοσιευμάτων και εισηγήσεων στον εν εξελίξει διάλογο για τη φυσιογνωμία και το χαρακτήρα του θρησκευτικού μαθήματος. Βασική πάντως θέση όσων υποστηρίζουν την εναλλακτική αυτή δυνατότητα – και ο γράφων ανήκει σε αυτούς – είναι η υπέρβαση του ομολογιακού μαθήματος και ο προσανατολισμός σε ένα υποχρεωτικό θρησκευτικό μάθημα, που δεν θα έχει όμως ως νομιμοποιητική του βάση το θρήσκευμα ή τη θρησκευτική ομολογία των μαθητών, αλλά τη συνεισφορά της Ορθοδοξίας, του χριστιανισμού, όπως και των άλλων θρησκευτικών παραδόσεων στον πολιτισμό, και θα ευνοεί τη διαπολιτισμικότητα και την “ανοικτή” ή “απελευθερωτική” θρησκευτική αγωγή».
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία.
Θανάση, σε ευχαριστώ πολύ για το εμπεριστατωμένο σχόλιο σου. Εντάξει, στην Ελλάδα έχουμε θεολογία τάσεων, αυτό είναι γνωστό τοις πάσι. Θα μου επιτρέψεις να επισημάνω ότι και η άποψη του Καλαϊτζίδη πάσχει σε πολλά σημεία. Αναφέρομαι ιδιαίτερα στο δεύτερο μέρος του σχολίου σου για τα ΠΣ. Η άποψη του, που αναπαράγει ουσιαστικά την κλασική θέση του Ματσούκα για πολιτιστικό μάθημα, πάσχει από μαξιμαλισμό και ανελαστικότητα. Όσον αφορά στα της κριτικής του στον Γιανναρά, τον π. Β. Γοντικάκη, τον π. Ι. Ρωμανίδη κλπ διακρίνεται για μονομέρεια. Άλλο θεολογία και άλλο ιδεολογία.Ιδιαίτερα αυτό φαίνεται στο βιβλίο του "Ορθοδοξία Ελληνισμός στη σύγχρονη Ελλάδα"(Εκδόσεις Ίνδικτος, Αθήνα 2012). Βεβαίως ούτε οι ανωτέρω είναι αλάνθαστοι αλλά το να μη βρίσκεις σχεδόν τίποτε θετικό στη θεολογία τους παρά μόνο εθνοκεντρισμό είναι υπερβολή. Φυσικά αυτά που λέει ο Καλαϊτζίδης τα υποστηρίζουν και πολλοί άλλοι στην Ελλάδα και όχι μόνο. Γι' αυτό μίλησα στην αρχή για θεολογία τάσεων.
Δημοσίευση σχολίου