φωτογραφήματα 156

φωτό: ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

Παρουσίαση του βιβλίου της Βλ. Μιχαηλίδου Τριπολιτάκη "Η ζωή στην εντατική" το Σάββατο 6/5/2017 στο Ρέθυμνο

Το Σάββατο 6 Μαΐου 2017, στις 6.30 μ.μ., στην αίθουσα εκδηλώσεων του Ι. Ναού των Αγ. Τεσσάρων Μαρτύρων Ρεθύμνου, θα γίνει η παρουσίαση του βιβλίου

Η Ζωή στην Εντατική

της φιλολόγου, ιστορικού M.Sc, κατηχήτριας του Ι.Ν. των Αγ. Τεσσάρων Μαρτύρων,

Βλασίας Μιχαηλίδου Τριπολιτάκη.

Ομιλητές:

Ο πανοσ. αρχιμ. Παρθένιος, ηγούμενος της Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου Ατάλης - Μπαλή

Η κ. Αναστασία Κοπανάκη, θεολόγος M.Sc. - συγγραφέας

Η κ. Ειρήνη Κλάδου, θεολόγος, εκπαιδευτικός μουσικής ειδικής αγωγής, M.Sc.

Συντονιστής: ο κ. Θεόδ. Ρηγινιώτης, θεολόγος - συγγραφέας

Την εκδήλωση θα πλαισιώσει η χορωδία του Μουσικού Καρπού, με τη συνοδεία των μουσικών Αντ. Μαυράκη (τρομπέτα) και Ισιδώρας Χαλκιαδάκη (πιάνο).

Έσοδα από την πώληση του βιβλίου θα διατεθούν για την ενίσχυση του Συλλόγου Γονέων και Φίλων Ατόμων με Αυτισμό Ν. Ρεθύμνης.

Η εκδήλωση πραγματοποιείται με τη στήριξη της Ιεράς Μητροπόλεως Ρεθύμνης κι Αυλοποτάμου.

Γ. Κοντογιώργης: Δημοκρατία ή Εκλεγμένη Ολιγαρχία; (ΚΡΗΤΗ TV, 21/4/2017)

https://www.youtube.com/watch?v=v0cqMZqLaaE&t=4777s
&
https://contogeorgis.blogspot.gr/2017/04/blog-post_22.html

Συνέντευξη του καθηγητή Γ. Κοντογιώργη στον δημοσιογράφο Γ. Σαχίνη (Κρήτη TV, 21/4/2017)

φωτογραφήματα 155

φωτό: ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ Ν. ΨΑΡΟΥΔΑΚΗ ΣΤΟ ΡΕΘΥΜΝΟ (6 ΚΑΙ 7 ΜΑΪΟΥ 2017)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Σάββατο 6 ΜΑΪΟΥ 2017 

Αποδούλου Αμαρίου Κρήτης

Α. ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ 9:00-10:30 Ι. Ναός Αγίου Ιωάννη

Β. ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ

11:00-13:30 Πολιτιστικό Κέντρο Αποδούλου 

Συντονίζει Κωνσταντίνος Μπλάθρας, δ/ντης “ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ” 

-Χαιρετισμοί (15΄) 

-Εισηγήσεις (1:45΄)

1. Η προσωπικότητα και το κοινωνικό όραμα του Νικολάου Ψαρουδάκη, από τον Ιωάννη Ζερβό, πρόεδρο της Χριστιανικής Δημοκρατίας (30΄)

2. Τα παιδικά και νεανικά χρόνια του Νικολάου Ψαρουδάκη. από τον Νικόλαο Τυροκομάκη, δ/ντη Γυμνασίου Φουρφουρά , θεολόγο (20΄)

3. Κοινωνικός Χριστιανισμός και τα χρόνια του Νικολάου Ψαρουδάκη. από τον σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Γορτύνης και Αρκαδίας κ. Μακάριο (20΄)

4. Ο μελετητής της Γραφής και της κοινωνίας, ο συγγραφέας της εθνικής συμφιλίωσης από τον π. Χρήστο Χριστοδούλου, πρωτοπρεσβύτερο (20΄)

ΣΥΖΗΤΗΣΗ (30΄) 

Παρεμβάσεις

 Κυριακή 7 ΜΑΪΟΥ 2017

Ι. Μονή Αρκαδίου, Ρέθυμνο Κρήτης

Α΄ ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ 7:30-10:00 π.μ.  Ιερά Μονή Αρκαδίου

Β΄ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ Ρέθυμνο

1η ΣΥΝΕΔΡΙΑ (11:15-12:15) “Σπίτι του Πολιτισμού” 

Συντονίζει Εμμανουήλ Μηλιαράκης, επ. πρόεδρος Χ.Δ.

Α) Χαιρετισμοί (15΄)

Β) Εναρκτήρια Ομιλία: Το όραμα της κοινότητας στην Εκκλησία του Χριστού και το αίτημα της δικαιοσύνης σήμερα (35΄) από τον Τζεκάκη Μιχαήλ, φιλόλογο, πρώην δ/ντή της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Ρεθύμνου

ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ (20΄)

2η ΣΥΝΕΔΡΙΑ (12:35-14:15) 

Συντονίζει Ηρακλής Κανακάκης, τ. δ/ντής σχολείου, δημοσιογράφος

Εισηγήσεις:

Α) Το επαναστατικό κοινωνικό μήνυμα του Νικολάου Ψαρουδάκη στην Ελλάδα και το χρέος του Χριστιανών (30΄) από τον Εμμανουήλ Μηλιαράκη, επίτιμο πρόεδρο της Χ.Δ.

Β) Ο αγωνιστής της Δημοκρατίας Νικόλαος Ψαρουδάκης και η αντίστασή του στη Δικτατορία (20΄) από τον Νικόλαο Ψιλάκη, συγγραφέα, δημοσιογράφο

Γ) Η “ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ” στην υπηρεσία της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας και της χριστιανοκοινωνικής ευθύνης των πολιτών (20΄) από τον Κωνσταντίνο Μπλάθρα, δ/ντή της “Χ”

ΣΥΖΗΤΗΣΗ (30΄) 

Παρεμβάσεις

http://www.xristianiki.gr/anexartetes-enotetes/nea-apophaseis/psaroudakis_mnhmh.html

ΑΓΙΟ ΦΩΣ (ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΑ 2017-LIVE)

Ζωντανή μετάδοση της τελετής της αφής του Αγίου Φωτός από τον Πανάγιο Τάφο των Ιεροσολύμων (Μέγα Σάββατο, 15-4-2017, ώρα 12 το μεσημέρι) μέσω του καναλιού 4Ε.

ΚΛΙΚ ΕΔΩ:

http://www.tv4e.gr/livestreaming.php

Κ. Κωνσταντίνου, Τον ήλιον κρύψαντα - Δος μοι τούτον τον ξένον

πηγή: ΠΑΤΡΙΣ, 7/4/2017
&
Αναγνωστικόν Εκθέσεως

Από τους λιγότερο γνωστούς ύμνους της Μεγάλης Εβδομάδας είναι το «Δος μοι τούτον τον ξένον» ή σύμφωνα με τις πρώτες λέξεις του κειμένου «Τον ήλιον κρύψαντα». Έχει ως θέμα του την αποκαθήλωση και την ταφή του Ιησού. Είναι μία σύνθεση και μελοποίηση του Γεωργίου Ακροπολίτη (13ος αιώνας) βασισμένη όμως σε λόγο του Αγίου Επιφανίου Σαλαμίνος (Κύπρος, 4ος - 5ος αιώνας) ο οποίος φαντάζεται τον Ιωσήφ τον από Αριμαθαίας να ικετεύει τον Πιλάτο με τα συγκλονιστικά λόγια «δος μοι τούτον τον ξένον» ώστε να του επιτρέψει να πάρει το σώμα του Ιησού. Σήμερα ψάλλεται κυρίως στα μοναστήρια κατά την περιφορά του Επιταφίου τη Μ. Παρασκευή.

Ο ύμνος αυτός - σχεδόν πλήρως κατανοητός και σήμερα στην αρχική του γλωσσική μορφή - ανακαλύπτεται τα τελευταία χρόνια από πολλούς ως άκρως επίκαιρος και διδακτικός. Αιτία είναι η εισροή προσφύγων και μεταναστών στη χώρα μας. Έτσι, ήλθαν βίαια ξανά στην επιφάνεια οι λέξεις «πρόσφυγας» και «ξένος». Υποχρεωθήκαμε να ξαναθυμηθούμε ότι είναι μοναδικά χαραγμένες στη συλλογική μας συνείδηση και μνήμη. Για όσους όμως ποτέ δεν τις ξέχασαν, μένουν εκεί για να θυμίζουν ποιος είναι ο αιώνια περιπλανώμενος Πρόσφυγας και Ξένος.

Ευχόμενος κατανυκτική τη Μεγάλη Εβδομάδα που πλησιάζει σιγά σιγά και ευφρόσυνη την Ανάσταση, παραθέτω το «Τον ήλιον κρύψαντα» σε ρυθμικό νεοελληνικό λόγο:

Με το που βλέπει ο Ιωσήφ τον ήλιο να σκοτίζει

και του ναού το σκέπασμα να ’χει σκιστεί στα δύο

με του Σωτήρα τη θανή, τρέχει προς τον Πιλάτο

θερμοπαρακαλώντας τον.

Αυτόν τον ξένο δώσε μου, που ξένος από κούνια

στον κόσμο μέσα έζησε.

Αυτόν τον ξένο δώσε μου, που θανατώνουν οι δικοί

με μίσος που ’ναι ξένος.

Αυτόν τον ξένο δώσε μου, που να θωρώ ξενίζομαι

σαν του θανάτου ξένο.

Αυτόν τον ξένο δώσε μου, αυτόν που να φιλοξενεί

ξέρει φτωχούς και ξένους.

Αυτόν τον ξένο δώσε μου, τον κόσμο που του στέρησαν

Εβραίοι από φθόνο.

Αυτόν τον ξένο δώσε μου σε τάφο να τον κρύψω,

αυτός που ξένος πουθενά δεν έχει που να γείρει. 

Αυτόν τον ξένο δώσε μου,

η Μάνα Του που σπάραζε νεκρό μόλις τον είδε:

«Αχ Γιε μου και Θεέ

μέσα να σκίζονται μπορεί βαθιά τα σωθικά μου

και η καρδιά να καίγεται νεκρό να σ’ αντικρίζει,

μα στην Ανάστασή Σου ολόθαρρη

εμπρός σε μεγαλύνω».

Και παρακαλώντας με τούτα τον Πιλάτο τα λόγια

ο άρχοντας παίρνει του Σωτήρα το σώμα

και αφού σε σεντόνι με φόβο τυλίγει

και με αρώματα αλείφει Αυτόν που παρέχει

σε όλους το έλεος μέγα και ζωήν την αιώνιαν

καταθέτει στον τάφο.

http://kostaskonstantinou.com/uncategorized/%CE%B4%CE%BF%CF%82-%CE%BC%CE%BF%CE%B9-%CF%84%CE%BF%CF%8D%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CE%BE%CE%AD%CE%BD%CE%BF%CE%BD/

****

Τον ήλιον κρύψαντα - Γεώργιος Χατζηχρόνογλου

https://www.youtube.com/watch?v=F65m_iDDCVw

Ποίημα Γ. Ἀκροπολίτου

Μέλος Γερμανού Νέων Πατρών, ήχος πλάγιος α'

Ψάλλει ο Γεώργιος Επαμ. Χατζηχρόνογλου

Άρχων Υμνωδός της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας

Πρωτοψάλτης του Ιερού Ναού Φανερωμένης Χολαργού

Ισοκρατούν οι Αθανάσιος Κοτίκης, Ζαχαρίας Κοντοφρύδης και Γιάννης Αθανασίου

Απαγγέλει η Φωτεινή Φιλοσόφου

Η ηχογράφηση έγινε στον Ιερό Ναό Φανερωμένης Χολαργού από τον Δημήτρη Μιχόπουλο

"Ο λύχνος πάνω στη λυχνία": Το νέο βιβλίο του π. Ευ. Γκανά

π. Ευάγγελος Γκανάς, Ο λύχνος πάνω στη λυχνία: Η Εκκλησία ως εναλλακτική "πόλις", εκδόσεις Πόλις, Αθήνα 2017, ISBN: 978-960-435-546-4.

Τα κείμενα του ανά χείρας βιβλίου λαμβάνουν σοβαρά υπ’ όψιν τα λόγια του Χριστού από την επί του Όρους Ομιλία: "Ού δύναται πόλις κρυβήναι επάνω όρους κειμένη. Ουδέ καίουσιν λύχνον και τιθέασιν αυτόν υπό τον μόδιον, αλλ’ επί την λυχνίαν, και λάμπει πάσιν τοις εν τη οικία. Ούτως λαμψάτω το φως υμών έμπροσθεν των ανθρώπων, όπως ίδωσιν υμών τα καλά έργα και δοξάσωσιν τον πατέρα υμών των εν τοις ουρανοίς" (Ματθ. 5, 14-16). Ο αναγνώστης, μέσα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου, θα καταλάβει τη σημασία της αναφοράς του Χριστού στα έργα (και όχι στους λόγους ή τις πεποιθήσεις) των πιστών, αλλά και στη δοξολογία ως το κατεξοχήν έργο της χριστιανικής κοινότητας.

Ο υπότιτλος του βιβλίου είναι ενδεικτικός των προθέσεων του συγγραφέα. Συζητώντας με τη φιλοσοφία, τις θετικές επιστήμες, την πολιτική, τη λογοτεχνία, την ιστορία, τη βιοηθική, ο θεολόγος επιχειρεί να αναδείξει το πώς η Εκκλησία διαχρονικά υπήρξε, και μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει και σήμερα, όχι ως ο φτωχός υποβολέας κοινοτοπιών σ’ έναν παρδαλό δημόσιο χώρο που αρνείται να ακούσει, ούτε ως ο κυρίαρχος, ο οποίος εκφράζει έναν οιονεί ολοκληρωτικό λόγο, προς τον οποίο κανείς δεν δικαιούται να δυσπιστεί, αλλά ως μια κοινότητα μαρτυρίας, η οποία μαρτυρεί μιαν άλλη αλήθεια. Ο δημόσιος λόγος της Εκκλησίας οφείλει να συγκροτείται ως μια εναλλακτική μεγάλη αφήγηση, η αφήγηση της ιστορίας της σωτηρίας, δηλαδή των θαυμασίων του βιβλικού Θεού για τον κόσμο. Μπορεί, με άλλα λόγια, ο λόγος της να είναι ο λύχνος πάνω στη λυχνία.

π. Ευ. Γκ.

Θ. Ι. Ζιάκας, Ο ψυχιατρικός κοινοτισμός

πηγή: ΑΝΤΙΦΩΝΟ

Οι αποτελεσματικοί ψυχοθεραπευτές είναι κατά κανόνα χαρισματικά άτομα. Σπάνιες περιπτώσεις. Όμως ακόμα πιο σπάνιες είναι οι περιπτώσεις, όπου το έργο του χαρισματικού θεραπευτή υπερβαίνει το άτομό του και γίνεται Μέθοδος, Σχολή, Θεσμός.

Ο Γιάννης Τσέγκος ανήκει στην κατηγορία των δεύτερων. Εκ Σοφάδων ορμώμενος, σπούδασε ιατρική στα πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης και Αθηνών, Νευρολογία και Ψυχιατρική στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου, όπου και απέκτησε την διδακτική, κλινική και ερευνητική εμπειρία, που του επέτρεψε να κινηθεί σε όλο το πεδίο των σύγχρονων πρακτικών της ψυχοθεραπείας.

Διαγνώσας τα θεραπευτικά πλεονεκτήματα του συνδυασμού Ομαδικής Ανάλυσης και Θεραπευτικής Κοινότητας, εισήγαγε και ανέπτυξε τις πρακτικές αυτές εν Ελλάδι από το 1978 και κυρίως από το 1980 με την δημιουργία του Ανοιχτού Ψυχοθεραπευτικού Κέντρου και των εν αυτώ θεραπευτικών, εκπαιδευτικών και ερευνητικών Ινστιτούτων. Το βιβλίο του, «Ο ψυχιατρικός κοινοτισμός. Στάσεις και Αποστάσεις στο Σύγχρονο Ψυχοθεραπευτικό Γίγνεσθαι», από τις Εκδόσεις Αρμός, είναι ένα απόσταγμα μακράς θεραπευτικής, ερευνητικής και εκπαιδευτικής δραστηριότητας. Δραστηριότητα που υπήρξε εν πολλοίς καινοτόμος και δημιούργησε «ελληνική σχολή» στην ψυχοθεραπεία.

Το βιβλίο είναι συγχρόνως μια γλαφυρή κατατοπιστική εξιστόρηση των βασικών τάσεων και φάσεων στην εξέλιξη της ψυχοθεραπείας στον δυτικό κόσμο.

Η θεματολογία του

Το βιβλίο μιλά για τον «ψυχιατρικό κοινοτισμό», ως σύστημα ψυχοθεραπείας και ταξινομεί, προς διδακτική και συμβουλευτική χρήση, τις σχετικές βασικές γνώσεις. Ακολουθώντας την ιστορική οδό, παρουσιάζει το αντικείμενό του κατά την εξέλιξή του από τον 18ο αιώνα ως σήμερα.

Κατ’ αρχάς εκτίθενται τα διάφορα θεραπευτικά μοντέλα. Ακολουθεί η γεννεαλόγησή τους, μαζί με τις αναπόφευκτες περιπλανήσεις και παραπλανήσεις, ένθεν και εντεύθεν του Ατλαντικού. Κυρίαρχες είναι οι δύο αγγλοσαξωνικές σχολές του ψυχιατρικού κοινοτισμού, οι επικεντρωμένες αντίστοιχα στο κολεκτιβιστικό-δεσποτικό και στο ατομοκεντρικό-δημοκρατικόπρότυπο. Περιγράφονται οι αντιφάσεις τους, τα πλεονεκτήματα και τα ελαττώματά τους, επισημαίνονται τα προβλήματα που θέτει η πόλωσή τους, και από την ανάλυσή τους προκύπτει, ως εφικτή διέξοδος, ένα τρίτο μοντέλο: ο εμπρόσωπος κοινοτισμός. Το βιβλίο ολοκληρώνεται με την συζήτηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η εμπρόσωπη θεραπευτική κοινότητα, ως «Ενδιάμεσος Θεσμός», μεταξύ της Οικογένειας και των Μεγάλων Θεσμών.

Είναι αδύνατο φυσικά να διεξέλθω εδώ όλα τα ζητήματα που θίγει το βιβλίο. Θα περιοριστώ μόνο σε δύο απ’ αυτά. Το ένα αναφέρεται στις έννοιες και τους ορισμούς. Και το άλλο στην ακροφιλική παθολογία, από την αντιμετώπιση της οποίας εξαρτάται η θεραπευτική αποτελεσματικότητα του Ενδιάμεσου Θεσμού.

Έννοιες και ορισμοί

Το αντικείμενο της Ψυχοθεραπείας προσεγγίζεται ως απόκλιση συμπεριφοράς από τον ισχύοντα πολιτισμικό κανόνα. Και περιλαμβάνει το φάσμα των αποκλίσεων, τις οποίες η Ψυχοθεραπευτική κατόρθωσε να αποσπάσει από τις παραδοσιακές κατηγορίες της αμαρτίας και του εγκλήματος και να τις προσδιορίσει ως ψυχική ασθένεια, χρήζουσα θεραπείας.

Στη βάση αυτή και προ του διλήμματος, αν η ψυχική ασθένεια είναι αποκλειστικά ατομικό πρόβλημα, ή αντίθετα αποκλειστικά κοινωνικό, η κοινοτική ψυχοθεραπεία απαντά πως είναι και τα δύο συγχρόνως. Το πώς ακριβώς είναι ακόμη αντικείμενο πρωτόλειων προσεγγίσεων. Η Θεραπευτική Κοινότητα δεν έχει βρει ακόμη μια αυτοτελή – μη εκλεκτικιστική- θεωρητική θεμελίωση. Τα διάφορα μοντέλα της φέρουν ακόμη την προσωπική σφραγίδα των χαρισματικών εμπνευστών τους.

Η εμφάνιση της Θεραπευτικής Κοινότητας, ως ψυχιατρικής μεθόδου, συντελείται κατά τη διάρκεια της μεγάλης υποστροφής του δυτικού κόσμου από τη φιλελεύθερη ατομοκρατία του 19ου αιώνα στον ολοκληρωτικό κολεκτιβισμό του 20ου αιώνα, η οποία και βοήθησε τη μετάθεση από την «υγεία του ατόμου» στην «υγεία της κοινωνίας». Η κοινοτικο-θεραπευτική ειδικά ιδέα, που μας ενδιαφέρει εδώ, ήταν πως η «υγεία της κοινωνίας» εξαρτάται όχι από την «υγεία του ατόμου» αυτοτελώς, αλλά από την υγεία των μικρών ομάδων και την ποικιλία τους. Η μελέτη προσανατολίστηκε έτσι στη σχέση ατομικού – συλλογικού, στο πλαίσιο της εξωψυχιατρικής (φιλοσοφικής) προελεύσεως παραδοχής, ότι το συλλογικό δεν είναι «απλώς» το «άθροισμα» των μελών του, αλλά «κάτι παραπάνω», - όπως και αντιστρόφως, ότι δεν είναι κάθε ατομική «ιδιορρυθμία», σώνει και καλά, αναγώγιμη στα «χαρακτηριστικά» της ομάδας. Στην κατεύθυνση αυτή άρχισαν να μελετώνται τα Ομαδικά Δυναμικά και να ανευρίσκονται θεραπευτικά γεγονότα απροσπέλαστα από μοντέλα, βασισμένα στις συνηθισμένες προσεγγίσεις. -Τις δυαδικές (γιατρός – ασθενής) και τις ομαδικές, αλλά κολεκτιβιστικές (εξουσιαστικά δομημένες υπό την δεσποτεία της ιατρικής αυθεντίας).

Κοντολογίς: Αν η Ψυχιατρική θέλει να είναι αυτό που εννοεί η λέξη, τότε δεν πρέπει να αναζητήσει το «αντικείμενό» της στο «άτομο», ούτε στην «ομάδα», αλλά στα γινόμενα στον «χώρο» των μεταξύ τους σχέσεων. Δηλαδή, στους κώδικες που δομούν τη δράση.

Ορισμός: Θεραπευτική ή Εκπαιδευτική Κοινότητα είναι μια μέθοδος ψυχοθεραπείας και εκπαίδευσης, η οποία με σαφήνεια, υπευθυνότητα και ευελιξία, κινητοποιεί και χρησιμοποιεί το υγιές και πραγματικό τμήμα του Εγώ, τόσον των θεραπευομένων και των θεραπευτών, όσον και των σπουδαστών και εκπαιδευτών, με σκοπό και την προσωπική εξέλιξη, αλλά και την εύρυθμη λειτουργία του χώρου των σχέσεων, επιδιώκοντας να αποκομίσουν όλοι το μέγιστο σε γνώσεις και εμπειρίες, βασισμένων στο σχετίζεσθαι και την συνεχή εναλλαγή ρόλων.

Ακροφιλική παθολογία

Η Θεραπευτική Κοινότητα είναι ένας ενδιάμεσος θεσμός μεταξύ Οικογένειας και Μεγάλου θεσμού.

Οικογένεια: Σκοπός της είναι η αναπαραγωγή, η ανατροφή, και η αποκατάσταση των παιδιών. Η γλώσσα της είναι άμεση. Ως συλλογική μορφή είναι ιεραρχική, με την ιεραρχία γονιού – παιδιού απομειούμενη συν τω χρόνω σε ισότητα και εν συνεχεία αντιστρόφως αποκαθιστάμενη στο μέτρο που –αναπόφευκτα- οι γονιοί καταλήγουν ανήμπορα γερόντια. Είναι το τριεπίπεδο (παππούδες – γονείς – παιδιά) χρονοκύτταρο του βιώσιμου Μεγάλου συλλογικού: του Πολιτειακού. Η οικογένεια προσφέρει στο άτομο την πρώτη μορφή κοινωνικής δομής και ιεραρχίας. Προσφέρει την αναγκαία θαλπωρή. Οι δεσμοί της λειτουργούν σαν καταφύγιο και ψυχικό αποκούμπι. Είναι δομή χάριτος, διεπόμενη από αγάπη, ντροπή, αλλά και ενοχή.

Μεγάλος θεσμός: Απρόσωπος. Διαμεσολαβημένες σχέσεις μεταξύ τυποποιημένων αλγοριθμικά κατανεμημένων ρόλων και όχι προσώπων. Ιεραρχία, εξουσία-υποταγή. Η αμφισβήτηση της εξουσίας είναι αδύνατη, λόγω καταστατικής απουσίας διαλόγου. Ανασφάλεια. Άγχος ανόδου στην ιεραρχία. Ανταγωνισμός: ίντριγκα, υπονόμευση, διαβολή. Ισχύς – κατίσχυση. Ενδημική νόσος: ο ιδρυματισμός. Ο σκοπός του Μεγάλου θεσμού είναι διττός: α) κοινωφελής β) ιδιωφελής (επιχειρηματικός, συντεχνιακός, κλπ.) Παραδείγματα Μεγάλων Θεσμών: Κλειστές Θεραπευτικές Κοινότητες, Νοσοκομεία, Πανεπιστήμια, Κόμματα, Στρατός, Δικαστικό Σύστημα, Οικοτροφεία κλπ. Η λειτουργία τους εννοείται αδιάλειπτη.

Η Θεραπευτική Κοινότητα, ως Ενδιάμεσος θεσμός, συνιστά θεραπευτική διέξοδο, λόγω του ότι εδράζεται σε πρακτικές αντιστάθμισης α) της υποβάθμισης της οικογένειας, η οποία παράγει άτομα ανώριμα, δίχως στοιχειώδες εσωτερικό σύστημα αυτορρύθμισης των παθών, με υπανάπτυχτο σθένος και β) της υποκατάστασης των προσώπων από τους ρόλους τους στους Μεγάλους Θεσμούς, η οποία συντρίβει το πρόσωπο και το σθένος του, υποκαθιστώντας το με την ισχύ που προσπορίζει ο ρόλος.

Η εν λόγω αντιστάθμιση, είναι εφικτή, διότι η Θεραπευτική Κοινότητα λειτουργεί στο παρόν, ως κοινότητα αδιαμεσολάβητων ισότιμων σχέσεων, όπου οι θεραπευτές και οι θεραπευόμενοι, οι εκπαιδευτές και οι εκπαιδευόμενοι, εισέρχονται ως πολίτες, δηλαδή μετέχοντες κρίσεως και αρχής. Ικανοί δηλαδή να εξέρχονται από τη διάκριση ρόλων θεραπευτή / θεραπευόμενου, εκπαιδευτή / εκπαιδευόμενου, διάκριση που αναιρεί την εμπρόσωπη σχέση. Και όλα αυτά, διότι ο σκοπός της Θεραπευτικής Κοινότητας είναι ακριβώς, η δημιουργία συνθηκών ενδυνάμωσης του σθένους και ελάττωσης της ανάγκης του ατόμου για ισχύ.

Από τον σκοπό της, ως αντισταθμιστικού Ενδιάμεσου θεσμού, η Θεραπευτική Κοινότητα παλεύει σε κάθε της βήμα με την Ακροφιλική παθολογία. Η θεραπευτική αποτελεσματικότητά της απειλείται από τις αυθόρμητες τάσεις υποστροφής στα δύο νοσογόνα Άκρα: Το ντάντεμα-χάϊδεμα (Οικογένεια). Και τη δίψα για ισχύ (Απρόσωπος Θεσμός).

Η προληπτική αντιμετώπιση της Ακροφιλικής παθολογίας περιλαμβάνεται στην καταστατική σχεδίαση της Θεραπευτικής Κοινότητας: Η θέση της μέσα στην πόλη να είναι μακριά από Μεγάλους Θεσμούς. Να έχει διοικητική αυτονομία. Να είναι αυτοχρηματοδοτούμενη. Να προβλέπει: Περιοδική λειτουργία Ομάδας Όλων και Ομάδας Προσωπικού (Ευαισθησίας). Συρρίκνωση ρόλων. Εμπρόσωπες σχέσεις. Κανονισμό αρχών – κουλτούρας. Συλλογική κριτική - αλλαγή λειτουργικών κανόνων κατά τακτικά διαστήματα. Δημιουργία ταυτότητας, μέσω αλληλεπίδρασης μεταξύ κανονιστικής συνείδησης, θεσμίσεων, επεξεργασίας της εμπειρίας, καθιέρωσης εθίμων και τελετουργιών. Εκμετάλλευση κινητικότητας με ενεργοποίηση και εμπλοκή όλων, ως προς τις θεραπευτικές και εκπαιδευτικές διαδικασίες και ως προς την εναλλαγή ρόλων και υπευθυνοτήτων.

Το Ανοιχτό Ψυχοθεραπευτικό Κέντρο συνελήφθη και σχεδιάστηκε ως τέτοιος Ενδιάμεσος Θεσμός: Ως αυτοχρηματοδοτούμενος, μη κερδοσκοπικός Οργανισμός. Επιμελώς κρατημένος μακριά από κράτος και επιδοτήσεις. Και επίσης μακριά από διαπλοκές με το φαρμακολογικό κατεστημένο της αγοράς. Θεσμός ανοιχτός, μη αδιάλειπτης λειτουργίας, με ειδική δόμηση του λειτουργικού χρόνου.

Υπό την έννοια των ανωτέρω προσδιορισμών το Ανοιχτό Ψυχοθεραπευτικό Κέντρο προσφέρεται ως εναλλακτική πρόταση στις δύο κυρίαρχες (και ήδη χρεοκοπημένες) μορφές: τον ψυχιατρικό κρατισμό και την ψυχιατρική ιδιωτεία. Και ήδη προσγράφει στο ενεργητικό του αξιοσημείωτο θεραπευτικό έργο, στατιστικά ποσοτικοποιημένο και ποιοτικά διαφοροποιημένο. Αξιοσημείωτο ακόμα και στις λεγόμενες «βαριές παθήσεις», όπου η θεραπεία είναι εν γένει μακρόχρονη και οι επιδόσεις πενιχρές.

Επίλογος

Η ψυχική νόσος προσεγγίζεται ως αποκλίνουσα συμπεριφορά. – Αποκλίνουσα, εννοείται, από τα κυρίαρχα πρότυπα, στην εκάστοτε φάση εξέλιξης του νοηματοδοτικού σθένους τους. Όσο αυτά υφίστανται η ψυχική ασθένεια επιδέχεται ορισμό και η ακροφιλική παθολογία συγκεκριμένη αντιμετώπιση.

Ερωτήματα: Δεδομένου ότι η απόκλιση είναι αναγνωρίσιμη στη σχέση με τους δύο ακραίους θεσμούς. Τι γίνεται σε συνθήκες κρίσης-κατάρρευσης των ακραίων θεσμών; Εκεί όπου τα παλιά πρότυπα έχουν καταπέσει και νέα δεν έχουν ακόμη εμφανιστεί; Χάνει η ψυχική α-σθένεια το μέτρο της; Αν όμως η κατάρρευση προκληθεί από τη γενίκευση της απόκλισης, τότε τι γίνεται; Η απόκλιση καθίσταται πρότυπο και η πριν ψυχική υγεία λογίζεται πλέον ως ψυχική ασθένεια; Όπως, mutatismutandis, συμβαίνει ήδη στις ΗΠΑ και τις άλλες «αναπτυγμένες» χώρες!

Τα ερωτήματα αυτά είναι επίκαιρα, διότι η κατάρρευση του νεωτερικού προτύπου βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Ήδη διανύει το στάδιο του μεταμοντέρνου – παθητικού μηδενισμού: Ναι σε όλα μέσα στο τίποτα. Τα θεραπευτικά αποτελέσματα ακόμα και σ’ αυτές τις συνθήκες, είναι ίσως μια ενθαρρυντική ένδειξη, ότι ο ψυχιατρικός κοινοτισμός ίσως προσεγγίζει ένα οντολογικό, κατά βάθος, μέτρο της ψυχικής ασθένειας.

Θεολογία και φυσικές επιστήμες: Από την καχυποψία στη συνύπαρξη

Θεολογία και φυσικές επιστήμες: 

Από την καχυποψία στη συνύπαρξη[1]

Του Γ. Μ. Βαρδαβά

Μετά από ένα μεγάλο διάστημα αντιπαράθεσης και αμοιβαίας καχυποψίας η σχέση φυσικών επιστημών και ορθόδοξης θεολογίας έχει περάσει στη φάση του διαλόγου και των διακριτών ρόλων. Συνέδρια, ημερίδες και άλλες εκδηλώσεις έχουν ενισχύσει το διάλογο των δυο πλευρών.

Είναι σαφές ότι η επιστημονική γλώσσα και ορολογία διαφοροποιείται από την αντίστοιχη θεολογική. Ο επιστημονικός λόγος ερείδεται επί της εμπειρικής επαλήθευσης (παρατήρηση, πείραμα, μαθηματικός λογισμός κλπ)· είναι με ένα λόγο θετική γνώση.

Η θεολογική γλώσσα από την άλλη πλευρά είναι γλώσσα αποφατική και εικονολογική. Αποφατική γλώσσα δεν σημαίνει σε καμιά περίπτωση αρνητική γλώσσα. Δεν προσδιορίζει απλά η αποφατική γλώσσα το «τι δεν είναι». Αντίθετα σημαίνει ότι η αλήθεια δεν εξαντλείται σε μια απλή λεκτική διατύπωση. Η εικονολογική γλώσσα δίνει νόημα και έμφαση στην υπαρξιακή προοπτική. Συνεπώς τη γλώσσα της Βίβλου δεν θα πρέπει να την αντιμετωπίζουμε ούτε κατά γράμμα αλλά ούτε και στο πλαίσιο του «μύθου». Σ’ αυτή τη βάση έχουν ιδιαίτερη σημασία τα λόγια του John Gray: «Μια ζωή χωρίς μύθο αποτελεί η ίδια υλικό μύθου»[2].

Για να κατανοήσουμε το πνεύμα της ορθόδοξης θεολογίας θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τη διαλεκτική κτιστού-ακτίστου. Ο κόσμος κατά την ορθόδοξη θεολογία έχει αρχή: το Θεό. Είναι πολύ σημαντική εδώ η διαφοροποίηση Θεού και κόσμου σε σχέση με προγενέστερες παραδόσεις που έκαναν λόγο για αιώνια ανακύκληση ή αυτονομία του σύμπαντος.

Φυσικά, όπως ήδη τονίσαμε, οι ρόλοι είναι διακριτοί και δεν θα πρέπει σε καμιά περίπτωση να συγχέουμε την επιστημονική γλώσσα και ορολογία με την αντίστοιχη θεολογική. Μόλις που χρειάζεται στο σημείο αυτό να αναφερθεί ότι πάμπολλες έριδες του παρελθόντος οφείλονται στις θεολογικές προϋποθέσεις της δυτικής θεολογίας (νομιναλισμός, νοησιαρχία, σύγχυση μεταξύ δόγματος και επιστημονικής γνώσης κλπ). Κατά συνέπεια δεν αφορούν την ορθόδοξη θεολογία. Αλλά και σύγχρονες εκφάνσεις ενός ακραιφνούς προτεσταντικού φονταμενταλισμού στην Αμερική (δημιουργισμός κλπ) δεν αφορούν την ορθόδοξη θεολογία που «δεν συμμετείχε ενεργά στο γίγνεσθαι της νέας επιστήμης, η οποία γεννήθηκε στην Ευρώπη από τον 16ο έως τον 18ο αιώνα», σύμφωνα με τον Ευθύμιο Νικολαΐδη, διευθυντή Ερευνών του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του ΕΙΕ[3].

Ο ίδιος ερευνητής τονίζει ότι: «η διδασκαλία της νέας ευρωπαϊκής επιστήμης (όπως η νευτώνεια φυσική) στις Ορθόδοξες κοινότητες έγινε από Ορθόδοξους κληρικούς όπως ο Ευγένιος Βούλγαρις ή ο Νικηφόρος Θεοτόκης. Η σύγκρουση σχετικά με τις επιστήμες στον Ορθόδοξο κόσμο του 18ου αιώνα δεν ήταν μεταξύ Εκκλησίας και επιστημόνων, αλλά μεταξύ διαφορετικών ρευμάτων μέσα στην Εκκλησία[4]».

Η νεωτερικότητα σε μεγάλο βαθμό προέβαλε το αίτημα της απομάγευσης του κόσμου και ταυτόχρονα την πίστη στην πρόοδο. Ωστόσο τα συγκεκριμένα προτάγματα είχαν χριστιανικές ρίζες, όπως έδειξε ο σπουδαίος άγγλος στοχαστής John Gray:

Οι σύγχρονοι φιλόσοφοι καυχώνται ότι είναι αδαείς όσον αφορά τη θεολογία. Εξαιτίας αυτού σπάνια κατανοείται η χριστιανική προέλευση του κοσμικού ανθρωπισμού.
Εντούτοις, αυτή ήταν απολύτως σαφής στους ιδρυτές της. Στις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα οι Γάλλοι θετικιστές Ανρι ντε Σεν-Σιμόν και Ογκίστ Κοντ επινόησαν την Θρησκεία της Ανθρωπότητας, το όραμα ενός οικουμενικού πολιτισμού βασισμένου στην επιστήμη, που είναι το πρότυπο για τις πολιτικές θρησκείες τους εικοστού αιώνα. Μέσω του αντίκτυπου τους στον Τζον Στιούαρτ Μιλ κατέστησαν τον φιλελευθερισμό το κοσμικό φρόνημα που είναι σήμερα. Μέσω της βαθιάς επίδρασης που άσκησαν στον Καρλ Μάρξ συνέβαλαν στη διαμόρφωση του «επιστημονικού σοσιαλισμού». Κατά ειρωνικό τρόπο, ενώ ο Σεν- Σιμόν και ο Κοντ άσκησαν δριμεία κριτική στην οικονομική αρχή του laissez- faire, συνάμα ενέπνευσαν την λατρεία του ύστερου εικοστού αιώνα για την παγκόσμια ελεύθερη αγορά(…)
(…)Ο ανθρωπισμός δεν είναι επιστήμη αλλά θρησκεία – η μεταχριστιανική πίστη ότι οι άνθρωποι μπορούν να δημιουργήσουν ένα κόσμο καλύτερο από κάθε άλλον στον οποίον έχουν ζήσει μέχρι στιγμής. Στην προχριστιανική Ευρώπη θεωρούνταν δεδομένο ότι το μέλλον θα έμοιαζε με το παρελθόν. Η γνώση μπορεί να αυξανόταν και οι εφευρέσεις να πλήθαιναν, η ηθική όμως θα παρέμενε εν πολλοίς η ιδία. Η ιστορία ήταν μια σειρά κύκλων δίχως συνολικό νόημα.
Ενάντια σε αυτήν την παγανιστική άποψη, οι χριστιανοί κατανοούσαν την ιστορία ως μια αφήγηση αμαρτίας και λύτρωσης. Ο ανθρωπισμός είναι ο μετασχηματισμός αυτού του χριστιανικού δόγματος της σωτηρίας σε ένα πρόγραμμα οικουμενικής ανθρώπινης χειραφέτησης. Η ιδέα της προόδου είναι η κοσμική εκδοχή της χριστιανικής πίστης στη Θεία Πρόνοια. Για αυτό το λόγο η πρόοδος ήταν άγνωστη στους αρχαίους παγανιστές.
Η πίστη στην πρόοδο έχει και άλλη προέλευση. Στην επιστήμη, η αύξηση της γνώσης είναι σωρευτική. Όμως η ανθρώπινη ζωή στο σύνολο της δεν είναι μια σωρευτική δραστηριότητα· ό,τι κερδίζεται σε μια γενιά μπορεί να χαθεί στην επόμενη. Στην επιστήμη, η γνώση είναι ένα αμιγές αγαθό· στην ηθική και στην πολιτική, η γνώση είναι εξίσου καλή και κακή. Η επιστήμη αυξάνει την ανθρώπινη δύναμη- και μεγεθύνει τα ψεγάδια της ανθρώπινης φύσης. Μας δίνει τη δυνατότητα να ζούμε περισσότερο και να έχουμε ανώτερο βιοτικό επίπεδο απ’ ό,τι στο παρελθόν.
Η έννοια της προόδου βασίζεται στην πεποίθηση ότι η αύξηση της γνώσης και η προαγωγή του είδους συμβαδίζουν- αν όχι τώρα, τότε στο απώτερο μέλλον. Ο βιβλικός μύθος της Πτώσης του Ανθρώπου εμπεριέχει την απαγορευμένη αλήθεια. Η γνώση δεν μας απελευθερώνει. Μας αφήνει όπως ήμασταν ανέκαθεν, θύματα κάθε είδους μωρίας(…)[5]

Στη σύγχρονη περίοδο στοχαστές του ύψους του Charles Taylor θα πιστοποιήσουν τη σημασία της ενδεχομενικότητας στο φυσικό γίγνεσθαι και θα αποκλείσουν την απόλυτη εμμένεια. Φιλοσοφικά λοιπόν ο απολύτου χαρακτήρας θετικισμός υποχωρεί. Ας δούμε τον τρόπο που το διατυπώνει ο Taylor:

(…)Ἡ αἴσθηση ὅτι ἔχουμε φθάσει στὴν ὡριμότητα παραμερίζοντας τὴν πίστη μπορεῖ νὰ ἐκφραστεῖ στὸ ἐπίπεδο τοῦ ἀποδεσμευμένου λόγου καὶ τῆς ἀνάγκης νὰ ἀποδεχτοῦμε τὰ πορίσματα τῆς ἐπιστήμης, ὅποια καὶ ἄν εἶναι αὐτά. […] Μπορεῖ ὅμως νὰ ὑπάρξει συνάμα ἡ αἴσθηση ὅτι ἡ ἐνηλικίωση πάνω ἀπὸ ὅλα σημαίνει τὸ νὰ εἶναι ἱκανὸς κανεὶς νὰ ἀντιμετωπίσει τὴν ἀπώλεια τοῦ νοήματος τῶν πραγμάτων, τὸ νὰ εἶναι ἕτοιμος νὰ βρεῖ ἤ νὰ προβάλει νόημα ἔναντι ἑνὸς σύμπαντος ποὺ τὸ ἴδιο εἶναι ἄλογο. Ἐδῶ οἱ ἀρετὲς ἐνδέχεται νὰ μὴν εἶναι (ἤ νὰ μὴν εἶναι μόνο) ἐκεῖνες τοῦ ἀποδεσμευμένου λόγου καὶ τῆς ἐπιστημονικῆς ὑπευθυνότητας. Μάλιστα, ἡ αἴσθηση μπορεῖ νὰ εἶναι ὅτι στὴν ἀναζήτηση νοήματος πρέπει νὰ ἀποφεύγουμε τὴν ὑπερβολικὰ ἁπλὴ ἐμπιστοσύνη στὴν ἐπιστήμη. Ἡ βασικὴ ἀρετὴ ποὺ τονίζεται ἐδῶ εἶναι τὸ εὐφάνταστο θάρρος νὰ ἀντιμετωπίσουμε τὸ κενὸ καὶ ἡ ἐνεργοποίηση μας ἀπὸ αὐτὸ γιὰ τὴν δημιουργία νοήματος. (…)[6]

Πέραν όμως από τις καθαρά φιλοσοφικές προσεγγίσεις η άμβλυνση της απόλυτης εμμένειας καταφαίνεται και από τα πορίσματα της σύγχρονης φυσικής (θεωρία της σχετικότητας, αρχή απροσδιοριστίας, εντροπία κλπ). Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο γνωστός φυσικός Paul Davies:

Η επιστήμη, μέσω της κβαντικής μηχανικής, έχει σχεδόν διαψεύσει τον ισχυρισμό ότι «κάθε συμβάν έχει μια αιτία». (…) Η συμπεριφορά των υποατομικών σωματιδίων είναι γενικά απρόβλεπτη. Δεν γίνεται να είστε σίγουροι τι πρόκειται να κάνει ένα σωματίδιο από τη μια στιγμή στην άλλη[7].

Αλλού o Davies αναφέρει: «Το κβαντικό κύμα είναι κύμα πιθανότητας. Μας λέει που αναμένεται να βρεθεί το σωματίδιο και τι πιθανότητα υπάρχει να έχει την τάδε ιδιότητα(…)Οπότε το κύμα εμπεριέχει την εγγενή αβεβαιότητα και το απρόβλεπτο του κβαντικού παράγοντα»[8].

Από τα παραπάνω τηλεγραφικά εκτεθέντα γίνεται νομίζω σαφές ότι υπάρχουν πολλά περιθώρια διαλόγου μεταξύ φυσικών επιστημών και ορθόδοξης θεολογίας. Στη ρευστή, γεμάτη προκλήσεις εποχή μας είναι οπωσδήποτε χρήσιμος ο διάλογος, θεμιτή η διαφωνία, δυνατή η ενδεχόμενη σύνθεση σε κάποια θέματα. Αυτό προϋποθέτει βέβαια καλή προαίρεση εκατέρωθεν χωρίς τις αντιπαραθέσεις και τους φονταμενταλισμούς του παρελθόντος. Έχει περάσει ανεπιστρεπτί η εποχή της καχυποψίας, γεγονός ιδιαίτερα θετικό.

Ως μια μικρή συμβολή στον εν λόγω διάλογο θα εξετάσουμε τη σχέση επιστημονικής γνώσης και αποφατικής γνωσιολογίας. Όπως υποστηρίζει ο αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Γ. Π. Παύλος:

Η θετική επιστημονική γνώση, μας θέτει ενώπιον μερικών πολύ κρίσιμων και αποφασιστικών επιτευγμάτων της ανθρώπινης νόησης. Πρώτα πρώτα, κατά μια κύρια εκδοχή της κβαντικής κοσμολογίας, το φυσικό σύμπαν στην ολότητα του (χώρος, χρόνος, υλικές μορφές ύπαρξης) έρχεται στο είναι από το απόλυτο τίποτε ή το απόλυτο μηδέν (κβαντικό κενό) και αρχίζει να υπάρχει, ενώ «πριν» δεν υπήρχε απολύτως τίποτε, αν το κβαντικό κενό το εκλαμβάνουμε ως την απουσία κάθε μορφής ύπαρξης. Ακόμη και αυτό το «πριν» ορίζεται εκ των υστέρων και δεν υφίσταται ή κατανοείται από μόνο του παρά μόνο στα όρια του υπαρκτού κόσμου. Όμοια ο φυσικός χώρος αρχίζει να υπάρχει όχι μέσα σε έναν προϋπάρχοντα άδειο φυσικό χώρο, αλλά ως μια εκδήλωση των βαθύτερων δυναμικών μορφοποιητικών λειτουργιών του φυσικού σύμπαντος. Αποτελεί ουσιαστική πρόοδο της επιστήμης ότι τα σύγχρονα μαθηματικά μας δίδουν τη δυνατότητα να ορίζουμε τον χώρο και τον χρόνο στα όρια του ιστορικού φυσικού κόσμου, χωρίς να απαιτείται η υπόθεση ενός προαιώνιου απόλυτου χώρου ή χρόνου μέσα στους οποίους εντάσσεται το κοσμικό γίγνεσθαι. (…)
Ο ισχυρισμός της κβαντικής κοσμολογίας περί εμφάνισης του κόσμου από το απόλυτο μηδέν αποτελεί οριακή πρόταση. Διότι κάθε επιστημονική ερμηνεία προϋποθέτει μια προηγούμενη κατάσταση, πράγμα αδύνατο για την περίπτωση του απόλυτου μηδενός ή του απόλυτου τίποτα, αν αυτό εννοηθεί κυριολεκτικά. Κατά βάθος το προϊστορικό απόλυτο μηδέν, δεν ορίζεται επιστημονικά. Αυτό είναι οριακή έννοια κατανοούμενη αφαιρετικά, ως η απουσία κάθε κοσμικής-κτιστής μορφής ύπαρξης.
Η ίδια αυτή οντολογική πιθανοκρατία είναι συνυφασμένη με μια ανοικτή οντολογία, σύμφωνα με την οποία το φυσικό σύμπαν αποτελεί μια ιστορική λειτουργία που το εμπλουτίζει με νέα οντολογία αφού η σύγχρονη φυσική καταργεί τον αυτονομημένο αναγωγισμό.[9] (…)

Από τα παραπάνω, νομίζω, γίνεται σαφής η ελλειπτικότητα ενός ακραιφνούς ρασιοναλιστικού θετικισμού και μάλιστα με πρόσημο απόλυτης οντολογικής αρχής. Η αναζήτηση νοήματος από τη μια και η οντολογική αλήθεια από την άλλη εκβάλλουν σε ένα άδηλο μέλλον. Συνεπώς σε επίπεδο φιλοσοφικής οντολογίας η καθολικότητα της αλήθειας δεν εξαρτάται από απλές λεκτικές διαπιστώσεις. Και εδώ είναι το σημείο που η συμβολή του αποφατικού τρόπου σκέψης είναι ιδιαίτερα σημαντική σε δυο επίπεδα: α) στο επίπεδο της συνάντησης με την ετερότητα και της συνειδητοποίησης ότι οντολογικά δεν μπορούμε να κάνουμε λόγο για απόλυτη εμμένεια, β) στη σημασία της ενδεχομενικότητας στο φυσικό γίγνεσθαι και στη διαμόρφωση μιας πολυπρισματικής μετά-γνωσιολογίας. Ίσως χρειάζεται να θυμηθούμε στο σημείο αυτό τη γνωστή ρήση του T. Adorno: «Η γνώση δεν έχει φως άλλο από εκείνο που φωτίζει τον κόσμο μέσα από τη λύτρωση»[10].

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Εισήγηση στο 1ο συνέδριο του Συλλόγου Φυσικών Κρήτης με τίτλο «Φυσικής Δρώμενα», Ηράκλειο Κρήτης, Σάββατο 1 Απριλίου 2017.

2. Παρατίθεται στο βιβλίο των Z. Bauman, Carlo Bordoni, Η νεωτερικότητα σε κρίση, εκδ. Ύψιλον/βιβλία, Αθήνα 2016, σελ.40.

3. Βλ. τη συνέντευξη του Ευθυμίου Νικολαΐδη στη Λίνα Κονομάρα στην ιστοσελίδα του περιοδικού «ο αναγνώστης» με τίτλο: «Σύγχρονη Επιστήμη και Ορθόδοξη Παράδοση. Μια άβολη σχέση;», http://www.oanagnostis.gr (ημερομηνία πρόσβασης 11/3/2017)

4. Βλ. ό.π.

5. John Gray, Αχυρένια σκυλιά, εκδόσεις Οκτώ, Αθήνα 2008, σελ. 15-16.

6. Charles Taylor, Μια κοσμική εποχή, εκδόσεις Ίνδικτος, Αθήνα 2015, σελ. 885.

7. Paul Davies, Θεός και μοντέρνα φυσική, β’ έκδοση, εκδόσεις Κάτοπτρο, Αθήνα 2009, σελ. 67.

8. Paul Davies, ό.π., σελ. 176-177.

9. Γ. Π. Παύλος, Νόστος ασύμμετρος προσώπου, τόμος Α’, εκδόσεις Δόμος, Αθήνα 1994, σελ.92-93.

10. T.W.Adorno, Minima moralia, Frankfurt 1951, σελ 480 (Το παραθέτει ο Γ. Χάμπερμας στο βιβλίο Το μέλλον της ανθρώπινης φύσης: Πίστη και γνώση, εκδόσεις Scripta, Αθήνα 2004, σελ. 184). Ο Χορκχάϊμερ είπε για τον Αντόρνο και την Κριτική Θεωρία: «Γνωρίζει πως δεν υπάρχει Θεός, κι ωστόσο πιστεύει σ’ αυτόν» (βλ. Γ. Χάμπερμας, αυτόθι).

[πηγή]

π. Ευάγγελος Γκανάς, Νίκος Ξυδάκης: Χριστιανική παράδοση και νεοελληνικός πολιτισμός

πηγή: ΑΝΤΙΦΩΝΟ
&
https://www.youtube.com/watch?v=3utbK0jEWso

Παναγιώτης Ασημακόπουλος, 2017 π.Χ. και η οσία Μαρία η Αιγυπτία

Πηγή: Εκπαιδευτικές και θεολογικές αταξίες

Καμαρώνουμε συχνά οι Χριστιανοί για την οσία Μαρία την Αιγυπτία. Και δικαίως. Και η Εκκλησία μας την προβάλει ως απαράμιλλο παράδειγμα μετάνοιας και την 1η Απριλίου (ημέρα μνήμης της) και την Ε΄ Κυριακή των Νηστειών της Μεγάλης Σαρακοστής. Με ύμνους και ακολουθίες τιμάμε το ιερό της πρόσωπο.

«Εθαυματούργησε Χριστέ, του Σταυρού σου η δύναμις, ότι και η πρώην Πόρνη ασκητικόν αγώνα ηγωνίσατο», αναφέρει το δοξαστικό του εσπερινού της Ε΄ Κυριακής των Νηστειών. Συμφωνούμε. Σίγουρα; Μια λεξούλα εκεί, ασήμαντη και μικρή, χαλάει συχνά το καλά δομημένο κοσμοσύστημά μας. «Πρώην». Γιατί είναι απαραίτητο να είναι πρώην; Μα για να ζήσει στη μετά Χριστόν εποχή.

Ίσως, για αυτό το λόγο προβάλουμε το πρότυπο της οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας ως παράδειγμα μετάνοιας. Όσο όμως κι αν μάς ενθουσιάζει η μεταστροφή της, δύσκολα θα δεχθούμε την πιθανότητα να γνωρίσουμε και να εγκρίνουμε σύγχρονες οσίες Μαρίες. Φτάνει μία, η οποία μάλιστα δεν μας ενοχλεί και ιδιαίτερα στην καθημερινή μας ζωή με τα πράγματά μας σωστά τοποθετημένα. Καλά είμαστε στο 2017 π.Χ. Εάν θέλουμε να μπούμε στη μετά Χριστόν εποχή, είναι ανάγκη να γίνουμε «πρώην». Και είναι βαρύς αυτός ο σταυρός, Κύριε…

Όλοι μας έχουμε ανάγκη την ψυχολογική ετικέτα του κοινωνικά αποδεκτού επιθετικού προσδιορισμού: Καλός, τίμιος, ηθικός, φιλάνθρωπος. Και θέλουμε να φωτίζουμε την ετικέτα μας, σκοτεινιάζοντας τους άλλους: Κακός, αμαρτωλός, κατώτερος. Και ζούμε τάχατες και στην κοινωνία. Κι είναι κι αυτή η Εκκλησία του Χριστού που έχει αλλεργία στους πάσης φύσεως διχαστικούς –ισμούς. «Ίνα πάντες έν ώσιν….».

Υπάρχουν βέβαια και καμιά χούφτα μισότρελοι που επιμένουν να ζουν μετά Χριστόν. Αυτοπυρπολούνται με την αγάπη του Θεού και νομίζουν οι κακόμοιροι ότι φωτίζουν τον κόσμο. Καλά δεν βλέπουν ότι οι περισσότεροι τρέχουμε να κρυφτούμε στα προχριστιανικά μας λαγούμια, κουβαλώντας ως κουβέρτες τις ιδεολογίες μας και ως γαλέτες τα ψίχουλα της μικροψυχίας μας;

Θα γίνω εγώ «πρώην» για να ζήσει ο άλλος; Νομίζεις ότι έχω καμιά όρεξη να χαθώ μέσα στην αγάπη μου για τον άλλο; Για τον οποιονδήποτε άλλο; Δεν θα κουβαλώ τα αγκαθάκια μου για να βελτιώσω το έργο σου, Χριστέ μου; Δεν πρέπει να φανώ ότι είμαι οικονομικά, φυλετικά, κοινωνικά και πολιτισμικά ανώτερος από τον άλλο; Όταν σου λέω μετά γονυκλισίας «της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλας, Ζωοδότα», νομίζεις ότι σοβαρολογώ;

«Εν σοί Μήτερ ακριβώς διεσώθη το κατ’ εικόνα». Και ποια είσαι εσύ, μήτερ; Μια πρώην πόρνη. Γι’ αυτό, δεν πρόκειται ποτέ να χαριστεί το μήνυμα του Ευαγγελίου σε φασισμούς, ολοκληρωτισμούς και κοσμικές ιδεολογίες. Και δεν θα χαριστεί ούτε ως κονκάρδα στο πέτο τους, ούτε θα το ήθελαν ως φλέγουσα και φλεγόμενη αγάπη. Γιατί στο πρόσωπο των πρώην μετά Χριστόν περιθωριακών διεσώθη το κατ’ εικόνα. Ακριβώς: Και με ακρίβεια και ακριβά….

http://theologosnaf.blogspot.gr/2017/04/2017.html