Τεχνοκρατία εις βάρος της ανθρωπιστικής παιδείας

[Με αφορμή αυτή την είδηση]

Μειώνεται λοιπόν κατά 1 ώρα το μάθημα των "Αρχαίων Ελληνικών" στην Α' Λυκείου προκειμένου να εισαχθεί το τεχνοκρατικό μάθημα "Οικονομικά". Φρίξον ήλιε! Αφού καταργήθηκαν τελείως οι κοινωνικές επιστήμες, τα καλλιτεχνικά και το πρότζεκτ από το λύκειο σειρά έχουν οι κλασσικές σπουδές και η ανθρωπιστική παιδεία! Τέτοια απανθρωπιά! Τέτοια παρακμή! Δεν είναι ώρα να μιλήσω για την κατά Nuccio Ordine "χρησιμότητα του αχρήστου". Η ανθρωπιστική παιδεία δέχεται πολλαπλά χτυπήματα! Όσοι γνωρίζουν την αξία της είναι πλέον η ώρα να την υπερασπιστούν, ο καθένας από το μετερίζι του.  No Pasaran!

Απείρανθος, 24 Ιουλίου 2025

Γ.Μ.Β.

Αύρα λεπτή

Παραμονή κι ανήμερα

του προφήτου Ηλιού

την ακούω

κάτω από το Φανάρι

άρρητη κι ασύμμετρη

απλή κι απτή συνάμα

και δεν την χορταίνω.

Απείρανθος, 19 Ιουλίου 2025

Γ.Μ.Β.

Μνήμη του προφήτου Ηλιού

Παραμονή της μνήμης του προφήτου Ηλιού

Αυθόρμητα κι αβίαστα

μου έρχεται στο νου μια σκέψη:

Ένας είναι ο Λάγιος!

Ο τρισμέγιστος Ηλίας Λάγιος!

Dixi id.-

Απείρανθος, 19 Ιουλίου 2025

Γ.Μ.Β.

Γ. Κοντογιώργης, Ο Ελληνισμός στον κόσμο, στο παρελθόν και το σήμερα (Ηράκλειο, 10 Ιουλίου 2025)

 Πηγή: https://www.youtube.com/watch?v=gFlwH-YBKl8&t=158s

& 

https://contogeorgis.gr/o-ellinismos-ston-kosmo-sto-parelthon-kai-to-simera-g-kontogiorgis-irakleio-2025/

Πέτρος Π. Θεοδωρίδης, [Η εξατομίκευση σήμερα]

 

φωτογραφία: Λουκάς Βασιλικός / https://lukasvasilikos.com/

H εξατομίκευση που ζούμε σήμερα έχει βαθιές ρίζες, που ξεκινούν και από το τρεχούμενο νερό μέσα στο σπίτι. Όταν πήγαινες στη δημόσια κρήνη για νερό, αυτός ο τόπος γινόταν αναγκαστικά ένας δημόσιος χώρος, όπου συναντιόμασταν όλοι. Ακόμα και τα άγρια ζώα στη Σαβάνα μοιράζονται δημόσιους τόπους για να πιούν νερό — εκεί όπου συνυπάρχουν, με όλους τους κινδύνους που αυτό κρύβει. Όμως όταν το νερό έρχεται απευθείας μέσα στο σπίτι, δημιουργείται η αίσθηση της ιδιωτικότητας. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με το τηλέφωνο. Θυμάμαι παλιά, πριν ακόμα έχουμε κινητά, το τηλέφωνο ήταν πάντα στο περίπτερο ή στο ψιλικατζίδικο — άλλος ένας δημόσιος χώρος, μια φωλιά όπου μαζευόντουσαν όλοι. Σήμερα όμως το κινητό τηλέφωνο μας απομονώνει…Μας δίνει την ψευδαίσθηση ότι έχουμε τον κόσμο ολόκληρο στην τσέπη μας, ότι είμαστε αυτάρκεις. Κρατάμε μέσα στο smartphone μας όχι μόνο τους φίλους μας, αλλά και τις σκέψεις μας, σχεδόν την ψυχή μας, εκτεθειμένη και “επίπεδη” στην οθόνη. Αυτό μας κάνει τελικά πιο επιφανειακούς, πιο συμβατούς, πιο ίδιους. Γινόμαστε μια μαζική παρέα «εξατομικευμένων» ανθρώπων που μοιάζουν παράξενα όμοιοι. Δεν είναι λοιπόν σωστό να σκεφτόμαστε ότι αυτή η σύγχρονη εξατομίκευση είναι αντίθετη με την ομοιομορφία που φέρνει ο ολοκληρωτισμός. Αντίθετα, σήμερα η εξατομίκευση είναι η βάση ενός καινούργιου είδους ολοκληρωτισμού, όπου το παρελθόν σβήνεται και το μέλλον γεμίζει φόβο. Η «διαφορά» που μας αφήνουν να πιστεύουμε πως υπάρχει, είναι μόνο μια ψευδαίσθηση διαφοράς στην κατανάλωση. Μπορεί να διαφέρεις στα ρούχα ή τις απόψεις, αρκεί να καταναλώνεις. Αν δεν μπορείς — αν είσαι πρόσφυγας, άνεργος, μετανάστης ή κοινωνικά αποκλεισμένος — τότε χάνεις, λίγο ή πολύ, την ανθρώπινη ιδιότητα. Το πιο σημαντικό σήμερα είναι να θυμόμαστε ότι πίσω από τις επιφανειακές μας διαφορές — ύψος, βάρος, χρώμα, φύλο, εθνικότητα — είμαστε όλοι μαζί ευάλωτοι, αδύναμοι και θνητοί. Αυτό είναι που τελικά μας ενώνει. Παρατηρώ επίσης μια σημαντική αλλαγή ανάμεσα στον παλιότερο και το σημερινό καπιταλισμό. Ο πρώτος δημιουργούσε ανάγκες στον υλικό κόσμο, ενώ ο σημερινός καλλιεργεί επιθυμίες πιο άυλες, επικοινωνιακές — μια συνεχή επιδίωξη για περισσότερη σύνδεση και επικοινωνία, που όμως συχνά μας απομονώνει περισσότερο. Έτσι η εποχή μας είναι μια εποχή όπου η τεχνολογία και η οικονομία παράγουν μια εξατομίκευση που δεν οδηγεί σε ελευθερία ή αυθεντικότητα, αλλά πολλές φορές σε μια μονότονη ομοιομορφία μέσα στην απομόνωση.

Πέτρος Π. Θεοδωρίδης

https://vardavas.wordpress.com/2025/07/17/p-theod-exat/

Πέτρος Π. Θεοδωρίδης, [Ζούμε σε έναν κόσμο έκκεντρο]

φωτογραφία: Λουκάς Βασιλικός / https://lukasvasilikos.com/

Ζούμε σε έναν κόσμο έκκεντρο όπου όλοι αισθανόμαστε λίγο ή πολύ να κινούμαστε στα όρια. Τα βήματα που κάνουμε είναι διστακτικά και φοβισμένα καθώς προσπαθούμε να κατανοήσουμε έναν αόρατο ρευστό φόβο. Η γραφή, σε αυτή τη διαδικασία, δεν είναι απλά εργαλείο για να περιγράψουμε τον κόσμο· είναι και ένας τρόπος να τον «ράψουμε» ξανά, να κολλήσουμε τα κομμάτια της ταυτότητάς μας. Σε έναν κόσμο που έχει θρυμματιστεί τα τελευταία τριάντα πέντε χρόνια ψάχνουμε συνεχώς αυτή την αίσθηση ολότητας. Η εποχή μας ξεκίνησε για την γενιά μου, τον περασμένο αιώνα, μέσα από παρατεταμένη σιωπή και έλλειψη πληροφοριών. Υπήρχε το μυστήριο, έπρεπε να αναζητήσουμε με κόπο την αλήθεια μας και κάθε ψήγμα γνώσης ήταν πολύτιμο – μέρος της προσωπικής και συλλογικής μας ταυτότητας. Σήμερα βουλιάζουμε σε έναν ωκεανό υπερπληροφόρησης όπου οι γνώσεις μας γλιστρούν μέσα από τα χέρια μας σαν νερό. Ο κόσμος καταποντίζεται στη λάσπη της υπερβολικής επικοινωνίας, που κρύβει και διαστρεβλώνει την αλήθεια. Σκεφτείτε το smartphone, αυτό το «μεταβατικό αντικείμενο», κατά Winnicott, του σήμερα. Ακριβώς όπως το κουρελάκι ή το αρκουδάκι που κρατάει ένα παιδί για να αισθανθεί ασφάλεια, το κινητό μας δίνει την ψευδαίσθηση ότι ελέγχουμε έναν απειλητικό και ανεξέλεγκτο κόσμο. Ένας κόσμος που όλο και περισσότερο γίνεται εικονικός. Η καθημερινότητά μας βουλιάζει στον παροντισμό που μας πνίγει. Ζούμε σε έναν χρόνο συμπυκνωμένο, όπου το παρελθόν σβήνει γρήγορα και το μέλλον μοιάζει ανυπόστατο, χαμένο σε μια συνεχή ανακύκλωση της αμνησίας.Όλα γίνονται στιγμιαία, πρόχειρα, αναλώσιμα, μέσα σε μια κοινωνία «μιας χρήσης», όπου οι εικόνες μετατρέπονται σε εμπορεύματα και κάθε στιγμή ευθυγραμμίζεται με την κυκλοφορία του κεφαλαίου. Ταυτόχρονα, τα όρια του δημόσιου και ιδιωτικού χώρου διαλύονται. Στη νέα ρευστή πραγματικότητα, η προσωπική ζωή γίνεται θέαμα, εκτίθεται ως προϊόν προς πώληση οδηγώντας σε έναν κόσμο όπου το μύχιο γίνεται δημόσιο σε μια εμπορευματοποιημένη έκθεση του εαυτού. Η έννοια της κοινότητας εξασθενει και εξαφανίζεται ενώ η αυτοπραγμάτωση ως επιτακτική ανάγκη κυριαρχεί. Ζούμε σε μια εποχή που η ταυτότητα είναι εμπορικό προϊόν, όπου το σώμα γίνεται εργαλείο για να αποδείξουμε την πρωτοτυπία και την επιτυχία μας.

Το «να είσαι ο εαυτός σου» έχει μετατραπεί σε εντολή· δεν αρκεί απλά να υπάρχεις, πρέπει να ξεχωρίζεις, να γίνεσαι «επιχειρηματίας του εαυτού σου», απολαμβάνοντας συνεχώς, κυρίως μέσω κατανάλωσης. Ακόμη και το τατουάζ δεν είναι απλά διακόσμηση, αλλά σύμβολο μιας εποχής, που εγκλωβίζει την επιθυμία στο σώμα προσπαθώντας να δώσει σταθερότητα και νόημα σε έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει και φθείρεται.

Αυτή η οριακότητα και αβεβαιότητα γίνεται ακόμη πιο οδυνηρή μπροστά στα τραύματα του πολέμου, όπως στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο ή στη γενοκτονία στη Γάζα. Η εμπειρία του αποκλεισμού, της ξενοποίησης, της απώλειας δεν περιγράφεται εύκολα, όπως και το ίδιο το τραύμα· δεν πρόκειται μόνο για ένα ρήγμα στο σώμα, αλλά για κάτι που διαπερνά την ψυχή, διαλύει τη συνέχεια της ύπαρξης. Ζούμε σε έναν κόσμο που κατακερματίζεται συνεχώς, όπου η αίσθηση του «μαζί» χάνεται και η μοναξιά, ο φόβος και η ανάγκη για ένταξη γίνονται κυρίαρχες μορφές ζωής. Κι όμως, μέσα σε όλο αυτό το χάος, η αναζήτηση ενός κοινού νοήματος, μιας συνοχής, παραμένει πιο απαραίτητη από ποτέ.

Πέτρος Π. Θεοδωρίδης

https://vardavas.wordpress.com/2025/07/16/petros-p-throd-ekk/

Athens Computer Underground - Destroyt

https://www.youtube.com/watch?v=yHZNuVQmzLE

Athens Computer Underground - Destroyt

https://athenscomputerunderground.bandcamp.com/album/the-crying-came

Η συνέντευξη του Γιώργου Κοντογιώργη στον δημοσιογράφο Γιώργο Σαχίνη (ΚΡΗΤΗ TV, 11/7/2025)

https://www.youtube.com/watch?v=dropSoavcLo

Συνέντευξη του Ομότιμου Καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης Γιώργου Κοντογιώργη στον δημοσιογράφο Γιώργο Σαχίνη (ΚΡΗΤΗ TV, 11/7/2025)

Ανθολόγιον 345: Αλέξανδρος Σχινάς

[...] Πώς θα υπήρχε κάτι αν δεν υπήρχε; 

[...]Υπάρχω άρα υπάρχει κάτι που υπάρχει. [...]

Αλέξανδρος Σχινάς, Αναφορά περιπτώσεων, εκδόσεις Εστία, Αθήνα 2025, σελ. 14

Ανθολόγιον 344: Νίκος Ματσούκας

[...] κάθε εμμονή σε μια πίστη, που σίγουρα προϋποθέτει έρευνα, πορεία, εμπειρία και λογική συγκατάνευση, δεν αποτελεί δογματισμό, εφόσον δεν αναπτύσσει τάσεις ανελεύθερης επιβολής και βίαιης κυριαρχικότητας. Από τον καρπό γνωρίζεται το δέντρο. [...]

Νίκος Ματσούκας, Δογματική και Συμβολική Θεολογία Α' - Εισαγωγή στη θεολογική γνωσιολογία, εκδόσεις Π. Πουρναρά, β' έκδοση, Θεσσαλονίκη 1990, σελ. 21.

Ανθολόγιον 343: Νίκος Ματσούκας

 

[...] η καθεμιά επιστήμη κατά την ειδικότητα της πρέπει να χαρακτηρίζεται καταρχήν από το είδος του επιστητού και όχι τόσο από τη μέθοδο που χρησιμοποιεί. Η μέθοδος σαν "άντλημα", που οδηγεί στη θήρα της γνώσης, απλώς αποτελεί το κλειδί για να μπει κανείς στο χώρο του επιστητού. [...]

Νίκος Ματσούκας, Δογματική και Συμβολική Θεολογία Α' - Εισαγωγή στη θεολογική γνωσιολογία, εκδόσεις Π. Πουρναρά, β' έκδοση, Θεσσαλονίκη 1990, σελ. 40.

Περί ανάγνωσης

Το διεκπεραιωτικό διάβασμα κατά κοινή ομολογία οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην αναγνωστική αγρανάπαυση. Δεν είναι ανάγκη οπωσδήποτε να τελειώσουμε ένα βιβλίο που δεν μας αρέσει ή που τη συγκεκριμένη αναγνωστική στιγμή δεν "τσουλάει". Μπορούμε να του δώσουμε μια δεύτερη ή και τρίτη ευκαιρία αργότερα. Προσωπικά το έχω κάνει με πολλά βιβλία. Σε κάποια επανήλθα, άλλα αναμένουν να επανέλθω. Υποκειμενικά σαφώς όλα αυτά...

6/7/2025

Γ.Μ.Β.

Ανθολόγιον 342: Αλέξανδρος Σχινάς

[...] Το μέγιστο και το ελάχιστο είναι ίσα. [...]

Αλέξανδρος Σχινάς, Αναφορά περιπτώσεων, εκδόσεις Εστία, Αθήνα 2025, σελ. 86.

Μαθητεία διαρκείας

(...) Η Ελλάδα αντιμετωπίζει υπαρξιακό πρόβλημα σήμερα. (...)

***

(...) Η ελληνική κοινωνία έχει πάψει να σκέφτεται δημιουργικά. (...)

***

 

Η κοινωνία να μπει μέσα στο πολιτικό σύστημα. Να αισθάνεται η πολιτική την ανάσα της κοινωνίας.

Γεώργιος Κοντογιώργης, Ηράκλειο Κρήτης 10 Ιουλίου 2025

Η Ρωμηοσύνη και οι αιματηροί διωγμοί των Ορθοδόξων Ρωμηών της Συρίας

 https://www.youtube.com/watch?v=3mH38dNiRs0

Κρήτη

Είμαι υπερήφανος που είμαι Κρητικός. Προσβολές κατά της Κρήτης και των Κρητικών συλλήβδην δεν θα μένουν αναπάντητες! Αρκετά! Δεν είναι δυνατόν ο κάθε τυχάρπαστος ουτιδανός και το κάθε φερέφωνο από την ασφάλεια του πληκτρολογίου του ή την τηλοψία να ενοχοποιούν ένα ολόκληρο νησί και να του καταλογίζουν φόβο, ρατσισμό και ηθικό πανικό. Αυτά είναι αδιανόητα. Συλλογική ενοχή συνιστούν! Αρκετά σας ανεχθήκαμε! Πλέον θα απαντάμε! Και σε όποιον αρέσουμε!

9/7/2025

Γ.Μ.Β.

Μουσικόραμα 107: Jennifer Warnes

https://www.youtube.com/watch?v=tNYiMxHbcE4&list=RDtNYiMxHbcE4&start_radio=1

Jennifer Warnes - First We Take Manhattan

Ο Γιώργος Κοντογιώργης στο Ηράκλειο την Πέμπτη 10 Ιουλίου 2025 στις 19:30 στο Πολύκεντρο

 

Το Βιβλιοπωλείο Ελευθερουδάκης και οι Εκδόσεις Αρμός σας προσκαλούν σε συζήτηση με θέμα: «Ο Ελληνισμός στον κόσμο, στο παρελθόν και το σήμερα» με αφορμή την κυκλοφορία των βιβλίων «Ιστορία του Ελληνικού κόσμου» του Γιώργου Κοντογιώργη και «Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας» των Ιωάννη Καποδίστρια και Ιακωβάκη Ρίζου Νερουλού (εισαγωγή: Γιώργος Κοντογιώργης) την Πέμπτη 10 Ιουλίου 2025 και ώρα 19.30 στο Πολύκεντρο (Ανδρόγεω 4, Ηράκλειο). Ο Ομότιμος Καθηγητής Πολιτικών Επιστημών, πρώην Πρύτανης Παντείου Πανεπιστημίου κ. Γιώργος Κοντογιώργης θα συνομιλήσει με τον δημοσιογράφο Γιώργο Σαχίνη.

Για το σπουδαίο βιβλίο "σωρείτης" του Φίλιππου Κ. Βασιλόγιαννη

 

[Φ.Κ.Β.], σωρείτης, εκδόσεις Στιγμός, Αθήνα 2024, ISBN: 978-618-5640-09-5.

Ι.
σωρείτης: Το βιβλίο της χρονιάς!

https://vardavas.wordpress.com/2024/11/01/sor/

ΙΙ.
Σημειώσεις ενός απλού αναγνώστη (για το βιβλίο του Φίλιππου Κ. Βασιλόγιαννη «σωρείτης»)

https://vardavas.wordpress.com/2025/06/12/sor2/

Το πνεύμα και το τέρας

Δημήτρης Καράμπελας, Το πνεύμα και το τέρας, εκδόσεις Δώμα, Αθήνα 2025, ISBN: 978-618-5598-46-4.

Το πνευματικό και οι ενσαρκώσεις του

Του Νικόλα Σεβαστάκη

Μπορούμε να φανταστούμε κάμποσες εκδοχές ιστορίας των ιδεών: μια ιστορία της ιδέας της ευτυχίας, του λαού, του σοσιαλισμού, μια ιστορία της ιδέας της προόδου και της παρακμής. Έχει υπάρξει άνθιση εδώ και δεκαετίες σε τέτοιες πανοραμικές λήψεις επικεντρωμένες σε μια ιδέα, σε μια εννοιολογική κατασκευή και βεβαίως στις μορφές πεποίθησης, λατρείας ή εχθρότητας που αναπτύχθηκαν πάνω στους βωμούς αυτών των επίγειων θεοτήτων.

Ο Δημήτρης Καράμπελας στο δοκίμιό του με τον τίτλο Το πνεύμα και το τέρας (εκδόσεις Δώμα, 2025) δεν επιχειρεί ακριβώς μια ιστορία της ιδέας του πνεύματος και της πνευματικότητας. Ξέρει πως κάτι τέτοιο θα χρειαζόταν μια βουτιά όχι μόνο στην ιστορία της Μεταφυσικής αλλά και κατά μήκος της θεολογίας- πράγμα μάλλον αδύνατο στα όρια ενός δοκιμίου ουτε διακοσίων σελίδων. Το “πνεύμα και το τέρας” δεν είναι επομένως μια πραγματεία περί πνεύματος και πνευματικότητας όσο μια Flânerie, ένας περιηγητικός περίπατος σε στιγμές όπου αρθρώθηκε μια σχέση έντασης: η σχέση μεταξύ “αλήθειας” και “ζωής”, μεταξύ του υπερβατικού και του εμμενούς, του “ουράνιου” και του “γήινου”. Πολύ γρήγορα καταλαβαίνουμε πως ο Καράμπελας δεν μπαίνει σε αυτή τη βάρκα ανυποψίαστος. Ξεκινά (όπως θα έκανε κάθε σύγχρονος συγγραφέας) από την κρίση του πνεύματος και περισσότερο με την επίγνωση ότι σήμερα οι συγκρούσεις οι οποίες πλούτισαν την μακραίωνη “ιστορία του πνευματικού” φαίνεται να οδηγούνται σε μια κατάσταση μαρασμού και αδιαφορίας. Η αλήθεια εμφανίζεται ως αυτοβεβαίωση λόγων κυριαρχίας και η έξοδος προς τη “ζωή” γίνεται παιχνίδι με ένα εξαντλητικό παρόν δίχως ορίζοντα προσδοκιών. Η αλήθεια κατακυρώνεται σε διάφορες αξιώσεις ισχύος δίχως αίσθηση ορίου ενώ η ζωή αναλώνεται σε εφήμερα δίχως βάθος και ουσιώδη ένταση (με υπερβολικό θόρυβο, παρόλα αυτά).

Ο Καράμπελας σπεύδει λοιπόν να αφηγηθεί φιλοσοφικά, λογοτεχνικά, κινηματογραφικά επεισόδια μιας σπαρασσόμενης πνευματικότητας. Αναφέρει περάσματα βιβλίων και υπενθυμίζει ήρωες ταινιών ή αποσπάσματα συλλογισμών. Ξαναπιάνει, με τον δικό του τρόπο, το πρόβλημα της δυτικής μεταφυσικής, την ιδέα του homo duplex και του αρχιδιχασμού μεταξύ αισθητού και νοητού, μεταξύ θνητότητας και αθανασίας, διαβάζοντας όμως λοξές και πολλαπλές επιφάνειες που ο ίδιος τις συρράπτει στο δοκιμιακό του υφαντό. Από τον Μπωντλαίρ στον Τζάρμους και στον Ντέιβιντ Λιντς, από τον Ρομαντισμό στον Ουελμπέκ, από τον Κάφκα στον Ταρκόφσκι (και σε πλείστους άλλους σταθμούς), το ζήτημα του πνευματικού συναντά συχνά τρεις και όχι δύο μόνο όρους: δεν είναι ποτέ μόνο το “πνευματικό” αντικριστά στο “υλικό” (το αιώνιο vs εφήμερο, το καθορισμένο και το τυχαίο κλπ). Η συν-παράθεση δεν είχε ποτέ δραματουργικό και ποιητικό ενδιαφέρον όσο αυτό που θα λέγαμε περιχώρηση, συναλληλία, μείξη. Μια διαμεσολάβηση των διαφορετικών πόλων δίχως όμως το σβήσιμό τους ή τη συγχώνευσή τους σε ένα αδιαφοροποίητο Όλο, σαν αυτό που φαντάστηκαν οι μυστικισμοί και κάποιοι χυδαίοι υλισμοί. Η πνευματικότητα, μας λέει ο Καράμπελας, υπήρξε γονιμοποιός συνάντηση του οικείου με το ανοίκειο, του κανόνα και της παράβασης, της δομής με μια δράση πρόθυμη να παρεκκλίνει από τη δομή, να στραφεί “εναντίον” του προβλέψιμου (στην ουσία, άλλωστε, και η ίδια η ιστορία της πολιτικής μας ελευθερίας είναι η περιπέτεια μιας παρέκκλισης από την οικονομία του αναγκαίου).

Αξιοποιώντας σύντομες παρεκβάσεις και συνομιλίες ο συγγραφέας επιδιώκει να μεταγγίσει στον αναγνώστη/στρια το ρίγος της συνάντησης των αντιθέτων. Έτσι, το πνευματικό είχε κάτι να πει για την ανθρώπινη χειραφέτηση, όχι όμως, αναγκαστικά, για την ανθρώπινη ευτυχία αφού στις περισσότερες περιπτώσεις, οι μοντέρνοι αντιλαμβάνονται την ευτυχία ως αδιαμεσολάβητη απόλαυση και την αμιγή ζωή ως κάτι δίχως έγνοιες / έννοιες.

Είναι πολλά τα σημεία της “εξόρμησης” αυτής όπου ο συγγραφέας ανοίγει τα χαρτιά του. Κυρίως για να συνηγορήσει, νομικός όντας, στους μεταβατικούς χώρους και στις μεσιτεύσεις. Μας προειδοποιεί ότι η πνευματικότητα δεν επιζεί ούτε με την ασφυκτική ηγεμονία της “αλήθειας” ούτε με την απατηλή αυτάρκεια της “ζωής”. Αναγνωρίζει όμως (πως αλλιώς;) και τις αποτυχίες των ενδιάμεσων βαθμίδων νοήματος, τις αποτυχίες της τέχνης, της ηθικής, του δικαίου και όλων των άλλων συμβολικών τρόπων με τους οποίους δώσαμε νόημα στα διλήμματά μας. Η κοινωνία της Τεχνικής, ο εμπορευματικός της φετιχισμός και προσθέτω εδώ, οι νέοι ψυχότροποι καπιταλισμοί υπάρχουν στο φόντο αυτής της γραφής, αν και ο Καράμπελας δεν προχωράει προς την περιοχή της κοινωνικοπολιτικής κριτικής. Το ενδιαφέρον του παραμένει κυρίως και πρωτίστως πνευματικό-αισθητικό όχι μια κοινωνική κριτική της αποπνευμάτωσης (θυμίζω εδώ ένα δοκίμιο δικό μου με τον τίτλο Το πνεύμα που παραδίδει το πνεύμα στις εκδόσεις Ίνδικτος, όπου έθεσα ορισμένα ζητήματα κοινωνικής και ανθρωπολογικής κριτικής γύρω από το θέμα της πνευματικότητας)

Τι συμβαίνει με την πνευματικότητα όταν οι δυο συνιδρυτικοί της όροι (αλήθεια, ζωή) αποχωρίζονται ως ξένες και αδιάφορες περιφέρειες η κάθε μία με τους κώδικες ή, για να το πω με σημερινούς όρους, με τα αλγοριθμικά της δεδομένα; Αυτό συντελείται προς το τελος του εικοστού αιώνα και ο Καράμπελας το προσεγγίζει μιλώντας για πνευματικότητες της απώλειας ή πνευματικότητες μεταλλάξεων και τερατικών παραμορφώσεων. Σε κάθε περίπτωση, ο συγγραφέας πιστεύει ότι το πνεύμα δεν μπορεί να επιστρέψει παρά μέσω της αποδοχής της αμφίβιας “φύσης του ανθρώπου”. Η αξίωση αποκλειστικότητας από τη σκοπιά των συστημάτων ορθολογικής κυριαρχίας είτε από την σκοπιά μιας αποπροσανατολισμένης ζωής σκορπισμένης στις εφήμερες προτιμήσεις της, οδηγεί σε ένα τέλος, σε μια πνευματική εξάντληση. Φυσικά το πένθος για τις θνήσκουσες πνευματικότητες δίνει μερικά από τα ομορφότερα κεφάλαια αυτού του δοκιμίου- όταν σχολιάζει τον Φον Τρίερ, τον Ουελμπέκ, τον Μίκαελ Χάνεκε. Ωστόσο, δεν μπορούμε να αναμετρηθούμε με το ζήτημα της πνευματικότητας αγκαλιάζοντας απλώς προσόψεις του μηδενισμού. Ο Καράμπελας, όπως τον διαβάζω εδώ, απορρίπτει την εκδοχή της συνθηκολόγησης με την απώλεια του νοήματος, με έναν μηδενισμό που υποτίθεται μας απαλλάσσει από τη βία και τη σκληρότητα των μεταφυσικών διλημμάτων της Ιστορίας. Δεν είναι όμως καθόλου βέβαιος πως “ακόμα και αν βρούμε τα κλειδιά” θα υπάρχει ένα Σπίτι για να το κατοικήσουμε. Ο συγγραφέας επανέρχεται στην αμφιβολία δίχως όμως – έχω την αίσθηση- να την μετατρέπει σε “φιλελεύθερο” σκεπτικισμό που είναι μια βολική και μάλλον ανώδυνη εκδοχή της αμφιβολίας. Η δική του αμφιβολία έχει στον πυρήνα της την αγωνία για το αν θα μπορέσουμε να υπάρξουμε πνευματικά σε έναν βιώσιμο κόσμο. Η αβεβαιότητα δεν γίνεται εδώ ιδεολογία του ρίσκου ούτε ατομικιστική πόζα αλλά ένας όντως επώδυνος αναστοχασμός.

Η μοναδική μου αντίρρηση για το δοκίμιο του Καράμπελα είναι μορφική (αν και εμπλέκει και ένα θέμα οργάνωσης περιεχομένου). Βρίσκω, για τα δικά μου γούστα, υπερβολικά πολλές τις πολιτισμικές αναφορές, τα ονόματα και τα κειμενικά παραδείγματα πάνω στα οποία στρώνει τη συλλογιστική του ο συγγραφέας. Ξέρω (βλέπω) πως υπάρχει ισχυρό ρεύμα πολιτισμικής ανάλυσης και δοκιμιογραφίας που αναπτύσσεται ως σχόλιο, ως λόγος που παρουσιάζει/ εκθέτει σκηνές, επεισόδια, ποικίλα παραθέματα σε ένα είδος ξενάγησης σε άλλους κόσμους. Αυτό το στοιχείο μπορεί να είναι μια γοητευτική μέθοδος μύησης του αναγνώστη/τριας. Μπορεί, επίσης, να δένει ένα κύριο αφηγηματικό μοτίβο με μια ποικιλία πληροφοριών. Ίσως όμως οι υπερβολικές πολιτισμικές αναφορές να πλακώνουν τη ροή με το ατελεύτητο πέρασμα από το ένα επεισόδιο στο επόμενο. Καμιά φορά, η επέκταση του πεδίου των γνώσεων και των πολιτισμικών μας αναφορών “στομώνει” τα κείμενα. Το έχω αισθανθεί και με δικά μου δοκιμιακά και λογοτεχνικά γραπτά.

Ο καλός συγγραφέας μπορεί όμως να κερδίζει στο τέλος με ενδιαφέρουσες ανατροπές και αξιοποιώντας τις παράπλευρες οδούς της πλοκής (και οι ιδέες έχουν βέβαια την δική τους πλοκή). Ο Δημήτρης Καράμπελας καταφέρνει εντέλει να μας μεταγγίσει τις περιπέτειες της πνευματικότητας με τρόπο που πείθει ότι έχει από κάτω του ένα πάθος για τις πιο λεπτές αποχρώσεις και όχι απλώς σχηματικά διαζευκτικά δίπολα. Αυτό μετράει και όχι οι μικρές υφολογικές και οργανωτικές ενστάσεις που στο κάτω-κάτω ξεκινούν από τη δική μου, πιο πολιτική, θέαση των ίδιων ζητημάτων. Είναι η έφεση στις αποχρώσεις που θέλει να μην δώσει την εντύπωση ενός ματς δυο ομάδων, αυτό που κάνει τον συγγραφέα να εξερευνά περισσότερες περιοχές και “γήπεδα”.

Το Πνεύμα και το Τέρας είναι ένα δοκίμιο που ανταποκρίνεται στην ουσία του όρου. Έχει εντός του μια πλευρά πειραματισμού, τόλμης και θεματικής φαντασίας. Και μπορεί να διαβαστεί σαν ένα κείμενο που μιλά για τις προϋποθέσεις της πνευματικής ελευθερίας μέσα σε συνθήκες που την έχουν κάνει μετέωρη και πιο επισφαλή από ποτέ.

[πηγή: Νικόλας Σεβαστάκης /28-6-2024]

Κυκλοφόρησε το τεύχος 380 του περιοδικού "Πειραϊκή Εκκλησία" με αφιέρωμα στον Χρήστο Γιανναρά

Πειραϊκή Εκκλησία, τεύχος 380, Ιούλιος - Αύγουστος 2025, αφιέρωμα: Χρήστος Γιανναράς

Εκκένωσις ή Επιτέλεση: Για μια ανατομία της ψευδομυστικιστικής ρητορείας Μητσοτάκη

Πηγή: ΑΝΤΙΦΩΝΟ

Πόρο Ράφτη (2012) - φωτογραφία: Γ.Μ.Β.

Του Μάνου Λαμπράκη

Στο στόμα του Κυριάκου Μητσοτάκη, το Άγιον Όρος και η μονή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά γίνονται σχήματα μιας νέας μετα-πολιτικής λατρείας, μιας παγκοσμιοποιημένης εικονολογίας χωρίς Θεό, μιας τελετουργίας χωρίς μυστήριο. Η επίσκεψή του στο Άγιον Όρος δεν είναι πράξη ταπείνωσης, είναι τεχνική ορατότητας. Δεν είναι μυστική ανάβαση, είναι παραγωγή συμβόλων. Ο πρωθυπουργός δεν μιλά, δεν προσέρχεται, δεν ζητεί. Επιτελεί. Σκηνοθετεί. Εμφανίζεται. Ασκεί εξουσία μέσα από εικόνες ευλάβειας, αλλά χωρίς ποτέ να διακινδυνεύει το εσωτερικό βάθος που η πίστη απαιτεί.

Η μετάνοια θέλει συντριβή. Ο Μητσοτάκης προσφέρει συνέντευξη.

Η μεταφυσική του είναι πολιτική σκηνογραφία. Το Άγιον Όρος δεν είναι πλέον κοινόβιο προσευχής, αλλά παραγωγικό πεδίο ήπιας ισχύος, τόπος παραγωγής πολιτισμικής νομιμοποίησης για μια εξουσία που βρίσκεται εκτός οποιασδήποτε κοινωνικής ή θεολογικής πραγματικότητας. Μιλά για «μήνυμα αλήθειας» σε «ασταθές περιβάλλον», την ίδια στιγμή που το περιβάλλον που ο ίδιος έχει δημιουργήσει είναι τοξικά σταθερό: σταθερά διεφθαρμένο, σταθερά υποκριτικό, σταθερά απονοηματοδοτημένο.

Ο λόγος του είναι αυτοαναφορικός: ο Θεός είναι χρήσιμος επειδή προσφέρει διεθνή ακτινοβολία. Η μονή του Σινά είναι χρήσιμη επειδή αποτελεί «εθνικό καθήκον». Το Άγιον Όρος είναι χρήσιμο επειδή εκπέμπει «οικουμενική σταθερότητα». Δεν υπάρχει καμία σχέση με το ιερό. Υπάρχει μόνο επικοινωνιακή αξιοποίηση του θείου, μια τακτική που συνίσταται στο να εξουδετερώνεις την ετερότητα του Θεού μέσω του κράτους.

Αυτός είναι ο μηδενισμός του καιρού μας: η πνευματικότητα χωρίς παρουσία, η προσευχή χωρίς λόγο, η εκκλησιαστικότητα χωρίς Θεό.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν βρίσκεται εκτός πραγματικότητας μόνο πολιτικά. Βρίσκεται εκτός λειτουργικής πραγματικότητας, εκτός θεολογικής εγγύτητας, εκτός εκκλησιολογικής συνέπειας. Εμφανίζεται στο Όρος όχι ως πιστός αλλά ως επικυρίαρχος. Δεν ερημώνει, κυβερνά. Δεν ακούει, εκφωνεί. Δεν αναστενάζει, χρηματοδοτεί.

Ποιος είναι αυτός που μιλά για την ανάγκη διαφύλαξης της πνευματικής ταυτότητας του Σινά, όταν δεν έχει ποτέ παρουσιαστεί να προσέρχεται στη Θεία Ευχαριστία; Όταν καμία κάμερα, κανένας φωτογραφικός φακός, καμία πράξη του δεν έχει καταγράψει τη στιγμή της πιο ριζικής μετοχής στο Μυστήριο; Πώς ομιλεί περί Εκκλησίας αυτός που δεν ενσαρκώνει τον ελάχιστο βαθμό δοξολογικής συμμετοχής;

Ο Χριστός δεν ήπιε καφέ με τον Καϊάφα. Δεν παρέθεσε δεκαπενθήμερο πλάνο αναπτυξιακών δράσεων στον Σίμωνα τον Κυρηναίο. Δεν ενέκρινε πρόγραμμα ψηφιοποίησης του Γολγοθά. Ανέβηκε στον Γολγοθά χωρίς χρηματοδότηση. Αυτός είναι ο πυρήνας της πίστης: η μηδενική ισχύς που σώζει τον κόσμο. Ο Μητσοτάκης, αντιθέτως, σώζει μέσω επιδότησης. Διασφαλίζει «τη σταθερότητα του χαρακτήρα του Σινά στο βάθος των αιώνων» με νομικά μέσα. Σαν να επρόκειτο για οικόπεδο στο Ελληνικό. Σαν το Σινά να κινδύνευε από πολεοδομική αυθαιρεσία.

Η εξουσία που επικαλείται το ιερό, χωρίς να προσέρχεται στο Μυστήριο, είναι βλάσφημη. Χρησιμοποιεί τη θρησκεία ως επικάλυψη της αδυναμίας της να πείσει, ως ηχώ των αποτυχιών της να νοηματοδοτήσει. Το Άγιον Όρος δεν είναι εργαλείο κοινωνικής συνοχής ούτε μανδύας πολιτιστικής υπεραξίας. Είναι τόπος εκούσιας αποτυχίας του κόσμου. Η τελειότητα δεν είναι στόχος· είναι πληγή.

Και όμως, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν μιλά με πληγή. Μιλά με ένδυση εξουσίας. Κάθε λέξη του φέρει την αλαζονεία της κρατικής αυτάρκειας. Η φράση του ότι «η Πολιτεία σέβεται το αυτοδιοίκητο χωρίς να παρεμβαίνει» αποτελεί ειρωνικό εμβατήριο μιας συστημικής παρεμβολής στο ιερό: η εισβολή του τεχνικού, του οργανωτικού, του διοικητικού στο πεδίο του ασκητικού, του άχρονου, του άρρητου.

Η θεολογία δεν είναι δικαίωμα· είναι ἀνάληψη σταυρού. Και όποιος δεν κοινωνεί, δεν μπορεί να θεολογεί. Όποιος προσέρχεται για να παραδώσει εκατό εκατομμύρια ευρώ, αλλά όχι την καρδιά του συντετριμμένη, δεν είναι προσκυνητής. Είναι αποικιοκράτης του Ιερού. Ο μόνος ήχος που του αξίζει, είναι ο ήχος των λίθων που βοούν:

«ἐὰν οὗτοι σιωπήσωσιν, οἱ λίθοι κεκράξονται» (Λουκ. 19,40)

Και πράγματι, μόνο οι πέτρες του Άθωνα μπορούν πια να απαντήσουν. Γιατί εκείνος που δεν κοινωνεί, δεν έχει τι να πει. Γιατί εκείνος που δεν πιστεύει, δεν μπορεί να προστατεύσει. Γιατί εκείνος που δεν σιωπά, δεν έχει λόγο.

Ο Μητσοτάκης δεν είναι απλώς εκτός θεολογίας· είναι το σημείο της αποδόμησης της σχέσης του κράτους με το Άγιον, η κορύφωση της μετατροπής της πίστης σε asset, της μετάνοιας σε δελτίο Τύπου.

Το Άγιον Όρος δεν χρειάζεται τον Μητσοτάκη. Ο Μητσοτάκης χρειάζεται το Άγιον Όρος. Για να συγκαλύψει την απουσία του Θεού από το βλέμμα της εξουσίας του.

[πηγή]

https://antifono.gr/ekenosi_epitelesi/

Περί παροντισμού

Τα κοινώς λεγόμενα αυτονόητα δεν είναι και τόσο αυτονόητα εν τέλει. Εξηγούμαι: άλλο είναι ο παροντισμός[1] και άλλο το παροντικό. Με άλλα λόγια άλλο είναι η αναγωγή του παρελθόντος σε παρόν και δη με όρους απόλυτης εμμένειας και άλλο είναι το παρόν καθεαυτό.

4/7/2025

Γ. Μ. Βαρδαβάς

___________________________________

[1]. Ο όρος "παροντισμός" είναι κατά βάση κοινωνιολογικός. Ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης μπορεί να ανατρέξει στα έργα του Πέτρου Θεοδωρίδη, του Νικόλα Σεβαστάκη, του Παναγή Παναγιωτόπουλου κ.α. Ενδεικτικά ο Πέτρος Θεοδωρίδης αναφέρει: «Στις μέρες μας, η αίσθηση ότι βουλιάζουμε στο παρόν φτάνει στην κορύφωσή της. Από τη μία, ο χρόνος της κυκλοφορίας του κεφαλαίου: στεγανοποιημένος, μονοδιάστατος, ο χρόνος μιας ανακυκλούμενης αμνησίας. Από την άλλη, ο χρόνος της εργασίας ως ένα διαρκές άγχος για το μέλλον. Ζώνες ανεργίας, ζώνες εργασίας, η επισφάλεια γενικεύεται μαζί με την αίσθηση ενός χρόνου-ποντικοπαγίδας, χρόνου όλο και πιο λεπτού, σαν τσιγαρόχαρτο. Μια εποχή σαν τους πάγους της λίμνης έτοιμους να σπάσουν την άνοιξη. Γιατί μόνον στην εποχή μας παραμένει ως μόνη διάσταση του χρόνου, για όλους μας, η πιο λεπτή, η πιο εύθραυστη, η πιο ανύπαρκτη: το παρόν» (Βλ. Πέτρος Π. Θεοδωρίδης, Όνειρα, εφιάλτες, φαντασιώσεις - Η αίσθηση του χρόνου στις αρχές του 21ου αιώνα, εκδόσεις ΕΝΕΚΕΝ, Θεσσαλονίκη 2021, σελ. 32)

Ενοχλητικές διαπιστώσεις

Ακόμα κι αν είναι ασύγγνωστη η ανοησία είναι λίαν ενοχλητική.

Ηράκλειο 3/7/2025

Γ.Μ.Β.

https://gmvardavas.wordpress.com/2025/07/04/en-diap/

Κυκλοφόρησε το τεύχος 16 του περιοδικού "Άνθρωπος " με αφιέρωμα στη σκέψη του Χρήστου Γιανναρά

Κυκλοφόρησε το τεύχος 16 (Ιούνιος - Σεπτέμβριος 2025) του περιοδικού "Άνθρωπος" με αφιέρωμα στη σκέψη του Χρήστου Γιανναρά.

Μπορείτε να προμηθευτείτε το περιοδικό από εδώ:

https://armosbooks.gr/shop/%CE%BD%CE%AD%CE%B5%CF%82-%CE%B5%CE%BA%CE%B4%CF%8C%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82/anthropos-vo-16/

 

Περί θεολογίας, μεθοδολογίας και άλλων δαιμονίων

Ο σοφός δάσκαλος μας Α. Μ. Σταυρόπουλος είχε γράψει ήδη από τη δεκαετία του '80 το αμίμητο: "Η μίμηση είναι σκέτη τραγωδία". Επιβεβαιώνεται αναδρομικά! Αλλά δεν είναι μόνο η μίμηση. Είναι και η εντελώς άκαιρη και άκυρη ενσωμάτωση ενός άγονου και ανερμάτιστου παροντισμού στη θεολογία. Ο παροντισμός συνιστά, όπως κι αν τον δει κανείς, έναν εφιάλτη όχι μόνο θεολογικά αλλά και κοινωνιολογικά και πολιτικά. Εμμονή στο παρόν εν είδει εμμένειας σημαίνει άρνηση της εσχατολογικής προοπτικής με ό, τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Καλή και αγία είναι η κριτική θεώρηση αλλά φρονώ πως κάτι παραπάνω ήξεραν ο Γιανναράς που επεξεργάστηκε την έννοια της κριτικής οντολογίας και ο Ζηζιούλας που επεξεργάστηκε την εσχατολογική οντολογία αντιστοίχως. Τοσαύτα για να τα λέμε όλα. Γιατί η θεολογία δεν είναι μονότροπη ούτε μονοδιάστατη.

4/7/2025

Γ.Μ.Β.

Περί θεολογίας (και πάλι)

Το έχω γράψει και παλιότερα αλλά αναγκάζομαι να το ξαναγράψω: Δεν έχουμε μόνο θεολογία τάσεων στην Ελλάδα. Έχουμε ενίοτε και σύγχυση θεολογίας και ιδεολογίας. Μια απλή περιήγηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι αρκετή για να καταδείξει του λόγου το ασφαλές. Δεν είναι μόνο οι προγραφές, η ταμπελοποίηση και η απαξίωση που εισπράττει κάποιος έτσι και έχει μια άλλη άποψη. Είναι κυρίως η έλλειψη διαλεκτικής κουλτούρας και η απόλυτη αδιαλλαξία που κυριαρχεί εκατέρωθεν. Το έχω πει σε όλους τους τόνους εδώ και καιρό: δεν περισσεύει κανείς! Εις ώτα μη ακουόντων προφανώς...

3/7/2025

Γ.Μ.Β.

Z. Bauman, [Δράστες, θύματα και "παράπλευρες απώλειες"]

[...] Το φάντασμα της τρωτότητας πλανιέται πάνω από τον “αρνητικά παγκοσμιοποιημένο” πλανήτη. Όλοι βρισκόμαστε σε κίνδυνο, και καθένας μας είναι επικίνδυνος για τον άλλο. Υπάρχουν τρεις μόνο διαθέσιμοι ρόλοι – δράστες, θύματα και “παράπλευρες απώλειες”: για τον πρώτο δεν υπάρχει έλλειψη πλειοδοτών, ενώ οι τάξεις εκείνων που αναλαμβάνουν το δεύτερο και τον τρίτο ρόλο στη διανομή αυξάνονται ασταμάτητα. Όσοι από εμάς υφιστάμεθα ήδη την αρνητική παγκοσμιοποίηση αναζητούμε αλλόφρονες διαφυγή και πνέουμε μένεα. Όσοι έχουν γλυτώσει προς ώρας φρίττουν στην ιδέα ότι η σειρά τους να κάνουν το ίδιο μπορεί να – και θα – έρθει .  [...] 

Z. Bauman, Ρευστός Φόβος, εκδόσεις Πολύτροπον, Αθήνα 2007, σελ. 131.

https://endotopos.blogspot.com/2021/04/zygmunt-bauman.html

Μουσικόραμα 106: Roger Dartley

https://www.youtube.com/watch?v=znX1QCG_tWo&list=RDznX1QCG_tWo&start_radio=1

Roger Daltrey - Hearts Of Fire

Ψηφίστε για την παραμονή των Κούρων στις Μέλανες Νάξου

 

Όχι στη μεταφορά των Κούρων της Νάξου από το αρχαίο λατομείο που βρίσκονται 2700 χρόνια

https://secure.avaaz.org/community_petitions/el/upourgos_politismou_okhi_ste_metaphora_ton_kouron_tes_naxou_apo_to_arkhaio_latomeio_pou_briskontai_2700_khronia/

Πολιτιστικός Σύλλογος Μελάνων Νάξου "Κούρος ο Έλληνας": "Σπίτι του Κούρου είναι το Φλεριό" - Σαφές “όχι” στη μεταφορά των Κούρων από τις Μέλανες Νάξου στη Χώρα Νάξου

Πολιτιστικός Σύλλογος Μελάνων Νάξου "Κούρος ο Έλληνας"

Με έκπληξη και έντονο προβληματισμό πληροφορηθήκαμε τις πρόσφατες δηλώσεις της Υπουργού Πολιτισμού κας Λίνας Μενδώνη σχετικά με τη μεταφορά των Κούρων από το αρχαίο λατομείο του Φλεριού στο νέο Μουσείο που προγραμματίζεται στη Χώρα της Νάξου. Ως Πολιτιστικός Σύλλογος που επί δεκαετίες υπηρετεί την πολιτιστική μας κληρονομιά και προστατεύει την ιστορική μνήμη του τόπου μας, εκφράζουμε την πλήρη και τεκμηριωμένη αντίθεσή μας σε μια τέτοια προοπτική.

1. Οι Κούροι βρίσκονται στο φυσικό τους περιβάλλον – όχι τυχαία

Η περιοχή του Φλεριού αποτελεί ενιαίο αρχαιολογικό και γεωλογικό τοπίο, με έντονα χαρακτηριστικά αρχαίου λατομείου. Οι Κούροι δεν είναι "τυχαία τοποθετημένοι λίθοι", όπως αφήνεται να εννοηθεί. Βρίσκονται σε σημείο άμεσης σχέσης με το σημείο λατόμευσης και μαρτυρούν τη διαδικασία της αρχαίας γλυπτικής και την αλληλεπίδραση ανθρώπου και τοπίου.

Η Χάρτα της Βενετίας (1964), θεμέλιος λίθος της παγκόσμιας πολιτιστικής προστασίας, ορίζει ρητά την αρχή της in situ διατήρησης των μνημείων. Δεν μπορεί αυτή η διεθνής αρχή να ακυρώνεται "για λίγα μέτρα". Είτε ισχύει για όλα τα μνημεία, είτε δεν ισχύει καθόλου.

2. Πού είναι η επιστημονική τεκμηρίωση;

Η επικαλούμενη μελέτη για τη μεταφορά δεν έχει δημοσιοποιηθεί, ούτε έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση. Αντίθετα, εδώ και δεκαετίες δεν έχει εκπονηθεί καμία μελέτη επιτόπιας προστασίας των Κούρων, γεγονός που προκαλεί εύλογα ερωτήματα για τις προτεραιότητες του Υπουργείου.

Επιπλέον, η απόφαση του ΚΑΣ δεν έχει ακόμα δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, γεγονός που εγείρει ζητήματα διαφάνειας. Λαμβάνει αυτή η απόφαση υπόψη τα ψηφίσματα όλων σχεδόν των τοπικών φορέων, τη συλλογή χιλιάδων υπογραφών και τη ρητή αντίθεση της κοινωνίας της Νάξου;

3. Επιλεκτική επίκληση κινδύνων

Η Υπουργός επικαλείται βλάβες από καιρικά φαινόμενα, πυρκαγιές, τουριστικές ροές και ανθρώπινη επαφή. Από πότε οι οργανωμένοι αρχαιολογικοί χώροι δεν προστατεύονται από πυρκαγιά; Από πότε δεν λαμβάνονται προληπτικά μέτρα όπως αποψίλωση και καθαρισμός κάθε καλοκαίρι; Από πότε το ημιορεινό φαράγγι του Φλεριού, σε υψόμετρο άνω των 180 μέτρων και 20 χλμ. από τη θάλασσα, θεωρείται «παράκτιο περιβάλλον» με αυξημένο κίνδυνο;

Η επίκληση της «κακής ποιότητας» του ναξιακού μαρμάρου, που έχει αντέξει 2700 χρόνια, ακούγεται τουλάχιστον αντιφατική.

4. Οι Κούροι δεν είναι "κινητά γλυπτά"

Η προσπάθεια υποβάθμισης των Κούρων σε "κινητά" αντικείμενα, μόνο και μόνο για να επιτραπεί η μεταφορά τους, συγκρούεται με την ίδια την ουσία της αρχαιολογικής δεοντολογίας. Οι Κούροι είναι αναπόσπαστα στοιχεία ενός αρχαιολογικού τοπίου και μαρτυρίες της διαδικασίας παραγωγής, όχι μουσειακά εκθέματα αποκομμένα από το περιβάλλον τους.

Η δε πρόθεση μεταφοράς «δοκιμαστικά» του ενός Κούρου και μετά αξιολόγησης του αποτελέσματος, σημαίνει ότι ούτε το Υπουργείο δεν είναι βέβαιο για την ασφάλεια της διαδικασίας. Δηλαδή υπάρχει ρίσκο φθοράς ή καταστροφής κατά τη μεταφορά μέσα από δύσβατα σοκάκια και απόσταση 20 χιλιομέτρων, και αν κάτι πάει στραβά… τότε «θα το ξανασκεφτούμε»;

5. Πού είναι τα Καλαμίτσια;

Η ίδια Υπουργός που επιχειρεί τη μεταφορά των Κούρων δεσμεύτηκε δημοσίως για την αναστήλωση των Καλαμιτσίων, του εξαιρετικής σημασίας μοναστηριακού συγκροτήματος των Ιησουιτών, εμβληματικού μνημείου της νεότερης ιστορίας της περιοχής. Τα Καλαμίτσια καταρρέουν μέρα με τη μέρα, χωρίς να έχει γίνει το παραμικρό.

Πώς δικαιολογείται η επιλεκτική κινητοποίηση για τη μεταφορά μνημείων και όχι για την επιτόπια σωτηρία όσων κινδυνεύουν;

6. Οικονομικά και προτεραιότητες

Έχει υπολογιστεί το κόστος μεταφοράς και το κόστος δημιουργίας αντίγραφων; Πώς συγκρίνεται αυτό το ποσό με το κόστος επιτόπιας προστασίας και συντήρησης; Μήπως η επιλογή της μεταφοράς εξυπηρετεί άλλες σκοπιμότητες και όχι την ουσία της πολιτιστικής διαχείρισης;

Συμπερασματικά: Οι Κούροι δεν είναι απλώς μνημεία. Είναι η ίδια η ψυχή του τόπου μας, ριζωμένοι στον βράχο, στη μνήμη, στην ταυτότητά μας. Η αποκοπή τους από το περιβάλλον τους δεν είναι «προστασία». Είναι αποξένωση και ιστορική ασέβεια.

Ζητούμε:

Την άμεση ακύρωση κάθε σχεδίου μεταφοράς των Κούρων.

Την εκπόνηση μελέτης επιτόπιας συντήρησης και ανάδειξης.

Την αναστήλωση των Καλαμιτσίων, όπως είχε δεσμευτεί η Υπουργός.

Την ουσιαστική συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας στις αποφάσεις για την πολιτιστική μας κληρονομιά.

https://www.facebook.com/kourosoellinas/posts/pfbid021mVTrqBqEKTATDoKXYD966ejxX7Qts5YBmJ6o9pXYRerdwPe6XNhPieMk9SkPhwvl

https://naxospress.gr/naxos-mikres-kyklades/safes-ochi-sti-metafora-ton-koyron-leei-o-syllogos-melanon-koyros-o-ellinas/

Βασίλης Χατζηιακώβου, Η δική μου Σόλωνος

Βασίλης Χατζηϊακώβου, Η δική μου Σόλωνος...και τρία σύννεφα στον ουρανό, εκδόσεις Ιωλκός, Αθήνα 2025, ISBN: 978-960-640-279-1.

Το βιβλίο του Βασίλη Χατζηϊακώβου διαβάζεται απνευστί. Ο συγγραφέας με ενάργεια, λακωνικότητα και βαθιά υπαινικτικότητα αποτυπώνει το κλίμα μιας ολόκληρης εποχής: την οδό Σόλωνος στο ζενίθ της, το εγχείρημα της "Παρουσίας", τον μέγιστο (αείμνηστο πλέον) Γιώργο Τσάκαλο, τον Ηλία Λάγιο μαζί με ένα μεγάλο πλήθος εξαιρετικά ενδιαφερόντων αναφορών σε πρόσωπα και πράγματα της εποχής. Το να συστήσει κανείς το βιβλίο αυτό σε κάθε βιβλιόφιλο δεν είναι απλά απαραίτητο...Είναι επιτακτική ανάγκη!

2/7/2025

Γ. Μ. Βαρδαβάς

Παναγιώτης Κονδύλης, [Πιθηκισμός και πτωχοπροδρομισμός]

[…] Η ανικανότητα ενός έθνους να συναγωνιστεί με άλλα σε ό,τι -καλώς ή κακώς- θεωρείται κεντρικό πεδίο της κοινωνικής δραστηριότητας, θέτει σε κίνηση έναν διπλό υπεραναπληρωματικό μηχανισμό: τον πιθηκισμό ως προσπάθεια να υπακαταστήσεις με επιφάσεις ό,τι δεν κατέχεις ως ουσία, και την παραδοσιολατρεία ως αντιστάθμισμα του πιθηκισμού. Απ΄ αυτήν την άποψη, ο πτωχοπροδρομικός ελληνοκεντρισμός και ο κοσμοπολιτικός πιθηκισμός αποτελούν μεγέθη συμμετρικά και συναφή, όσο κι αν φαινομενικά εκπροσωπούν δύο κόσμους εχθρικούς μεταξύ τους. […]

[Π. Κονδύλης, συνέντευξη στον Σπύρο Κουτρούλη, στο περιοδικό «Νέα Κοινωνιολογία», τ. 25 / Άνοιξη 1998]

Π. Κονδύλης, Το αόρατο χρονολόγιο της σκέψης – Απαντήσεις σε 28 ερωτήματα, εκδόσεις Νεφέλη, Αθήνα 2000, σελ.125.

https://vardavas.wordpress.com/2025/06/26/kondylis-pith/