Τετάρτη 27 Νοεμβρίου 2013

ΤΟ ΕΠΙΣΗΜΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΘΡΟΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΟΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ


πηγή εγγράφου: http://apantaortodoxias.blogspot.gr/2013/11/blog-post_27.html
Συνῆλθεν, ὑπό τήν προεδρίαν τῆς Α. Θ. Παναγιότητος, ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος εἰς τήν τακτικήν συνεδρίαν αὐτῆς σήμερον, Τετάρτην, 27ην Νοεμβρίου 2013 πρός ἐξέτασιν τῶν ἐν τῇ ἡμερησίᾳ διατάξει ἀναγεγραμμένων θεμάτων.

Κατ' αὐτήν, ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος ἀποδεχθεῖσα:
α) εἰσήγησιν τῆς Κανονικῆς Ἐπιτροπῆς ἀνέγραψεν εἰς τό Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τούς Ἱερομόναχον Πορφύριον, τόν Καυσοκαλυβίτην, καί Ἱερομόναχον Μελέτιον τόν ἐν Ὑψενῇ Ρόδου, καί
β) τήν οἰκειοθελῆ παραίτησιν τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Βελγίου κ. Παντελεήμονος ἀπό τῆς διαποιμάνσεως τῆς ἐπαρχίας αὐτοῦ,  προτάσει τῆς Α. Θ. Παναγιότητος, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου, εἰς τήν οὑτωσί κενωθεῖσαν Μητρόπολιν Βελγίου ἐξελέξατο παμψηψεί τόν Θεοφιλέστατον Ἐπίσκοπον Σινώπης κύριον Ἀθηναγόραν.

Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας
τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου




Αγιοκατάταξη του Γέροντος Πορφυρίου από το Οικουμενικό Πατριαρχείο


Στην αγιοκατάταξη του Γέροντος Πορφυρίου προέβη σήμερα 27-11-2013 η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Περισσότερα ΕΔΩ κι ΕΔΩ


Δευτέρα 25 Νοεμβρίου 2013

Η συνέντευξη του Μητροπολίτου Σισανίου και Σιατίστης π. Παύλου στον Κ. Παπαγιάννη





* Πώς κρίνετε την κατάσταση μετά τη δολοφονία του Π. Φύσσα και των δύο μελών της Χρυσής Αυγής; Σας προβληματίζει το γεγονός ότι θύτης και θύματα προέρχονταν από τις κατώτερες οικονομικά τάξεις;

Ἡ ἐξέλιξη τῆς ὅλης ἱστορίας ἐπιβεβαιώνει ὅτι τό αἷμα φέρνει κι' ἄλλο αἷμα καί ὅτι ἡ τυφλή βία δέν φέρνει κανένα ἀπολύτως ἀποτέλεσμα οὔτε ἐπιλύει προβλήματα. Μιά ἀποτρόπαια δολοφονία δύο νέων ἀνθρώπων πού συγκλονίζει. Μιά ἀκόμη ἔσχατη περιφρόνηση στό ἀνθρώπινο πρόσωπο. Σέ ποιό ὄνομα ἄραγε; Στό ὄνομα τῆς ἐκδίκησης, ἀκούσαμε στήν σχετική προκήρυξη. Κοινή πηγή καί τῶν τριῶν δολοφονιῶν εἶναι τό σκότος. Κοινή πηγή ἡ νοοτροπία τοῦ κτήνους. Σέ τί διαφέρουν οἱ δύο νέοι δολοφόνοι ἀπό τόν πρῶτο; Ἀπό τό ἔρεβος τοῦ φασισμοῦ καί τοῦ ναζισμοῦ προέρχονται καί οἱ τρεῖς. Τελικά «ἀνθρωπάκια» πού τό μόνο πού ξέρουν καλά εἶναι νά σκοτώνουν γιατί εἶναι ἀνίκανοι γιά τό ὁποιοδήποτε καλό. Δέν πρόκειται νά κάνουμε ἐπιλογή τυράννων, τούς ἀπορρίπτουμε καί τούς δύο.

Ὑπάρχουν ἄνθρωποι τῶν λεγομένων κατωτέρων κοινωνικῶν καί οἰκονομικῶν τάξεων πού εἶναι ἐξαίρετοι καί σπάνιοι ἄνθρωποι καί πολλές φορές πολύ πιό ἀνθρώπινοι ἀπό κάποιους τῶν ἀνωτέρων λεγομένων τάξεων. Ὑπάρχουν σ' αὐτές τίς κατώτερες τάξεις ἄνθρωποι μέ πολιτισμό, μέ ἀρχοντιά καί μέ ἰδανικά. Ἡ Ἐκκλησία γνωρίζει πολύ καλά καί σήμερα ἀκόμη ὅτι, στήν διακονία τῆς ἀγάπης πού προσφέρει, σ'αὐτούς τούς ταπεινούς στηρίζεται. Πιστεύω ὅτι τούς δολοφόνους, καί τόν ἕνα καί τούς ἄλλους τούς ἔθρεψαν τά κοινωνικά φυτώρια εἰς τά ὁποῖα ἀνεπτύχθησαν.

* Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί η κατάσταση; Εκτιμάτε ότι θα μειωθεί στο μέλλον η επιρροή της Χρυσής Αυγής; Πώς μπορεί να πραγματοποιηθεί αυτό;

Αὐτό πού φοβάμαι ὅτι ἔχει λείψει ἀπό τήν ἐποχή μας εἶναι ὁ καθαρός λόγος γιά τό κάθε πρᾶγμα. Εἶναι σημαντικό νά ἐξηγήσουμε μέ σαφήνεια τί εἶναι ἡ Χρυσή Αὐγή. Εἶναι σημαντικό νά ἐξηγήσουμε μέ σαφήνεια τί εἶναι ἡ τρομοκρατία. Γιατί εἶναι δρόμοι ἀδιέξοδοι; Γιά τόν ἁπλό λόγο ὅτι, ὅταν ἕνας ἄνθρωπος τόσο κυνικά φθάνει στό ἔγκλημα, δέν μπορεῖ νά εἶναι ἱκανός γιά τό παραμικρό καλό. Θεωρήσαμε βῆμα προόδου τήν κατάργηση τῆς θανατικῆς ποινῆς ἀκόμη καί γιά τόν πιό στυγνό ἐγκληματία γιατί πιστεύουμε στήν ἀξία τοῦ ἀνθρώπινου προσώπου. Δέν μποροῦμε λοιπόν αὐτό πού ἀρνηθήκαμε στό ὀργανωμένο κράτος νά τό ἐκχωρήσουμε στόν ὁποιοδήποτε «ἀναμορφωτή» τῆς κοινωνίας, ὁ ὁποῖος ἀναπληρώνει τίς μειονεξίες του δολοφονώντας.

Ἡ υἱοθέτηση μιᾶς τέτοιας ἀντίληψης ἀπό τήν κοινωνία θά ἦταν σχιζοφρένεια. Ὁ ποιητής λέγει ὅτι χρειάζεται πολλή δουλειά γιά νά ἀνέβει ὁ ἥλιος πιό ψηλά. Οἱ δολοφόνοι δέν ἀντέχουν αὐτή τή δουλειά καί ἀναζητοῦν τήν εὔκολη λύση. Αὐτή ἡ δουλειά γίνεται στό χῶρο τῆς καρδιᾶς καί αὐτοῦ τοῦ εἴδους τήν ἐσωτερική ἐργασία οἱ δολοφόνοι εἶναι ἀνίκανοι νά τήν κάνουν, γιατί δέν ἔχουν καρδιά. Ἡ ἀλλαγή δέν ἔρχεται σκοτώνοντας τούς ἀνθρώπους ἀλλά δουλεύοντας μέ τούς ἀνθρώπους, καλλιεργώντας τούς ἀνθρώπους. Νά θυμίσω λίγο, ἄν τόν θυμάμαι καλά τόν λόγο τοῦ Τσέ Γκουεβάρα: «Ἄν ἡ ἐπανάστασή μας δέν ἔχει στόχο νά ἀλλάξει τόν ἄνθρωπο, δέν μέ ἐνδιαφέρει αὐτή ἡ ἐπανάσταση». Ὅσο θά αὐξάνεται ἡ ἀληθινή παιδεία, ὅσο ἡ παιδεία θά ἀγκαλιάζει ὅλο τόν ἄνθρωπο καί ὄχι μόνο τό μυαλό του, ὅσο θά ἐμβαθύνουμε στήν καλλιέργεια τῆς καρδίας τοῦ ἀνθρώπου, τόσο τέτοια μορφώματα - ἐκτρώματα θά ἐξαλείφονται.

* Πρόσφατα στη Σπάρτη απαγορεύτηκε η θρησκευτική κηδεία σε άνθρωπο που είχε τελέσει πολιτικό γάμο. Μήπως τέτοια περιστατικά αποξενώνουν τον κόσμο από την Εκκλησία;

Δέν γνωρίζω ἀκριβῶς τό περιστατικό τῆς Σπάρτης. Εἶναι σημαντικό ὅμως κάποτε νά μποροῦμε νά συνεννοηθοῦμε μέ τά αὐτονόητα. Ὁ Χριστός ἐκάλεσε τούς ἀνθρώπους ἐπ' ἐλευθερία. Ἄν ἕνας ἄνθρωπος μέ τήν ζωή του καί τή στάση του ἔχει ἀπορρίψει τήν Ἐκκλησία, γιατί τώρα, πού λόγῳ τοῦ θανάτου του εἶναι ἀνήμπορος νά ἀντιδράσει πρέπει νά τοῦ ἐπιβάλλουμε μία ἐκκλησιαστική τελετή; Μήπως ἡ ἄρνηση τῆς Ἐκκλησίας φανερώνει σεβασμό στήν ἐλευθερία ἑνός προσώπου πού στήν διάρκεια τῆς ζωῆς του εἶχε ἐπιλέξει νά ζεῖ ἔξω καί χωρίς τήν Ἐκκλησία; Ἀντιλαμβάνομαι τήν δύσκολη θέση μιᾶς οἰκογένειας πού νοιώθει πολύ ἄβολα κοινωνικά νά κηδεύσει ἕνα μέλος της χωρίς τήν ἐκκλησιαστική ἀκολουθία, ἀλλά, ἄν αὐτό εἶχε ἐπιλέξει ὁ ἴδιος στήν ζωή του, γιατί τώρα δέν πρέπει νά σεβασθοῦμε τίς ἐπιλογές του; Τά πάντα μέσα στήν Ἐκκλησία τελοῦνται μέ τήν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Αὐτό τό ἴδιο Ἅγιο Πνεῦμα τό δέχομαι στό ἕνα Μυστήριο καί τό ἀπορρίπτω στό ἄλλο;

Νομίζω ὅτι αὐτό πού χρειάζεται σέ ὅλους μας εἶναι περισσότερη σοβαρότητα καί περισσότερη συναίσθηση τῆς εὐθύνης τῆς ἐλευθερίας μας. Ὅταν σε ἕναν ἄνθρωπο, πού δηλώνει τήν ἀθεῒα του ἔργῳ καί λόγῳ, ἐγώ θέλω στό τέλος τῆς ζωῆς του νά τοῦ ἐπιβάλω αὐτά πού ἐκεῖνος ἀρνήθηκε στήν ζωή του, τότε προσβάλλω τήν ἐλευθερία του. Ἡ ἄρνηση τότε δέν εἶναι ἐκδίκηση, οὔτε ἐπίκριση, ἀλλά σεβασμός στήν πίστη ἤ στήν ἀπιστία ἑνός ἀνθρώπου. Ἡ συγχώρηση δέν εἶναι ἕνας κενός λόγος. Ἔχει προϋπόθεση τήν μετάνοια. Ὁμιλῶ γενικά ἐπί τοῦ θέματος, γιατί τήν συγκεκριμένη περίπτωση καί τίς λεπτομέρειές της δέν τίς γνωρίζω.

* Μπορεί μεν να αποτελεί αποστολή της Εκκλησίας το να συνδράμει όσους χρειάζονται βοήθεια, μήπως όμως για την σημερινή κατάσταση εξαθλίωσης χιλιάδων συμπολιτών μας που προστρέχουν στην Εκκλησία υπάρχουν και σοβαρές ανεπάρκειες από τη μεριά του κράτους;

Τό ἔργο τῆς προσφορᾶς καί τῆς Διακονίας τῶν ἀνθρώπων ἡ Ἐκκλησία τό ἔκανε πάντοτε ἀθορύβως, γιατί πηγάζει ἀπό τή φύση της. Στήν ἐνορία μου, τόν Ἅγιο Ἰωάννη Χαλκίδος, στά χρόνια τῆς εὐμάρειας, γιά τήν ἀκρίβεια τῆς οὐσιαστικῆς κρίσης, ἑτοιμάζαμε καθημερινά φαγητό γιά 55 ἀνθρώπους. Τώρα πού ἡ οἰκονομική κρίση ὁδήγησε στήν ἐξαθλίωση πλῆθος ἀνθρώπων, τό ἔργο αὐτό φαίνεται. Ἐάν μάλιστα αὐτό τό ἔργο δεν ὑπῆρχε, τότε θά εἴχαμε πρό πολλοῦ κοινωνική ἔκρηξη.

Οἱ εὐθῦνες τοῦ Κράτους εἶναι τεράστιες. Τό λεγόμενο κοινωνικό κράτος ἔχει πλέον καταλυθεῖ. Ὄχι μόνο δέ ἔχει καταλυθεῖ, ἀλλά πιέζει ἀσφυκτικά καί μέ τήν ἄδικη φορολογία του τούς οἰκονομικά ἀσθενέστερους καί τούς ἔχει ὁδηγήσει στήν ἐξαθλίωση. Καθώς τό Κράτος εἶναι ἀνίκανο νά ἐπισημάνει τούς φοροδιαφεύγοντας, δηλαδή τούς ἔχοντας, φορτώνει τά βάρη στούς ἀδυνάτους καί τούς συνθλίβει.

Ὑπό τίς σημερινές συνθῆκες ἡ φοροδιαφυγή ἀποτελεῖ ἔγκλημα ἐσχάτης προδοσίας γιά τήν πατρίδα, συνιστᾶ μεγίστη ἁμαρτία. Οἱ φοροδιαφεύγοντες δέν ἀδικοῦν τό κράτος, ἀδικοῦν τούς ἀδελφούς τους, τούς συνέλληνες. Πλουτίζοντας παρανόμως φορτώνουν τά δικά τους βάρη στίς πλάτες τῶν πτωχῶν.

* Πρόσφατα υπήρξαν δηλώσεις του αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου για προσπάθεια οικονομικής αυτοτέλειας της Εκκλησίας σε σχέση με το κράτος. Είναι το πρώτο βήμα προς ένα «συναινετικό διαζύγιο» ή μήπως η Εκκλησία παίρνει αποστάσεις από ένα κράτος που σταδιακά απαξιώνεται στα μάτια του πολίτη;

Ὁ Μακαριώτατος ἔχει πολλές φορές δηλώσει ὅτι ἡ Ἐκκλησία δέν θά κάνει τό πρῶτο βῆμα γιά νά ζητήσει χωρισμό, ὄχι γιατί φοβᾶται, ἀλλά γιατί οἱ σχέσεις Ἐκκλησίας καί Πολιτείας στήν χώρα μας δομήθηκαν μέσα στήν ἱστορία καί τή ζωή καί στίς πιο κρίσιμες ὧρες τῆς πορείας αὐτοῦ τοῦ τόπου. Τότε πού ἡ κρατική ὀντότητα εἶχε καταλυθεῖ, ἡ Ἐκκλησία λειτουργοῦσε ὡς ἡ γρηγοροῦσα συνείδηση τῶν σκλαβωμένων καί ἡ ὀρθόδοξη πίστη ὡς τό πνευματικό σύνορο πού χώριζε τούς κατακτητές ἀπό τούς σκλάβους.

Ἄν ὅμως ἡ Πολιτεία καί ὁ λαός τό ἐπιθυμοῦν, δέν θά θελήσει νά γίνει ἀναγκαστικός συνοδοιπόρος. Ἡ Ἐκκλησία ἔχει ἀποδείξει ὅτι μπορεῖ νά ὑπάρχει χωρίς τό Κράτος. Τό Κράτος καί δή τό σημερινό ἀπέδειξε ὅτι δέν μπορεῖ νά φροντίσει τούς πολίτες του. Διερωτῶμαι ἄν τελικά δέν ἦταν λάθος τό ὅτι ἡ Ἐκκλησία ἐμπιστεύτηκε τό Κράτος! Ἄν εἶχε κρατήσει τήν περιουσία της καί τήν εἶχε ἀναπτύξει μόνη της, θά ἦταν ἱκανή, τό ἀποδεικνύει ἡ σύγχρονη συγκυρία, νά διακονήσει ἀποτελεσματικότερα τίς ἀνάγκες τοῦ λαοῦ μας.
 
http://www.avgi.gr/article/1362859/mitropolitis-sisaniou-kai-siatistis-paulos-to-kratos-apedeixe-oti-den-mporei-na-frontisei-tous-polites-tou


Κυριακή 24 Νοεμβρίου 2013

Παναγιώτης Ασημακόπουλος, Η ελευθερία στο μάθημα των Θρησκευτικών επί πίνακι

[Εισήγηση του Π. Ασημακόπουλου στη θεολογική διημερίδα του Παγκρητίου Συνδέσμου Θεολόγων “1700 χρόνια από το Διάταγμα των Μεδιολάνων: Η σημασία του στην εποχή μας” που πραγματοποιήθηκε στην Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης στο Κολυμπάρι Χανίων - 22 και 23 Νοεμβρίου 2013]


Νομίζω ότι το πιο δύσκολο σημείο του μαθήματός μας είναι όταν τα φώτα της σκηνής σβήσουν και κατέβουμε από το σανίδι. Εκεί όταν πλέον δεν είμαστε ο κύριος καθηγητής και η κυρία καθηγήτρια, αλλά ο Γιάννης, η Μαρία, ο Παναγιώτης. Τότε είναι η ώρα της κρίσης μας. Με αυτό το σκεπτικό θέλω να αντιμετωπίσετε όσα θα ακούσετε από εδώ και στο εξής: Μιλάμε στον ενικό και με τα μικρά μας ονόματα. Προς Θεού, δεν θέλω να διδάξω ή να υποδείξω. Μια μορφή ατομικής ψυχοθεραπείας και αυτοκριτικής θέλω να κάνω και βρήκα την ευκαιρία. Γι’ αυτό θα προσπαθήσω να μην είμαι ευχάριστος, αλλά χρήσιμος.

Μοιάζει οξύμωρο να μιλάμε για το ζητούμενο της ελευθερίας σε μια θεολογική διημερίδα. Ζητούμενο; Για ποιους; Για εμάς; Για εμάς που τη διδάσκουμε; Που πάνω σε αυτή στηρίζουμε τα πάντα; Που είμαστε διάπυροι κήρυκες της ελευθερίας του Χριστού στους μαθητές μας; Που εκεί στη διδασκαλία των άλλων θρησκειών στη Β΄ Λυκείου το έχουμε κρυφό καμάρι που ο Χριστιανισμός είναι τόσο ανεκτική και ελεύθερη θρησκεία σε σχέση με τις άλλες; Που κάποιες φορές το κρυφό καμάρι γίνεται φανερό και λέμε στους μαθητές μας «είδατε τι καλοί και ελεύθεροι που είμαστε»; Και εννοούμε «μην τολμήσει κανείς και αμφισβητήσει αυτά που λέω γιατί αλίμονό του»….

Θεωρώ ότι οι δυο μεγαλύτεροι μπελάδες της ελευθερίας στο μάθημά μας είναι από τη μια η απεμπόληση του θεολογικού του χαρακτήρα και από την άλλη η αντίληψη του ρόλου μας ως εκπροσώπων του Χριστού επί της γης. Από τη μια το «αίτημα» για μετατροπή του μαθήματος σε άνευρη κοινωνιολογία και χλιαρή θρησκειολογία και από την άλλη το αρμάτωμα για να πάμε να κονταροχτυπηθούμε λυσσαλέα με τα οργανωμένα σχέδια του εξαποδώ που πολεμούν την πίστη μας.

Για τον πρώτο μπελά έχω να πω ένα σχόλιο για ένα σημείο που θεωρώ το πιο σημαντικό. Ως θεολόγος έχω βαρεθεί να ακούω και να διαβάζω περί του «κατηχητικού» χαρακτήρα του μαθήματος των Θρησκευτικών. Μια καραμέλα που αναδεύεται στα χείλη και χοροπηδά στα γραπτά όχι μόνο άσχετων με το μάθημα (…και με την εκπαίδευση συχνά) αλλά και συναδέλφων θεολόγων.

Όπως όλοι γνωρίζουμε, η κατήχηση είναι μια διαδικασία της εκκλησιαστικής ζωής που περιλαμβάνει τη συστηματική ενημέρωση του ανθρώπου σχετικά με τη δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας και τη μύησή του στις αλήθειες της πίστης. Για να θεωρείται Χριστιανός οφείλει να αποδεχτεί ελεύθερα και με ειλικρίνεια το σύνολο (και όχι μέρος) της διδασκαλίας της Εκκλησίας, ως προσωπική του πίστη και ως το νόημα της ζωής του. Αυτή η κατήχηση μάλιστα και η ελεύθερη και πλήρης αποδοχή της είναι προαπαιτούμενα για το Βάπτισμα του ανθρώπου αυτού (σε παλαιότερες εποχές) και για τη συμμετοχή του στα μυστήρια της Εκκλησίας.

Ο κατατοπισμός και η ενημέρωση των μαθητών σχετικά με το Χριστό και την Εκκλησία, οι προβληματισμοί, τα ερωτήματα και οι προεκτάσεις που προκύπτουν στο σχολείο προφανώς και δεν έχουν κατηχητικό χαρακτήρα. Αντίθετα, θα μπορούσε κανείς να τα εντάξει στη θρησκειολογική διάσταση, στην πολιτισμική διάσταση, στη βιβλική διάσταση και στο γνωστικό περιεχόμενο του μαθήματος. Κατηχητικό χαρακτήρα θα είχαν, εάν υπήρχε η ανάγκη, το προαπαιτούμενο και η - έμμεση ή άμεση - απαίτηση να αποδεχθούν οι μαθητές ως αδιατάρακτη πίστη ό,τι προκύπτει. Χωρίς αμφιβολίες, χωρίς αντιρρήσεις. Και ρωτάω: Αυτή είναι η κατάσταση στα σχολεία; Έτσι κάνουμε το μάθημά μας οι θεολόγοι; Έχει ρωτήσει κανείς από εσάς κάποιον από τους μαθητές του εάν πιστεύει στο Χριστό ή εάν συμμετέχει στα μυστήρια της Εκκλησίας και ανάλογα με την απάντησή του να τον βαθμολογήσει;

Οι μαθητές – και ειδικά του Λυκείου – δεν έρχονται στο σχολείο για να κατηχηθούν. Ούτε και είναι αυτός ο σκοπός του σχολείου. Στις σχολικές τάξεις συναντάς - κατά πλειοψηφία – μαθητές που είναι είτε μπερδεμένοι πάνω στο ζήτημα της θρησκείας, είτε αρνητικοί προς τη θρησκεία από πράγματα που ακούνε, βλέπουν και ζούν. Λίγα είναι τα παιδιά που έχουν ξεκάθαρη, νηφάλια και πραγματικά ορθόδοξη προσέγγιση του γεγονότος της Εκκλησίας. Τα περισσότερα ταυτίζουν την Εκκλησία με το ιερατείο και θεωρούν το Θεό είτε ως απόμακρη ανωτέρα δύναμη είτε ως φόβητρο είτε ως αναμένοντα την εξαγορά Του. Ανακατεύουν την πίστη με δεισιδαιμονίες, προλήψεις, θρησκευτικές προκαταλήψεις και θεολογικώς απαράδεκτα στερεότυπα. Όλος αυτός ο ορυμαγδός σε συνδυασμό με την εφηβική αμφισβήτηση, αγανάκτηση και αναζήτηση, καθώς και με τους γενικότερους νεανικούς και ευαίσθητους υπαρξιακούς προβληματισμούς δημιουργούν μία δύσκολη κατάσταση. Όποιος έχει καταφέρει να κάνει κατήχηση να έρθει να μάς το πει κι εμάς να δούμε πώς γίνεται.

Οι μαθητές θέλουν – και συχνά οι αλλόθρησκοι πολύ περισσότερο, είτε αρέσει σε μερικούς είτε όχι – να τους πεις πέντε σταράτες κουβέντες για το Χριστό, την Εκκλησία και τη σύγχρονη ζωή. Θέλουν να προβληματιστούν, να συζητήσουν, να διαφωνήσουν, να το ψάξουν. Και θέλουν το θεολόγο τους εκεί. Μαζί τους και ζωντανό. Γνήσιο και αληθινό. Με θέσεις και απόψεις. Πολλές φορές και ως σάκο του μποξ. Κάποιοι θα τον απορρίψουν, κάποιοι θα τον γουστάρουν. Κάποιους θα εμπνεύσει, κάποιους όχι.

Προσωπικά, δεν δέχομαι ο κάθε αγκυλωμένος στη σιδηρά ιδεολογία του να μου κραδαίνει το δάχτυλο για ηθικισμό, συντηρητισμό και ανελευθερία. Ακριβώς και επειδή και όταν το μάθημα των Θρησκευτικών έχει θεολογικό χαρακτήρα είναι ελεύθερο. Και αγαπητό και ενδιαφέρον για τους μαθητές.

Για όσους έχουν ιδέα από τάξη και ακόμη θυμούνται τη μυρωδιά της κιμωλίας δεν λέω τίποτε σοφό ή αξιοπερίεργο. Για τους άλλους δεν θα μπορέσουμε, όπως τραγουδούν και οι αδελφοί Κατσιμίχα.

Ο άλλος μπελάς είναι πιο πολύ εντός των τειχών. Και είναι ένας από τους μεγαλύτερους εφιάλτες στο θεολογικό μας κόσμο. Και για τις μεταξύ μας σχέσεις, αλλά και για τη μαρτυρία μας στα σχολεία. Ξεκινώντας από το δεύτερο, νομίζω ότι το "υμείς επ' ελευθερία εκλήθητε" ορισμένοι από εμάς το έχουμε αλλάξει σε "υμείς επ' ελευθερία εκλείσθητε". Και φυλακίζουμε τους μαθητές μας, αφού πρώτα κλείσαμε το δικό μας είναι. Δεν συγ-χωρούμε πλέον γιατί δεν ταιριάζουμε. Κι αυτοί δραπετεύουν και «αποδημούν εις χώραν μακράν» κι εμείς αυτοδικαιωνόμαστε. Θεωρούμε ιερό χρέος μας να ταμπουρωθούμε και να υπερασπιστούμε με νύχια και με δόντια το ύψωμα, έστω κι αν θυσιαστεί κάτι. Ας είναι και η ελευθερία της γνώμης, ας είναι και το μαθητικό δικαίωμα της αμφισβήτησης. Το χειρότερο είναι ότι νομίζουμε πως επιτελέσαμε το θεολογικό μας καθήκον, ότι μας «απόκειται ο της ορθοδοξαμυντορίας στέφανος». Θα σοκαριστούμε εάν κάποια φορά αντιληφθούμε ότι ματώσαμε για θρησκόληπτα φληναφήματα, για αμφίβολες διηγήσεις και για δήθεν θαύματα, για θεωρίες συνωμοσίας, για αστήρικτα ιδεολογήματα. Άνθρακες ο θησαυρός. Για μια Ελένη; Για ένα αδειανό πουκάμισο; Συχνά για μια παρεξήγηση: άλλο πράγμα είναι η σταθερότητα της πίστης και της ζωής και η μαρτυρία μας σε έναν κόσμο με politically correct ουδετερότητα από το σκληρό και άκαμπτο πρόσωπο του κριτή της οικουμένης.

Για τις μεταξύ μας σχέσεις ζητώ συγγνώμη, αλλά θα το πω ακριβώς όπως το αισθάνομαι. Ο θεολόγος καθηγητής δεν μπορεί να ταυτίζεται με τον ανώνυμο θρησκόληπτο blogger, ο οποίος διεκδικεί το κατ’ αυτόν ιερό δικαίωμα να τσαλαπατά όποιον θέλει με το πληκτρολόγιό του. Δεν μπορεί να συναγωνίζεται στα ίσια τον ζηλωτισμό μερίδας του Χριστιανισμού που ασθενεί, θεωρώντας ότι είναι η μόνη γνήσια. Η ικανοποίηση που βγαίνει μετά την κατατρόπωση των εχθρών της πίστης στο πρόσωπο των αντιφρονούντων μαθητών μας και των συναδέλφων μας δεν μπορεί να είναι θέλημα Θεού.

Στη διδακτική ενότητα με αριθμό 6 της Β΄ Λυκείου διδάσκουμε τους μαθητές μας για το Χριστό ως «σημείον αντιλεγόμενον». Τα ‘θελε και τα ‘παθε. Καλά του το είπε ο Μέγας Ιεροεξεταστής στο απόσπασμα από τον Ντοστογιέφσκι στο τέλος της διδακτικής ενότητας. Είχε στη διάθεσή του τους πειρασμούς του κύρους, του θαύματος και της εξουσίας και τους πέταξε πέρα μακριά. Για να μην υποτάξει.

Και η ελευθερία στο μάθημα των Θρησκευτικών είναι «σημείον αντιλεγόμενον». Με τρεις αντίστοιχους πειρασμούς να τη συνοδεύουν: Επί πίνακι, αντί πινακίου, στον πίνακα. Εύκολο πράγμα είναι η αποτομή της κεφαλής της επί πίνακι, ώστε να προσφερθεί ως αντίδωρο για το χορό μας γύρω από τη φωτιά, όταν χτυπούν τα τύμπανα του πολέμου εναντίον των εχθρών μας. Εύκολο πράγμα είναι η πώλησή της αντί πινακίου φακής, όπου φακή είναι η στέψη μας ως «προοδευτικών» και αρεστών. Το δύσκολο είναι εκεί στον πίνακα, με τους μαθητές μας, με την ψυχή τους και με την ψυχή μας. Να παλεύουμε με τις αντιξοότητες για να σωθούν τα αγαθά: η ελευθερία και η αγάπη. Να θυσιαζόμαστε για να μην τις θυσιάσουμε. Να τις διδάσκουμε, να τις ζούμε, να τις εμπνέουμε. Με την από κοινού με τους μαθητές μας ανάβαση για την κατάκτηση της πίσω πλευράς του λόφου. Ώστε εάν μετά από 10 χρόνια μας δουν τυχαία στο δρόμο ή στην καφετέρια να μας πουν: «Μπράβο ρε συ. Σε θυμάμαι. Με έμαθες να σκέφτομαι ελεύθερα, να πιστεύω ελεύθερα, να ζω…».



Ευχαριστώ πολύ.





Απολυτίκιον Αγίας Αικατερίνης

Τὴν πανεύφημον νύμφην Χριστοῦ ὑμνήσωμεν, Αἰκατερῖναν τὴν θείαν καὶ πολιοῦχον Σινᾶ, τὴν βοήθειαν ἡμῶν καὶ ἀντίληψιν, ὅτι ἐφίμωσε λαμπρῶς, τοὺς κομψοὺς τῶν ἀσεβῶν, τοῦ Πνεύματος τῇ μαχαίρᾳ, καὶ νῦν ὡς Μάρτυς στεφθεῖσα, αἰτεῖται πᾶσι τὸ μέγα ἔλεος.



φωτογραφήματα 37: Ιερά Μονή Γωνιάς (Κολυμπάρι Χανίων)

φωτό: ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ


Δευτέρα 18 Νοεμβρίου 2013

Η διάλεξη του Giorgio Agamben στην Αθήνα (16-11-2013)



Νικόλας Σεβαστάκης,Παραφράζοντας την πραγματικότητα


«Τώρα βγαίνουμε πραγματικά από την κρίση» δήλωσε ο Ευ. Βενιζέλος αμέσως μετά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας επενδύσεων. Μάλλον μια πιο προχωρημένη δήλωση από τις γνωστές διαβεβαιώσεις στελεχών της κυβέρνησης ότι «οδεύουμε για έξοδο από την κρίση».
Τι συμβαίνει λοιπόν; Πρόκειται για αισιοδοξία της βούλησης του αντιπροέδρου της κυβέρνησης που υπερέβη ακόμα και τον Γιάννη Στουρνάρα; Η μήπως, όπως ίσως θα ήθελαν οι «58» της Κεντροαριστεράς, για αναγκαίο νεύμα φυγής από τη συλλογική κατάθλιψη;
Υποθέτω όμως ότι αναγκαία συνθήκη εξόδου από την κρίση είναι η αναγνώριση των διαστάσεών της. Είναι η αποτίμηση του ύψους των ζημιών, ο αναλογισμός της απώλειας, έστω μεροληπτικός και αξιολογικά φορτισμένος. Η έξοδος από την κρίση προϋποθέτει επίσης επίγνωση του κινδύνου που έχει η μετωπική σύγκρουση του πολιτικού λόγου και της κοινωνικής εμπειρίας. Η εμπειρία, λένε κάποιοι, δεν λέει πάντοτε την αλήθεια γι' αυτό που συμβαίνει στο μακροεπίπεδο της οικονομίας. Έχουν δίκιο μόνο ως προς τις αποσπασματικές ατομικές μας εμπειρίες. Αλλά η αισιοδοξία δεν μπορεί να χτιστεί πάνω στον εξωραϊσμό του απαράδεκτου. Και είναι αυτό το επίμονο απαράδεκτο που ξεδιπλώνεται στα κοινωνικά γεγονότα της συγκυρίας. Τα μεγέθη και κυρίως τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της πρωτοφανούς ανεργίας δεν επιτρέπουν εξωραϊσμούς. Η βύθιση ενός σημαντικού τμήματος της μεσαίας τάξης και η επικράτηση νέων μορφών ένδειας και υποβαθμισμένης ζωής, επίσης. Οι εργασιακές σχέσεις που διαμορφώνονται πλέον στους αυτοματισμούς της αγοράς αποτελούν τεράστια οπισθοδρόμηση. Με μια λέξη, η ταξική διάσταση της κρίσης δεν είναι επινόημα της αριστερής φαντασίας.
Και εξάλλου η κρίση δεν είναι μόνο δημοσιονομική. Οι άλλες της πλευρές και ιδίως το ρήγμα εμπιστοσύνης μεταξύ λαού και ελίτ παραμένει αγεφύρωτο. Το ότι είναι σε μεγάλο βαθμό ένα βουβό ρήγμα ή δεν εκδηλώνεται με τους θεαματικούς όρους της λεγόμενης κοινωνικής έκρηξης, δεν σημαίνει ότι το ρήγμα μίκρυνε. Οι κλυδωνισμοί στο ηθικό - πολιτικό επίπεδο καλά κρατούν. Και η εμφανής κόπωση των ανθρώπων δεν σβήνει την οργή ούτε τα μίση που επισωρεύτηκαν αυτά τα χρόνια. Τα υλικά της απόρριψης εκβάλλουν απλώς σε μυριάδες κατευθύνσεις σχηματίζοντας μια κινούμενη άμμο. Οι επιμέρους δυσαρέσκειες δεν φτιάχνουν ένα «τσουνάμι οργής», όπως το θέλει η δημοσιογραφική γλώσσα, αλλά μοριακούς κυματισμούς δυσφορίας. Και είναι τούτη η κινούμενη άμμος η οποία μπορεί, απροειδοποίητα, να γεννήσει νέα ακροδεξιά βλαστήματα.
Οι λεκτικές ωραιοποιήσεις αποτελούν λοιπόν πρόβλημα. Κι αυτές με τη σειρά τους ξύλινη γλώσσα είναι. Όχι γιατί υπηρετούν την κυβερνητική αφήγηση για τα πράγματα, αλλά γιατί προκαλούν τους θυμωμένους και τους απογοητευμένους. Ακόμα κι αυτούς που είναι πραγματικά αισιόδοξες φύσεις.
Υπάρχει βέβαια η εντύπωση ότι το σοκ της κρίσης έχει ενσωματωθεί στις νέες στρατηγικές επιβίωσης των ατόμων και των νοικοκυριών. Αυτό παράγει μια εικόνα σταθερότητας χαμηλής ποιότητας. Όταν όμως εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες δίχως ηλεκτρικό ρεύμα ακούνε ότι τα δύσκολα πέρασαν, ότι είμαστε ήδη λίγα μέτρα από την αιθρία, τα ελλείμματά τους πολλαπλασιάζονται. Και μπορεί κανείς να υποθέσει ότι όσο περισσότερο η ρητορική των πλεονασμάτων έρχεται σε αντίθεση με αυτά τα βαθιά ανθρώπινα ελλείμματα, τόσο μεγαλώνει και η κρίση νοήματος στην κοινωνία μας. Κάτι τελικά πολύ πιο σοβαρό από τα σλάλομ που θα δοκιμάσουν οι «αξιωματούχοι των δανειστών» πριν την επόμενη συμφωνία.



Κυριακή 17 Νοεμβρίου 2013

ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΣ, ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΤΥΠΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ 1967-1974

Απόσπασμα από το βιβλίο του Ανδρέα Αργυρόπουλου, Χριστιανοί και πολιτική δράση κατά την περίοδο της Δικτατορίας 1967-74, εκδ. Ψηφίδα, Αθήνα 2004.

[Πρώτη δημοσίευση στον ιστότοπο:  

Για να αντιληφθεί κανείς την αξία του αντιδικτατορικού αγώνα των πολιτικοποιημένων χριστιανών ,πρέπει να έχει μια στοιχειώδη εικόνα για τη στάση της Διοικούσας Εκκλησίας, των Θεολογικών Σχολών και των Χριστιανικών οργανώσεων και των θρησκευτικών εντύπων κατά τα έτη 1967-1974. Είναι κατανοητό ότι περιγραφή λεπτομερής της κατάστασης αυτής δεν μπορεί να γίνει στα πλαίσια της παρούσας εργασίας,όμως θεωρούμε απόλυτα αναγκαία την παρουσίαση κάποιων στοιχείων που εκτιμούμε πως θα μας βοηθήσουν στην κατανόηση του κλίματος της εποχής.
Ο καθηγητής της Κοινωνιολογίας στη σχολή Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Κολωνίας Δημήτριος Σαβράμης σε συνέντευξή του στη Χριστιανική τον Αύγουστο του 1974 για το ζήτημα αυτό είναι αποκαλυπτικός «Η στάση τόσο της Διοικούσης Εκκλησίας, όσο και των Θεολογικών Σχολών κατά την διάρκεια της δικτατορίας υπήρξε δυστυχώς απογοητευτική και συνετέλεσε στην παγκόσμια δυσφήμιση και γελοιοποίηση της Ορθοδοξίας. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον πόνο που δοκίμαζα όταν έβλεπα τις σχετικές με την δικτατορία εκπομπές της Γερμανικής Τηλεοράσεως. Παντού όπου παρουσιάζονταν οι τύραννοι του Ελληνικού Λαού εμφανίζονταν κοντά τους Έλληνες Κληρικοί,οι οποίοι,σαν πιστοί δούλοι του καθεστώτος,συνόδευαν τους τυράννους.Πριν από λίγο καιρό ακόμη, μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, είχα την ευκαιρία να δω στην Γερμανική Τηλεόραση ένα φίλμ που έδειχνε το ιστορικό της δικτατορίας. Εκείνο που μου έκανε την πιο απαγοητευτική εντύπωση,ήταν το ότι κάθε τόσο άκουε κανείς τις ψαλμωδίες  της Ορθόδοξης Εκκλησίας ή έβλεπε τη μεγαλόπρεπη εμφάνιση Ελλήνων Επισκόπων, οι οποίοι επλαισίωναν την εμφάνιση των τυράννων. Δεν υπάρχει καμμιά αμφιβολία ότι η Διοικούσα Εκκλησία εταύτισε 100% τον εαυτό της και την τύχη της με την δικτατορία. Ένα  άλλο ακόμη παράδειγμα: παίρνω συχνά το περιοδικό «Γρηγόριος Παλαμάς» και έτσι είχα την ευκαιρία ,κατά τη διάρκεια της περασμένης επταετίας,να διαβάζω το χρονικό της Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης. Πολλές φορές είχα την εντύπωση ότι διαβάζω κοσμικό όργανο της λέσχης αξιωματικών, διότι σχεδόν όλες οι ειδήσεις που δημοσιεύτηκαν σε αυτό το χρονικό διάστημα αφορούσαν τις κοσμικές εμφανίσεις στρατηγών και συνταγματαρχών, τις οποίες είχε την τιμή να τιμήση δια της παρουσίας του ο «άγιος» Θεσσαλονίκης. Νομίζω ότι αυτά τα μικρά παραδείγματα, τα οποία είναι αμέτρητα, αρκούν να δικαιολογήσουν την απογοητευτική εντύπωση που δημιούργησε η Διοικούσα Εκκλησία κατά την διάρκεια της δικτατορίας. Οσον αφορά τις Θεολογικές Σχολές, αρκεί να τονίσω δύο παραδείγματα: πρώτον ότι εκπρόσωποι αυτών των Σχολών εξυπηρέτησαν τυφλά τους εγκληματίες της δικτατορίας, είτε ως υπουργοί,είτε ως Πρυτάνεις. Το ότι ένας Πρύτανις ελληνικού Πανεπιστημίου ανήκει πλέον στην ιστορία με τον τίτλο «ο Πρύτανις των τάνκς» ,και είναι τακτικός καθηγητής ελληνικής Θεολογικής Σχολής,αρκεί σαν απόδειξη του ότι οι Θεολογικές μας Σχολές απογοήτευσαν πολύ τον Ελληνικό Λαό. Τέλος οι Θρησκευτικές Οργανώσεις ανήκουν κι αυτές στους συνοδοιπόρους της δικτατορίας, δεδομένου ότι δεν ξέρω καμμιά ελληνική Θρησκευτική Οργάνωση που να τόλμησε να καταδικάση τα εγκλήματα της δικτατορίας»[1].
Η δικτατορία από την πρώτη στιγμή προσπάθησε να επιβάλλει τον άμεσο έλεγχο στη Διοικούσα Εκκλησία. Πρώτος της στόχος ήταν η ανατροπή του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου και η τοποθέτηση στη θέση του,του εκλεκτού των Ανακτόρων Ιερώνυμου Κοτσώνη. Αυτό επετεύχθη σε σύντομο χρονικό διάστημα και με πολλές παράνομες μεθοδεύσεις. Το σχέδιο ολοκληρώθηκε με την απομάκρυνση των μητροπολιτών που δεν έδειχναν ιδιαίτερα πρόθυμοι να συνεργαστούν με τη νέα κατάσταση και την επισκοποποίηση νέων που ακολουθούσαν πιστά τον Ιερώνυμο «Όλοι σχεδόν οι νέοι μητροπολίτες είχαν δύο κοινά χαρακτηριστικά: προέρχονταν από τις οργανώσεις της «Ζωής» και του «Σωτήρος» και στα χρόνια του Εμφυλίου είχαν υπηρετήσει ως στρατιωτικοί ιεροκήρυκες σε μάχιμες μονάδες της Βορείου Ελλάδος. Προσόντα που ανταποκρίνονταν στο σύνθημα της χούντας «Ελλάς,Ελλήνων Χριστιανών»[2].
Ο Ιερώνυμος αναλαμβάνει τη στήριξη της δικτατορίας με κάθε τρόπο, πιστεύοντας, όπως γράφει σε επιστολή του στο δικτάτορα Παπαδόπουλο, ότι «όταν έγινεν η Επανάστασις της 21ης Απριλίου αντεπεκρίνετο εις ένα λαϊκόν αίσθημα»[3].
Σε συνέντευξή του στο γερμανικό περιοδικό SPIEGEL δηλώνει ότι: «Είμαστε πολύ ευγνώμονες στο στρατό που έσωσε την Ελλάδα απ’ την καταστροφή,την 21 Απριλίου»[4].
Κατά την τελετή ανάληψης καθηκόντων του Ιερώνυμου ο προεδρεύων της παράνομης αριστίνδην συνόδου Πατρών Κωνσταντίνος πλέκει το εγκώμιο της χούντας αναφέροντας «Είναι ιστορική η στιγμή και δια την Εκκλησίαν και δια το Έθνος. Έπειτα από μίαν περιπέτειαν καθ’ ην το Έθνος ημών διέτρεξε κρισιμωτάτας στιγμάς και έφθασε μέχρι του χείλους της αβύσσου, ερρύσσατο δε αυτό ο Κύριος δια χειρών γενναίων. Η Εκκλησία ήδη απολαμβάνει πρώτη τους καρπούς της εθνοσωτηρίου εκείνης επεμβάσεως. Τα φιλόχρηστα και θεοσεβή της εθνικής υμών κυβερνήσεως αισθήματα και ο διακαής πόθος όπως ίδη την Εκκλησίαν ανορθουμένην και ανερχομένην τας βαθμίδας της μεγάλης και αγίας αυτής αποστολής ήγαγε ταύτην εις την απόφασιν όπως συγκροτήση αριστίνδην Ιεράν Σύνοδον προς αντιμετώπισιν των μεγάλων και φλεγόντων την Εκκλησίαν θεμάτων. Αύτη δε εν πνεύματι αγίω συσκεψαμένη…»[5].
Ο Ιερώνυμος περιοδεύοντας στη Βόρεια Ελλάδα κατά την ομιλία του σε στρατιωτική μονάδα τονίζει ότι: «Σας ευγνωμονούμεν και ιδιαιτέρως τον Στρατόν μας ο οποίος την 21ην Απριλίου, έσωσε την Ελλάδα από την καταστροφήν. Και η αναγνώρισις αυτή από την κεφαλήν της Εκκλησίας της Ελλάδος έχει ιδιαιτέρως βαρύνουσα σημασίαν δια την καθολικότητα της επιτυχίας της Επαναστάσεως υπό του Ελληνικού Λαού»[6]
Ο ίδιος δεν παρέλειψε να παρασημοφορήσει τον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο [3-5-1968] με το ανώτερο παράσημο της Εκκλησίας της Ελλάδας το Χρυσό Σταυρό του Αποστόλου Παύλου,ο οποίος δεν έχει απονεμηθεί σε κανέναν άλλον πολιτικό ηγέτη της Ελλάδας.[7]
Από τον Αύγουστο όμως του 1969 αρχίζει να κρατάει αποστάσεις, χωρίς όμως σε καμιά περίπτωση να συγκρούεται ανοικτά με την δικτατορική κυβέρνηση. Στις 6-8-1969 στέλνει γράμμα στον Παπαδόπουλο και εκφράζει τις διαφωνίες του για τον τρόπο διακυβέρνησης της χώρας «Η ωμή βία και το Κράτος του Χωροφύλακος οδηγούν όχι εις την Δημοκρατίαν, αλλ’ είτε εις την δουλείαν είτε εις την ανατροπήν. Ενόσω είναι ακόμη καιρός προλάβετέ την. Διότι και τα δύο οδηγούν εις τον όλεθρον της Ελλάδος. Διότι εάν μεν επιτύχητε την υποδούλωσιν του Λαού, δηλαδή ο Ελληνικός Λαός να αποκτήση φρόνημα δούλων, πράγμα αδύνατον, («του Έλληνος ο τράχηλος ζυγόν δεν υποφέρει»), θα έχετε αποτύχη εις τον σκοπόν σας ως Επανάστασις, διότι ήλθατε να μας σώσετε από το καθεστώς της δουλείας, αλλά και θα οδηγήτε την Ελλάδα εις τον όλεθρον»[8].
Η συντριπτική πλειονότητα των επισκόπων υμνούσε τους δικτάτορες καθ’ όλη τη διάρκεια της επταετίας. Ενδεικτικά αναφέρουμε την στάση ορισμένων απ’ αυτούς τις παραμονές του «δημοψηφίσματος» για το Σύνταγμα.
Ο Λαρίσης Θεολόγος με την υπ΄αριθμόν 6/1207/20-9-1968 εγκύκλιό του προς τους κληρικούς της Μητροπόλεώς του, τους καλεί να στηρίξουν την κυβέρνηση, με το να ψηφίσουν οι ίδιοι και να προπαγανδίσουν στο ποίμνιό τους το «ΝΑΙ» στο Σύνταγμα. Γράφει λοιπόν στην εγκύκλιό του «...Να υπογραμμίσωμεν εις υμάς την Εθνικήν ανάγκην επιτελέσεως του καθήκοντος τούτου ίσως δεν χρειάζεται, καθόσον οι πάντες εκ του πλησίον και ως άτομα και ως σύνολον εζήσαμεν, την προ της εθνοσωτηρίου όντως επεμβάσεως του ενδόξου Ελληνικού στρατού, διαλυτικήν των πάντων επικρατούσαν κατάστασιν. Ήδη,συν Θεώ, πρωτοπορούσης της Εθνικής ημών Κυβερνήσεως, η φιλτάτη μας πατρίς και ο λαός της βαδίζουν ασφαλώς και δημιουργικώς την ανοδικήν των πορείαν. Αλλ’ ακριβώς δια τον λόγον αυτόν τώρα, όχι αργότερα, θα πρέπει οι πάντες να δώσωμεν το «παρών» επιτελούντες εις το ακέραιον το καθήκον μας. Πολύ περισσότερον ημείς οι Κληρικοί, υπέρ των οποίων εσχάτως μόλις, τόσον ευεργετικά μέτρα ελήφθησαν υπέρ της ανακουφίσεως ημών   και των οικογενειών ημών. Καταλλήλως ωσάν πνευματικοί πατέρες των ενοριτών σας, το ίδιον πνεύμα θα πρέπει να μεταδώσητε εις τας συζητήσεις ή τας εκ μέρους των τυχόν ερωτήσεις, τονίζοντες την ιεράν υποχρέωσιν να ενεργήσουν ως αληθινοί Ελληνες Ορθόδοξοι Χριστιανοί…Εφ’όσον ακούσωμεν εις την φωνήν [της πατρίδας] και ως καθαρόαιμοι ΄Ελληνες και γνήσιοι Χριστιανοί απαντήσωμεν εις το κάλεσμά της με το ΝΑΙ μας εις το Σύνταγμα, ημείς θα κάμωμεν στοιχειώδες έναντί της καθήκον, εις αυτήν δε θα δώσωμεν το δικαίωμα επιβιώσεως και αναδημιουργίας της και σταθεράς πορείας της εις τον θείον προορισμόν και την αποστολήν της…»[9].
Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκε και η εγκύκλιος του Μητροπολίτη Ζιχνών κ. Νικόδημου Βαλληνδρά με αριθμό 576/20-9-1968: «Όλοι πρέπει να γνωρίζωμεν,ότι το Νέον Σύνταγμα συνδυάζει την σοφίαν της επιστήμης, την πείραν του Έθνους και το επαναστατικό όραμα της Εθνικής Κυβερνήσεως δι’ εν λαμπρόν μέλλον της Πατρίδος. Παρακαλούμεν, όπως μεριμνήσητε, ίνα η παρούσα εγκύκλιος αναγνωσθή μετά το πέρας της θείας λειτουργίας και καταβάλητε πάσαν προσπάθειαν, ίνα πείσητε όλους τους φιλοθρήσκους κατοίκους των χωρίων σας, ώστε την 29ην Σεπτεμβρίου να ψηφίσουν ΝΑΙ ΕΙΣ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ…»[10].
Ο Φθιώτιδος κ. Δαμασκηνός γράφει στην υπ’ αριθμόν 1562/9-7-1973 εγκύκλιό του προς τους ιερείς: «Διαφωτίσατε καταλλήλως και δραστηρίως τους πιστούς της ενορίας σας, γνωρίζοντες εις αυτούς, ότι το ΝΑΙ που καλούνται να ψηφίσουν και επιβάλλεται όλοι μας να ψηφίσωμεν δεν αλλάζει απλώς μίαν σκηνήν από ένα έργον, αλλά μεταβάλλει βασικώς όλον το έργον. Γνωρίσατε εις τους πιστούς, ότι ΝΑΙ σημαίνει επανασύνδεσιν με το πνεύμα και την σκέψιν των προγόνων μας. Σημαίνει επανάκτησιν της γνησίας ιθαγενείας μας. Σημαίνει ισονομία και ισοτιμία. Σημαίνει τέλος, ότι μόνοι μας εκ του αίματός μας και εκ των ιδίων δυνάμεών μας κατευθύνομεν και καθορίζομεν τα του οίκου μας»[11].
Ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης Ευγένιος συνέταξε την εγκύκλιο 3267/1550, όπου μεταξύ των άλλων αναφέρει «Ο Θεός διευθύνει την ιστορίαν. Θέλημα Αυτού ήτο όπως άνδρες εκ του ευσεβούς ημών λαού, πιστοί εις τα Ελληνοχριστιανικά ημών ιδεώδη, γενναίοι δ’ Ανώτεροι Στρατιώται του Ενδόξου ημών Εθνικού Στρατού, αναλάβωσιν από της 21ης Απριλίου 1967 την μεγάλην ευθύνην της διακυβερνήσεως της χώρας ημών δια να διαφυλάξωσιν αυτήν εκ του επικινδύνου κομμουνισμού και του κομματικού διχασμού και με πίστιν ακλόνητον εις τον Θεόν και μείζονα αγάπην προς την Ελλάδα, αγωνισθώσι δια την ενότητα των Ελλήνων και δια την επιβεβλημένην πολιτικήν, κοινωνικήν και οικονομικήν ανόρθωσιν της φιλτάτης ημών Πατρίδος…Ευκαίρως δ’ εξαίροντες και τα επιτεύγματα της Εθνικής ημών Κυβερνήσεως εις όλους τους τομείς της εθνικής δραστηριότητος, προτρέπητε τους ενορίτας υμών και δια την επιφήφισιν του ΝΕΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ, το οποίον αποσκοπεί εις την εγκαθίδρυσιν εν Ελλάδι πραγματικής Δημοκρατίας και προσερχόμενοι αξιοπρεπώς εις το δημοψήφισμα της 29ης του τρέχοντος Σεπτεμβρίου μηνός δώσητε και εν τούτω, ως εμπρέπει εις ιερείς, το καλόν παράδειγμα…»[12]. Δεν αρκέσθηκε όμως σ’ αυτήν, αλλά απέστειλε και δεύτερη  εγκύκλιο προς τους εφημέριους μοναχούς και τις μοναχές επιμένοντας πιεστικά να ψηφίσουν φοβούμενος  μήπως λόγω του μοναχικού τους σχήματος απέχουν του «δημοψηφίσματος». Τους γράφει λοιπόν: «….Επιθυμούμεν να τονίσωμεν και αύθις εις υμάς, ότι χρέος υμών είναι, όπως μετάσχητε εις το Δημοψήφισμα της 29ης Σεπτεμβρίου ψηφίζοντες το ΣΥΝΤΑΓΜΑ. Η μη συμμετοχή υμών εις το Δημοψήφισμα, εκτός της ηθικής ευθύνης, θεωρείται και παράβασις Νόμου του Κράτους συνεπαγομένη κυρώσεις,ως φυλάκισιν κ.λ.π.»[13].
Από τη σύντομη αναφορά μας στη στήριξη της δικτατορίας από τη Διοικούσα  Εκκλησία δεν πρέπει να παραλείψουμε τον Επίσκοπο Θεσσαλονίκης κ. Λεωνίδα,ο οποίος καθόλη τη διάρκεια της επταετίας ακόμη και την τελευταία στιγμή, συνέχιζε να τη στηρίζει ξεπερνώντας κάθε όριο[14]. Η ρήση του «Δύο Δέσποινας έχομεν. Μίαν εις τους ουρανούς,την Παναγίαν,και άλλην εις την γήν,την κυρία Προέδρου»[σ.σ.την Δέσποινα Παπαδοπούλου][15],είναι γνωστή στο πανελλήνιο.
Τέλος οφείλουμε να αναφέρουμε και την εκ του εξωτερικού αποδοχή της δικτατορίας από Έλληνες Ορθόδοξους Ιεράρχες, οι οποίοι φθάνουν στο σημείο να τη χαρακτηρίζουν και «Θεόπεμπτο», όπως και ο εκ Σικάγου ορμώμενος επίσκοπος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Βόρειας και Νότιας Αμερικής, ο Χριστουπόλεως κ. Μελέτιος,ο οποίος με αφορμή την επίσκεψή του στην Ελλάδα τον Οκτώβρη του 1967 εδήλωνε πως «Η επίσκεψις και η παραμονή μας εις την γενέτειραν επί ένα μήνα ήτο ένα πνευματικόν αναβάπτισμα εις ένα περιβάλλον χριστιανικόν, εθνικόν, νομοταγές, ασφαλέστατον και ειρηνικόν…Επιστρέφοντες εις την δευτέραν μας πατρίδα την Αμερικήν, απεκομίσαμεν αρίστας εντυπώσεις. Επί πλέον είμεθα χαρούμενοι και υπερήφανοι, διότι η Ελλάς δια της δυνάμεως του Θεού, ο οποίος σας κατηύθυνε και δια της αμέσου επεμβάσεως του εθνικού μας στρατού, δι Υμών και των συνεργατών σας ,απεκρούσατε εγκαίρως την εσωτερικήν θανάσιμον δια την Ελλάδα επιβουλήν του διεθνούς κομμουνισμού και εσώσατε την πατρίδα, την Εκκλησίαν, την οικογένειαν, την ελευθερίαν, την ανεξαρτησίαν, τα παιδιά μας, τα όσια και τα ιερά μας, ό,τι ιερόν και ό,τι πολύτιμον ως εθνικόν σύνολον και ως άτομα είχομεν…Η Στρατιωτική Κυβέρνησις της Ελλάδος της 21ης Απριλίου 1967 ήτο Θεόπεμπτος. Εύχομαι ο Κύριος των Δυνάμεων, ο Ιησούς Χριστός και η Παναγία Μητέρα του, η άγρυπνος στρατηγός και υπέρμαχος του Πανελληνίου, να σας δυναμώνουν όλους κυβέρνησιν, λαόν, στρατόν και εκκλησίαν»[16].
Στις 3-8-1968 ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Βενέδικτος παρασημοφορεί τους πρωτεργάτες της 21ης Απριλίου αναγορεύοντάς τους «Μεγάλους Σταυροφόρους του Τάγματος των Ορθοδόξων Σταυροφόρων του Παναγίου Τάφου. Προσφωνώντας τους, εκφράζει τις ευχαριστίες του για το ενδιαφέρον τους «υπέρ της μητρός των εκκλησιών του παλαιοτάτου Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και της αγιωτάτης εκκλησίας της Ελλάδος, ως και της υφ’ υμών ενεργουμένης σταυροφορίας δια την επικράτησιν των ελληνοχριστιανικών ιδεωδών, εις δε και κραταίωσιν των ευγενών και ατρήτων αγώνων υπέρ της δόξης και του μεγαλείου του ευσεβούς ημών έθνους»[17].
Ακολουθώντας τη γραμμή του στις 6-5-1969 ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας κ. Νικόλαος απένειμε στον δικτάτορα Παπαδόπουλο το Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Αποστόλου και Ευαγγελιστή Μάρκου. Στη προσφώνησή του υπογραμμίζει «ο δρόμος τον οποίον ακολουθήσατε δια την λύσιν  της πολιτικής καταστάσεως και την εξυγίανσιν του τόπου είναι ο καλύτερος,ασφαλής και βέβαιος, ο οποίος θα μας φέρη εις την κορυφήν της δόξης και της Αναστάσεως του Έθνους ημών. Είναι ασφαλώς, όπως θα γνωρίζετε και εσείς ο ίδιος, ο δρόμος αυτός ολίγον τι δύσκολος και ανηφορικός, αλλά να ενθυμήσθε πάντοτε τον δρόμον τον οποίον ηκολούθησε Αυτός, οΑρχηγός της εκκλησίας μας,ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός. Από τον Γολγοθάν θα πορευθούμε προς την Ανάστασιν. Έχετε παρά το πλευρόν σας σύμπασαν την εκκλησίαν όχι μόνον της Αλεξανδρείας και της Ελλάδος, αλλά όπου απανταχού ευρίσκονται Έλληνες Χριστιανοί. Και ο Θεός, ο οποίος σας εξέλεξε ως όργανόν του, θα σας βοηθήσει δια να φέρετε εις αίσιον πέρας το βαρύ έργον, το οποίον αναλάβατε, ήτοι την Αναγέννησιν του τόπου αυτού. Σας εύχομαι εξοχώτατε υγείαν σιδηράν και ακλόνητον, δια να ημπορέσετε να φέρετε εις αίσιον πέρας το έργον το οποίον σας ανέθεσε η πρόνοια του Θεού»[18].
Πλην όμως της Διοικούσας Εκκλησίας, είναι αξιοσημείωτη και η στάση των χριστιανικών οργανώσεων και των εντύπων θρησκευτικού περιεχομένου. Από τη πρώτη στιγμή με συνεχή δημοσιεύματα υπεραμύνονται των πολιτικών επιλογών της 21ης Απριλίου και τονίζουν την ορθότητα των δηλώσεων του «Προέδρου της Κυβερνήσεως» αλλά και όλων των στελεχών της δικτατορίας, τονίζοντας κατ’ επανάληψη «την ικανοποίησιν του δημοσίου αισθήματος απ’ αυτές»[19] και το αξιόλογον του περιεχομένου τους[20]
Η συχνότητα δημοσίευσης επαινετικών για την 21η Απριλίου δημοσιευμάτων στα χριστιανικά έντυπα δίνει την εντύπωση ότι είχαν κατά κάποιο τρόπο αναλάβει την ιδεολογική κάλυψη κάθε δραστηριότητας της δικτατορίας. Η «ΖΩΗ» βρίσκει το νόημα της «ΜΕΓΑΛΗΣ ΙΔΕΑΣ» και του Ελληνοχριστιανισμού στο λόγο του «αντιπροέδρου» της Κυβέρνησης στρατηγού Σπαντιδάκη προς τους νέους και προτείνει: «Ο λόγος αυτός θα πρέπει να διανεμηθή κατά το προσεχές σχολικόν έτος, ως ανάτυπον, εις όλον το μαθητικόν και φοιτητικόν κόσμον και να αναλυθή υπό των εκπαιδευτικών προς τους μαθητάς. Θα συνεργήση όχι ολίγον εις τον υγιή φρονιματισμόν των νέων και την δικαίαν καύχησίν των ότι είναι Έλληνες και Χριστιανοί»[21].
Ορισμένες φορές τα δημοσιεύματα στα περιοδικά αυτά είναι τόσο ακραία,που ούτε ο φανατικότερος υποστηρικτής της επταετίας δεν θα μπορούσε να τα συντάξει. Στις 8-5-1968 ο «ΣΩΤΗΡ» πανηγυρίζει για το ένα έτος διακυβέρνησης της χώρας από την δικτατορία. Σε σχόλιο με τίτλο «21η Απριλίου 1967» γράφει: «Με έκδηλον ενθουσιασμόν και παλλαϊκήν συμμετοχήν εωρτάσθη εις ολόκληρον την χώραν η πρώτη επέτειος της Επαναστάσεως της 21ης Απριλίου 1967. Το Έθνος κατά το διαρρεύσαν έτος απήλαυσε πλείστα αγαθά εκ της επιβολής της τάξεως εις το εσωτερικόν της χώρας δια της εξαρθρώσεως του Κομμουνιστικού οργανισμού και των παραφυάδων του και εκ της διεθνούς αναγνωρίσεως της Κυβερνήσεως. Κάθε φιλόπατρις και φιλήσυχος Έλλην, όσον με βαθείαν ανησυχίαν αντίκρυζε την παντοειδή αποχαλίνωσιν εις τας εκδηλώσεις του Κρατικού μηχανισμού, μέχρι της 21ης Απριλίου,τ όσον με έκδηλον ικανοποίησιν απολαμβάνει τα αγαθά της τάξεως και ευνομίας, ουχ ήττον δε και της οικονομικής σταθερότητος και της παντοειδούς ανορθωτικής δραστηριότητος της Εθνικής Κυβερνήσεως εις όλους τους τομείς της ζωής του ΄Εθνους. Ο Θεός, τον Οποίον συχνά επικαλούνται οι πρωτεργάται της Επαναστάσεως, ας φωτίζη τους ηγέτας του ΄Εθνους και ας καθοδηγή την Εθνικήν Κυβέρνησιν εις ορθάς ενεργείας προς όφελος και δόξαν της Ελλάδος»[22]. Για τον «ΣΩΤΗΡΑ» «η Εθνική Κυβέρνησις αποτελείται από άνδρας πίστεως, ευλαβείας και υψηλού ήθους»[23].
Η «ΖΩΗ» καταγγέλει την εξέγερση του Πολυτεχνείου και τους μετέχοντες σ’ αυτήν: «Με μακρυά μαλλιά, παρδαλό ντύσιμο, λίγοι φοιτηταί και περισσότεροι εργάται και οικοδόμοι κλείσθηκαν στο Πολυτεχνείο, ξεχύθηκαν στους δρόμους με ανατρεπτικά συνθήματα, με οδοφράγματα, με πυρπολήσεις και ανατινάξεις, έσπειραν τον όλεθρο παντού,όπου πέρασαν. Η αναστατωμένη ζωή τους και οι εκρήξεις βίας και καταστροφής πηγάζουν από το κενό που νοιώθουν. Μερικοί από αυτούς ζουν χωρίς ιδανικά,ή μάλλον με ιδανικά της αναρχίας. Οι περισσότεροι παρασύρονται και νομίζουν ότι θα έρθη ο … κόκκινος Παράδεισος, αν ανατρέψουν τα πάντα! Έτσι φθάσαμε στις οδομαχίες του Παρισιού, στους βανδαλισμούε των Αθηνών! Φθάσαμε, αφού προηγήθηκαν τα 70 τόσα χρόνια του 20ου αιώνος, που χαρακτηρίζονται από τον εγωϊσμό των μεγάλων, από τα κηρύγματα της απιστίας του Καμύ και του Σάρτρ και τόσων άλλων αθέων ή κλονισμένων στην πίστι διανοητών, από την αδιαφορία και την περιφρόνησι κάθε ιδανικού, από την καταπάτησι κάθε δικαίου. Έτσι φθάσαμε στις εκρήξεις και στις επαναστάσεις της νεολαίας, στις καταστροφές και στην ηθική απαθλίωσι, ενώ συγχρόνως έντονα προβάλλουν τα τραγικά ερωτήματα:- Τι μας λένε τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, τα οδοφράγματα των Αθηνών; Να αναλογισθούμε τις ευθύνες μας εμείς οι ώριμοι. Τις ευθύνες τους μάλιστα οι αυτοκαλούμενοι ηγέται τους, εκείνοι που έντεχνα παρασύρουν ένα μέρος της νεότητος στην εξαθλίωσι και στην καταστροφή. Κλονισμένοι οι ίδιοι, δηλητηριάζουν εφήβους και νέους με της αναρχίας το δηλητήριο και το όπιο της αθείας. Κάτω η οικογένεια, φωνάζουν οι νέοι αυτοί, κάτω ο νόμος, κάτω η ηθική. Ζήτω η σεξουαλική ελευθερία!»[24].
Η ανάλυση αυτή για τη ζωή ήταν απόλυτα φυσιολογική, αν σκεφθεί κανείς  ότι ήταν απ’ τα πρώτα έντυπα που συνεχάρησαν τη δικτατορική Κυβέρνηση για την κατάργηση των πολιτικών νεολαιών. Πριν καν κλείσει μήνας από την ανάληψη της εξουσίας απ΄τους επίορκους στρατιωτικούς, η «ΖΩΗ» γράφει: «Διέπραξαν τα κόμματα και αυτό το βαρύ αμάρτημα· εφανάτισαν και εξήψαν ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής νεότητος προς τας κομματικάς αντιθέσεις και διαμάχας. Μερικά μάλιστα, των οποίων σαφώς διαφαινόμενος σκοπός ήτο η αποδιάρθρωσις και αποσύνθεσις της κοινωνίας, εξηρέθησαν τους νέους, εν ονόματι της «πολιτικής λευτεριάς» και της «παγκόσμιας ειρήνης», και με συνθήματα μίσους κατά πάσης αξίας, κατά παντός ιερού θεσμού, τους εξήγειραν, τους ωργάνωσαν εις μαχητικάς παρατάξεις και τους ωδηγούσαν σαφώς πλέον προς αιματηράς συγκρούσεις. Επί πλέον έσπειραν και εκαλλιέργησαν και μεταξύ αυτής ταύτης της μαθητιώσης και σπουδαζούσης νεολαίας ηθικάς και ιδεολογικάς αντιθέσεις και διαμάχας, απέναντι δε της οικογενείας και των εκπαιδευτικών ενέπνευσαν απείθειαν και ανταρσίαν και αδιαφορίαν δια την μόρφωσιν. Όλα δε αυτά, δια να εισαγάγουν τάχα τα άπλαστα παιδιά εις την πολιτικήν ζωήν και τα μορφώσουν «σαν λεύτερους πολίτες», εις την πραγματικότητα όμως δια να τα χρησιμοποιήσουν ως μάζαν προς εξυπηρέτησιν αντεθνικών και αντιχριστιανικών σκοπών. Και είναι σωτήριος δια την νεότητα και το έθνος η πράξις της σημερινής κυβερνήσεως,η οποία κατήργησε τας πολιτικάς νεολαίας και έθεσε φραγμόν εις την καπήλευσιν του αγνού ενθουσιασμού της ελληνικής νεότητος»[25].
Στον «ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΤΥΠΟ» τον Ιούλιο του 1967 στο άρθρο του Θεόκλητου Διονυσιάτη, όπου ο αρθρογράφος  «ερμηνεύει» τη φράση του υπαρχηγού της επταετίας Στυλιανού Παττακού «έχομεν σύμμαχον τον Θεόν», διαβάζουμε: «Δεκαετηρίδας ολοκλήρους είχομεν να ακούσωμεν τοιαύτην γλώσσαν εκφραστικήν του Ελληνοχριστιανικού Πνεύματος. Γλώσσαν πίστεως, γλώσσαν και χριστιανικήν και ελληνικήν, διερμηνεύουσαν την ατρόμητον κλασσικήν ανδρείαν της εθνικής ψυχής και την αταλάντευτον σταθερότητα επί τα πεπρωμένα της φυλής, που χαρίζει η Ορθόδοξος επί τον Θεόν πίστης…Η υψηλού περιεχομένου αύτη φράσις δε χαράσσει μόνον μίαν πυρίνην διαχωριστικήν γραμμήν μεταξύ ενός φαύλου και αθεοτάτου παρελθόντος των τελευταίων δεκαετηρίδων και της αυγής της 21ης Απριλίου που έπνευσεν εις την χώραν μας ως ελληνοχριστιανική αύρα, αλλά ανανεώνει και την μνήμην των θεμελίων και της βιώσεως του Βυζαντίου μας. Δια τούτο και θέλγει τας καρδίας και πλατύνει την σκέψιν μας η ιδέα, η ελπίς, μιας επιστροφής εις τας εθνικάς πηγάς…Η Εθνική Κυβέρνησις που διαθέτει τόσην ιδεολογικήν υγείαν, από όπου αντλεί αστειρεύτους δυνάμεις…Νεύσις Θεού ήτο η Επανάστασις προς σωτηρίαν της Ορθοδόξου Ελλάδος εκ των ονύχων του αθέου Κομμουνισμού»[26].
Στο ίδιο πνεύμα και το περιοδικό «ΟΣΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ» της ομώνυμης Μονής του Αγίου Όρους [τεύχος Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου 1967] αναφέρει πως «Η παρούσα εθνική ημών κυβέρνησις…έσωσεν εκ του χείλους της καταστροφής το Έθνος ημών»[27]. Στις επόμενες σελίδες ο φιλοχουντικός Μητροπολίτης Κυθήρων Μελέτιος πλέκει το εγκώμιο της δικτατορίας «η σημερινή κυβέρνησις διαφέρει των άλλων μέχρι τούδε κυβερνήσεων…έχει ανυψώσει τας ηθικάς αρχάς, διότι πιστεύει σ’ αυτάς…Την Κυριακήν ως καλοί χριστιανοί να εκκλησιάζεσθε, να αγιάζεσθε δια έργων καλών αγάπης, βοηθούντες εις το έργον της Εθνικής Κυβερνήσεως»[28].
Όπως προαναφέραμε, είναι αδύνατη η ολοκληρωμένη παρουσίαση της όλης κατάστασης στις λίγες σελίδες αυτού του κεφαλαίου. Είναι σαφές ότι χρειάζεται εκτεταμένη έρευνα γύρω από τη στάση της Διοικούσας Εκκλησίας των χριστινικών οργανώσεων και των θρησκευτικών εντύπων στα χρόνια της δικτατορίας. Τη σύντομη αναφορά μας τη θεωρήσαμε απόλυτη αναγκαία, υπό την έννοια ότι μας βοηθάει να αντιληφθούμε το πολιτικό και θρησκευτικό κλίμα της εποχής, να κατανοήσουμε τη δύσκολη συγκυρία μέσα στην οποία κατόρθωσαν οι πολιτικοποιημένοι χριστιανοί να υψώσουν το πολιτικό τους ανάστημα και με τις πράξεις τους να τιμήσουν τις ευαγγελικές τους αρχές.



[1]  Συνέντευξη Εφ. Χριστιανική αρ. φ. 58 (31/8/1974) σ. 1.
[2] Γ. Καραγιάννη, Εκκλησία καί κράτος 1833-1977, ιστορική επισκόπηση των σχέσεών τους (εκδ. Το Ποντίκι), Αθήνα 1997, σ. 167.
[3]  ο.π. σ. 222.
[4] W. Fischer-E. Rondholz-Γ. Φαράντου, Επανάσταση και αντεπανάσταση στην Ελλάδα (1936-1974) (εκδ. Μπουκουμάνη), Αθήναι 1974, σ. 118.
[5] ΣΜΠ, Η μαύρη βίβλος του Ελληνικού κατηχητισμού, εφ. Χριστιανική, αρ. φ. 54 (3/8/1974) σ. 6.
[6] ΣΜΠ, Η μαύρη βίβλος του Ελληνικού κατηχητισμού, εφ. Χριστιανική, αρ. φ 55 (10/8/1974) σ. 5.
[7] ΣΜΠαπαθ., Η μαύρη βίβλος του Ελληνικού κατηχητισμού, εφ. Χριστιανική, αρ. φ 59 (7/9/1974), σ. 5.
[8] Γ. Καραγιάννη, μν. έκδ. σ. 224.
[9] Γ. Γκίνη, Ιεράρχες διάκονοι της χούντας, Αθήνα 1978, σ. 95-96.
[10] ό.π. σ. 87-88.
[11] ό.π. σ. 96.
[12] (ανυπόγραφο), Η μαύρη βίβλος του Ελληνικού κατηχητισμού, εφ. Χριστιανική, αρ. φ 64 (12/10/1974) σ. 5.
[13] , ό.π.
[14] Σ. Παπαθεμελή, Η αγωνία της ελευθερίας (εκδ. Μήνυμα) Αθήνα 1976, σ. 84.
[15]  Γ. Καραγιάννη μν. έκδ. σ. 167.
[16] ΣΜΠαπαθ., Η μαύρη βίβλος του Ελληνικού κατηχητισμού, εφ. Χριστιανική, αρ. φ.56 (17/8/1974) σ. 5.
[17] ΣΜΠαπαθ., Η μαύρη βίβλος του Ελληνικού κατηχητισμού, εφ. Χριστιανική, αρ. φ. 57 (24/8/1974) σ. 5.
[18] ΣΜΠαπαθ., Η μαύρη βίβλος του Ελληνικού κατηχητισμού, εφ. Χριστιανική, αρ. φ. 59 (7/9/1974) σ. 6.
[19] Σωτήρ, αρ. φ. 318 (10/5/67) σ. 280.
[20] Σωτήρ, αρ. φ. 361 (10/4/1968) σ. 234. Βλ. επίσης Σωτήρ αρ. φ. 385 (30/10/1968) σ. 616.
[21] Ζωή, αρ. φ. 2541 (29/9/1967).
[22] Σωτήρ, αρ. φ. 364 (8/5/1968) σ. 280.
[23] Σωτήρ, αρ. φ. 405 (26/3/1969) σ. 200.
[24] Ζωή, αρ. φ. 2837 (13/12/1973) σ. 359.
[25] Ζωή αρ. φ. 2535 (18/5/1967) σ.
[26] ΣΜΠ, Η μαύρη βίβλος του Ελληνικού κατηχητισμού, εφ. Χριστιανική, αρ. φ. 55 (3/8/1974) σ. 6.
[27] ΣΜΠαπαθ., Η μαύρη βίβλος του Ελληνικού κατηχητισμού, εφ. Χριστιανική, αρ. φ. 56 (17/8/1974) σ. 3.
[28]ό.π.


 ***
Δείτε και:



Αρχείο

Παναγία Οδηγήτρια του Balamand (Λίβανος)

Παναγία Οδηγήτρια του Balamand (Λίβανος)

ΣΥΝ-ΙΣΤΟΛΟΓΕΙΝ

ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
Ένα ιστολόγιο αφιερωμένο στους 57 αη-Γιώργηδες της Ορθόδοξης Εκκλησίας

Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, Ψυχὴ καὶ Χριστὸς σᾶς χρειάζεται...

Τοῦτο σᾶς λέγω πάλιν καὶ σᾶς παραγγέλλω: κἂν ὁ οὐρανὸς νὰ κατέβη κάτω κἂν ἡ γῆ νὰ ἀνέβη ἀπάνω κἂν ὅλος ὁ κόσμος νὰ χαλάση καθὼς μέλλει νὰ χαλάση σήμερον αὔριον, νὰ μὴ σᾶς μέλη τί ἔχει νὰ κάμη ὁ Θεός. Τὸ κορμὶ ἂς σᾶς τὸ καύσουν, ἂς σᾶς τὸ τηγανίσουν, τὰ πράγματά σας ἂς σᾶς τὰ πάρουν, μὴ σᾶς μέλη, δῶστε τα, δὲν εἶναι ἐδικά σας. Ψυχὴ καὶ Χριστὸς σᾶς χρειάζεται. Ἐτοῦτα τὰ δύο ὅλος κόσμος νὰ πέση, δὲν ἠμπορεῖ νὰ σᾶς τὰ πάρη, ἔξω ἂν τύχη καὶ τὰ δώσετε μὲ τὸ θέλημά σας. Αὐτὰ τὰ δύο νὰ τὰ φυλάγετε νὰ μὴν τύχη καὶ τὰ χάσετε.

Ἅγιος Κοσμᾶς Αἰτωλός, Διδαχὴ Γ' (ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἰωάννη Β. Μενούνου, Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ Διδαχὲς καὶ Βιογραφία, ἐκδόσεις Ἀκρίτας, ζ' ἔκδοση, Ἀθήνα 2004, σελ.154)

Επισκέπτες από 17/9/2009

Free counters!

Κ. ΤΣΑΤΣΟΣ, ΠΕΡΙ "ΕΙΔΙΚΩΝ"

Τοῦτο εἶναι τὸ δρᾶμα τῆς ἐποχῆς μας: ὅτι ἡ πρόοδος της δὲν βρίσκεται στὰ χέρια τῶν πνευματικῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ τῶν εἰδικῶν, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι πνευματικοὶ ἄνθρωποι.

Κωνσταντίνος Τσάτσος, Ἀφορισμοὶ καὶ διαλογισμοί, τέταρτη σειρά, εκδ. Βιβλ. τῆς Ἑστίας, Ἀθήνα 1972, σελ. 92.

台灣基督東正教會 The Orthodox Church in Taiwan

ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΕΣ ΜΝΗΜΕΣ

ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Μετεωρίτικη Βιβλιοθήκη

ΘΕΟΛΟΓΟΙ ΚΡΗΤΗΣ

ΕΛΛΟΠΟΣ

Αξίζει να διαβάσετε

9 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ: ΔΙΕΘΝΗΣ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΙΣΜΟΥ

ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ