φωτογραφήματα 324

 

φωτό: ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ Π.Θ.Σ. "ΚΑΙΡΟΣ" ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 31/1/2021 ΣΤΙΣ 19:00

Ο Πανελλήνιος Θεολογικός Σύνδεσμος "Καιρός - για την αναβάθμιση της θρησκευτικής εκπαίδευσης" πραγματοποιεί ανοικτή Διαδικτυακή Εκδήλωση με την ευκαιρία της εορτής των Τριών Ιεραρχών. 

Ομιλητής: Δρ Θεόφιλος Αμπατζίδης, θεολόγος εκπαιδευτικός, επιστημονικός συνεργάτης της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου, μέλος του Δ.Σ. του Πανελλήνιου Θεολογικού Συνδέσμου "Καιρός". 

Θέμα: "Η επιρροή της χριστιανικής φιλοσοφίας στην κουλτούρα της ύστερης αρχαιότητας. Το παράδειγμα των Τριών Ιεραρχών". 

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί μέσω διαδικτυακής εφαρμογής τηλεδιάσκεψης, την Κυριακή 31 Ιανουαρίου 2021, ώρα 19:00 - 20:30. 

Διαδικτυακή διεύθυνση σύνδεσης: https://zoom.us/j/95721390038

https://eduthriskeftika.blogspot.com/2021/01/blog-post_27.html

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ "ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ" ΜΕ ΘΕΜΑ: "ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΑΙΔΕΙΑ" ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ 30/1/2021 ΣΤΙΣ 19:00

Η εφημερίδα «Χριστιανική», με την ευκαιρία της εορτής των Τριών Ιεραρχών, διοργανώνει διαδικτυακή εκδήλωση-συζήτηση, με θέμα:

«Τρεις Ιεράρχες και σύγχρονη παιδεία» 

και εισηγητές τους: 

• Ανδρέα Αργυρόπουλο, θεολόγο, συγγραφέα και Διευθυντή ΕΠΑΛ Αμοργού,
• Ανδρέα Μοράτο, φιλόλογο-θεολόγο στο Γυμνάσιο-Λύκειο Ξηροκαμπίου Σπάρτης,
• Παναγιώτη Μπούρδαλα, φυσικό-θεολόγο, συνταξιούχο εκπαιδευτικό, συγγραφέα και
• Γιώργο Τρασανίδη, ηλεκτρολόγο μηχανικό, Διευθυντή του Δημόσιου ΙΕΚ Μοναστηρίου Θεσσαλονίκης

Η εκδήλωση θα γίνει στην πλατφόρμα ZOOM, το Σάββατο 30 Ιανουαρίου, στις 7:00 μ.μ.

Σύνδεσμος εκδήλωσης: https://us02web.zoom.us/j/81603809917

https://xristianiki.gr/τρεις-ιεράρχες-και-σύγχρονη-παιδεία/

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Ώστε όποιος αγαπά σαν τον εαυτό του αυτόν που είναι πλάι του δεν κατέχει τίποτα παραπάνω απ’ αυτόν που είναι πλάι του. Κι εσύ δείχνεις να έχεις πολλά. Από που; Προφανώς επειδή η δική σου απόλαυση σου φάνηκε προτιμότερη απ’ το να παρηγορείς τους πολλούς. Όσο όμως πλεονάζουν τα πλούτη σου, τόσο σου λείπει η αγάπη.

Μεγάλου Βασιλείου, Ομιλία προς τους πλουτούντας, μεταγραφή: Γιώργος Κοροπούλης

***

Μην τεντώνεις τα χέρια σου στον ουρανό αλλά στα χέρια των φτωχών. Αν εκτείνεις τα χέρια σου στα χέρια των φτωχών έπιασες την κορυφή του ουρανού.

Άγιος Γρηγόριος Ο Θεολόγος

***

Πλούσιος δεν είναι αυτός που έχει πολλά, αλλά αυτός που δεν χρειάζεται πολλά. Φτωχός δεν είναι εκείνος που δεν έχει τίποτα, αλλά αυτός που επιθυμεί πολλά. (PG 48, 982C).

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος

ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗ: ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ (27/1/2021, ΒΙΝΤΕΟ)

https://www.youtube.com/watch?v=EwHwNYDEib8

ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗ

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ

Τετάρτη 27/1/2021

Επιστημολογική εξέταση των σχέσεων θεολογικής και ιατρικής επιστήμης, με αφορμή την πανδημία του COVID-19, των επισήμων εκκλησιαστικών απόψεων περί επιστήμης, των μη ορθολογικών αντιδράσεων και του επικείμενου εμβολιασμού.

Συζητούν οι καθηγητές:

• Ευάγγελος Βενιζέλος
• Ηλίας Μόσιαλος
• Πέτρος Βασιλειάδης
• π. Βασίλειος Θερμός
• Νικόλαος Δημητριάδης και
• Ανδρέας Αργυρόπουλος

Συντονίζει: ο Ομότιμος Καθηγητής Αθανάσιος Καΐσης Πρόεδρος του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος (IHU), πρωτοβουλία του οποίου - και του μεταπτυχιακού του προγράμματος "Ορθόδοξη Οικουμενική Θεολογία", καθώς και του Κέντρου Οικουμενικών, Ιεραποστολικών και Περιβαλλοντικών Μελετών (CEMES) - αποτελεί η παρούσα εκδήλωση.

ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗ: ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 27/1/2021 ΣΤΙΣ 17:00

 

ΘΕΟΛΟΓΙΑ & ΙΑΤΡΙΚΗ 

Τετάρτη 27/1/2021 στις 17:00 

Ζωντανή μετάδοση τηε εκδήλωσης στο κανάλι του CEMES στο Υou Tube: https://www.youtube.com/channel/UCD_5mcv3Z82pYW8LFUkZEmw/fe

Επιστημολογική εξέταση των σχέσεων θεολογικής και ιατρικής επιστήμης, με αφορμή την πανδημία του COVID-19, των επισήμων εκκλησιαστικών απόψεων περί επιστήμης, των μη ορθολογικών αντιδράσεων και του επικείμενου εμβολιασμού.

Συζητούν οι καθηγητές:

• Ευάγγελος Βενιζέλος
• Ηλίας Μόσιαλος
• Πέτρος Βασιλειάδης
• π. Βασίλειος Θερμός
• Νικόλαος Δημητριάδης και
• Ανδρέας Αργυρόπουλος

Συντονίζει: ο Ομότιμος Καθηγητής Αθανάσιος Καΐσης Πρόεδρος του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος (IHU), πρωτοβουλία του οποίου - και του μεταπτυχιακού του προγράμματος "Ορθόδοξη Οικουμενική Θεολογία", καθώς και του Κέντρου Οικουμενικών, Ιεραποστολικών και Περιβαλλοντικών Μελετών (CEMES) - αποτελεί η παρούσα εκδήλωση.

Το Ουκρανικό αυτοκέφαλο και η πανορθόδοξη αλληλεγγύη

https://www.youtube.com/watch?v=6G0Caq39B_g

Διάλεξη του π. Cyril Hovorun στο πλαίσιο των διαδικτυακών διαλέξεων του κύκλου "Καιρός τουποιήσαι" της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου (Τρίτη 19/1/2021)   

Το τέλος της ελληνικής διαφοράς

 πηγή: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 17/10/2021

αναδημοσίευση: NULA DIES SINE LINEA

Του Χρήστου Γιανναρά

Είπε κάποτε ο Διονύσης Σαββόπουλος: «Λένε (ορισμένοι πολιτικοί) ότι θέλουν να χωρίσουν την Εκκλησία από το κράτος. Αν μπορούσαν να χωρίσουν και τον λαό από το κράτος θα ήταν το τέλειο!» (η παράθεση από μνήμης).

Είναι φανερό, από σωρεία ενδείξεων, ότι το 1821 οι Έλληνες δεν ξεσηκώθηκαν για να ιδρύσουν έθνος – κράτος ευρωπαϊκού τύπου. Στόχος αυτονόητος ήταν «να πάρουνε την Πόλη και την Αγιά-Σοφιά». Ο ίδιος ο Όθωνας, με την είδηση θανάτου του σουλτάνου Μαχμούτ (1839), ήταν έτοιμος να πάει στην Κωνσταντινούπολη και να στεφθεί αυτοκράτορας! Όμως το κατεπείγον, από την πρώτη κιόλας Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, ήταν να διακηρυχθεί, με την ορολογία της εποχής, η συγκρότηση πολιτειακού σχήματος που να πραγματώνει την επανένταξη των Ελλήνων στην κοινωνία των εθνών.

Η καθολικευμένη στην Ευρώπη ορολογία-γλώσσα της εποχής έλεγε «θρησκεία» και εννοούσε Ρωμαιοκαθολικισμό και Προτεσταντισμό – η Ορθοδοξία αφορούσε στα σλαβικά φύλα, όχι στην κυρίως Ευρώπη, όπου διεκδικούσαν θέση οι Έλληνες. Επιπλέον, όταν τα «Συντάγματα» των εξεγερμένων Ελλήνων χρησιμοποιούσαν την έκφραση «Η επικρατούσα εν Ελλάδι θρησκεία είναι η της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας», ήταν αδύνατο να έχουν διαγνώσει τον αντιθετικό νοηματικό χαρακτήρα που εύστοχα προσδόθηκε στις λέξεις «εκκλησία» και «θρησκεία» περίπου στα μέσα του 20ού αιώνα.

Ας μου επιτραπούν τηλεγραφικές διευκρινίσεις: Η λέξη «θρησκεία» παραπέμπει σε ένα απολύτως ατομοκεντρικό γεγονός: ατομικές πεποιθήσεις, ατομική πειθάρχηση σε ηθικές εντολές, ατομική συμμετοχή στη λατρεία, τελικά και ατομική «σωτηρία»: συνέχιση της ατομικής ύπαρξης σε έναν «υπερβατικό», αέναο χρόνο. Η λέξη «εκκλησία» σήμαινε αρχικά τη σύναξη, μάζωξη, συνάθροιση των πολιτών, που αποφάσιζε για τον συλλογικό βίο. Και, στη συνέχεια, έναν τρόπο ύπαρξης και βίου, που πραγματώνει τη ζωή ως σχέση, ως κοινωνία αναγκών, ελπίδων, στόχων. Μια αληθινή σχέση που ελευθερώνει την ύπαρξη από τον χρόνο, όπως την ελευθερώνει και ο έρωτας.

Διακόσια χρόνια τώρα, το μικρό κομμάτι του Ελληνισμού που ελευθερώθηκε, ζει μέσα σε ένα ψέμα αυτοκαθορισμού του. Αποτυπωμένο το ψέμα σε όλα τα Συντάγματα, από το πρώτο, της Επιδαύρου (1822), ως τον σημερινό πασοκικό τραγέλαφο, επαναλαμβάνουν το ίδιο «θεμελιώδες» άρθρο: «Επικρατούσα θρησκεία εις την ελληνικήν επικράτειαν είναι η της Ανατολικής Ορθοδόξου του Χριστού Εκκλησίας».

Το «επικρατούσα θρησκεία» κραυγάζει ότι είναι δάνειο από τη Δύση. Σημαίνει μια ατομική επιλογή που υπερτερεί αριθμητικά, δεν σχετίζεται με την ταυτότητα του Έλληνα.

Γι’ αυτό και στα τρία πρώτα Συντάγματα (Επιδαύρου, Άστρους, Τροιζήνας) είναι σαφής η ανάγκη να καθοριστεί ποιος είναι ο Έλληνας – τι κάνει τον Έλληνα να είναι Έλληνας: η φυλή, η γεωγραφία, μια κοινή ιδεολογία; Ορίζουν λοιπόν και τα τρία πρώτα Συντάγματα ότι:

– «Όσοι αυτόχθονες κάτοικοι της Επικρατείας της Ελλάδος πιστεύουσιν εις Χριστόν, εισίν Έλληνες και απολαμβάνουν άνευ τινός διαφοράς όλων των πολιτικών δικαιωμάτων» (Επίδαυρος, 1822).

– Ακριβής επανάληψη και στο Σύνταγμα του Άστρους (1823).

– «Έλληνες είναι, όσοι αυτόχθονες της Ελληνικής Επικρατείας πιστεύουσιν εις Χριστόν. Όσοι από τους υπό τον Οθωμανικόν ζυγόν, πιστεύοντες εις Χριστόν, ήλθαν και θα έλθωσιν εις την Ελληνικήν Επικράτειαν διά να συναγωνισθώσιν ή να κατοικήσωσιν εις αυτήν. Όσοι εις ξένας Επικρατείας είναι γεννημένοι από πατέρα Ελληνα» (Τροιζήνα, 1827).

Η λέξη «πολιτισμός» σημαίνει τον «τρόπο βίου στην πόλη» και κατά προέκταση τον κοινό «τρόπο βίου». Σήμερα η σημασία των λέξεων (δηλαδή, η νοο-τροπία, ο τρόπος-του-νοείν) έχει αλλάξει ριζικά. Όταν τότε οι Έλληνες έλεγαν πιστεύω, έχω πίστη, εννοούσαν: εμπιστεύομαι, έχω εμπιστοσύνη. Η πίστη δεν ήταν εγωτική πεποίθηση, ατομική επιλογή ιδεολογίας και ηθικού κώδικα, ήταν τρόπος ζωής, τρόπος σχέσεων. Όπως αγαπάς τη μητέρα σου ή η μητέρα το παιδί της, όπως η φιλία, όπως ο έρωτας δεν είναι επιλογές «πεποιθήσεων» ή καλλιέργεια συναισθημάτων, έτσι και η μετοχή στην Εκκλησία ήταν σχέσεις, τρόπος ύπαρξης, πράξη αυθόρμητη, καθημερινή – σταυροκόπημα, αναμμένο καντήλι, κοινή όλων νηστεία, διάλογος με τους αγίους (όπως ο Μακρυγιάννης με τον Αϊ-Γιάννη), μετοχή στη γιορτινή χαρά της Κυριακής και κάθε πανηγύρεως.

Ζούμε σε άλλη κοινωνία από αυτήν που έσωζε κάποτε ελληνική ιδιαιτερότητα, αυτήν που προϋπέθεταν τα πρώτα Συντάγματα της ανεξαρτησίας. Σήμερα έχει αλλάξει και η σημασία των λέξεων, η νοο-τροπία (τρόπος-του-νοείν). Με απλοϊκό ορθολογισμό πρέπει να παραδεχτούμε ότι γι’ αυτό το σαφέστατο ιστορικό τέλος της Ελληνικής Διαφοράς, τέλος της Ελληνικότητας, ευθύνη καίρια έχει ο ελλαδικός κλήρος, οι επίσκοποι.

Ανέχθηκαν και ανέχονται να χαρακτηρίζεται στο Σύνταγμα η Εκκλησία σαν «επικρατούσα θρησκεία». Αυτή τη θρησκειοποίηση τη θέλουν, τους βολεύει. Είναι υπάλληλοι του κράτους, τους μισθοδοτεί, για τις δικές του σκοπιμότητες, το επίσημα και υποχρεωτικά άθεο κράτος. Η επισκοπική ηγεσία της Εκκλησίας συνήθως από κοινωνικά στρώματα πολύ χαμηλής καλλιέργειας, ζουν σαν μαικήνες και άρχοντες, με στόλο ιδιωτικών αυτοκινήτων, επαύλεις, παραθαλάσσια θέρετρα, σωρεία υποκόμων – κάποιοι απαιτούν μέχρι και 4.000 ευρώ για να λειτουργήσουν σε ενορία της επισκοπής τους! Ίσως οι λιγότεροι. Αλλά οι υπόλοιποι σιωπούν.

Το χειρότερο από όλα: Έχουν αλλοτριώσει το περιεχόμενο της εκκλησιαστικής ζωής και αλήθειας σε, χυδαία χρησιμοθηρικό, κηρυγματικό ηθικισμό. Κήρυγμα, ιδεολογική προπαγάνδα, ωφελιμολογία – ούτε λέξη για το νόημα της ζωής και του θανάτου.

https://www.kathimerini.gr/opinion/561231250/to-telos-tis-ellinikis-diaforas/

"ΕΔΩ ΕΙΝΑΙ. ΚΑΙ ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΠΑΕΙ ΠΟΥΘΕΝΑ."

Παύλος Μπακογιάννης (1935-1989)

"Εδώ είναι. Και δεν πρόκειται να πάει πουθενά."

Η καλύτερη απάντηση στη χυδαιότητα των αθλίων υποκειμένων που κάνουν πλακίτσα με τη βίαιη απώλεια του Παύλου Μπακογιάννη. 

Χίλια μπράβο στον Κώστα Μπακογιάννη!

Στους αμετανόητους, θρασύδειλους και σκατόψυχους μισανθρώπους η απάντηση που αρμόζει είναι η ανεξάλειπτη μνήμη, το ήθος και η αξιοπρέπεια!

Η αγία Κορώνα, ο άγιος Αυξίβιος και η πανδημία

πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 12/4/2020

Η Αγία Κορώνα / Στεφανίδα
Φωτό: BAVARIA.GR / ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Του Παντελή Μπουκάλα

Στα μεγάλα βάσανα, ατομικά και συλλογικά, ο νους πολλών ανθρώπων, ίσως των περισσότερων, στρέφεται προς τα πάνω – ή προς τα μέσα, βαθιά, το ίδιο είναι. Και του πιστού ο νους και του αγνωστικιστή και του δύσπιστου και του αρνησίθεου. Του επιστήμονα και του απαίδευτου. Του φτωχού και του πλούσιου. Αλλος για να πει το παράπονό του με λέξεις δίχως ήχο, άλλος για ν’ αραδιάσει τις πολλές απορίες του, και μάλιστα σ’ εκείνον που τις γνωρίζει ήδη, σαν παντογνώστης, κι άλλος για να αναμετρηθεί πεισματικά με τον Θεό, με ό,τι εννοεί σαν Θεό. Υπάρχουν μοιρολόγια, μανιάτικα, πλασμένα από ανθρώπους βαθιά θρησκευόμενους, τα οποία αποτολμούν την ύβρι, την απόλυτη εναντίωση στον «τρισκαταραμένο», που δεν είναι πια ο Διάβολος αλλά ο ουράνιος πολέμιός του: «Τι ναν του κάνω του Θεού, που ’ναι ψηλά κλεισμένος»… Η βλασφημία είναι συχνά ένα άλλο όνομα για την πίστη, αλλά για την πίστη που αισθάνεται αδικημένη.

Οταν θεριεύει το κακό, όπως τώρα με την πανδημία, ξανάρχονται στο προσκήνιο ξεχασμένοι άγιοι και οσιομάρτυρες, με την προσδοκία ή την αυταπάτη ότι θα αποδειχθούν αποτελεσματικότεροι μεσίτες και προστάτες από τους «επώνυμους» αγίους. Ανακαλούνται επίσης ενστικτωδώς παλιές μαγικοθρησκευτικές πρακτικές, όπως ο περισχοινισμός ναών, που πιστοποιούν ότι ο παγανισμός δεν ηττήθηκε οριστικά από τις κυρίαρχες μονοθεϊστικές θρησκείες. Συνεχίζει να διεκδικεί το μερίδιό του στον μαζικό ψυχισμό, στη λαϊκή θρησκευτικότητα, καθαρός ή ηθελημένα νοθευμένος, ώστε να μην ενοχλήσει την επίσημη θρησκεία, περιοριστικά ταυτισμένη με το ιερατείο.

Από την πλευρά τους τα ιερατεία δεν έπαψαν ποτέ να προσπαθούν να επιβληθούν όχι μόνο διά της βίας, συμβολικής και υλικής, αλλά και διά του προσεταιρισμού και της αφομοιώσεως. Οι χριστιανικοί «εξορκισμοί επί πασχόντων υπό δαιμόνων» ή «εις κήπους, αμπελώνας και χωράφια», ή οι περιστατικές ευχές «εις βασκανίαν», «επί μιαροφαγησάντων» κ.ο.κ., έχουν μέσα τους μια παγανιστική αρχαιότητα που ακούγεται να σαρκάζει την ώρα που ο ιερέας δέεται στον Θεό να στείλει, λ.χ., «Αγγελον, του πατάξαι παν φύλον, και παν γένος κακούργων θηρίων, οία κάμπη, σκώληξ, σκωληκάμπη, σκάνθαρος, βρούχος, ακρίς, επίμαλος καλιγάρις, μακρόπους, μύρμηγξ, φθειρ» κ.τ.λ.

Ξορκίζονται άραγε τα λιλιπούτεια «θηρία»; Αν ο ιδιοκτήτης του αμπελώνα ή του κήπου ήταν απολύτως βέβαιος ότι η μουρμουριστή ευχή του ιερέα θα αποδειχθεί ιαματική, δεν θα ’μπαινε στον κόπο να ποτίζει, να ξεβοτανίζει, να κλαδεύει, να ραντίζει. Και να μην ξέρει το παλιό, το «Συν Αθηνά και χείρα κίνει», ξέρει το νεότερο (ή τουλάχιστον το ήξερε μέχρι χθες, πάντα σε κοινωνικό χρόνο): «Αϊ-Γιώργη, βόηθα με». – «Βάλε κι εσύ το χέρι σου». Οσο πιστός κι αν είναι, εξακολουθεί να εμπιστεύεται τα χέρια του, καθώς και τα χέρια των συνανθρώπων του. Των γιατρών ας πούμε, όπως συμβαίνει τώρα, με την πανδημία, αλλά και με κάθε αρρώστια. Προσεύχεται ο ασθενής, μπορεί να διαβάσει και κάποιες ευαγγελικές αράδες (άλλωστε, στα νοσοκομεία μας υπάρχει μια Καινή Διαθήκη σε κάθε κομοδίνο), αλλά ο περιστασιακός μικροθεός του, ο προστάτης άγιός του, είναι ο γιατρός.

Μολαταύτα, υπάρχουν άγιοι που η λαϊκή πίστη τούς θεωρεί ειδικευμένους στην αντιμετώπιση επιδημιών. Ασημοι μέχρι πρότινος, ήρθαν στο προσκήνιο εξαιτίας της φονικής δράσης του κορωνοϊού. Πρόκειται για την αγία Στεφανίδα και τον άγιο Αυξίβιο. Ομολογώ ότι δεν τους ήξερα, όπως δεν είχα καν ακουστά τους αγίους που τιμά η Εκκλησία σήμερα Τετάρτη, μέρα που γράφονται τούτες οι αράδες: Αγαβος, Ασύγκριτος, Ερμής, Ηρωδίων, Ρούφος και Φλέγων οι Απόστολοι εκ των Εβδομήκοντα, Παυσίλυπος, Αρμάνδος, Περπέτουος, Νήφων ο Θαυματουργός. Κάθε βίος και μια κουκκιδίτσα στην απέραντη τοιχογραφία της μεγάλης Ιστορίας.

Η Αγία Κορώνα (Σιέννα, Ιταλία / πηγή: dw)

Μπορεί λοιπόν να μοιάζει απίστευτο ή να ηχεί σαν μακάβριο λογοπαίγνιο, πλην υπάρχει αγία Κορώνα. Η αγία Στεφανίς των ορθοδόξων (γιορτάζει στις 11 Νοεμβρίου), η Santa Corona των Ρωμαιοκαθολικών, που τη γιορτάζουν στις 14 Μαΐου. Παραθέτω από τον «Μεγάλο Συναξαριστή»: «Αύτη ήτο συμβία ενός στρατιώτου, εν Ιταλία τω 160, επί Αντωνίνου, και επίστευεν εις τον Χριστόν άνωθεν εκ προγόνων· αποθανόντος δε του συζύγου της, έμεινε χήρα. Αύτη λοιπόν βλέπουσα τον άγιον Βίκτορα, ότι έπασχεν υπέρ άνθρωπον, εμακάρισεν αυτόν διά την ανδρείαν του. […] Οθεν διά την αιτίαν ταύτην εφέρθη και αυτή εις τον Ηγεμόνα· και επειδή ωμολόγησε παρρησία τον Χριστόν Θεόν προαιώνιον, έδεσαν τας χείρας της από δύο δένδρα των φοινίκων, τα οποία με βία πολλήν ελυγίσθησαν· ύστερον δε ταύτα αφεθέντα, και στρέψαντα με ορμήν εις την πρώτην των στάσιν, έσχισαν την Αγίαν εις δύο, και ούτως η μακαρία παρέδωκε την ψυχήν της εις χείρας Θεού». Αθλιοι Πιτυοκάμπτες εν δράσει.

Ο καθεδρικός Ναός του Άαχεν όπου φυλάσσονται τα λείψανα της αγίας Κορώνας (πηγή: dw)

Πότε και γιατί αποδόθηκε στην αγία Κορώνα η ιδιότητα της ασπίδας εναντίον ασθενειών και επιδημιών δεν το λέει ο Μέγας Συναξαριστής ούτε γιατί θεωρείται προστάτρια των ξυλοκόπων. Το κοντάκιό της την τιμά ως «γενναιόφρονα», ενώ το απολυτίκιο την εγκωμιάζει συγκαταλέγοντάς τη στους «αριστείς του Λόγου». Από τον 14ο αιώνα και μετά στην Αυστρία και στη Γερμανία χτίστηκαν αρκετές εκκλησίες προς τιμήν της. Πιο φημισμένο –και δημοφιλές τούτες τις μέρες– είναι ένα εκκλησάκι στην κωμόπολη Αργκετ, 35 χιλιόμετρα από το Μόναχο, που χτίστηκε σαν επιστέγασμα μιας ιστορίας που έχει επαναληφθεί αμέτρητες φορές: Το 1599 ένα ζευγάρι Βαυαρών βρήκε στο χωράφι του την εικόνα της αγίας Κορώνας. Οι ευλαβείς χριστιανοί τη μετέφεραν στο σπίτι τους, όμως η εικόνα επέστρεψε στο χωράφι. Κι έτσι, μισόν αιώνα αργότερα, αποφασίστηκε να χτιστεί εκεί ένα εκκλησάκι για να στεγάσει την εικόνα. Τα λείψανα της αγίας φυλάσσονται στον καθεδρικό ναό του Ααχεν. Φέτος οι επισκέψεις αναμένονται πολύ περισσότερες. Εστω με μάσκα.

Ως ιαματικός δεν τιμάται μόνο ο άγιος Παντελεήμων αλλά και ο άγιος Αυξίβιος, βοηθάει άλλωστε και τ’ όνομά του. «Ούτος εκατάγετο από την παλαιάν Ρώμην, Ελλην ων κατά την θρησκείαν. Ακολουθήσας εις τον άγιον απόστολον και ευαγγελιστήν Μάρκον εδιδάχθη παρ’ αυτού τον λόγον της αληθείας. Οθεν βαπτισθείς, εχειροτονήθη επίσκοπος Σόλωνος της εν Κύπρω». Ο Αυξίβιος φημίστηκε ως «αυτουργός θαυμάτων», κι έτσι όλοι οι νοσούντες στα περίχωρα των Σόλων έσπευδαν να τους γιατρέψει.

Διάδοχος της Επισκοπής Σόλων είναι η Μητρόπολη Μόρφου. Και διάδοχος του αγίου Αυξιβίου ο Μόρφου Νεόφυτος, που χρωστάει τη φήμη του σε προκλητικές δηλώσεις και σε προφητείες προορισμένες για την πρώτη σελίδα ακροδεξιών κιτρινόφυλλων. Τώρα προφητεύει πως «θα πέσει πείνα στη Ελλάδα» και δηλώνει ότι «ο κορωνοϊός είναι αποτέλεσμα αμετανόητης αμαρτίας και κακίας», γι’ αυτό και «χρειάζεται να δώσουν μια μαρτυρία οι άνθρωποι, όπως για παράδειγμα μια αρρώστια». Τα ίδια λένε μουσουλμάνοι κληρικοί στην Αίγυπτο και την Τυνησία κι ένας υπερορθόδοξος ραβίνος στο Ισραήλ. Στρέφονται λοιπόν οι άνθρωποι στα ψηλά για προστασία, αλλά εκεί υπάρχει ένας θεός –αμείλικτος τιμωρός.

https://www.kathimerini.gr/opinion/1073346/i-agia-korona-o-agios-ayxivios-kai-i-pandimia/

Δεήσεις στην Αγία Κορώνα για να φύγει η πανδημία

 πηγή-φωτό: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 10/1/2021

Του Σταύρου Τζίμα

Την επομένη των Χριστουγέννων ο ελληνορθόδοξος ιερέας Απόστολος Μαλαμούσης μετέβη σε ένα καθολικό παρεκκλήσι έξω από το Μόναχο και έψαλε δέηση για τη σωτηρία των πασχόντων από τον κορωνοϊό και την ταχεία εξαφάνιση της πανδημίας. Σε αυτό το μικροσκοπικό εκκλησάκι του 15ου αιώνα, στο δάσος κοντά στην κωμόπολη Arget, προστρέχουν από το ξέσπασμα της κορωνοκαταιγίδας, καθημερινά, χριστιανοί από όλη τη Βαυαρία για να ζητήσουν προστασία από την απειλή της COVID-19. Θα μπορούσαν, βεβαίως, να προσευχηθούν σε κάποια από τις πάμπολλες, επιβλητικές εκκλησίες του Μονάχου και ο Έλληνας ιερέας να ανάψει κερί σ’ έναν από τους ορθόδοξους χριστιανικούς ναούς της βαυαρικής πρωτεύουσας. Όταν όμως η δέηση απευθύνεται από το «σπίτι» της Αγίας προστάτιδος, είναι για τους πιστούς ίσως πιο αποτελεσματική.

Δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς. Από την εποχή της Βίβλου ακόμα, οι θρησκείες στην ιστορική τους διαδρομή προσέφευγαν στην επίκληση του Θείου ως ασπίδας προστασίας της ανθρώπινης ζωής από ασύμμετρα απειλητικά φαινόμενα, όπως οι θανατηφόρες πανδημίες. Αναγορεύονταν άγιοι προστάτες, ανεγείρονταν εκκλησίες, αναπέμπονταν δεήσεις και οι πιστοί ήλπιζαν σε άνωθεν θαύματα. Πολλά χωριά στην ορεινή Ελλάδα ύψωναν, τα παλιά τα χρόνια, ασπίδα «προστασίας» από τις πανδημίες χτίζοντας γύρω τους παρεκκλήσια ή υψώνοντας τεράστιους ξύλινους και πέτρινους σταυρούς στις εισόδους τους, απομεινάρια των οποίων συναντώνται ακόμα και σήμερα.

Εν προκειμένω, στο αγιολόγιο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας είναι καταχωρισμένη, ως προστάτις του ανθρώπου από τις επιδημίες, η Αγία Κορώνα, η οποία γιορτάζεται στις 14 Μαΐου, ενώ στο ορθόδοξο καταγράφεται ως Αγία Στεφανίδα και τιμάται στην Ορθόδοξη Εκκλησία στις 11 Νοεμβρίου μαζί με τους μάρτυρες Μηνά, Βίκτωρα και Βικέντιο.

Έως ότου ενσκήψει η επιδημία, η Αγία Κορώνα/Στεφανίδα, με πλήθος παρεκκλησίων από την εποχή του Μεσαίωνα στην Κεντρική Ευρώπη και ειδικά στη Βαυαρία και στην Αυστρία, τελούσε μάλλον σε «αχρηστία», αφού για τελευταία φορά που παρακλήθηκε υπέρ προστασίας των πιστών, ήταν η ισπανική γρίπη του 1916. Τώρα οι άνθρωποι καταφεύγουν και πάλι στα ανά τα δάση εκκλησάκια της, επιζητώντας την άνωθεν σωτηρία. Μεταξύ των πρώτων που έσπευσαν να απευθύνουν έκκληση στην Αγία Κορώνα του Μονάχου με την εμφάνιση της επιδημίας ήταν δύο ορθόδοξοι ιερείς, οι Γεώργιος Βλέτσης και Απόστολος Μαλαμούσης.

Ταυτόχρονα, οι ελληνορθόδοξοι της Βαυαρίας φιλοτέχνησαν, με δικά τους έξοδα, εικόνα της Αγίας Κορώνας, η οποία μόλις κοπάσει η τρικυμία και επιτραπούν ελεύθερες τελετές, θα τοποθετηθεί με κάθε επισημότητα στο παρεκκλήσι της Arget, ενώ ο πρωτοπρεσβύτερος κ. Κωνσταντίνος Μύρων, πρόεδρος του Συμβουλίου Χριστιανικών Εκκλησιών Γερμανίας και προϊστάμενος της Ενορίας της Μητροπόλεως Γερμανίας στην Κολωνία, συνέθεσε ύμνο (Απολυτίκιο) για την Αγία Κορώνα/Στεφανίδα.

Η αγιογράφηση

Ο πρωτοπρεσβύτερος κ. Μαλαμούσης λέει στην «Κ» για την αγιογράφηση της αγίας του κορωνοϊού. «Η εικόνα αγιογραφήθηκε σύμφωνα με την ορθόδοξη τεχνοτροπία από τον Πασχάλη Δουγαλή και τοποθετήθηκε στο Ιερό Βήμα του ιερού ναού των Αγίων Πάντων Μονάχου, για τον καθαγιασμό της και την εν ευθέτω χρόνω μεταφορά της στο παρεκκλήσι της στην κωμόπολη Arget ως μόνιμη συνοδός των προσευχών των πιστών».

Είναι η πρώτη φορά που μια ορθόδοξη εικόνα της Αγίας Κορώνας/Στεφανίδας αγιογραφείται στη Γερμανία και καθαγιάζεται στο Μόναχο. Μάλιστα φέρει το όνομά της στη γερμανική και ελληνική γλώσσα. Οικογένειες της ομογένειάς μας συνέβαλαν οικονομικά στη δαπάνη της αγιογράφησης της εικόνας της Αγίας Κορώνας/Στεφανίδας και της κατασκευής του υπέροχου ξυλόγλυπτου πλαισίου (κορνίζας) της. Ο πατέρας Απόστολος υπογραμμίζει ως «ιδιαίτερης σημασίας το γεγονός ότι οι μεγάλης κυκλοφορίας βαυαρικές εφημερίδες ασχολήθηκαν διεξοδικά με την Ορθόδοξη παρουσία στο παρεκκλήσι της Αγίας Κορώνας και τη συμβολή της στο θέμα της διεκκλησιαστικής αντιμετώπισης της πανδημίας του κορωνοϊού». Η ορθόδοξη χριστιανική πρωτοβουλία έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον του γερμανικού Τύπου που αφιέρωσε ρεπορτάζ και σχόλια κυρίως για την αγιογράφηση της αγίας του ιού, με τίτλους όπως «Αγία Κορώνα προσευχήσου για μας», «Αγία βοήθησε», «Η Αγία Κορώνα έχει ένα παρεκκλήσι – οι Ορθόδοξοι δωρίζουν μία εικόνα».

Σύμφωνα με τη θρησκευτική παράδοση η Αγία Κορώνα ή Στεφανίδα, όπως αναφέρεται στο Ορθόδοξο Συναξάριο, ήταν γυναίκα στρατιωτικού και έζησε στα μέσα του 2ου αιώνα μ.Χ. πιθανότατα στη σημερινή Συρία. Χήρα ούσα παρέστη στο μαρτύριο του Αγίου Βίκτωρα, τον οποίο προέτρεπε και ενθάρρυνε να υποστεί με θάρρος το μαρτύριο. Το γεγονός αυτό προκάλεσε τους ειδωλολάτρες που τη συνέλαβαν και την οδήγησαν στον ηγεμόνα και αφού εκεί ομολόγησε την πίστη της στον Χριστό, της έδεσαν τα χέρια στις κορυφές δύο δέντρων (φοινίκων) που με τη βία λύγισαν. Ακολούθως άφησαν ελεύθερες τις κορυφές των δέντρων που επανήλθαν στην αρχική θέση τους, σχίζοντας το σώμα της μάρτυρος σε δύο μέρη.

Το 1599 μ.Χ. ένα ζευγάρι Βαυαρών βρήκε στο χωράφι, που είναι σήμερα κτισμένο το παρεκκλήσι, μια ξύλινη εικόνα της Αγίας Κορώνας, την οποία και μετέφεραν στο σπίτι τους. Η εικόνα όμως αυτή επέστρεφε μόνης της με θαυματουργικό τρόπο στο χωράφι, όπου ευρέθη. Για τον λόγο αυτό κτίστηκε στον τόπο εκείνο το 1648 μ.Χ. ένα εκκλησάκι προς τιμήν της αγίας. Στο εσωτερικό του παρεκκλησίου υπάρχει μια ξύλινη αγία τράπεζα με παραστάσεις από το μαρτύριο της Αγίας Κορώνας, εικόνες, αφιερώματα και πίνακες με το ιστορικό του παρεκκλησίου.

Μύθοι και παραδόσεις

Ήταν πράγματι η Αγία Κορώνα η προστάτις από τις επιδημίες; Μύθοι και παραδόσεις επ’ αυτού κυκλοφορούν πολλοί με δεδομένη την επικαιρότητα λόγω της COVID-19 και τη συρροή πιστών στα ξωκκλήσια για προσευχή. Η γερμανική Deutcshe Welle αναφέρει ότι η αλήθεια χάνεται στα στενά σοκάκια της Ιστορίας. Όπως και σε πολλά άλλα ιστορικά γεγονότα, σημασία δεν έχει ποια είναι η αλήθεια, αλλά τι πιστεύουν οι άνθρωποι ότι είναι αλήθεια, εν προκειμένω για τους χριστιανούς πιστούς το εκκλησάκι της Αγίας Κορώνας έξω από το Μόναχο έγινε σύμβολο προστασίας από την πανδημία της COVID-19. 

Καθολικοί και Ορθόδοξοι σπεύδουν για να ζητήσουν τη βοήθειά τους, αφήνοντας κατά μέρος τις δογματικές διαφορές, ενώ η μεταφορά και εγκατάσταση της εικόνας που αγιογραφήθηκε από τους ορθοδόξους της Βαυαρίας αναμένεται να γίνει σε λαμπρή τελετή, στην οποία θα παρευρεθούν ανώτερα στελέχη του Βατικανού.

https://www.kathimerini.gr/society/561221509/deiseis-stin-agia-korona-gia-na-fygei-i-pandimia-k/

Παιδεία που ποδηγετεί στην ακοινωνησία

πηγή: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 10/1/2021

Του Χρήστου Γιανναρά

Καινούργια χρονιά και επιφυλλίδων τακτή συνέχεια. Γιατί η συνέχεια, τι εξυπηρετεί η επιφυλλιδογραφία; Μα, απολύτως τίποτα, ολοφάνερα και προκλητικά είναι «διακοσμητικός» για την εφημερίδα (την κάθε εφημερίδα) ο χαρακτήρας της επιφυλλίδας. Ταξινομείται στις «απόψεις» – οι αναγνώστες (που συνεχώς λιγοστεύουν) θέλουν να τους προσφέρει η εφημερίδα και ένα menu (ποικιλία, ανθολόγηση) γνωμών, θεωρήσεων, αξιολογήσεων του ρεπερτορίου της «πληροφόρησης».

Σε κοινωνίες παρακμής, δηλαδή «ανεπαισθήτως» παραιτημένες από την κριτική σκέψη, οι πολίτες – πελάτες της εφημερίδας θέλουν (συνειδητά ή ανεπίγνωστα) οι «απόψεις» που δημοσιεύονται στις στήλες της να επιβεβαιώνουν τις δικές τους βεβαιότητες – πεποιθήσεις. Διαβάζουν εφημερίδα, όχι για να πληροφορηθούν τα συμβαίνοντα, αλλά για να απολαμβάνουν θωρακισμένες με κύρος τις επιλογές – απόψεις τους. Ειδικά οι αγοραστές – αναγνώστες εφημερίδων που κυκλοφορούν ως «επίσημα όργανα» κάποιων κομμάτων, αρνούνται την πληροφόρηση – ενημέρωση για τα όσα συμβαίνουν γύρω τους και στον κόσμο, θέλουν να ξέρουν μόνο τι το κόμμα τους εντέλλεται να πιστεύουν ότι συμβαίνει. Γι’ αυτό και, από το πόσα φύλλα πουλάνε οι κομματικές εφημερίδες, συμπεραίνουμε το επίπεδο νοημοσύνης (IQ) των ατόμων της συγκεκριμένης κοινωνίας.

Βέβαια, η πιστοποίηση και αιτιολόγηση της παρακμής προϋποθέτει συνειδητά κριτήρια προσδιορισμού της ακμής. Και η αντιθετική διαστολή ακμής και παρακμής δεν βασίζεται στα ίδια για όλους κριτήρια. Υπάρχουν στην ελλαδική κοινωνία δημόσια πρόσωπα, με εντυπωσιακούς τίτλους και αξιώματα, που διακηρύττουν ακμάζουσα λ.χ. την παιδεία, έστω κι αν πλεονάζει η αγλωσσία – ασκεψία – θέλουν το σχολείο να ετοιμάζει ξυλουργούς, υδραυλικούς, μηχανουργούς, τεχνίτες μετάλλων, «χρήσιμα» επαγγέλματα, που ενδιαφέρουν την αγορά!

Τριάντα δύο υπουργοί Παιδείας στα τελευταία σαράντα επτά χρόνια, και δεν βρέθηκε ούτε ένας, έστω μία μοναδική περίπτωση, που να δείξει ότι αντιλαμβάνεται την κοινωνική – πολιτική δυναμική του σχολείου. Παγιωμένη και αδιατάρακτη, στην ελλαδική κοινωνία, η βεβαιότητα ότι το σχολείο είναι χρηστικό, έχει μοναδικό στόχο την πρακτική ωφελιμότητα: Να πάει το παιδί στο σχολείο, «για να πάρει εφόδια» – «να έχει ένα χαρτί, να βρει μια δουλειά, να κερδίζει το ψωμί του».

Δεν υπήρξε ποτέ, στην κρατική Ελλάδα, υπουργός Παιδείας που να ψελλίσει, έστω, απόηχο της ελληνικής εκδοχής για την Παιδεία. Ότι το παιδί πηγαίνει στο σχολειό, όχι για να «ωφεληθεί», αλλά για να ενταχθεί στη χαρά των σχέσεων, να μάθει να προσφέρει, να κοινωνεί τη ζωή, τη γνώση, να κάνει φίλους που θα τον συντροφεύουν ισόβια. Στο σχολείο ετοιμάζεται, όχι για να διεκδικεί ατομικά, εγωκεντρικά «δικαιώματα», αλλά να χαρίζει, να μοιράζεται: το κολατσιό του, το παιχνίδι του, τις δυσκολίες, τις χαρές του – πηγαίνει στο σχολειό για να γίνει πολίτης, να μετέχει στα κοινά, να έχει υπεύθυνη γνώμη, να σέβεται τη διαφορετική άποψη. Να τον συνεπαίρνει η άμιλλα, να χαίρεται την αριστεία, τη συνεργασία.

Τίποτε από αυτά σήμερα. Είναι αμφίβολο αν κατανοούν τη γλώσσα μιας τέτοιας εκπαιδευτικής πολιτικής οξυνούστατοι πρώην Παιδείας ή «προοδευτικές» απομιμήσεις τους επικαιρικές. Μοιάζει να έχουμε οριστικά επιλέξει τον ζυγό της στυγνής χρησιμοθηρίας, μάλλον ανυποψίαστοι για τις συνέπειες. Γι’ αυτό και, εντελώς αυτονόητα, οι κυβερνήσεις που μας κυβερνούν, ανεξάρτητα από το πώς αυτοδιαφημίζονται, ακολουθούν την εντελώς ίδια εκπαιδευτική πολιτική, σαράντα επτά χρόνια τώρα.

Διά του λόγου το ασφαλές, ας θυμηθούμε τη συντελεσμένη πια, δεκαετίες τώρα, υποκατάσταση του σχολείου από το «φροντιστήριο» – το φροντιστήριο «έργο», το σχολείο «πάρεργο», και κανένας δεν μιλάει για τις κοινωνικές επιπτώσεις αυτής της εγκληματικής διαστροφής. Δεν μπορεί μια κοινωνία να διολισθήσει σε χαμηλότερο επίπεδο μορφωτικής αγωγής, εξευτελισμού του εκπαιδευτικού υπουργήματος. Το «φροντιστήριο» αυτονόητο στη μέση παιδεία, και το εξουσιαστικό καθεστώς των κομματικών νεολαιών μέσα στα πανεπιστήμια, είναι η ντροπή της σύγχρονης Ελλάδας, η πιο καταστροφική υπονόμευση της ιστορικής επιβίωσης του Ελληνισμού.

«Ντροπή», «ιστορική επιβίωση»: λέξεις κενές, δίχως εμπειρικό σημαινόμενο για πρώην και νυν υπουργούς Παιδείας. Δεν τους αγγίζει, όσες φορές κι αν τεθεί, το μακάβριο ερώτημα: Γιατί το Ελληνόπουλο, από το Δημοτικό ως το Πανεπιστήμιο, καταστρέφει με ψυχοπαθολογική μανία ό,τι είναι δημόσιο; Του παραδίδεις καινούργιο, καλοφτιαγμένο σχολικό ή πανεπιστημιακό κτήριο, ζηλευτό. Και σε τρεις μήνες το Ελληνόπουλο το έχει ατιμάσει, ευτελίσει, καταστρέψει. Με τον σουγιά, τον μαρκαδόρο, το σπρέι, την αφισοκόλληση. Γιατί; Ποιον εκδικείται; Γιατί αχρηστεύει τα σήματα και τις πινακίδες της τροχαίας κυκλοφορίας; Γιατί θέλει να ταλαιπωρεί, με παθιασμένο σαδισμό, τους άγνωστους συμπολίτες του; Ας τολμούσε ένας, οποιουδήποτε κόμματος, υπουργός Παιδείας ή Πολιτισμού να αναμετρηθεί με αυτά τα ερωτήματα.

Έχει καίρια σημασία τα ουσιώδη να επαναλαμβάνονται: Η Δημοκρατία δεν είναι συνταγή, είναι κατόρθωμα. Δεν αρκεί να έχεις Βουλή, εκλογές, Δικαστήρια, εποπτικές και ελεγκτικές Αρχές, για να έχεις δημοκρατία. Όταν δεν κατορθώνεις το κατόρθωμα, κάποια, οποιαδήποτε κρίσιμη για το πολίτευμα κοινωνική ομάδα οφείλει να υπερασπίσει τη Δημοκρατία. «Διά παντός μέσου», επιτάσσει το Σύνταγμα (άρθρο 120, 4). Να συντηρείται η κατάλυση της Δημοκρατίας με πρόσχημα τις επιφάσεις Δημοκρατίας, είναι μόνο απάτη.

https://www.kathimerini.gr/opinion/561222079/paideia-poy-podigetei-stin-akoinonisia/

Το πολύ απαιτητικό λειτούργημα του ιεροψάλτη

πηγή-φωτό: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 3/1/2021

Δευτεραγωνιστές της Θείας Λειτουργίας, ασκούν μια υψηλή και δύσκολη τέχνη σε συνθήκες κάθε άλλο παρά ρόδινες

Του Απόστολου Λακασά

«Έως τις αρχές της δεκαετίας του ’80 υπήρχαν στις εφημερίδες μουσικοκριτικές ψαλτικής, κυρίως φυσικά για τις σημαντικές Ακολουθίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, όπως των Χριστουγέννων και της Μεγάλης Εβδομάδας. Ας πούμε θυμάμαι κριτική για το πώς εψάλη το τροπάριο της Κασσιανής ή τα Εγκώμια της Μεγάλης Παρασκευής στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών. Η τέχνη είναι ένα μέσο για να δοξαστεί ο Θεός», λέει στην «Κ» o κ. Ηλίας Ρεδιάδης-Τούμπας, πρόεδρος του Συνδέσμου Ιεροψαλτών Περιφερείας Αττικής «Ρωμανός ο Μελωδός & Ιωάννης ο Δαμασκηνός». Οι ψάλτες είναι οι, συνήθως, «δευτεραγωνιστές» της Θείας Λειτουργίας, ασκώντας την τέχνη τους με κίνητρο μόνο την αγάπη τους για αυτή.

Ειδικότερα, στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 5.500 ναοί, και περίπου 10.000 ιερείς. Ωστόσο, ένας κόσμος ολόκληρος βρίσκεται πίσω από τον ιερέα που λειτουργεί στον ναό. Ψάλτες, νεωκόροι και βοηθητικό προσωπικό, που εργάζονται περισσότερες ημέρες από ό,τι φαντάζεται ο πολίτης που δεν έχει εντρυφήσει στα της Εκκλησίας. «Και πάντως, όχι μόνο Κυριακή. Οι ιεροψάλτες πηγαίνουν στην εκκλησία 286 φορές τον χρόνο, σε γιορτές και αργίες που εφημερεύουν μόνον οι γιατροί και τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Η παρανόηση συμβαίνει διότι δεν θυμόμαστε το εορτολόγιο. Οι ναοί λειτουργούν κανονικά για τον όρθρο και τον εσπερινό και για τα μυστήρια», τονίζει ο κ. Ρεδιάδης-Τούμπας. Βεβαίως, οι αμοιβές είναι χαμηλές, οι περισσότεροι είναι συνταξιούχοι ή σπουδαστές ωδείων που το κάνουν για ένα… χαρτζιλίκι. Καθώς αλλάζουν οι εποχές και λόγω οικονομικής κρίσης στη χώρα, εκλείπουν και οι χορωδίες που άλλοτε ήκμαζαν στους μεγάλους ναούς της χώρας.

Σε όλη την Ελλάδα υπάρχουν περίπου 7.000 ψάλτες, εκ των οποίων περίπου 1.500 βρίσκονται στην Αττική. «Την ψαλτική τέχνη υπηρέτησαν σπουδαίες φυσιογνωμίες αλλά και εξαιρετικές χορωδίες εκκλησιαστικής μουσικής. Στην Αθήνα και τα μεγάλα αστικά κέντρα μπορούμε να αναφέρουμε εξαιρετικές προσωπικότητες όπως ο Κωνσταντίνος Ψάχος (1869-1948), ο πρώτος δάσκαλος Βυζαντινής Μουσικής στην Σχολή Βυζαντινής Μουσικής του Ωδείου Αθηνών, μετακληθείς από την Κωνσταντινούπολη στα 1904. Επίσης, ο Ιωάννης Σακελλαρίδης, ο Πρωτοψάλτης του Καθεδρικού Ναού Αθηνών Σπύρος Περιστέρης, ο Απόστολος Βαλληνδράς, ο Αντώνης Μπελούσης, ο Πέτρος Μανέας, ο Ευάγγελος Τζελάς, ο Διαμαντής Μαυραγάνης, ο Φάνης Καπαρός, ο Μιχαήλ Χατζής, ο Γεώργιος Χατζηθεοδώρου, ο Θρασύβουλος Στανίτσας, ο Ε. Μαθιουδάκης, ο Λεωνίδας Σφήκας, ο Δημήτριος Παναγόπουλος, ο Αθανάσιος Καραμάνης, ο Χρύσανθος Θεοδοσόπουλος, ο Χαρίλαος Ταλιαδώρος, ο Χρήστος Χατζηνικολάου, ο Λυκούργος Αγγελόπουλος», λέει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ιεροψαλτών Αττικής.

Η εκκλησιαστική μουσική διδάσκεται σε ωδεία και σχολές βυζαντινής μουσικής με βάση το Βασιλικό Διάταγμα 11/11/1957. Εκτός του ρεπερτορίου ο σπουδαστής διδάσκεται λειτουργική, ιστορία, ρυθμική, μετρική, τυπικό, απαγγελία, υμνολογία, θεωρία και σολφέζ δυτικής μουσικής, πιάνο και αρμονία, ορθογραφία εκκλησιαστικής μουσικής, μεταγραφές στο πεντάγραμμο. Επίσης, πρόγραμμα ψαλτικής διοργανώνουν οι εκκλησιαστικές ακαδημίες των Ιωαννίνων και της Κρήτης. Η σπουδαία αυτή τέχνη προσελκύει εύλογα νέους που έχουν έφεση στη βυζαντινή μουσική ή κάποια οικογενειακή σχέση με αυτήν ή έλκονται αισθητικά από αυτήν.

Σήμερα, πάντως, η κατάσταση δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ρόδινη. Ως ψάλτες εργάζονται κατ’ επάγγελμα μουσικοί, που έχουν άδεια από την υπηρεσία τους για τον σκοπό αυτό. Ωστόσο, είναι πολύ λίγοι και σε μεγάλους ναούς, οι οποίοι μπορούν να εξασφαλίσουν την αμοιβή τους.

Συνταξιούχοι και φοιτητές

Αντιθέτως, οι περισσότεροι ναοί λειτουργούν με συνταξιούχους που λαμβάνουν σύνταξη από άλλες δουλειές ή φοιτητές ωδείων. Και αυτό διότι οι αμοιβές είναι πολύ χαμηλές.

Οι ιεροψάλτες προσλαμβάνονται από τα μητροπολιτικά συμβούλια, με επικεφαλής τον μητροπολίτη και οι αμοιβές τους καθορίζονται σε συμφωνία με τους ενοριακούς ναούς με βάση τον κανονισμό 176/2006. Οι ναοί είναι αυτοχρηματοδοτούμενα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Δηλαδή, δεν επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό, αντίθετα, οι ενορίτες πληρώνουν στην ουσία ψάλτες, νεωκόρους, τα λειτουργικά έξοδα (ηλεκτροδότηση, τηλεφωνία, ΕΦΚΑ, ΕΝΦΙΑ) μαζί με τα συσσίτια, τα βοηθήματα και όλη τη φιλανθρωπική δράση κάθε ενορίας.

«Λέγεται ότι οι ιεροψάλτες είναι δημόσιοι υπάλληλοι. Ο Κανονισμός 176/2006 ορίζει βέβαια πως η σχέση των ιεροψαλτών με τους ιερούς ναούς είναι σχέση δημοσίου δικαίου. Λησμονείται, ωστόσο, πως οι ιεροψάλτες στην καλύτερη των περιπτώσεων αμείβονται με μεικτές αποδοχές 800 ευρώ, ενώ δεν είναι απόφοιτοι Δημοτικού ή Γυμνασίου. Γνωρίζετε πολλούς δημοσίους υπαλλήλους πανεπιστημιακής ή ανώτερης εκπαίδευσης να έχουν μεικτές αποδοχές 800 ευρώ; Καθώς οι ιεροψάλτες θεωρητικά είναι δημόσιοι υπάλληλοι, πρέπει να έχουν κατώτατες αποδοχές, και οι αμοιβές τους να καθορίζονται αναλογικά με τις γνώσεις και την εμπειρία τους. Η πολιτεία οφείλει να ελέγχει τη νομιμότητα των αποφάσεων των μητροπολιτικών συμβουλίων», δηλώνει ο κ. Ηλίας Ρεδιάδης-Τούμπας. Στο πλαίσιο αυτό, ο ίδιος εκτιμά ότι τα ποσά που παίρνουν οι ψάλτες κυμαίνονται περίπου στα 250-500 ευρώ τον μήνα, και οι περισσότεροι είναι ανασφάλιστοι.

Τα οικονομικά προβλήματα των ναών, τα οποία έχουν επιβαρυνθεί από την πανδημία –πολλοί ναοί δεν καταφέρνουν πλέον να συντηρήσουν τα συσσίτιά τους, καθώς και να ανταποκριθούν στα λειτουργικά τους έξοδα–, έχουν επίπτωση και στο προσωπικό. Η ψαλτική τέχνη έχει ανάγκη ανανέωσης των ανθρώπων που την υπηρετούν. Εκτός από το ταλέντο και την προσωπική εμπλοκή κάθε νέου που αποφασίζει να ασχοληθεί με την ψαλτική μουσική, απαιτούνται κίνητρα και μέριμνα από την πολιτεία και την εκκλησιαστική διοίκηση, αξιολόγηση και αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας.

https://www.kathimerini.gr/society/561214603/to-poly-apaititiko-leitoyrgima-toy-ieropsalti-k/

Η Ιερά Σύνοδος για τα fake news και το εμβόλιο

ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

 Ολοκληρώθηκαν οι εργασίες της Δ.Ι.Σ. για το μήνα Ιανουάριο

(13/1/2021)

Συνήλθε χθες και σήμερα, 12 και 13 Ιανουαρίου 2021, μέσω τηλεδιασκέψεως, η Διαρκής Ιερά Σύνοδος (Δ.Ι.Σ.) της Εκκλησίας της Ελλάδος της 164ης Συνοδικής Περιόδου, υπό την Προεδρία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου.

Η Δ.Ι.Σ. αρχικά επικύρωσε τα Πρακτικά της Εξουσιοδοτήσεως.

Κατόπιν συζήτησε εκτενώς τα όσα αφορούν στον εορτασμό των Θεοφανείων και επεσήμανε τα εξής:
α) Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος από την πρώτη στιγμή της εμφάνισης της πανδημίας διαχειρίστηκε αυτήν υπεύθυνα και προέτρεπε «πολυμερώς και πολυτρόπως» τους πιστούς «να ενώσουν τις προσευχές τους με αυτές του ιερού κλήρου για την ταχεία παύση της πανδημίας και να ακολουθούν τις οδηγίες των Ειδικών για την αντιμετώπιση της διασποράς του κορωνοϊού, όχι τόσο από φόβο για την ‘’ατομική’’ υγιεία τους, αλλά επειδή η πρώτη μετά την αγάπη στον Θεό εντολή, είναι η αγάπη προς τον πλησίον, ο οποίος είναι ‘’ο εν ετέρα μορφή Χριστός’’». Άλλωστε η Εκκλησία δεν μπορεί να γίνεται είτε με τον λόγο Της, είτε με τις πράξεις Της πρόξενος του κακού και του θανάτου, αλλά συμβάλλει στην διατήρηση της ζωής που είναι δώρο Θεού.

β) Ευχαριστεί τον Ορθόδοξο Λαό και τον ευλαβή Κλήρο, διότι συστρατευόμενοι με κατανόηση στο πνεύμα και τις αποφάσεις της Ιεράς Συνόδου από την αρχή της πανδημίας, τήρησαν τα υγειονομικά μέτρα που προβλέπονται από τις αποφάσεις των ειδικών και της Ελληνικής Πολιτείας.

γ) Κατά την εορτή των Θεοφανείων εντός των Ιερών Ναών σημειώθηκε τάξη και τήρηση των προβλεπομένων υγειονομικών μέτρων, ενώ οι περιπτώσεις παρεκκλίσεων στις οποίες τα μέτρα δεν τηρήθηκαν εκτός των Ιερών Ναών, ήταν ελάχιστες και δυστυχώς μεγεθύνθηκαν δυσανάλογα από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.

δ) Διαμαρτύρεται εντόνως για δημοσιεύματα, όχι όσων ασκούν κριτική, έστω και σκληρή στην Εκκλησία, αλλά εκείνων που με συστηματική μονομέρεια και σκοπιμότητα στοχοποιούν την Εκκλησία, τους Ποιμένες και τον Λαό Της και κυρίως προσπαθούν να ενοχοποιήσουν κάθε εκδήλωση του θρησκευτικού συναισθήματός τους. Η Πίστη δεν είναι γεγονός ατομικό, σύμφωνα με τις προτεσταντικές αντιλήψεις, αλλά γεγονός σχέσης που βιώνεται κατ’ εξοχήν στην συλλογική Θεία Λατρεία (δημόσια λατρεία), η οποία αναγνωρίζεται ως ο τρόπος του να είναι κάποιος μέλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

ε) Καταγγέλει τα προβληθέντα από τον εορτασμό των Θεοφανείων παλαιοτέρων ετών ως εφετινά στιγμιότυπα από τους Τηλεοπτικούς Σταθμούς ALPHA, ΣΚΑΪ και STAR, καθώς και για δημοσιεύματα του Τύπου με αντίστοιχο περιεχόμενο. Τέτοιες μεθοδεύσεις δεν μπορούν να έχουν σχέση με την υψηλή δημοκρατική αποστολή του δημοσιογραφικού λειτουργήματος.

στ) Λυπάται, για τις ανέξοδες, αντιλαϊκές και παρακμιακές επιθέσεις «επαναστατικής εθιμοτυπίας» εναντίον των Γραφείων της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς και του Μητροπολιτικού Ιερού Ναού Αγίου Μηνά Ηρακλείου. Σύμφωνα με την προσφάτως δημοσιευθείσα «Έκθεση για τα Περιστατικά εις βάρος χώρων θρησκευτικής σημασίας στην Ελλάδα» του Τμήματος Θρησκευτικών Ελευθεριών και Διαθρησκευτικών Σχέσεων της Διεύθυνσης Θρησκευτικής Εκπαίδευσης και Διαθρησκευτικών Σχέσεων της Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων, τα 504 από τα 524 περιστατικά που σημειώθηκαν το 2019, ήτοι το 96% επί του συνόλου, αφορούν στην Ορθόδοξη Εκκλησία, την οποία ασπάζεται η συντριπτική πλειονότητα του Ελληνικού Λαού.

ζ) Παρακολουθεί στενά το ζήτημα των εμβολιασμών, μέσω της Συνοδικής Επιτροπής Βιοηθικής, η οποία με συνεχείς αναφορές της ενημερώνει το Συνοδικό Σώμα για όλες τις εξελίξεις. Στο πλαίσιο αυτό η Ιερά Σύνοδος ενημερώθηκε ότι, κατόπιν γενομένης έρευνας, τα εμβόλια κατά του covid-19 που επί του παρόντος χρησιμοποιούνται στην Πατρίδα μας, δεν απαιτούν την χρήση καλλιεργειών εμβρυϊκών κυττάρων για την παραγωγή τους.

Με αφορμή την ανωτέρω ενημέρωση η Ιερά Σύνοδος επαναλαμβάνει, ιδίως προς όσα από τα μέλη Της παρουσιάζουν μία ιδιαίτερη ευαισθησία στα σενάρια απειλής και κινδύνων, στηριζόμενα μονομερώς και ανεξέλεγκτα είτε σε διογκωμένες δημοσιογραφικές πληροφορίες κυρίως από το διαδίκτυο, είτε διακατέχονται από διάφορες προκαταλήψεις, ότι η επιλογή του εμβολιασμού δεν είναι ζήτημα τόσο θεολογικό ή εκκλησιαστικό, αλλά κυρίως ιατρικό-επιστημονικό και αποτελεί ελεύθερη προσωπική επιλογή του κάθε ανθρώπου σε επικοινωνία με τον ιατρό του, χωρίς ο εμβολιασμός να συνιστά έκπτωση από την ορθή Πίστη και ζωή. Άλλωστε, ήδη ένας εκ των Ιεραρχών της Εκκλησίας της Ελλάδος, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος εμβολιάστηκε, εκπροσωπώντας και τον μη δυνάμενο για ιατρικούς λόγους να εμβολιαστεί Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο.

Τέλος η ΔΙΣ ενέκρινε αποσπάσεις κληρικών, ασχολήθηκε με θέματα Ιερών Μητροπόλεων, Συνοδικών Επιτροπών και με τρέχοντα υπηρεσιακά ζητήματα.


Εκ της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος

http://www.ecclesia.gr/greek/holysynod/holysynod.asp?id=2839&what_sub=d_typou

Μητροπολίτης Μπουένος Άϊρες κ.Ιωσήφ: «Το σκάνδαλο της (θείας;) εκδίκησης» – Απάντηση στις προκλητικές δηλώσεις του Πατριάρχη Μόσχας

 πηγή: ΡΟΜΦΑΙΑ

Με έκπληξη διάβασα μεταγραφή μιας συνέντευξης της Α. Μ. του Πατριάρχη Μόσχας για το ρωσικό κανάλι Россия-1 με την ευκαιρία της πρόσφατης γιορτής των Χριστουγέννων σύμφωνα με το παλιό ημερολόγιο. Σε αυτή τη συνέντευξη ο Μακαριώτατος διαβεβαιώνει ότι «η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί τον περασμένο Ιούλιο είναι τιμωρία από τον Θεό στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο για την παραχώρηση του αυτοκεφαλικού τόμου στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας» [1]. 

Ξαναδιαβάζω την εν λόγω πρόταση, που συνοψίζει ολόκληρη τη συνέντευξη, και η έκπληξη μετατρέπεται σε απογοήτευση και δυσφορία.

Και αναρωτιέμαι: Πώς είναι δυνατόν ο προκαθήμενος μιας τοπικής Ορθόδοξης Εκκλησίας να έχει εκφράσει με τόση ελαφρότητα μία τέτοια κρίση; Σε ποιο μαντείο βασίζεται η ερμηνεία της πραγματικότητας από το Ρώσο προκαθήμενο, αποδίδοντάς την στη θεϊκή ενέργεια; Και τέλος, ποιά είναι η θεολογική δικαιολογία - όχι θρησκευτική, φυσικά – που δικαιολογεί τη θεία τιμωρία και εκδίκηση κατά των ανθρώπινων πράξεων, σύμφωνα με το πλαίσιο στο οποίο γίνεται ο ισχυρισμός του Πατριάρχη; 

Δεν είναι δυνατόν σε αυτό το σημείο της Ιστορίας να ασχολούμαστε στην Ορθόδοξη Εκκλησία με θρησκευτικές αντιλήψεις κατά πάντα ξένες στην Παράδοση της Εκκλησίας μας. Και ακόμη περισσότερο: να διατυπώνονται τέτοιες θεολογικές εικασίες, να προσαρμόζονται και να ταυτίζονται με την πραγματικότητα την οποία ζούμε. 

Η ερμηνεία της πραγματικότητας που εκφράζεται στην εν λόγω συνέντευξη είναι ακραία ακόμη και για απλό χριστιανό.

Πώς είναι δυνατόν να συσχετιστεί-ταυτοποιηθεί η ανθρώπινη βούληση με τη θεϊκή Πρόνοια, με την κρίση, με το θυμό, με τη εκδίκηση του Θεού; Προφανώς, από την άποψη μιας εξαιρετικά θεσμοποιημένης, δομημένης και κρατικοποιημένης θρησκείας, είναι δυνατόν, καθώς σε αυτό το πλαίσιο δημιουργούνται όλοι οι μηχανισμοί χειραγώγησης-παραμόρφωσης της φωτοειδούς Αποκάλυψης του Θεού, που την καθιστούν πλέον λειτουργική ως προς τα συμφέροντα και την προπαγάνδα ενός καθαρά ενδοκοσμικού θεσμού. 

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αυτό δεν απαντά πουθενά. 

Σκανδαλίστηκα. Και λυπάμαι πολύ, καθώς πέρα από την υπάρχουσα διοικητική-θεσμική διαφονία δυο τοπικών εκκλησιών, προτάσεις και αποφάνσεις που δηλώνονται ως «ex cathedra» -όπως οι σημερινές- μπερδεύουν και σκανδαλίζουν τους απλούς πιστούς - όπως ο γράφων - που προσπαθούν μέσω της Εκκλησίας να προβάλουν το μήνυμα αγάπης, καταλλαγής και του δοξασμού του αναπλάσαντος ημάς Χριστού, για να διευκολύνουμε με τον τρόπο αυτό τη ζωή όλων των ανθρώπων, ειδικά αυτήν την εποχή. 

Σήμερα η ανθρωπότητα ζει μια περίοδο πρωτοφανούς δοκιμασίας, ερήμωσης και αβεβαιότητας. Δεν είναι δυνατόν να διαβάζουν ή να ακούουν οι άνθρωποι, οι απλοί πιστοί τέτοιες εκρηκτικές κατηγορίες, που υποτιμούν την παράδοση της νήψεως και της προσευχής. 

Αυτό που οι θρησκευτικοί managers ερμηνεύουν ως οργή, εκδίκηση και τιμωρία του Θεού, οι Ορθόδοξοι το ταυτίζουμε με την Πρόνοιά Του, που είναι η συγκατάβασή του, η δικαιοσύνη του, ως κρίση μετανοίας και φωτοειδούς αναμονής και, φυσικά, η άπειρη και ανεκλάλητη αγάπη Του για όλο τον κόσμο, για όλους τους ανθρώπους, αμαρτωλούς και αδύναμους. 

------------
[1]. https://infovaticana.com/2021/01/07/patriarca-de-rusia-la-conversion-de-santa-sofia-un- castigo-divino-a-bartolome/

π. Νικόλαος Λουδοβίκος, Κοινωνία – πανδημία – Εκκλησία

πηγή: https://www.moneyandlife.gr/koinonia-pandimia-ekklisia/, 5/1/2021

& αναδημοσίευση: ΑΝΤΙΦΩΝΟ

[Αποκλειστική συνέντευξη του π. Νικολάου Λουδοβίκου στην Ειρήνη Καρύδη]

Ερώτηση: Η εκκλησία μέχρις στιγμής, από την εμφάνιση της πανδημίας μέχρι και τώρα, έχει δεχτεί ένα καίριο πλήγμα. Τρεις μεγάλες εκκλησιαστικές γιορτές, το Πάσχα, ο Δεκαπενταύγουστος και τα Χριστούγεννα δεν εορτάστηκαν. Θεωρείτε ότι υπάρχει ένας κατά μέτωπο πόλεμος από την πολιτεία προς την εκκλησία;

Απάντηση: Όχι, δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιος κατά μέτωπο πόλεμος, αφού η απαγόρευση ισχύει για τις συνάξεις όλων των θρησκειών.

Ωστόσο, αυτού του είδους οι απαγορεύσεις , όταν ιδίως  είναι τόσο επιθετικά απόλυτες, την στιγμή μάλιστα που κάποιες άλλες συνάξεις  κατ’ ουσίαν αμνηστεύονται, σημαίνουν κάτι για την κοινωνία που τις ανέχεται και εκείνους που τις επιβάλλουν.  Σημαίνουν, για τις πολιτικές αυτές, την ενδοϊστορική αποκλειστικά αυτο-δικαίωσή τους, χωρίς καμμιά  δηλαδή ανάγκη εξωτερικής αναφορικότητας που θα είχε, εξίσου ή και περισσότερο, νόημα για την ζωή και την ύπαρξη – και αυτό αποτελεί άλλωστε γενικότερη τάση της νεωτερικής πολιτικής φιλοσοφίας.

Να το πω απλά: Σήμερα, στην Θεσσαλονίκη όπου βρίσκομαι, μπορεί κανείς να πάρει τον καφέ του από χίλια διαφορετικά σημεία, να βολτάρει σε αμέτρητους δρόμους, κάποιοι από τους οποίους είναι συνεχώς ασφυκτικά γεμάτοι από ανθρώπους που σκουντιούνται κυριολεκτικά μεταξύ τους, να στοιβαχτεί μαζί με  εκατοντάδες  άλλους στα supermarkets – αρκεί να μην επιχειρήσει μια ελάχιστη έστω σύναξη με νόημα που παραπέμπει σε κάτι που βρίσκεται πέρα και έξω από τις επιτρεπόμενες από το κράτος ανάγκες του ανθρώπου.

Μεταξύ αυτών των αναγκών, ευρίσκεται και η επίσκεψη σε μίαν εκκλησία, η οποία όμως θεωρείται πως εξ ορισμού μολύνει. Εάν ήταν όμως έτσι, με πάντα κλειστές τις εκκλησίες εδώ και μήνες, τα κρούσματα θα έπρεπε να είχαν μηδενιστεί. Αντίθετα, τα κρούσματα κορυφώθηκαν με τις εκκλησίες κλειδωμένες. Να θυμίσω επιπλέον πως από επιφανείς κοινωνιολόγους έχει επισημανθεί από παλαιότερα (ας αναφέρω μόνον τον Hans Freyer) πως αυτού του είδους η καταναγκαστική υπαγόρευση  των επιτρεπόμενων αναγκών από το κράτος, και μάλιστα περιοριζόμενων  στην στενά βιολογική  σφαίρα, είναι χαρακτηριστικό μιας νοοτροπίας που υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να εκβάλει, αργά ή γρήγορα, στον Ολοκληρωτισμό.

Όσο και αν κάποιος από τους κυβερνητικούς εκπροσώπους, ακούγοντας τα παραπάνω, θα διερρήγνυε τα ιμάτιά του αντιτείνοντας πως τα εν λόγω μέτρα τα επιβάλλει η κατάσταση έκτακτης ανάγκης, δεν παύουν οι συγκεκριμένες επιλογές να φανερώνουν και αξιολογικές κλίμακες  και τρόπους ερμηνείας της πραγματικότητας  από μέρους των κοινωνιών και των πολιτικών.

Ερώτηση: Υπάρχει γενικότερα αυτό που ακούγεται ως «αντιεκκλησιαστικό μένος»;  Για παράδειγμα είδαμε τις αστυνομικές αρχές να επιδίδουν πρόστιμα και να συλλαμβάνουν ιερείς επειδή η πόρτα του ναού δεν ήταν κλειδωμένη κατά την διάρκεια τελέσεως της Θείας Λειτουργίας. Αλλά και πριν την πανδημία, στον τομέα της παιδείας για παράδειγμα, οι εβδομαδιαίοι εκκλησιασμοί καταργήθηκαν και υπάρχουν και τώρα προσπάθειες, πέραν από την απαλλαγή στο μάθημα των θρησκευτικών, να ισχύσει ακόμα και η κατάργησή του.

Απάντηση: Υπάρχει ένα τραγικό τραύμα  πίσω από τον ανάπηρο και σχεδόν μανιοκαταθλιπτικό Νεοελληνικό  εκσυγχρονισμό, το οποίο προσπαθώ να περιγράψω, μεταξύ άλλων, στο τελευταίο μου βιβλίο με τίτλο «Η Ανοικτή Ιστορία και οι Εχθροί της: Η Άνοδος του Βελούδινου Ολοκληρωτισμού», που βγήκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Αρμός. Ένα σημαντικό μέρος των διανοουμένων και των δημοσιογράφων  στον τόπο αυτό, στα πλαίσια αυτής της γενικευμένης αυτο-καθαίρεσης  που στην Ελλάδα καλείται εκσυγχρονισμός, με την βαθύτατα μεταπρατική και νεο-αποικιακή τους κουλτούρα, βγάζουν ένα πραγματικό μένος για την Ορθόδοξη Εκκλησία,  την οποία, όπως φαίνεται από τα γραφόμενά τους, γνωρίζουν  όσο περίπου  γνωρίζουν τον Σιντοϊσμό ή την θρησκεία των Αυστραλών Αβοριγίνων – αν και γι’ αυτό το τελευταίο φταίει και η σχετική αφασία κάποιων επισήμων εκπροσώπων της Εκκλησίας.

Ερώτηση: Πώς κρίνετε μέχρι τώρα την στάση της εκκλησίας (του κλήρου);Παρατηρούμε μία δυσαρμονία στις απόψεις του κλήρου, όταν συναντάμε από την μία ενέργειες αντίθετες των μέτρων και από την άλλη παθητική στάση. Ποια πιστεύετε ότι θα ήταν η ορθή στάση;

Απάντηση: Θεωρώ γενικά, πως η Εκκλησία έχασε άλλη μια ιστορική ευκαιρία να προσφέρει στην δημόσια συζήτηση ορίζοντες πνευματικούς και υπαρξιακούς, με αφορμή τα οριακά ερωτήματα για το νόημα και τον σκοπό της ζωής που αναπόφευκτα γεννά η πανδημία.

Από την μια λοιπόν είδαμε μια ανόητη άρνηση της πραγματικότητας του κορονοϊού, μαζί με μια αδιάκριτη πεποίθηση στην αναγκαστική βοήθεια του Θεού, χωρίς καμιά δική μας συν-εργητική προφύλαξη (αν και οι αρνητές έχουν ποικίλη ιδεολογική προέλευση και δεν ανήκουν, οι περισσότεροι ίσως, στον εκκλησιαστικό χώρο) και από την άλλη, ιερείς, θεολόγους και ιεράρχες να υπερμαχούν κάποιων υπερβολικών κυβερνητικών απαγορεύσεων, εξίσου ακρίτως ωρυόμενοι ενάντια στην απολύτως φυσιολογική ανάγκη των Χριστιανών για  κάποια στοιχειώδη έστω επαφή με τα εκκλησιαστικά Μυστήρια, θεωρώντας τους όλους συλλήβδην ως φονταμενταλιστές και απειθείς, και μάλιστα (άκουσον, άκουσον!) ως και «ατομιστές», όταν εύρισκαν τρόπον άπαξ να κοινωνήσουν.

Η πανδημία αφήνει πίσω της αποκαλυπτικά σημεία λαλίστατης αθεολογησίας που θα πρέπει να μας προβληματίσουν.

Ερώτηση: Η εκκλησία παρέχει κοινωνικό έργο  σε πολλούς τομείς, όπως είναι τα συσσίτια των ενοριών. Τώρα που έκλεισαν οι ναοί τι έχουν απογίνει οι άνθρωποι που σιτίζονταν από τα συσσίτια, έχει βρεθεί κάποια λύση;

Απάντηση: Από ό,τι γνωρίζω όλα αυτά τα πράγματα έχουν σχεδόν διακοπεί μέσα στον γενικό τρόμο – αν κάπου συνεχίζονται αυτό θα ήταν αληθινός ηρωισμός.

Ερώτηση: Μια σημαντικότατη προσφορά της εκκλησίας είναι η εξομολόγηση και η πνευματική στήριξη των ασθενών στα νοσοκομεία. Η δραστηριότητα αυτή έχει διακοπεί. Πώς το σχολιάζετε, τι θα έπρεπε να γίνει, πόσο απαραίτητη είναι μια τέτοια δράση;

Απάντηση: Αυτήν τη στιγμή οι πάσχοντες από κορονοϊό στερούνται παντελώς του συνταγματικού τους δικαιώματος για έναν ανθρώπινο θάνατο, δηλαδή πνευματικής βοήθειας καθώς και των Μυστηρίων της Εκκλησίας, τα οποία διακαώς αποζητούν στη δύσκολη κατάσταση που ευρίσκονται.

Αλλά και χιλιάδες άλλοι άνθρωποι στερούνται της άμεσης πνευματικής στήριξης της Εκκλησίας την οποία  επίσης αποζητούν – ευτυχώς που τα ηλεκτρονικά μέσα επιλύουν ένα μέρος του προβλήματος.

Αρκετοί πολιτικοί μας, εν παρενθέσει, φαίνεται σαν να έχουν για την Εκκλησία, την ανόητη  άποψη των αρχών του (αφελούς) Διαφωτισμού – μαγικές τελετουργίες, αυθαίρετος νομικισμός και φαντασιώδης μεταφυσική, ενώ τίποτε από αυτά δεν εκπροσωπεί το εκκλησιαστικό γεγονός – και δεν γνωρίζουν συνήθως τίποτε ούτε για την πραγματική θεολογία και ανθρωπολογία της, ούτε για το τεράστιο πνευματικό έργο που συνολικά επιτελεί.

Ερώτηση: Ένα από τα μείζονα θέματα που ανέκυψαν είναι ο ενδεχόμενος κίνδυνος μετάδοσης του ιού από την Θεία Κοινωνία. Μέχρι στιγμής, πιστοί και άπιστοι, έχουν εκφράσει την άποψη τους. Χρησιμοποιήθηκαν μάλιστα ιστορικά παραδείγματα, όπως η επιδημία πανώλης, στην οποία αναφέρεται ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης. Ποια είναι η αλήθεια τελικά;

Απάντηση: Στο βιβλίο μου που ανέφερα παραπάνω  υπάρχει, ως παράρτημα, ένα κεφάλαιο για την θεολογία της Εκκλησίας περί της Θείας Κοινωνίας και είναι αδύνατο να μεταφέρω τα θεολογικά επιχειρήματα εδώ – και πάλι η ευτυχής αγνωσία πολλών είπε διάφορα.

Εν συντομία, η θεολογία και η εμπειρία της Εκκλησίας, καθώς και όλων των ιερέων της, εμού συμπεριλαμβανομένου, είναι πως η παρούσα  άκτιστη και θεία χάρη της μεταβολής των δώρων σε σώμα και αίμα Χριστού δεν επιτρέπει στους πάσης φύσεως ιούς κ.λ.π, παρά το ότι πιθανώς, μετά την μετάληψη ασθενών, ευρίσκονται μέσα στο Άγιο Ποτήριο, να δράσουν βλαπτικά για τους εν συνεχεία κοινωνούντες.

Είναι παράδοξο πως μια τέτοια συλλογική δήλωση τόσων χιλιάδων ανθρώπων, οι οποίοι μάλιστα αποδεικνύουν την πεποίθησή τους αυτή με την καθημερινή πρακτική τους, εξοβελίζεται πανεύκολα  από αυτούς που έχουν δεκαετίες να κοινωνήσουν.

Τους κατανοώ κάπως, διότι και εγώ κάποτε, όταν ευρισκόμουν εκτός Εκκλησίας, ως άθεος, είχα την ίδια εντύπωση, αλλά πρέπει να προσεγγίσουν την πείρα της Εκκλησίας για να έχουν έγκυρη γνώμη. Με ανοικτές τις εκκλησίες από τις 17 Μαϊου, οπότε και προσήλθαν χιλιάδες για να κοινωνήσουν για το Πάσχα, τα κρούσματα θα είχαν φθάσει τις δεκάδες χιλιάδες μέχρι το τέλος Οκτωβρίου.

Παρά ταύτα, τα κρούσματα ανήλθαν κατακόρυφα όταν η Θεία Κοινωνία είχε, εβδομάδες πριν, απαγορευθεί.  Ας μην ξεχνούμε, επιπλέον,  πως  όταν ο Χριστός, ιδρύοντας το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας  κατά το Μυστικό λεγόμενο Δείπνο, μετέδωσε το Ποτήριο του οίνου ευλογώντας το στους Μαθητές, δεν έχυσε από αυτό στα υπάρχοντα ενώπιον τους ποτήρια του καθενός, (και τότε υπήρχαν μολυσματικές ασθένειες!), αλλά επέμενε να πιούν όλοι από το δικό του, κάτι που έχει την εκκλησιολογική σημασία του.

Αυτήν ακριβώς την πρακτική, ακολούθησε και η Εκκλησία τουλάχιστον για δέκα αιώνες, και την συνέχισε, με ανάλογο τρόπο, με την χρήση της λαβίδας, παρά το γεγονός πως η μετάδοση ασθενειών μέσου του σιέλου ήταν κάτι γνωστό από την εποχή του Ιπποκράτη.

Άραγε, το έκανε αυτό από  ανόητη αδιαφορία για την επιστήμη ή από εμπειρία ενός συνεχιζόμενου θαύματος, ενός δηλαδή γεγονότος πραγματικής σχέσης  με τον Χριστό, με τους δικούς του όρους;

Επιτρέπεται όμως πια σήμερα, από το σύγχρονο lifestyle, στον Χριστό να σχετίζεται με τον άνθρωπο και την κτίση με τους δικούς του όρους (και όχι με τους όρους μιας à lacarte άπρακτης ψευδο-πνευματικότητας) και να μεταβάλλει το πραγματικό κατά βούληση;

Ερώτηση: Γνωρίζω ότι έχετε επαφή με το εξωτερικό. Ποια είναι η στάση των εκεί τοπικών εκκλησιών απέναντι στην πανδημία και πώς αντιμετωπίζονται από την πολιτεία;

Απάντηση: Και στη Αμερική και στην Ευρώπη, μετά μάλιστα από παρεμβάσεις δικαστικές, τηρείται σήμερα η αρχή της αναλογικότητας ως προς την προσέλευση των πιστών στις εκκλησίες.

Στην Αμερική οι εκκλησίες επιτρέπεται να φιλοξενούν καθημερινώς (και όχι μόνον τα Χριστούγεννα) μέχρι το 25% της χωρητικότητάς τους, ενώ στην Ευρώπη ακόμη περισσότερους, αναλογικά πάντοτε.

Η αιτία για την στάση αυτή εικάζω  ότι είναι πιθανώς συν τοις άλλοις και το ότι από πολλούς στη Δύση σήμερα είναι κατανοητό πως η πίστη, καθαιρώντας το στρες και ενισχύοντας το ανοσοποιητικό, είναι στην κυριολεξία και παράγοντας υγείας – όχι υπό την έννοια κάποιας μαγικής ανοσίας φυσικά, αλλά υπό την έννοια μιας πολύτιμης βοήθειας προς την κατεύθυνση της ανάρρωσης, ή και της βοήθειάς της, κάποτε, προς μη νόσηση.

Η Ελλάδα τηρεί την πιο απαγορευτική  στάση – το παράδοξο είναι πως η ιθύνουσα Εκκλησία δεν φαίνεται να ενοχλείται και πολύ.

Ερώτηση: Πατέρα Νικόλαε, είστε καθηγητής της Ορθόδοξης Δογματικής και συγχρόνως ένας άνθρωπος που είχε την τύχη να μαθητεύσει κοντά σε σύγχρονους Αγίους όπως ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης και ο Άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης. Αν οι Άγιοι αυτοί ζούσαν σήμερα, τι θα έλεγαν στους πιστούς; Ποιόν τρόπο θα πρότειναν προκειμένου να αντιμετωπίσουμε όλα όσα μας προξενεί η πανδημία;

Απάντηση: Θα μας έλεγαν ίσως πως, καταρχάς, και η υγεία αλλά και η ασθένεια και ο ίδιος ο θάνατος  μπορούν να μεταβληθούν σε αιώνια γιορτή εν Χριστώ. Θα μας  έλεγαν ίσως  επίσης  πως εν Θεώ δεν υπάρχει τραγωδία, αλλά υπάρχει μόνον η βαθιά λογικότητα της προσωπικής σχέσης μαζί του που εξομαλύνει τα πάντα προς το πνευματικό συμφέρον του ανθρώπου, το οποίο  είναι η πρόοδός του στον αγιασμό και την μετοχή στη σοφία του Θεού.

Δεν νομίζω πως θα μας απέτρεπαν από τις προφυλάξεις, αλλά θα μας υπεδείκνυαν πως η ανθρώπινη ζωή είναι εντέλει στα χέρια του Θεού και πως σκοπός της είναι η αφθαρσία της ένωσης μαζί του, μια ένωση που αρχίζει από την ζωή αυτή.

Είναι άλλωστε ακριβώς, για τον λόγο αυτό που η ψυχοβιολογική αυτή ζωή έχει ήδη αξία και αξίζει να παρατείνεται: επειδή δηλαδή, κατά τον λόγο του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, το σώμα έχει πνευματικότητα, έχει δηλαδή «ενσημαινομένας πνευματικάς διαθέσεις» και συνεπώς  ο άνθρωπος μπορεί  και ποθεί να μετάσχει στη ζωή και την αλήθεια του Θεού ήδη από τώρα, «με μια ψυχή και ένα σώμα», κατά τον λόγο του Ρεμπώ, άνευ του οποίου σώματος «άνθρωπος ού καλείται».

Σκεφθείτε, πως εάν ήμασταν Πλατωνικοί ή Ινδουϊστές, η απαλλαγή από το σώμα με τον θάνατο θα θεωρούνταν περίπου ως ευεργεσία…

https://www.moneyandlife.gr/koinonia-pandimia-ekklisia/

***

Δείτε επίσης:

• π. Νικόλαος Λουδοβίκος: «Η Θεία Κοινωνία είναι θαύμα της Εκκλησίας»
• π. Νικόλαος Λουδοβίκος, Μεταλαμβάνοντας σε καιρούς πανδημίας