διαΚρητικά 63: Αλέξανδρος Παπαδάκης

 https://www.youtube.com/watch?v=PqblVC0gals

Αλέξανδρος Παπαδάκης, Κλασικά σερτά

Δίσκος: Νιόσπαρτο (ΑΕΡΑΚΗΣ, 2023)

Συρτά που συνηθίζονται στο νομό Ρεθύμνης, τραγουδισμένα με Μελαμπιανά αποπάρματα (επαναλήψεις) 

Μουσική: α), β) Χαρίλαος Πιπεράκης, «Ξηροστερνιανό σερτό» 

γ), δ) Θανάσης Σκορδαλός «Είναι στιγμές που χαίρομαι» 

Στίχοι: α), β), δ) Αλέξανδρος Παπαδάκης, γ) παραδοσιακή μαντινάδα

 

Να σ’ είχα κομπολόι μου στα δέκα μου δαχτύλια 

κι εγώ σταφύλι λιάτικο στα κόκκινά σ’ αχείλια 

Στσι χάντρες του κομπολογιού, με μπόλικη ηρεμία, 

τσ’ ώρες που ‘ναι να σμίξωμε μετρώ τζι μία-μία 

Παρηγοριά μου το ‘χα εγώ το συχνοπέρασμά σου, 

μα ‘δα μου το ‘κοψες κι αυτό, που να καεί η καρδιά σου 

Ως πεθυμά να πιει νερό το νιόσπαρτο στ’ αόρι 

ετσα πεθύμησα κι εγώ να σ’ αγκαλιάσω κόρη

φωτογραφήματα 383

 

φωτογραφήματα 382

 

φωτογραφήματα 381

 

Ανθολόγιον 286: Κώστας Αγόρας, Περί πίστεως

Υπαρξιακά η "πίστη" μεταφράζεται σε "αφήγημα" και "νόημα ύπαρξης".

Θεολογικά μεταφράζεται σε "απάντηση στην Αποκάλυψη του Θεού".

Κώστας Αγόρας

[πηγή]

Λάζαρος και Μεσολόγγι

Γράφει ο Θ. Ι. Ρηγινιώτης

Οι Έλληνες έχουμε μια παράξενη συνήθεια· γιορτάζουμε κάποιες ήττες μας περισσότερο από τις νίκες και πανηγυρίζουμε κάποιους θανάτους ως να πρόκειται για μεγάλες χαρές!

Αυτή η «ιερή τρέλα που μας δέρνει» οφείλεται στα ιδανικά που μας κληροδότησαν, όχι μόνο οι «πατεράδες» μας, μα και οι μανάδες μας, αφού οι γυναίκες του Γένους μας και του λαού μας κατά κανόνα κοπίασαν, αγίασαν και πολέμησαν το ίδιο άξια και, πολλές φορές, αξιότερα από τους άνδρες…

Το Σάββατο του Λαζάρου είναι μια τέτοια γιορτή – άλλη μια διπλή γιορτή, κατακαημένη Ρωμιοσύνη. Μην ξεχνάς! Αυτοί που θέλουν να ξεχάσεις, είναι οι ίδιοι που σου αρπάζουν, όχι μόνο το πορτοφόλι σου, μα και την ψυχή σου, και απλώνουν τα νύχια τους όχι μόνο στην περιουσία σου, μα και στα παιδιά σου. Και οι διπλές γιορτές στον λαό μας είναι πάντα εθνικές και εκκλησιαστικές: 26 Οκτωβρίου, του αγίου Δημητρίου και η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης· 28 Οκτωβρίου, το ΟΧΙ του ’40 και της Αγίας Σκέπης της Θεοτόκου· 25 Μαρτίου, ο Ευαγγελισμός και η αρχή της Επανάστασης του ’21· 8 Νοεμβρίου, η Σύναξη των αγίων Αγγέλων και το Ολοκαύτωμα του Αρκαδίου… Όχι τυχαία, μα επειδή η Εκκλησία του Δήμου και η Εκκλησία του Χριστού είναι οι δύο όψεις της Ιστορίας του λαού μας.

Σάββατο του Λαζάρου 1826, νύχτα 10ης προς 11η Απριλίου, ξημερώνοντας η Κυριακή των Βαΐων· αντί να προετοιμάζονται με γαλήνη για τη χαρμολύπη και την κατάνυξη της Μεγάλης Εβδομάδας, με το βλέμμα στον πανηγυρισμό της Ανάστασης, οι πολιορκημένοι του Μεσολογγίου προετοιμάζονται για μια διαφορετική χαρμολύπη: την ηρωική Έξοδο, μέσα από τα τουφέκια και τα γιαταγάνια των Τούρκων και των Αιγυπτίων, που έσερναν ένα συνονθύλευμα χιλιάδων πολεμιστών και είχαν πολιορκήσει επί ένα έτος την ηρωική πόλη – καταδικάζοντάς την σε θάνατο αργό και μαρτυρικό – από στεριά και θάλασσα.

Η Έξοδος πραγματοποιείται. Περίπου 2.000 ψυχές διαφεύγουν από τον κλοιό. 4.000 πεσόντες, 3.000 αιχμαλωτίστηκαν. Στη μεγάλη πυριτιδαποθήκη, μέσα στην πόλη, ο γηραιός μαχητής Χρήστος Καψάλης ανατινάσσεται με περίπου 400 αμάχους, εξαντλημένους από την πείνα και τις αρρώστιες, που αδυνατούσαν να συμμετάσχουν στην ηρωική απόπειρα. Όταν τελικά ερωτώνται οι διασωθέντες «πόσοι χάθηκαν», απαντούν απρόσμενα: «Κανείς δεν χάθηκε! Άλλοι περπατούν στη γη και άλλοι στον ουρανό!».

Η Ευρώπη, αλλά και οι νεαρές τότε Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, υποκλίνονται για μία ακόμη φορά. Η Ιερά Συμμαχία – ο εχθρός όλων των επαναστατικών κινημάτων – παγώνει. Η θυσία των Ελεύθερων Πολιορκημένων θα φέρει ένα βήμα πλησιέστερα την τελική πράξη της Ελληνικής Επανάστασης.

Έτσι θα τους χαρακτηρίσει, «Ελεύθερους Πολιορκημένους», ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός σε ένα από τα σημαντικότερα δημιουργήματα της ελληνικής ποίησης όλων των εποχών. Μια αριστουργηματική ποιητική σύνθεση, που παρέμεινε ημιτελής, επειδή δεν μπορεί να υπάρξει η τελειότητα στα ανθρώπινα δημιουργήματα – ποίημα ικανό να αλλάξει τη συνείδηση και, συνεπώς, και τη ζωή των ανθρώπων, που όμως πλέον έχει καταχωνιαστεί στα συρτάρια της ιστορικής άγνοιας, της αλυσίδας που έδεσε τον λαό μας και δεν τον αφήνει ν’ ανασάνει!

Σάββατο του Λαζάρου: ο Χριστός δακρύζει μπροστά στον πόνο των δύο γυναικών, των αδελφών του κεκοιμημένου φίλου Του. Τις διαβεβαιώνει: «Ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, κἂν ἀποθάνῃ, ζήσεται· καὶ πᾶς ὁ ζῶν καὶ πιστεύων εἰς ἐμὲ οὐ μὴ ἀποθάνῃ εἰς τὸν αἰῶνα» (κατά Ιωάννην ευαγγέλιο, κεφ. 11, στίχ. 26). Στη συνέχεια ζητάει από τους ανθρώπους να μετακινήσουν τον ογκώδη λίθο και ν’ ανοίξουν τον τάφο, επειδή μπορούν να το κάνουν αυτό οι άνθρωποι. Και ο Ίδιος κάνει (όπως επισημαίνουν οι άγιοι διδάσκαλοι της Ορθοδοξίας) εκείνο που δεν μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι· προσκαλεί τον Λάζαρο και τον επιστρέφει από τους νεκρούς: «Λάζαρε, δεῦρο ἔξω» (Ιω. 11, 42).

Δύο Έξοδοι: μία από τον τάφο, προς τον Χριστό, προς τη Ζωή, και μία από τη σκλαβιά, προς την αυτοθυσία, προς την Ιστορία. Και οι δύο στέλνουν διαχρονικά μηνύματα σε ολόκληρη την ανθρωπότητα και ιδιαιτέρως επίκαιρα για την εποχή μας, τον εαυτό μας και τα παιδιά μας – αυτό δηλαδή που αποκαλούμε «πατρίδα». Έχουμε το σθένος να τις πραγματοποιήσουμε σήμερα; Μας καλεί και ο Χριστός, μας καλεί και η Ιστορία· μας καλύπτει ασφυκτικά η ταφόπλακα της αλλοτρίωσης και μας πολιορκούν οι ορδές κάποιων άλλων βαρβάρων, και δεν εννοούμε μόνο τους «εξ Ανατολών». Γιατί «όποιος πεθάνει σήμερα, χίλιες φορές πεθαίνει» (Σολωμός). Και η πρόσκληση ακούγεται: «Ψυχή μου, δεύρο έξω!». «Υπάρχει δρόμος», όπως βροντοφώναξε ο οπλαρχηγός Ραζή-Κότσικας όταν αποφασιζόταν η Έξοδος: «Ο δρόμος του Θεού!».

Καλή Μεγάλη Εβδομάδα, αδέλφια. Καλή Ανάσταση, και καλή Ανάσταση του Γένους και της ψυχής μας.

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ: ΤΑ ΝΕΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Του Παναγή Παναγιωτόπουλου

πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ, 25-26/3/2023

Το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών αποτελεί μια ιστορική τομή. Όλοι γνωρίζουμε ότι δεν θα ξεχαστεί, ότι θα θυμόμαστε που είμασταν όταν το μάθαμε, όλοι διασθάνονται ότι, μετά απ’ αυτό, ορισμένες περιοχές του βίου θα είναι διαφορετικές.

Είναι ένα μείζον, και ιστορικό, Γεγονός.

Και είναι τέτοιο με δύο τουλάχιστον τρόπους.

Ο ένας είναι μακροσκοπικός και παγκόσμιος. Πράγματι, εδώ και μερικές δεκαετίες στις χώρες του αναπτυγμένου καπιταλισμού και γενικά στις δημοκρατίες της ευμάρειας – εκεί όπου ηγεμονεύει το αίτημα της αυτοπραγμάτωσης και της προσωπικής ευτυχίας, η ιστορία δεν γράφεται πλέον αποκλειστικά από τους πολιτικούς, τους διπλωμάτες, του στρατηγούς. Ομοίως, το μονοπώλιο στην διαμόρφωση του «μεγάλου ιστορικού γεγονότος» δεν έχουν πια οι κοινωνικές συγκρούσεις, οι εκλογικές αναμετρήσεις, οι διεθνείς συμφωνίες και οι πόλεμοι. Μπορεί όλα αυτά να εξακολουθούν να αποφασίζουν για τη ζωή μας σε αρκετά επίπεδα έχουν όμως χάσει την ικανότητα να οριοθετούν από μόνα τους το «πριν» και το «μετά», να ρηγματώνουν παγιωμένες αντιλήψεις, να προκαλούν αλυσιδωτές αντιδράσεις μέσα στο σύμπαν των κοινωνικών συναισθημάτων. Μαζί με τα παραδοσιακά γεγονότα, στα κοινωνικά, πολιτισμικά και κοινωνικά χρονολόγια της παγκοσμιοποιημένης – μα και της εθνικής- ζωής, συναντάμε πια νέα συμβάντα και «άλλα μεγάλα Γεγονότα».

Το σύγχρονο timeline είναι γεμάτο από στιγμές που γράφουν την Ιστορία διαφορετικά. Και ενίοτε εντυπώνονται στην συλλογική μνήμη ως ισχυρότερος ενδείκτης της αλλαγής από οποιαδήποτε πολιτική μεταβολή. Αλήθεια, τι θα θυμάται εντονότερα σε 20 χρόνια κάποιος που σήμερα είναι 20 χρονών; Έναν πόλεμο με τη «Ρωσία και τους ουκρανούς που ήταν να τινάξει τα πάντα στο αέρα αλλά τελικά δεν άλλαξε και πολλά πράγματα για μας» ή την τραγική εμπειρία των Τεμπών που διέψευσε μια ονειρική εντύπωση αναμελιάς και κάθε βεβαιότητα ασφαλούς νεανικής βίωσης του χρόνου. Αυτό που ονομάτισαν πολλά θύματα αλλά και συνομήλικοι τους με την διατύπωση: «ενηλικιώθηκα με τον πιο σκληρό τρόπο».

Οι μεταβιομηχανικές δημοκρατίες της ευμάρειας δεν είναι λοιπόν, όπως τις θέλουν κάποιοι, κοινωνίες χωρίς ιστορικό χρόνο, δεν είναι ασήμαντες οντότητες του αιώνιου παρόντος. H εποχή μας δεν είναι εκείνη της ασημαντότητας. Απλά ο χρόνος έμαθε να υποδέχεται την καταστροφή των σωμάτων μαζί με εκείνη των κοινωνικών ονείρων, άρχισε να μιλάει μέσα από το βίωμα της βίαιης διακοπής του ατομικού σχεδίου ζωής ενός εκάστου και να υπολογίζει το τραύμα και τον πόνο που προκαλούν οι ειρηνικοί πόλεμοι των δυστυχημάτων, του αδόκητου συλλογικού θανάτου και της τεχνολογικής κρίσης που υποβόσκει πάντα. Χωρίς ποτέ να γίνεται απολίτικη (είναι εμφανές πχ ότι υπάρχει σοβαρή πολιτική ευθύνη της κυβέρνησης που επέτρεπε την συγκοινωνία σε ένα τόσο επικίνδυνο σιδηροδρομικό περιβάλλον) η νέα ιστορία μας και οι αγωνίες που σέρνει μαζί της ανακαλύπτει, μετράει, και ελέγχει τις σχέσεις εξουσίας εκείνες που κρύβονται κάτω από τις μεγάλες ιαχές και τα δομημένα ιδεολογικά συστήματα, βλέπει ανταγωνισμούς που διαμορφώνονται κάτω από το πέπλο της συμβατικής πολιτικής αντιπαράθεσης.

Η διαχείριση του κινδύνου, η δίκαιη κατανομή του σε μια κοινωνία, η προστασία του πολίτη από την απληστία της αγοράς ή την αδιαφορία του κράτους, ο τρόπος που θα θεραπευτεί μια τραγική αδικία – αυτή που προκαλεί ο αδόκητος μαζικός θάνατος σε δυστύχημα- είναι τα σημερινά επίδικα. Εξ ίσου με όλα τα άλλα που γνωρίζαμε έως τώρα.

Η ιστορική οδύνη των Τεμπών βρίσκεται ακριβώς σε αυτό το δεύτερο σημείο, σε ένα νέο πεδίο διεκδίκησης δικαιωμάτων, στην μεθόριο μιας νέας ανασφάλειας, στη ζώνη όπου διαψεύδονται και μαζί αναζωπυρώνονται οι προσδοκίες για λιγότερα και πιο ίσα μοιρασμένα ρίσκα, σε έναν νοερό τόπο όπου ο θρήνος γράφει μια ιστορία εντοπισμού των ευθυνών, τιμωρίας των υπαιτίων, αποκατάστασης της αδικίας, επανάκαμψης της εμπιστοσύνης, μοιρασμένης τεχνολογικής γνώσης και διεκδίκησης μιας καλύτερης ζωής. Και όχι μια ιστορία επιβεβαίωσης των βεβαιοτήτων μας («για το δυστύχημα φταίνε τα καπιταλιστικά κέρδη και (εν γένει) το Σύστημα») ή κατοχύρωσης του δικού μας αλάθητου («για όλα φταίνε τα λάθη του Σταθμάρχη»).

____________________________________________

Ο κ. Παναγής Παναγιωτόπουλος είναι επίκουρος καθηγητής στο ΕΚΠΑ. Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορεί το βιβλίο του «Τεχνολογικές καταστροφές και πολιτικές του κινδύνου: Παλινδρομήσεις του κοινωνικού εκσυγχρονισμού στην Ελλάδα 1947-2000».

https://www.tovima.gr/print/opinions/katastrofes-ta-nea-cristorika-gegonota/

Παρουσίαση του βιβλίου «Στα χρόνια του Κόκκινου Κόμη» του Δημήτρη Κανελλόπουλου τη Δευτέρα 3/4/2023 στην Αθήνα