Απαντητικό Γράμμα του Οικουμενικού Πατριάρχου στην από 14.01.2019 επιστολή του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας

πηγή: ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ

Φανάρι, 9 Μαρτίου 2019

Κατόπιν της δημοσιοποιήσεως από την Αγιωτάτη Εκκλησία της Αλβανίας του από 14.01.2019 γράμματος του Προκαθημένου της προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη, σε σχέση με την Αυτοκεφαλία της Ουκρανίας, το Οικουμενικό Πατριαρχείο δημοσιεύει σήμερα την σχετική απάντησή του προς την Α.Μακαριότητα. 

* * *

Μακαριώτατε Ἀρχιεπίσκοπε Τιράνων καί πάσης Ἀλβανίας, ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ λίαν ἀγαπητέ καί περιπόθητε ἀδελφέ καί συλλειτουργέ τῆς ἡμῶν Μετριότητος κύριε Ἀναστάσιε, τήν Ὑμετέραν σεβασμίαν Μακαριότητα ἀδελφικῶς ἐν Κυρίῳ κατασπαζόμενοι, ὑπερήδιστα προσαγορεύομεν.

Ἐλάβομεν καί διεξοδικῶς ἐμελετήσαμεν τό ἀπό 14ης παρελθόντος μηνός Ἰανουαρίου ἐ.ἔ Ὑμέτερον ἀδελφικόν Γράμμα κατ᾿ ἀκολουθίαν τῶν ἀπό 24ης Δεκεμβρίου ἡμετέρων τοιούτων, σχετικῶς πρός τάς ἐν Οὐκρανίᾳ ὑφ᾿ ἡμῶν κανονικῶς γενομένας Ἐκκλησιαστικάς Πράξεις καί ἐπί τήν ἀπάντησιν ἥκοντες προαγόμεθα, ὅπως, ἐν πνεύματι ἀληθευούσης διδαχῆς, περί ἧς ὡς ὁ ἐλέῳ Θεοῦ Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης καί Οἰκουμενικός Πατριάρχης ἔχομεν χρέος ἔναντι τῶν ἑκασταχοῦ ἁγίων ἀδελφῶν, ἐκθέσωμεν Ὑμῖν τά ἀκόλουθα:

Οἱ Θεοφόροι Πατέρες, οἱ καί διά τῶν Θείων καί Ἱερῶν Κανόνων ἀναθέσαντες εἰς τόν Θρόνον τῆς τοῦ Κωνσταντίνου τάς γνωστάς τοῖς πᾶσιν πανιέρους καί φρικτάς αὐτοῦ ὑπερορίους εὐθύνας, οὐχί ἐν εἴδει προνομιῶν ἀλλά θυσίας, διεῖδον, Πνεύματι Θεοῦ ἀγόμενοι, τήν ἀνάγκην ὁριστικῆς διευθετήσεως τῶν ἀνά τάς Τοπικάς Ἐκκλησίας ἀναφυομένων προβλημάτων τῶν μή δυναμένων ἵνα ἐπιλυθῶσιν ὑπ᾿ αὐτῶν. Αὕτη ἡ κληρουχία τῆς καθ᾿ ἡμᾶς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας διηκονήθη ἀδιαστίκτως καθ᾿ ὅλους τούς παρελθόντας αἰῶνας ἐν πνεύματι συνέσεως καί μετά φόβου Θεοῦ ὑπό τῶν μακαρίων καί ἀοιδίμων Προκατόχων ἡμῶν ἐντός πάντοτε τοῦ καθηγιασμένου καί κανονικῶς ἀμεταθέτου καθεστῶτος τῆς Πενταρχίας τῶν Πρεσβυγενῶν Θρόνων διά τῆς φιλαδέλφου, ὡς εἰκός, ἀλληλοπεριχωρήσεως "εἰς μίαν σύμπνοιαν καί συμφυΐαν πνευματικήν ἑνούμενοι, διά τῆς ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἀγάπης, ἀλλήλων ἀντ[ιλαμβανόμενοι]"[1]. Ἐκ ταύτης τῆς διαρκοῦς δισυποστάτου σχέσεως τοῦτο μέν, ἡ πρωτεύουσα τοῦ Κωνσταντινουπόλεως θέσις παντάπασι διακηρύττεται οὐδένα ἐνδοιασμόν ἢ ἀνησυχίαν προκαλέσασα πώποτε παρά τοῖς λοιποῖς Πατριάρχαις, καθ΄ὅσον εἴπερ τις καί ἄλλος ἐγίγνωσκον κάλλιστα ὅτι οὐδείς ἀπολύτως κίνδυνος ὑπῆρχεν εἰς "μή τόν καπνώδη τύφον τοῦ κόσμου δόξωμεν εἰσάγειν τῇ Χριστοῦ Ἐκκλησίᾳ, ἥτις τό φῶς τῆς ἁπλότητος καί τῆς ταπεινοφροσύνης τήν ἡμέραν τοῖς τόν Θεόν ἰδεῖν ἐπιθυμοῦσι προσφέρει"[2] τοῦτο δέ, ὅτι "τό ἀντιλαμβάνεσθαι μέν καί ἐκ τῶν ἐνόντων βοηθεῖν-καθ᾿ ἅ Νεόφυτος Ζ,΄ὁ μακαρίᾳ τῇ λήξει Προκάτοχος ἡμῶν, περιγράφει-πρός τάς χρείας καί τοῖς λοιποῖς ἁγιωτάτοις Πατριαρχικοῖς Ἀποστολικοῖς Θρόνοις, πάνυ προσῆκον ἐκ παλαιοῦ ἡγεῖται ὁ καθ᾿ ἡμᾶς οὑτωσί ἁγιώτατος Πατριαρχικός Ἀποστολικός Οἰκουμενικός Θρόνος, ἀφαιρεῖσθαι γε μήν ἐκείνων τά δίκαια καί πλεονεκτεῖν ἀδικοῦντα, οὐχ ὅπως πράττειν ἀλλ᾿ οὐδέ ἀκούειν ἀνέχεται. Ἐκεῖνο μέν γάρ ἄξιον καί δίκαιον ἑαυτοῦ, τοῦτο δέ τοὐναντίον ἄδικόν τε καί ἀπρεπές"[3]. 

Ἐν μέσῳ τοιούτων πανηγυρικῶν δηλώσεων εὐλαβείας πρός τά Κανονικά δικαιώματα τῆς ἐσωτερικῆς διοικητικῆς αὐτοτελείας τῶν κατά τόπους ἀδελφῶν Ἐκκλησιῶν ἐπιπροσθέτως καταγράφομεν τήν ἀπόφανσιν καί Ἀνθίμου Στ΄ πρός τήν Ἐκκλησίαν Ἀντιοχείας καθ᾿ ὅν "...οὐχί ἅπαγε πρός κατάργησιν τῶν Κανονικῶν λόγων καί δικαιωμάτων ἅπερ κέκτηται ὁ ἁγιώτατος αὐτός Θρόνος καί πρός τά ὁποῖα οὐδέποτε ἀπέβλεψεν ἡ Μεγάλη Ἐκκλησία νά μετέλθῃ ἐπέμβασίν τινα καί ἐπίθεσιν, εἴτε ἐν χηρείᾳ αὐτοῦ εἴτε ἄλλοτε, τοὐναντίον δέ μάλιστα ἀείποτε ὑπεστήριξε τά προνόμια αὐτοῦ καί ἐπεχορήγησε θερμουργόν προστασίαν εἰς τοσαύτας κατά καιρούς δεινάς περιστάσεις ἀφορώσας τήν συντήρησιν τῶν Ὀρθοδόξων ἀπό πάσης τῶν ἐναντίον προσβολῆς· καί ταύτας τάς προστασίας καί ἐναγωνίους ὑπερασπίσεις τῆς Ἐκκλησίας ὑπέρ τοῦ Θρόνου ἄπειρα διακηρύττουσι παραδείγματα, καθώς καί αὐτή ἡ ἐσχάτως ἀποκατάστασις τοῦ ἁγίου Ἀμίδης, ὑπέρ οὗ ἐδαπάνησε καί ἐξακολουθεῖ δαπανᾶν ἁδράς ποσότητας, καθώς καί πρό αὐτῆς τά κατά τήν Μητρόπολιν Χαλεπίου συμβάντα, καί ἄλλαι ἄπειροι περιστάσεις, κατά τάς ὁποίας ἡ Μεγάλη Ἐκκλησία, μακράν παντός ἰδιορρύθμου σκοποῦ ἀλλά καί μέ πραγματικάς θυσίας, προὐνόησεν, ὡς ἐξ ἀνωτάτης περιωπῆς, καί πολυειδῶς ἠγωνίσθη ὑπέρ τῶν πνευματικῶν συμφερόντων τοῦ Θρόνου καί τῶν ἀποτελούντων αὐτόν Ὀρθοδόξων, ἀναλαμβάνουσα εἰς ἑαυτήν πολλά αὐτοῦ βάρη" [4].

Ταῦτα πάντα συνίσχυον ὁμοῦ μετά τῆς Θεόθεν καί ἀπαραβάτως καθηγιασμένης πράξεως τῆς Ἐκκλησίας, ἥτις ἐκ τῶν πρώτων χρόνων διαγορεύει ὅτι "συνήθεια ἄνωθεν κεκράτηκε, τούς ἐνδημοῦντας τῇ μεγαλωνύμῳ Πόλει ἁγιωτάτους Ἐπισκόπους, ἡνίκα καιρός καλέσῃ, περί ἀναπιπτόντων τινῶν Ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων συνεῖναι καί διατυποῦν ἕκαστα καί ἀποκρίσεις ἀξιοῦν τούς δεομένους". Ὡς ἐκ τούτου, οὐ μόνον ἔνθα περί Δογμάτων καί ἱερῶν Παραδόσεων καί Κανονικῶν Ἐκκλησιαστικῶν Διατάξεων ἤ περί γενικῶν ζητημάτων ἀφορώντων εἰς ὁλόκληρον τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί ἐν πᾶσι τοῖς σχετικῶς σπουδαίοις ἐπί μέρους ζητήμασι τοῖς ἐνδιαφέρουσι ταύτην ἤ ἐκείνην τήν Τοπικήν Ἐκκλησίαν, ἡ κηδεμονική πρόνοια καί ἀντίληψις τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας παρεμβαινούσης-ποῖ μέν, αὐτεπαγγέλτως καί ὡς ἐκ καθήκοντος, ποῖ δέ, κατ᾿ ἐπίκλησιν τῶν ἐνδιαφερομένων-καί παρεχούσης τήν ἀποτελεσματικήν αὐτῆς συμβολήν, πρός διαίτησιν καί ἐπίλυσιν διαφορῶν ἀναφυεισῶν μεταξύ τῶν ἁγίων τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησιῶν, πρός διευθέτησιν διαφωνιῶν μεταξύ ποιμένων καί ποιμνίου, πρός ἀπαλλαγήν ἀπό ἐπιπρουσθουσῶν δυσχερειῶν καί ἐπάνοδον τῶν Ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων εἰς τήν Κανονικήν αὐτῶν τροχιάν, πρός ἐπίρρωσιν τῆς ἔστιν ὅτε ἀνεπαρκοῦς ἐνεργείας τῶν πνευματικῶν ἀρχηγῶν τῶν ἐπί μέρους Ἐκκλησιῶν, πρός στήριξιν τῶν ἀσθενῶν καί σαλευομένων ἤ καταρραδιουργουμένων ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ πίστει, πρός ἀποσόβησιν, συνελόντι εἰπεῖν, τῶν παντοίων ἠθικῶν καί ὑλικῶν κινδύνων τῶν ἐπαπειλούντων τήν εὐστάθειαν τῶν ἁγιωτάτων ἐκείνων Ἐκκλησιῶν οὐδέποτε καί οὐδαμοῦ βραδύνει ἤ ἐλλείπει. Πλανᾶται, λοιπόν, ἄνευ ἀμφιβολίας ὁ θεωρῶν ὅτι αὕτη ἡ οὐσιώδης καί ὅλως ἀναγκαία διά τό Καθολικόν Σῶμα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας λειτουργία τῆς Μητρός Ἐκκλησίας ἀποτελεῖ προϊόν τῶν κάτω χρόνων καθώς ἀδιαψεύστως ἕλκει τήν ἀπαρχήν αὐτῆς εἰς πολλῷ ἀρχαιοτέρους χρόνους. Καί πρός τοῦτο φέρομεν ὅλως ἐνδεικτικῶς ἐν προκειμένῳ τό τοῦ Καλλίστου Α΄ σχετικόν πρός τήν ὑπόθεσιν τοῦ Τιρνόβου Γερμανοῦ Β΄, τοῦ ἀποπειραθέντος ἵνα διεκδικήσῃ πραγματικά πατριαρχικά προνόμια παρά τόν ψιλόν τίτλον τοῦ "Πατριάρχου", ὅν ἐκ τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας ἔλαβεν, καθ᾿ ἅ Κάλλιστος ἀπεφήνατο ὅτι "καί χωρίς δέ τούτου, εἰ ὁ τῆς Κωνσταντινουπόλεως Θρόνος καί τάς τῶν ἄλλων Πατριαρχῶν Ἀλεξανδρείας καί Ἀντιοχείας καί Ἱεροσολύμων κρίσεις ἐπανακρίνει καί διευθετεῖ καί ἐπιψηφίζεται καί τό κῦρος δίδωσιν, ὡς οἱ θεῖοι Κανόνες διαγορεύουσιν καί αἱ πράξεις ἐπεμαρτύρησαν, πῶς οὐ πολλῷ μᾶλλον τῆς τῶν Βουλγάρων Ἐκκλησίας ὁ Θρόνος οὗτος κύριος ἔσται, παρ᾿ οὗ καί τό ὀνομάζεσθαι Πατριάρχης τετίμηται"[5], ὡς καί Λουκᾶ Α΄ τοῦ Χρυσοβέργη, ὅστις παρουσιάζεται ἡμῖν ὡς ἐξασκῶν τό δικαίωμα "τοῦ τάς ἐν τοῖς ἄλλοις Θρόνοις γινομένας ἀμφισβητήσεις ἐπιτηρεῖν καί διορθοῦσθαι καί πέρας ἐπιτιθέναι ταῖς κρίσεσι"[6], καί ἐπί τῇ βάσει αὐτοῦ ἀκυρῶν τήν ὑπό τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Κύπρου Ἰωάννου καί τῆς περί αὐτόν Συνόδου ἐκδοθεῖσαν ποινήν τῆς καθαιρέσεως κατά τοῦ Ἐπισκόπου Ἀμαθοῦντος Ἰωάννου. Τήν ἀρχαίαν ταύτην πράξιν τῆς Ἐκκλησίας, ὡς τοῖς Ἐκκλησιαστικοῖς Κανόσι συνᾴδουσαν, ἐπιβεβαιοῦσι περιτράνως καί οἱ τέσσαρες Πατριάρχαι τῆς Ἀνατολῆς, ἤτοι ὁ ἐκ τῶν ἡμετέρων Προκατόχων Διονύσιος Γ΄, ὁ Ἀλεξανδρείας Παΐσιος, ὁ Ἀντιοχείας Μακάριος καί ὁ Ἱεροσολύμων Νεκτάριος ἐν ἔτει 1663 ἐν Τόμῳ δι᾿ οὗ ἐπέλυσαν εἴκοσι καί πέντε κεφάλαια ζητημάτων προβληθέντα αὐτοῖς ὑπό τοῦ κλήρου τῆς Ρωσσικῆς Ἐκκλησίας. Εἰς τήν η' ἐρώτησιν: "Εἰ τῷ Κωνσταντινουπόλεως Θρόνῳ ἐφεῖται πᾶσα κρίσις ἄλλων Ἐκκλησιῶν καί παρ᾿ αὐτοῦ λαμβάνει ἑκάστη ὑπόθεσις Ἐκκλησιαστική πέρας;" ἀπήντησαν ὅτι "Τό προνόμιον τοῦτο τοῦ Πάπα ἦν πρό τοῦ διαρραγῆναι τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας....ἤδη δέ ἐκείνου διαρραγέντος, αἱ ὑποθέσεις πασῶν τῶν Ἐκκλησιῶν εἰς τόν τῆς Κωνσταντινουπόλεως Θρόνον ἀναφέρονται καί παρ᾿ αὐτοῦ τάς ἀποφάσεις λαμβάνουσιν..". Ἐπαναλαμβάνουσι δέ περί τούτου καί εἰς τάς κα΄ καί κβ΄τοιαύτας".[7]

Ὁρῶμεν, οὖν, Μακαριώτατε, ποίας εὐθύνης Θρόνος ἐστίν ὁ τῆς Κωνσταντινουπόλεως καί ποίων τρόπων μέτοχος καί διάδοχος ὀφείλει ἵνα ἀνυπερθέτως καθίσταται ὁ κατά καιρούς καί χρόνους Ἀρχιεπίσκοπος αὐτοῦ καί Οἰκουμενικός Πατριάρχης. Ἐξ ὅλων τῶν ἀσφαλῶν καί ἑστώτων τούτων συνάγεται ἀδιαμφισβητήτως ὅτι αἱ ἐπί μέρους κατά τόν παρελθόντα καί τόν νῦν αἰῶνα διορθόδοξοι προσπάθειαι καί πρωτοβουλίαι τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας ἐσφαλμένως ἐξελήφθησαν τυχόν ὑπό τινων ὡς ἀπεμπόλησις τῶν τοιούτων ἀμετακινήτων εὐθυνῶν ἅμα δέ καί διακονικῶν προνομιῶν αὐτῆς ἐν ὀνόματι οἱονεί τινος κοινοβουλευτικῆς ὁμοσπονδίας- ὡς καί ρητῶς ἐλέχθη ἀτυχῶς- τῶν ἐπί μέρους Τοπικῶν Ἐκκλησιῶν, ἥτις συναποφασίζει μετά τῶν Πρεσβυγενῶν Θρόνων ἐπί παντός θέματος. Ἡ τοιαύτη ἐν πνεύματι κενώσεως πάντοτε πρᾶξις τῆς Μητρός Ἐκκλησίας ἀπέβλεπε καί ἀποβλέπει εἰς τήν ἐν ἀγάπῃ Χριστοῦ καί ἀφελότητι καρδίας κοινωνίαν τῶν κατά τόπους Ἁγίων τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησιῶν, πρός πλησμονήν σοφίας καί χάριτος, πρός καταρτισμόν καί σύμπλευσιν ἐν τοῖς ποιμαντικοῖς θέμασι, πρός οἰκοδομήν ἐν τέλει τοῦ σώματος τῶν πιστῶν. Τά νεωστί καί οὕτω καλούμενα "αὐτοκέφαλα" ἐδόθησαν καί δίδονται ὑπό τῆς κοινῆς τροφοῦ τῶν Ὀρθοδόξων Κωνσταντινουπολίτιδος Ἐκκλησίας διά τήν ἐν τοῖς ἐπί μέρους καλλιτέραν καί εὔρυθμον ἐσωτερικήν ὀργάνωσιν τῶν καθ᾿ ἕκαστα Ἐκκλησιῶν καί οὐχί διά νά παραλλάσσεται τό ἅγιον πολίτευμα τῆς Ἐκκλησίας, τό προκῦψαν ἐκ τῆς μακρᾶς ἱεροκανονικῆς ἐν Οἰκουμενικαῖς Συνόδοις παραγωγῆς πρός δημιουργίαν ἐσφαλμένης ἀντιλήψεως αὐταρκῶν τοπικῶν ἐκκλησιῶν καί κατακερματισμοῦ τοῦ ἑνός καί ἀδιαιρέτου Σώματος τῆς Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας. Ἡ Αὐτοκεφαλία ἀπομονουμένη καί ὑπερτονιζομένη καθίσταται προβληματική καθώς δέν ὑπηρετεῖ τόν σκοπόν δι᾿ ὅν αὕτη ἐθεωρήθη εὔχρηστος ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ. Εἰρήσθω δ᾿ ἐνταῦθα ὅτι τά Αὐτοκέφαλα καθεστῶτα, τά ὑφ᾿ ὅρους καί τρόπους παραχωρούμενα ὑπό τῆς Μητρός Ἐκκλησίας διά τάς κατά καιρούς καί χρόνους ζωτικάς ἀνάγκας τῶν ἀνά τήν Οἰκουμένην τέκνων αὐτῆς, οὐ τυγχάνουσιν ἀμετακίνητον καί στατικόν σύστημα ἀλλά προσαρμοζόμενον εἰς τάς ποιμαντικάς ἐπιταγάς τῆς σήμερον, μεθ᾿ ἱερότητος καί πολλῆς περισκέψεως. Τά ὁλίγιστα ταῦτα ἐπεσημειώθησαν πρός ἐπανατροχιασμόν τοῦ πρωτευθύνου καί θυσιαστικοῦ χαρακτῆρος τῆς Μητρός Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας καί πρός ἔκφρασιν ὑγιοῦς κατά πάντα ἐκκλησιολογίας, καθώς ἱστάμενοι ἐνώπιον τῶν μακαρίων μορφῶν τῶν πρό ἡμῶν Πατριαρχευσάντων μή κριθῶμεν ὑπό τοῦ Κυρίου τῆς Ἱστορίας καί ὑπ᾿ αὐτῶν ὡς ἀπομειώσαντες, ἅ ἐκεῖνοι ἐν μέσῳ κόπων καί μόχθων καί ἐν δυσχειμέροις καιροῖς ᾠκοδόμησαν καί περιεκράτησαν αἴροντες τόν σταυρόν τῆς εὐθύνης ἔναντι τῆς Ἐκκλησίας.

Οὕτως ἐχόντων τῶν καθ᾿ ἡμᾶς ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων ἐμφαίνεται σαφῶς καί ἀδιαφιλονικήτως ἡ κανονικῶς τεθεσπισμένη ἔκκλητος πρόνοια τῆς Μετριότητος ἡμῶν, πρόνοια, ἥντινα ἠσκήσαμεν καί εἰς τήν περίπτωσιν τῶν Ἱερωτάτων Μητροπολιτῶν πρ. Κιέβου κυρίου Φιλαρέτου καί πρ. Λβώφ κυρίου Μακαρίου. Ὑπάρχει, Μακαριώτατε, μία σπουδαιοτάτη πραγματεία τοῦ ἐγνωσμένης, διά θαυματουργικῶν σημείων ἔτι ζῶντος, ἀρετῆς τοῦ ὀτρηροῦ καί ἐμβριθοῦς περί τά ἱεροκανονικά ζητήματα ἀειμνήστου Μητροπολίτου Ἀγχιάλου καί εἴτα Σμύρνης Βασιλείου συνταχθεῖσα καί ἐν ᾳωοζ΄ἔτει συνοδικῶς κυρωθεῖσα περί τοῦ κύρους τῆς χειροτονίας κληρικῶν ὑπό Ἐπισκόπου καθῃρημένου ἤ σχισματικοῦ ἤ καί αἱρετικοῦ χειροτονηθέντων, ἥνπερ καί συνημμένως ἀποστέλλομεν Ὑμῖν, εἰς τήν ὁποίαν περιγράφεται διά πολλῶν καί βεβαίων ἡ διαχρονική θέσις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας περί τοῦ ζητήματος τούτου. Μή ἐπιθυμοῦντες ἵνα μεταφέρωμεν αὐτόθι ἁπάσας τάς ἐν αὐτῇ ἐκτεθειμένας περιπτώσεις ἀρκούμεθα εἰς τό ὑπό τῶν ἐν Νικαίᾳ τό πρῶτον συνελθόντων Ἁγίων καί Θεοφόρων Πατέρων ἐπιλυθέν σχίσμα τῶν Μελιτιανῶν, συνωδᾷ τῇ περί Ναυατιανῶν διατάξει τοῦ η΄ Κανόνος. Ὁ διαληφθείς Μελίτιος ἦτο Ἐπίσκοπος Λυκοπόλεως ἐν Αἰγύπτῳ καί ἐκατηγορήθη ἐπί σειρᾷ ὅλῃ παρανομιῶν καί ἐπί ἀρνήσει τῆς πίστεως καί θυσίᾳ εἰς τά εἴδωλα. Καθῃρέθη δέ περί τό 302 μ.Χ. Μή στέρξας τήν καθαίρεσιν ἐδημιούργησε περί ἑαυτόν παράταξιν καί ἐποίησε τό λεγόμενον σχίσμα τῶν Μελιτιανῶν. Ὅτε δέ ἐπετεύχθη ὁ συμβιβασμός μετ᾿ αὐτοῦ, καθ᾿ ἅ περιγράφει Ἀθανάσιος ὁ Μέγας, Ἀρχιεπίσκοπος Ἀλεξανδρείας, παρέδωκεν εἰς τόν προκάτοχον τοῦ Ἁγίου, Ἀλεξανδρείας Ἀλέξανδρον βρέβιον ἤτοι κατάλογον τῶν ὑπ᾿ αὐτοῦ χειροτονηθέντων κατά τό διάστημα τῆς ποινῆς αὐτοῦ Ἐπισκόπων, πρεσβυτέρων καί διακόνων, ἁπάντων ἀποκατασταθέντων ἄνευ ἀναχειροτονίας εἰς τούς οἰκείους αὐτοῖς βαθμούς. Τό δέ σχίσμα τοῦτο ἐταλάνισε τήν Ἐκκλησίαν ἕως καί τῆς ἑβδόμης ἑκατονταετηρίδος, οἱ δέ ἐξ αὐτοῦ ἐπιστρέφοντες ἐγένοντο δεκτοί εἰς τήν κοινωνίαν τῆς Ἐκκλησίας ἄνευ ἀναβαπτισμοῦ οὐδέ χρίσεως διά τοῦ Ἁγίου Μύρου, καθ᾿ ἅ πληροφορεῖ πάντας ἡμᾶς Θεόδωρος ὁ Στουδίτης ἐν τῇ Μ΄ Ἐπιστολῇ αὐτοῦ πρός Ναυκράτιον.

Ὅμως καί εἰς τούς ἐσχάτους χρόνους, ὅτε ἐν ἔτει 1945 ἡ καθ᾿ ἡμᾶς Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία συνεχώρησε τοῖς καταδικασθεῖσιν ὑπό τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τοῦ ἔτους 1872 Βουλγάροις καί τῇ Ἐκκλησίᾳ αὐτῶν, οὕς οὐ μόνον καθῄρεσε τότε ἀλλά καί ἀφώρισε, πῶς ἐγένετο ἡ ἀποκατάστασις; Δι᾿ ἀναχειροτονίας; Ἦσαν μήπως οἱ συγχωρηθέντες οἱ αὐτοί τοῖς καταδικασθεῖσι; Μονονουχί, ἀλλ᾿ ἦσαν οἱ ἐκλεγέντες καί κληρωθέντες ὑπ᾿ αὐτῶν καί τῶν ἐπιγενομένων αὐτοῖς. Καί ὅτε ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρωσσίας πρό τινων ἐτῶν, ὑψηλῇ πολιτικῇ πιέσει, συνεχώρησε τοῖς σχισματικοῖς ἕως τότε μέλεσι τῆς ROCOR, τίνι τρόπῳ τούς ἐδέχθη εἰς κοινωνίαν, δι᾿ ἀναβαπτισμοῦ καί ἀναχειροτονίας;

Μακαριώτατε, 

Δόξα τῷ Πατρί καί τῷ Υἱῷ καί τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι ὅτι ἐφανέρωσεν εἰς ἡμᾶς καθ᾿ ὁμοίωσιν τῆς Τριαδικῆς δόξης τά ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ τελούμενα καί ἑδραζόμενα οὐχί μόνον ἐπί τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ὡς παρά Διαμαρτυρομένοις, ἀλλ᾿ ἐπί τῆς τιμιωτάτης καί κενωτικῆς καί καθηγιασμένης ἱερᾶς πράξεως τῆς Ἐκκλησίας κατά τήν δισχιλιετῆ πορείαν αὐτῆς ἐπί γῆς. Διό καί προβαλλόμενοι τά ἀνωτέρω, ἀντιλαμβανόμεθα ὅτι ἡ ἀνοχή καί ἡ μακρόθυμος στάσις τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας ἐξελήφθησαν ὑπό τῶν ὑπ᾿ αὐτῆς μεγάλως εὐεργετηθέντων ὡς παραίτησις αὐτῆς ἐκ τῆς περαιτέρω πορείας τῆς Ἐκκλησίας. Καί ἀποροῦμεν πῶς αὕτη ἡ προπέτεια καί κατασυκοφάντησις τῆς Μητρός Ἐκκλησίας καί τῆς ἡμῶν Μετριότητος προσωπικῶς γίνεται ὑπ᾿ ἐνίων ἀνεκτή καί ἔν τισι περιπτώσεσιν, ἑκόντων ἤ ἀκόντων αὐτῶν, υἱοθετεῖται ὑπό τήν μορφήν ἀποδοχῆς καί ἐπαναλήψεως τῆς ἐπιχειρηματολογίας τῶν κινησάντων τήν πτέρναν κατά τῆς εὐεργέτιδος. Ἀγαπῶσιν οὗτοι οἱ μαθηταί ὑπέρ τούς διδασκάλους τήν Ἐκκλησίαν καί τήν ἑνότητα αὐτῆς; Μή γένοιτο. Κηρύττομεν ἐν Φαναρίῳ τά αὐθεντικῶς κληροδοτηθέντα ἡμῖν περί ἐκκλησιολογίας, καθ᾿ ὅτι ἐκ τοῦ φρέατος τῶν Πατέρων ἡμῶν ἀντλοῦμεν καί οὐχί ἐξ ἰδιοτελείας ἤ ἄλλων ταπεινῶν κινήτρων καί πολιτικῶν σκοπιμοτήτων. Συνεπῶς ἀπόκειται εἰς πάντας ὑμᾶς ἡ εὐθύνη τῆς ἀφομιώσεως τῶν προεκτεθεισῶν ἀληθειῶν, οὐχί βεβαίως πρός κύρωσιν αὐτῶν, ἅτε ὅλως γνησίως κεκυρωμένων ὑπό τῆς ἐκκλησιαστικῆς πράξεως οὐσῶν, ἀλλά πρός ἐπανατοποθέτησιν ἐπί τό ὀρθόν καί τό καθηγιασμένον ὑπό τῆς πολυτίμου καί γνησίας πείρας τῶν Πατέρων τῶν μόνον εἰς Θεόν ἐλπισάντων, ᾯ ἡ δόξα καί τό κράτος εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.

‚βιθ’ Φεβρουαρίου κ’

Τῆς Ὑμετέρας σεβασμίας Μακαριότητος

ἀγαπητός ἐν Χριστῷ ἀδελφός

(υπογραφή)

[1] Σιγιλλιῶδες Γράμμα Γαβριήλ Γ΄περί τῆς ἐκλογῆς τοῦ Ἱεροσολύμων Χρυσάνθου, Καλ. Δελικάνη, Τόμος ΙΙ, σελ. 468

[2] Ἐπιστολή Πατέρων τῆς ἐν Καρθαγένῃ Συνόδου πρός τόν Πάπαν Καιλεστῖνον, ἐν τέλει τῶν Κανόνων τῆς αὐτῆς Συνόδου.

[3] Καλ. Δελικάνη, Τόμος ΙΙ, σελ. 217.

[4] Καλ. Δελικάνη, Τόμος ΙΙ, σελ. 314.

[5] Miklosisch et Müller, Acta Patriarchatus Constantinopolitani, Τόμος Ι, σελ. 438.

[6] Ματθαίου Βλάσταρη "Σύνταγμα κτλ....Στοιχεῖον ΙΙ".

[7] Κανονικαί Διατάξεις" Μ. Γεδεών, Τόμος Ι, σελ. 341-346.