Ν.Νησιώτης, Ο ορθόδοξος μυστικισμός

πηγή: Ενδότοπος

[...] Ο ορθόδοξος μυστικισμός αποβάλλει τον υποκειμενισμόν, λυτρώνει από την μόνωσιν, προφυλάσσει από τον πανθεϊσμόν, διότι δεν καλεί εις ένωσιν μετά του Θεού, αλλ’ εις μυστικήν αναγέννησιν εν κοινωνία, εν Εκκλησία. Ο Θεός υπέρκειται του υπαρκτού, είναι άμικτος αυτού, αλλ’ η ενέργεια αυτού χαρίζεται εν Αγίω Πνεύματι· αυτή είναι η δύναμις της σωτηρίας, την οποίαν αισθάνεται μυστικώς η ύπαρξις και πληρούται γαλήνης λυτρουμένη του πάθους της και της διαλεκτικής της υπαρκτικής σκέψεως μεταξύ χρονικού και αιωνίου. Εδώ ευρίσκεται η δύναμις δια να αχθή τις εις πραγματικήν θεολογίαν και φιλοσοφίαν και υπέρβασιν των υπερβολών και καταχρήσεων του ορθού λόγου. Ο Μυστικισμός όμως ούτος στηρίζεται εις το εκκλησιαστικόν φρόνημα της ορθοδόξου παραδόσεως και τον πνευματολογικόν αυτής χαρακτήρα, τα οποία παρημέλησεν εν τη μονομερεία του υποκειμενισμού του ο Kierkegaard. Δια τον ορθόδοξον μόνον εν τη εκκλησιαστική κοινωνία και δια της από κοινού μετοχής εις την μυστηριακήν ζωήν, εις την ενέργειαν του Θεού εν Αγίω Πνεύματι υπάρχει η αληθής εν Χριστώ ύπαρξις ουχί πλέον εν τη μάζη, αλλ’ εν τη αληθεί εν αλλήλοις κοινωνία. Δια τούτο πάσα υποκειμενιστική τάσις, πάσα φυγή από της εκκλησιαστικής ζωής, πάσα ενόρασις αυτής ως μαζικής καταστάσεως ελέγχεται ως εσφαλμένη βασικώς τοποθέτησις του ζητήματος της πραγματικής εν Χριστώ υπάρξεως. [...]

Νικ. Α. Νησιώτη, Υπαρξισμός και χριστιανική πίστις, εκδόσεις Μήνυμα, γ' ανατύπωση, Αθήνα 1985, [α' έκδοση: Αθήναι 1956], σελ. 303-304