Γ. Κοντογιώργης, Γνώση και ιδεολογία (Ρέθυμνο, 20/11/2017)

Πηγή: Ιστολόγιο Καθηγητού Γ. Κοντογιώργη
&
https://www.youtube.com/watch?time_continue=350&v=N4wG2O5__2Y

Διάλεξη του Καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης και πρώην Πρύτανη του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Γιώργου Κοντογιώργη με θέμα «Γνώση και ιδεολογία: Το διακύβευμα της επιλογής» (ΑΛΠ Ρεθύμνου, 20/11/2017)

Διάλεξη του Βασίλη Καραποστόλη με τίτλο: «Η Ελλάδα και ο νέος της μόχθος» την Τρίτη 28/11/2017 στην Αθήνα

Στα πλαίσια των διαλέξεων, της Εταιρείας Μελέτης Ελληνικού Πολιτισμού «Παράδοση και εκσυγχρονισμός – Δίλημμα ή σύνθεση;» την Τρίτη 28 Νοεμβρίου 2017 στις 19.00 θα πραγματοποιηθεί διάλεξη του Καθηγητή Πολιτισμού και Eπικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Aθηνών, Βασίλη Καραποστόλη. 

Η διάλεξη έχει τίτλο: «Η Ελλάδα και ο νέος της μόχθος».

Οι διαλέξεις γίνονται στον χώρο πολιτισμού & πολιτικής “Ρήγας Βελεστινλής”, 6ος όροφος, Ξενοφώντος 4, πλ. Συντάγματος.

Είσοδος Ελεύθερη

http://ardin-rixi.gr/archives/206196

Αγιοκατάταξη του Γέροντος Ιακώβου Τσαλίκη

πηγή: ΦΩΣ ΦΑΝΑΡΙΟΥ

Συνῆλθεν, ὑπό τήν προεδρίαν τῆς Α. Θ. Παναγιότητος, ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος εἰς τήν τακτικήν συνεδρίαν αὐτῆς σήμερον, Δευτέραν, 27ην Νοεμβρίου 2017, πρός ἐξέτασιν τῶν ἐν τῇ ἡμερησίᾳ διατάξει ἀναγεγραμμένων θεμάτων. 

Κατ᾿ αὐτήν, ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος ὁμοφώνως ἀποδεχθεῖσα εἰσήγησιν τῆς Κανονικῆς Ἐπιτροπῆς ἀνέγραψεν εἰς τό Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τόν μακαριστόν Ἀρχιμανδρίτην Ἰάκωβον Τσαλίκην, ἐκ Λιβισίου Μικρᾶς Ἀσίας, Ἡγούμενον τῆς ἐν Β. Εὐβοίᾳ Ἱερᾶς Μονῆς Ὁσίου Δαυΐβ τοῦ Γέροντος, τῆς μνήμης αὐτοῦ ὁρισθείσης διά τήν 22αν Νοεμβρίου ἑκάστου ἔτους. 

Ἐν τοῖς Πατριαρχείοις, τῇ 27ῃ Νοεμβρίου 2017 

Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου

fanarion.blogspot.gr/2017/11/blog-post_38.html

"Ένας άγιος της άγονης γραμμής": Το νέο βιβλίο του Ανδρέα Αργυρόπουλου

Ανδρέας Αργυρόπουλος, Ένας άγιος της άγονης γραμμής: Οσιομάρτυς Νεόφυτος ο Αμοργινός, πρόλογος: Π. Υφαντής, εκδόσεις Αρμός, Αθήνα 2017, 978-960-615-069-2.

Ο Νεόφυτος ο Αμοργίνος είναι ένας από αυτούς τους λιγότερο γνωστούς αγίους που αποτέλεσαν ένα πνευματικό ξέφωτο μαρτυρικού ηρωισμού και συνάμα απόδειξη της δύναμης της πίστης στα δύσκολα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας στον ελλαδικό χώρο.

Μαρτύρησε το 1558 και χρειάστηκε να περάσουν αρκετοί αιώνες, μέχρι να συναριθμηθεί στο Αγιολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας με σχετική Πατριαρχική Πράξη, που εκδόθηκε το 2003, αφού είχαν συγκεντρωθεί και τεκμηριωθεί τα ιστορικά δεδομένα γύρω από τον βίο, τη δράση και τον βίαιο θάνατό του.

https://armosbooks.gr/shop/theologia/enas-agios-tis-agonis-grammis/

Παρουσίαση του βιβλίου του Χάρη Ανδρεόπουλου «Η Εκκλησία κατά τη δικτατορία 1967-1974», την Παρασκευή 01/12/2017 στην Αθήνα

Η εφημερίδα «Χριστιανική», σε συνεργασία με τις εκδόσεις «Επίκεντρο», με αφορμή τη συμπλήρωση εφέτος των 50 χρόνων από την επιβολή της δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967 διοργανώνει ανοικτή εκδήλωση με θέμα «Η Εκκλησία στα χρόνια της δικτατορίας 1967-1974» στο πλαίσιο της οποίας θα γίνει η παρουσίαση του βιβλίου του Χαράλαμπου Μ. Ανδρεόπουλου, θεολόγου καθηγητή, Δρος Εκκλησιαστικής Ιστορίας του ΑΠΘ «Η Εκκλησία κατά τη δικτατορία 1967-1974- Ιστορική και νομοκανονική προσέγγιση» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Επίκεντρο» (σειρά «Ιστορία και Κοινωνία»). 

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την 1η Δεκεμβρίου 2017, ημέρα Παρασκευή και ώρα 6.30 μ.μ. στο βιβλιοπωλείο «Εν Πλω», Χαριλάου Τρικούπη 6-10 (Εμπορικό κέντρο Atrium), στην Αθήνα.

Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι:

- Γεώργιος Ιατρού, δικηγόρος, Δρ. Εκκλησιαστικού Δικαίου Νομικής ΕΚΠΑ

- Μανώλης Μηλιαράκης, επίτιμος Πρόεδρος της «Χριστιανικής Δημοκρατίας»

- Ανδρέας Αργυρόπουλος, θεολόγος καθηγητής, M.Th., Δ/ντής Γυμνασίου, 

και ο συγγραφέας. 

Θ΄ ακολουθήσουν ελεύθερες παρεμβάσεις και διάλογος.

Προλογίζει την εκδήλωση και συντονίζει τη συζήτηση ο Πρόεδρος της «Χριστιανικής Δημοκρατίας», δικηγόρος Γιάννης Ζερβός. 

***

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Λίγα λόγια για το βιβλίο (σημείωμα του εκδοτικού οίκου):

«Σε μια από τις πλέον σκοτεινές και δυσερμήνευτες περιόδους της σύγχρονης εκκλησιαστικής ιστορίας αναφέρεται το παρόν βιβλίο που έρχεται να ρίξει φώς στις σχέσεις της διοικούσας Εκκλησίας και της Πολιτείας της περιόδου 1967 - 1974, όπως αυτές διαμορφώθηκαν υπό το κράτος της εγκαθιδρυθείσας την 21η Απριλίου 1967 επτάχρονης δικτατορίας. Με ενδελεχή έρευνα πηγών και βιβλιογραφίας ο Χάρης Ανδρεόπουλος πραγματεύεται το πρόβλημα, εξετάζοντας και αναλύοντας ζητήματα της εν λόγω περιόδου που αφορούσαν την νομοκανονική αυτοσυνειδησία της Εκκλησίας και τον βαθύ τραυματισμό της (σήμερα συνταγματικά κατοχυρωμένης) αυτοδιοικήσεώς της από σωρεία παρεμβάσεων της δικτατορίας στα εσωτερικά της, που αποσκοπούσαν στον έλεγχο της εκκλησιαστικής διοικήσεως ώστε να υπηρετηθούν οι ιδεολογικές σκοπιμότητες του καθεστώτος. 

Προσεγγίζοντας το όλο ζήτημα επί τη βάσει ιστορικών και νομοκανονικών κριτηρίων, ο συγγραφέας αναδεικνύει, αξιολογεί και ερμηνεύει τις ποικίλες διαστάσεις και προεκτάσεις που είχε η προβληματική αυτή σχέση στη διοίκηση και στη ζωή της ελλαδικής Εκκλησίας καθ΄ όλη τη διάρκεια της Επταετίας και σε αμφότερες τις φάσεις της, ήτοι τόσο επί Γ. Παπαδοπούλου (και αρχιεπισκοπείας Ιερωνύμου Κοτσώνη, Μάϊος 1967- Δεκέμβριος 1973) όσο και επί Δ. Ιωαννίδη (και αρχιεπισκοπείας Σεραφείμ Τίκα, Ιανουάριος 1974 – Ιούλιος 1974). 

Ως ιδιαίτερης σημασίας ζητήματα αντιμετωπίζονται το θέμα της διαταραχθείσας κατά το διάστημα της πρώτης φάσης της δικτατορίας (1967 – 1973) νομοκανονικής σχέσης της ελλαδικής Εκκλησίας με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και το θέμα των δώδεκα εκπτώτων – «ιερωνυμικών» λεγομένων – Μητροπολιτών που δημιουργήθηκε στη δεύτερη φάση της δικτατορίας (Νοέμβριος 1973 – Ιούλιος 1974). 

Στο βιβλίο παρουσιάζονται, επίσης, και αναλύονται οι πολιτικές με τις οποίες στα πρώτα κρίσιμα χρόνια της μεταπολίτευσης, επί πρωθυπουργίας Κων/νου Καραμανλή (1974 – 1980), αντιμετωπίσθηκε και εξομαλύνθηκε η κρίση στην Εκκλησία, αλλά και θεμελιώθηκε ο εκδημοκρατισμός της με σειρά συνταγματικών διατάξεων και νομοθετημάτων που ρύθμισαν θετικά τόσο την εσωτερική της λειτουργία, όσο και τις σχέσεις της με την Πολιτεία. Μία σημαντική μελέτη που βοηθά στην εξέταση, κατανόηση και ανάδειξη των αιτίων και των διαδικασιών μέσω των οποίων η Εκκλησία της Ελλάδος επηρεάσθηκε, συμμετείχε, έδρασε και επέδρασε στις πολιτικές εξελίξεις υπό το κράτος της επτάχρονης δικτατορίας 1967-1974. 

(Από την αναφορά στο οπισθόφυλλο και στην ιστοσελίδα των Εκδόσεων Επίκεντρο )

* Ο Χαράλαμπος Ανδρεόπουλος γεννήθηκε και ζει με την οικογένειά του στη Λάρισα. Υπηρετεί στη Β/θμια εκπαίδευση ως θεολόγος καθηγητής. Είναι διδάκτωρ Εκκλησιαστικής Ιστορίας του Α.Π.Θ. και μέλος της Εταιρείας Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στη μελέτη θεμάτων της σύγχρονης πολιτικής και εκκλησιαστικής ιστοριογραφίας. Αρθρογραφεί στην «Ελευθερία» Λαρίσης, στο «Amen.gr » και στο προσωπικό του ιστολόγιο.

***

ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΕΣ

• «Εως σήμερα, έχουν γραφεί πολλά και από πολλούς για όψεις και ζητήματα της περιόδου αυτής. Το πρώτον όμως επιχειρείται με την παρούσα διατριβή η συνολική και συστηματική περιγραφή και αποτίμηση της περιόδου αυτής. Η άρτια και λεπτολόγος συγκέντρωση του υλικού, η αναλυτική εκδίπλωσή του, η παρουσίαση όλων των έως σήμερα εξενεχθεισών απόψεων επιμέρους ζητημάτων και η κριτική θεώρησή τους, με οξυδέρκεια και ευθυκρισία, αποτελούν ένα εγχείρημα το οποίο απαιτεί μεγάλη επιμέλεια, άριστη γνώση του πλήθους των πηγών και της βιβλιογραφίας, εδραία επιστημονική κατάρτιση και αντικειμενική κρίση. Τα προαπαιτούμενα αυτά πληροί η συγγραφή του κ. Ανδρεόπουλου έτσι, ώστε η μετά χείρας διατριβή όχι μόνο να αποτελεί ένα έργο-σταθμό για την εκκλησιαστική ιστορία, αλλά και εφαλτήριο για περαιτέρω αναζητήσεις σε συναφείς κλάδους, όπως το εκκλησιαστικό δίκαιο ή/και η πολιτική ιστορία του τόπου μας» (Ιωάννης Μ. Κονιδάρης, Ομ. Καθηγητής Εκκλησιαστικού Δικαίου Νομικής ΕΚΠΑ, στον Πρόλογο του βιβλίου ). 

• «Τό βιβλίο αὐτό ἀπευθύνεται πέρα ἀπό τόν νομικό, τόν ἱστορικό, τόν θεολόγο, τόν κληρικό, τόν ἐρευνητή καί τόν κάθε εἰδικῶς (καί ὄχι μόνο) ἐνδιαφερόμενο περί τά θέματα αὐτά, ἐξάπαντος καί ἐξόχως στόν νεοέλληνα καί δή τόν ὀρθόδοξο χριστιανό, πού θέλει νά ἐγκύψει στά δύσκολα καί σκανδαλώδη αὐτά προβλήματα τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας ἱστορίας χωρίς φόβο καί πάθος, μέ ὡριμότητα καί πνευματική νηφαλιότητα, προκειμένου νά πατήσει πιό γερά στά πόδια τῆς πίστεώς του, μακριά ἀπό φανατισμούς, μονομέρειες καί ἡμιμάθειες ἤ ὡραιοποιήσεις τῆς πραγματικότητας. Ἡ παράθεση καί ἀνάλυση τῶν πηγῶν εἶναι τῷ ὄντι ἐξονυχιστική. Κεῖνο πού ἔχει ἐπίσης ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον εἶναι, πέρα ἀπό τόν βασικό ἱστορικό κορμό τοῦ πονήματος, ἡ πλούσια παράθεση σχολίων καί ὑποσημειώσεων, οἱ ὁποῖες ἀποκαλύπτουν τήν καθημερινότητα καί τά «πάθη» τῶν ἐκκλησιαστικῶν καί πολιτικῶν προσωπικοτήτων πού ἐξετάζονται στή συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Ἔτσι ἡ ἱστορική ἀνάλυση φωτίζεται καί πλουτίζεται μέ τά χρώματα τῶν ἀληθινῶν «παθῶν», λαθῶν καί προθέσεων πού χαρακτηρίζουν τούς πρωταγωνιστές τῶν γεγονότων. Τά παρασκήνια, οἱ προφορικές μαρτυρίες καί τά ἐκκλησιαστικά «κουτσομπολιά» γαρνίρουν εὐχάριστα καί οὐσιαστικά τήν προσπάθεια κάλυψης τῆς πληρότητας τῆς ἱστορικῆς ἔκθεσης» (Κώστας Νούσης, φιλόλογος – θεολόγος (Μ.Τh.), στο περιοδικό ΘΕΟΛΟΓΙΑ, τομ. 88, τχ. 2/2017 και στην πύλη εκκκλησιαστικών ειδήσεων Αmen.gr).

• «Η ενδιαφέρουσα, εστιασμένη στην εποχή της δικτατορίας, μελέτη του Χαράλαμπου Ανδρεόπουλου προσφέρει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να προβληματιστεί για μια από τις πλέον σκοτεινές και δυσερμήνευτες περιόδους της σύγχρονης εκκλησιαστικής ιστορίας. Με τη βαθύτατη γνώση των γεγονότων της οχληρής εκείνης περιόδου, των περίπλοκων διοικητικών ζητημάτων και της εν γένει εκκλησιαστικής πραγματικότητας, ο συγγραφέας αποκαλύπτει αναλυτικά μια σωρεία απροκάλυπτων παρεμβάσεων του δικτατορικού καθεστώτος στα εσωτερικά της Εκκλησίας που αποσκοπούσαν στον έλεγχό της και κατά συνέπεια στην πρόσβαση στη μεγάλη κοινωνική επιρροή της, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί για την προώθηση των ιδεολογικών σκοπιμοτήτων της απεχθούς δικτατορίας. Μέσα από μια απολύτως τεκμηριωμένη μελέτη, ο συγγραφέας ερευνά και διατυπώνει τους προβληματισμούς και τα συμπεράσματά του που σχετίζονται με τη φυσιογνωμία της σύγχρονης Εκκλησίας, αναδεικνύοντας την παθογένεια αλλά και την υποκριτική και καιροσκοπική μεταβολή των πεποιθήσεων ιερωμένων και λαϊκών ανάλογα με τη συγκυρία» (Ξενοφών Μπρουντζάκης, δημοσιογράφος – συγγραφέας, εφημερίδα "Το Ποντίκι" ).

• «Ο Χαράλαμπος Ανδρεόπουλος, θεολόγος καθηγητής, μας παρουσιάζει μια εξαιρετικά παραστατική εικόνα των γεγονότων που ταλάνισαν την Εκκλησία την εποχή της δικτατορίας αλλά και αργότερα, καθώς μια σειρά από ζητήματα που προέκυψαν αυτή την περίοδο θα ξαναβγούν στην επιφάνεια δημιουργώντας ξανά επικίνδυνες τριβές στα χρόνια του αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου. Είναι φανερό ότι τον συγγραφέα βασάνισαν επί μακρόν θέματα που σχετίζονται με τη φυσιογνωμία της σύγχρονης Εκκλησίας και την καιροσκοπική μεταβολή των πεποιθήσεων ιερωμένων και λαϊκών ανάλογα με τη συγκυρία. Όλα αυτά παρουσιάζονται τεκμηριωμένα με άπειρες σημειώσεις, παραπομπές, κανονισμούς του εκκλησιαστικού δικαίου και ιστορικές αναφορές από ένα πλήθος πηγών που καθιστούν τη μελέτη του πραγματικά πρωτοποριακή» (Απόστολος Σπυράκης, καθηγητής – συγγραφέας, ιστοσελίδα βιβλίου και τέχνης Diastixo.gr ).

* Αξίζει να σημειωθεί ότι το βιβλίο συγκαταλέχθηκε από την τρέχουσα ακαδημαϊκή χρονιά (2017-2018) στην κατηγορία των επιστημονικών συγγραμμάτων (υπηρεσία διαχείρισης συγγραμμάτων «ΕΥΔΟΞΟΣ») ως εγχειρίδιο διδασκαλίας σε ΑΕΙ (στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθηνών / Τμήμα Ιερατικών Σπουδών, ανάμεσα στα επιλεγόμενα συγγράμματα για το μάθημα του 4ου – εαρινού – εξαμήνου "Εκκλησιαστική Ιστορία της Ελλάδος" ).

Απολυτίκιον των Εισοδίων της Θεοτόκου: Ψάλλει ο Θεόδωρος Βασιλικός

Ἀπολυτίκιον, Ἦχος δ'

Σήμερον τῆς εὐδοκίας Θεοῦ τὸ προοίμιον, καὶ τῆς τῶν ἀνθρώπων σωτηρίας ἡ προκήρυξις. Ἐν Ναῷ τοῦ Θεοῦ τρανῶς ἡ Παρθένος δείκνυται, καὶ τὸν Χριστὸν τοῖς πᾶσι προκαταγγέλλεται. Αὐτῇ καὶ ἡμεῖς μεγαλοφώνως βοήσωμεν· Χαῖρε τῆς οἰκονομίας τοῦ Κτίστου ἡ ἐκπλήρωσις.

https://www.youtube.com/watch?v=zmMtm-l7LrI

Μουσικόραμα 48: Jane Child

Jane Child- Don't Wanna Fall In Love

φωτογραφήματα 200

φωτό: ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

Δικαίωση του μαρτυρικού Αρχιεπισκόπου Αχρίδος π. Ιωάννη από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο!

πηγή: ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ

Στις 16 Νοεμβρίου 2017, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο εξέδωσε απόφαση σχετικά με την υπόθεση αριθ. 3532/07: «Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της Aχρίδας κατά της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ)».

Η ετυμηγορία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «η ΠΓΔΜ παραβίασε την αριθ. 11 (Ελευθερία του Συνέρχεσθαι και του Συνεταιρίζεσθαι), σε συνδυασμό με το άρθρο 9 (Ελευθερία της Σκέψης, της Συνείδησης και της Θρησκείας), της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα», η οποία προέκυψε από την άρνηση των αρχών να καταχωρήσουν την Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας ως ειδική θρησκευτική κοινότητα.

Επιπλέον, η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, ως η πλευρά που έχασε την υπόθεση, υποχρεούται να καταβάλει αποζημίωση στον ενάγοντα, την Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας, ύψους 9.500 ευρώ. Επί της ουσίας, αυτή είναι η μεγαλύτερη νίκη της δικαιοσύνης για την Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας τα τελευταία 15 χρόνια, από τότε που ξεκίνησε η δίωξη του κράτους όχι μόνο εναντίον του Αρχιεπισκόπου της και Μητροπολίτη Σκοπίων Ιωάννη, αλλά και των επισκόπων της, ιερέων, μοναχών και πιστών ανθρώπων του ποιμνίου της.

Η ελευθερία, το ανώτατο κριτήριο της Ορθόδοξης ζωής, διατηρείται με πράξεις αυτοθυσίας και όχι μόνο με νομικές αποφάσεις. Είναι ωστόσο θετικό το γεγονός ότι μερικές φορές το κριτήριο αυτό επιβεβαιώνεται και από τη νομική πλευρά. Ως εκ τούτου, η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για παραβίαση πολλών άρθρων της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα από το κράτος, εις βάρος της Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής Αχρίδας, δίνει ικανοποίηση όχι μόνο στους πιστούς της Εκκλησίας, αλλά συνιστά και μια μεγάλη προειδοποίηση προς τη νέα κυβέρνηση, ώστε οι αποφάσεις της να μη διέπονται από ολοκληρωτισμό και βία, όπως έκανε η προηγούμενη κυβέρνηση.

Από το γραφείο της Αγίας

Αρχιεπισκοπικής Συνόδου της Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής της Αχρίδας

http://www.pemptousia.gr/2017/11/dikeosi-tou-martirikou-mitropoliti-achridos-apo-evropaiko-dikastirio/

19 Νοεμβρίου: μνήμη του νεομάρτυρα ιεραποστόλου π. Δανιήλ Συσόεφ († 2009)

ΚΛΙΚ: 

• Ενότητα στο μπλόγκ μας αφιερωμένη στον π. Δανιήλ Σισόγιεφ
• http://o-nekros.blogspot.gr/2017/11/19-2009.html
• Μάρτυς Δανιήλ Σισόγιεβ στο μπλόγκ Προσκυνητής

Χ. Ανδρεόπουλος, H Eκκλησία κατά τή δικτατορία 1967 - 1974 (Πρόλογος και περιεχόμενα του βιβλίου)

Χαράλαμπος (Χάρης) Aνδρεόπουλος, Μ., H Eκκλησία κατά τή δικτατορία 1967 - 1974: Ιστορική καινομοκανονική προσέγγιση, εκδόσεις «Επίκεντρο», Θεσσαλονίκη, 2017 (σσ. 424). ISBN: 978-960-458-311-9.

Από τον πρόλογο του βιβλίου:

Αντικείμενο της παρούσας μελέτης, η οποία εκπονήθηκε στο πλαίσιο της υπό τον τίτλο «Σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας στην Ελλάδα κατά την Επταετία (1967-1974)» διδακτορικής μου διατριβής στο Τμήμα Θεολογίας του Α.Π.Θ. στο οποίο και εγκρίθηκε τον Απρίλιο του 2016, είναι η εξέταση, κατανόηση και ανάδειξη των αιτίων και των διαδικασιών μέσω των οποίων η Εκκλησία της Ελλάδος επηρεάσθηκε, συμμετείχε, έδρασε και επέδρασε στις πολιτικές εξελίξεις υπό το κράτος της επτάχρονης δικτατορίας 1967-1974. Επιχειρώντας να υπηρετήσω τον σκοπό της περαιτέρω εμβαθύνσεως της επιστημονικής έρευνας στο πεδίο των σχέσεων Εκκλησίας – Πολιτείας και ειδικά την περίπτωση που τις σχέσεις αυτές σκίαζε, κατά την περίοδο που ερευνάται, ένα ανελεύθερο καθεστώς, κινήθηκα με βασικό άξονα διαπραγματεύσεως την εξειδικευμένη και συστηματική ανάλυση των πολιτικών και εκκλησιαστικών παραμέτρων που συνθέτουν συνδυαστικά το πρόβλημα. Ένα πρόβλημα ιδιαιτέρως «ακανθώδες» για το γεγονός και μόνο ότι αφορά σε μια λίαν επώδυνη για τη χώρα μας περίοδο της σύγχρονης ιστορίας, της οποίας πολλά τραύματα – σε θεσμούς (όπως στον εκκλησιαστικό, κυρίως, και στον πολιτειακό, εν μέρει), αλλά και σε πρόσωπα – δεν έχουν ακόμη επουλωθεί. Για τους λόγους αυτούς καταβλήθηκε προσπάθεια να αποφευχθεί η φορτισμένη προσέγγιση του ζητήματος σχετικά με τη θέση και τη σχέση της Εκκλησίας με το συγκεκριμένο καθεστώς. Χωρίς, φυσικά, αυτό να σημαίνει αποφυγή της κριτικής προσεγγίσεως ή διάθεση «ουδετεροποιήσεώς» μας απέναντι σε γεγονότα και πρόσωπα που σημάδεψαν την περίοδο αυτή της σύγχρονής μας ιστορίας.

Στον σκοπό της εργασίας μας δεν υπήρξε επ’ ουδενί η πρόθεση να «δικάσουμε» – πολλώ δε μάλλον να «καταδικάσουμε» – τη θεσμική Εκκλησία και τους εκπροσώπους της για τις πράξεις ή τις παραλείψεις τους στη περίοδο της δικτατορίας των συνταγματαρχών. Βούλησή μας ήταν να μελετήσουμε επισταμένως τις ιστορικές και νομοκανονικές διαστάσεις του θέματος και να καταλήξουμε σε τεκμηριωμένα και, όσο είναι εφικτό, αντικειμενικά συμπεράσματα που θέτουν το ζήτημα στις πραγματικές του διαστάσεις, εξηγούν τους λόγους συγκεκριμένων συμπεριφορών, παίρνουν θέση σε θέματα αμφιταλαντευόμενα, ρευστά, «επικίνδυνα», ερμηνεύουν κείμενα και ψηλαφούν ιστορικές περιόδους εντός των οποίων διαχέεται το όλο πρόβλημα. Σε αντίθεση με μερίδα συγγραμμάτων για το «Εκκλησιαστικό πρόβλημα» τα οποία, υπηρετώντας τους στόχους μιας στρατευμένης εκκλησιαστικής ιστοριογραφίας, επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στη δεύτερη φάση της δικτατορίας (25.11.1973 -23.07.1974) μετατοπίζοντας το κέντρο βάρους του προβλήματος στα γενόμενα επί αρχιεπισκοπείας Σεραφείμ (Τίκα) και εντεύθεν, η παρούσα μελέτη, ως οφειλόμενο επιστημονικό χρέος του συντάκτου της, προσεγγίζει το θέμα ολιστικά˙ σ’ όλη την έκταση και σ’ όλο το βάθος του προβλήματος.

Σε τούτη την εργασία θεωρούμε ως ιστορική αφετηρία του «Εκκλησιαστικού προβλήματος» τα γεγονότα του Μαΐου του 1967 που είναι αυτά τα οποία συνθέτουν την απαρχή του. Πρόκειται για τις συνδυασμένες επιθετικές παρεμβάσεις του δικτατορικού καθεστώτος που κατέλυσαν την κανονική τάξη στο επίπεδο της εκκλησιαστικής ηγεσίας και εκδηλώθηκαν σε διάστημα μικρότερο του μηνός (Μαΐου του ’67), σε τρεις διαδοχικές φάσεις: πρώτον, με την αντικανονική απομάκρυνση του τότε Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Β΄ (Χατζησταύρου), δεύτερον, με τη σύσταση και τον διορισμό 8μελούς «Αριστίνδην» Ιεράς Συνόδου δια της οποίας εξουδετερώθηκε η (56μελής εκείνη την εποχή) κανονική Ιεραρχία, και, τρίτον, με την αντικανονική – μέσω της διορισμένης «Αριστίνδην» Συνόδου – ανάρρηση στον αρχιεπισκοπικό θρόνο του αρχιμανδρίτου και καθηγητού της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. Ιερωνύμου Κοτσώνη. Όσον αφορά στο ειδικότερο εκκλησιαστικό «Πρόβλημα των “12”» (εκπτώτων, «ιερωνυμικών» λεγομένων, Μητροπολιτών), το οποίο ως πτυχή του ευρύτερου «Εκκλησιαστικού προβλήματος» απετέλεσε ιδιαίτερη αφορμή εντάσεων στον χώρο της Εκκλησίας μέχρι τα πρόσφατα χρόνια (1990 - 1996), πράγματι, δημιουργήθηκε στη δεύτερη φάση (Ιούνιος - Ιούλιος 1974) της δικτατορίας και επί αρχιεπισκοπείας Σεραφείμ (Τίκα), στον οποίο καταλογίζονται και οι σχετικές ευθύνες για τον ατυχή χειρισμό του. Και αυτό, όμως, το ειδικότερο πρόβλημα, δεν προήλθε εκ «παρθενογενέσεως» – όπως, στο πλαίσιο της προαναφερθείσης στρατευμένης εκκλησιαστικής ιστοριογραφίας, επιχειρείται να εμφανισθεί, είτε με αποσιωπήσεις, είτε με στρεβλώσεις γεγονότων της εποχής – αλλά ως προέκταση και συνέπεια των νομοκανονικών προβλημάτων τα οποία επεσώρευσε η πρώτη φάση της δικτατορίας (1967 - 1973), επί αρχιεπισκοπείας Ιερωνύμου Α΄ (Κοτσώνη).

Στο ζήτημα της διαμορφώσεως των σχέσεων της Εκκλησίας και της τελούσης υπό δικτατορικό καθεστώς Πολιτείας κατά την περίοδο της Επταετίας, κεντρική θέση κατέχουν ερωτήματα, όπως σχετικά με το «πώς;» και το «γιατί;» οι πολιτειοκρατικές επιδιώξεις της ηγεσίας της δικτατορίας βρήκαν ελεύθερο πεδίο δράσεως στον εκκλησιαστικό χώρο. Στο πλαίσιο αυτής της προβληματικής επιχειρείται η απάντηση καίριων ερωτημάτων, όπως:

– Για ποιον λόγο και στη βάση ποίων σκοπιμοτήτων ο συνταγματάρχης Γ. Παπαδόπουλος και οι υπ’ αυτού πραξικοπηματίες επιχείρησαν αρχικώς να οδηγήσουν σε παραίτηση τον νόμιμο και κανονικό αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο (Χατζησταύρου), και εν τέλει, τεχνηέντως, να τον κηρύξουν έκπτωτο από τον αρχιεπισκοπικό θρόνο, για να ανέλθει εν συνεχεία σ’ αυτόν δι’ εκλογής υπό της διορισμένης «Αριστίνδην» Συνόδου ο πρωθιερεύς των Ανακτόρων –και πανεπιστημιακός καθηγητής του Κανονικού Δικαίου– αρχιμανδρίτης Ιερώνυμος Κοτσώνης;

– Ποιες ήταν οι αιτίες που προκάλεσαν την κατάρρευση του συστήματος διοικήσεως του Ιερωνύμου (Κοτσώνη) και την πτώση του ιδίου, τότε Αρχιεπισκόπου, τον Δεκέμβριο του 1973 από τον θρόνο του; Ποιοι αρχιερείς διαφοροποιήθηκαν από την πολιτική του Ιερωνύμου και με τις συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και δράσεις τους έπαιξαν τον καθοριστικό ρόλο για την έκβαση αυτή; Ισχύει η εν πολλοίς επικρατούσα στην κοινή γνώμη αντίληψη ότι τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο (Κοτσώνη) ανέτρεψε ο Ιωαννίνων και μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ (Τίκας), ή πρόκειται περί πλάνης, περί εδραιωμένου μύθου;

– Για ποιον λόγο και σκοπό στη δεύτερη φάση της δικτατορίας ο «αόρατος δικτάτωρ» ταξίαρχος Δημ. Ιωαννίδης προσεταιρίσθηκε τον τότε Μητροπολίτη Ιωαννίνων Σεραφείμ (Τίκα) για να ορκίσει όλως αντικανονικώς τον Στρατηγό Φαίδωνα Γκιζίκη ως «Πρόεδρο της Δημοκρατίας» και τον Αδαμ. Ανδρουτσόπουλο ως «Πρωθυπουργό» και εν συνεχεία να τον επιβάλλει με την αντικανονική μέθοδο του «τριπροσώπου» δελτίου ως νέο Αρχιεπίσκοπο της Εκκλησίας της Ελλάδος;

Ιδιαίτερης σημασίας ζήτημα είναι και αυτό της διαταραχθείσης, κατά το διάστημα της Επταετίας, νομοκανονικής σχέσεως της ελλαδικής Εκκλησίας με το Πατριαρχείο με την επιχειρηθείσα απομείωση των κανονικών δικαιωμάτων του στην ελληνική επικράτεια μέσω της καταστρατηγήσεως των πατριαρχικών κειμένων (του Πατριαρχικού και Συνοδικού Τόμου του 1850 και της Πατριαρχικής και Συνοδικής Πράξεως του 1928) που περιγράφουν και ορίζουν το πλαίσιο της κανονικής τους ενότητας. Για ποιους λόγους και πώς καταστρατηγήθηκαν από την Εκκλησία επί αρχιεπισκοπείας Ιερωνύμου (1967-1973) –συνεργούντος και του δικτατορικού καθεστώτος– αυτές οι πατριαρχικές διατάξεις; Ποιοι ήταν οι απώτεροι στόχοι αυτής της «αντιπατριαρχικής» πολιτικής; Και γιατί μόλις άλλαξε, με το νοεμβριανό (1973) (αντι-) πραξικόπημα του Δημ. Ιωαννίδη, το πολιτικό σκηνικό και δι’ αυτού και το εκκλησιαστικό, ανελθόντος στον αρχιεπισκοπικό θρόνο του Σεραφείμ, επιδιώχθηκε και συντελέσθηκε άμεσα η αποκατάσταση και ομαλοποίηση των σχέσεων Αθηνών – Κωνσταντινουπόλεως;

Mια αντικειμενική, με επιστημονικές προϋποθέσεις και προδιαγραφές, έρευνα οφείλει εν προκειμένω να λάβει σοβαρά υπ’ όψιν και να συνεκτιμήσει όλα εκείνα τα γεγονότα που θα μπορούσαν να δώσουν απαντήσεις στα εν λόγω θεμελιώδη ερωτήματα, να λύσουν συνεπακόλουθες, συναφείς με το θέμα και τα σχετικά ζητήματα, απορίες και να οδηγήσουν στην εξαγωγή τεκμηριωμένων συμπερασμάτων. Προς αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε και στόχευσε η ανάλυση των στοιχείων που διαπραγματευθήκαμε και η συστηματική θεώρησή τους επιδιώκοντας να εισφέρει χρήσιμο υλικό που θα φωτίσει έτι περαιτέρω τις επιμέρους πτυχές που διαμόρφωσαν αυτή τη σχέση, δημιούργησαν δε και συντήρησαν μέχρι και πρότινος το λεγόμενο – απότοκο της Επταετίας – «Εκκλησιαστικό πρόβλημα». Στόχος μας είναι αυτά τα συμπεράσματα που έχουν προκύψει ν’ αποτελέσουν συμβολή στον προβληματισμό για την παθολογία των σχέσεων Εκκλησίας και δικτατορίας και τις συνθήκες υπό τις οποίες διαμορφώθηκε η σχέση αυτή στη διάρκεια της Επταετίας.

Το θέμα που πραγματευόμαστε προσφέρεται και για προβληματισμό στο σήμερα, σε μια εποχή κατά την οποία το ευρύτερο ζήτημα των σχέσεων της Εκκλησίας με την Πολιτεία εμφανίζεται στο προσκήνιο με αξιοζήλευτη περιοδικότητα αποτελώντας – το τελευταίο διάστημα όλο και συχνότερα, όλο και εντονότερα – θέμα «ημερησίας διατάξεως» στην ατζέντα του δημοσίου διαλόγου. Οι απαιτήσεις τόσο της επιστημονικής προσεγγίσεως του ζητήματος, όσο και οι ανάγκες του δημοσιογραφικού ρεπορτάζ και της σχετικής αρθρογραφίας, καθιστούν αναγκαία την προσφυγή σε ιστορικές πηγές αναφορικά με θέματα που αφορούν στο πλαίσιο των σχέσεων Εκκλησίας – Πολιτείας, όπως αυτές διαμορφώθηκαν από τη μεταπολεμική περίοδο και εντεύθεν μέχρι το εξεταζόμενο διάστημα της Επταετίας, αλλά και μεταγενέστερα καθώς τα νομοκανονικής φύσεως προβλήματα που τότε δημιουργήθηκαν «εκτονώθηκαν» μεν σε μεγάλο βαθμό στη μεταπολίτευση, κραδασμοί τους, όμως, εκδηλώθηκαν και στη σύγχρονη περίοδο (1990 – 1996). Ελπίζουμε η παρούσα ιστορική και νομοκανονική μελέτη να συμβάλλει στην κάλυψη αυτών των απαιτήσεων, να συνδράμει σ’ αυτές τις ανάγκες. Είναι προφανές ότι η ανά χείρας έκδοση δεν φιλοδοξεί να εξαντλήσει το θέμα παρά να εμπλουτίσει τη σχετική βιβλιογραφία και να δώσει αφορμές για περαιτέρω διάλογο στο επίκαιρο πολιτικά, όσο και ενδοεκκλησιαστικά, θέμα των σχέσεων Κράτους – Εκκλησίας.

Χ. Ανδρεόπουλος

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ Μ. ΚΟΝΙΔΑΡΗ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Μ Ε Ρ Ο Σ Α΄

Όψεις σχέσεων κράτους και εκκλησίας προ και κατά την περίοδο

της «Επταετίας»

1. Ιστορική επισκόπηση

2. Η μεγάλη κρίση στην Εκκλησία στις αρχές της 10ετίας του ’60

3. Το «Πιστεύω» της 21ης Απριλίου

4. Η στάση της Εκκλησίας

5. Οι θρησκευτικές οργανώσεις

6. Η στάση των Αρχιεπισκόπων Ιερωνύμου Kοτσώνη και Σεραφείμ Τίκα

έναντι των χριστιανικών οργανώσεων

7. Οι αντιλήψεις του καθεστώτος της 21ης Απριλίου και της Εκκλησίας περί

«μεσσιανιστικής» αποστολής

Μ Ε Ρ Ο Σ Β΄

Η α΄ φάση της δικτατορίας (1967-1973)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

ΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

1. Οι νομοθετικές ρυθμίσεις για τον διοικητικό έλεγχο της Εκκλησίας

2. Η «Αριστίνδην» Ιερά Σύνοδος:

α) Ίδρυση

β) Δράση

γ) Κατάληξη

3. Η απομάκρυνση του νομίμου και κανονικού Αρχιεπισκόπου

Χρυσοστόμου Β΄ (Χατζησταύρου)

4. Η εκλογή του αρχιμανδρίτου Ιερωνύμου Κοτσώνη ως Αρχιεπισκόπου

5. Οι εκλογές και χειροτονίες νέων αρχιερέων

α) Οι 29 νέοι επαρχιούχοι Μητροπολίτες (1967-1971)

β) Οι 6 νέοι τιτουλάριοι Επίσκοποι (1967-1972)

6. Τα προβλήματα ως προς την κανονικότητα εκλογής των

νέων αρχιερέων

α) Εκλογή Μητροπολιτών σε μη κανονικώς χηρεύουσες Μητροπόλεις

β) Εκλογή Μητροπολιτών σε κανονικώς χηρεύουσες Μητροπόλεις

7. Θεσμοθέτηση θέσεως «Αρχιερέως των Ενόπλων Δυνάμεων»

8. Η Συντακτική Πράξη Δ΄/1967

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ «ΚΑΘΑΡΣΗ» ΚΑΙ Η ΡΗΞΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ

ΜΕ ΤΟΝ ΒΑΣΙΛΙΑ

1. Ο Α.Ν. 214/1967. Διώξεις παλαιών αρχιερέων

2. Οι κατά τη διάρκεια της Επταετίας 16 αντικανονικώς

απομακρυνθέντες αρχιερείς

α) Οι κηρυχθέντες έκπτωτοι

β) Οι εξαναγκασθέντες σε παραίτηση

γ) Οι «αυτοδικαίως» απομακρυνθέντες λόγω ηλικίας

και χρόνου υπηρεσίας

3. Οι «ανεπιθύμητοι»: Ο Ελασσώνος Ιάκωβος (Μακρυγιάννης),

το πρώτο θύμα

4. Η αποπομπή του Θεσσαλονίκης Παντελεήμονος (Παπαγεωργίου)

5. Η ρήξη ανάμεσα στον Αρχιεπίσκοπο και τον Βασιλιά

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

Η ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ

ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΝΟΜΩΝ

1. Το ζήτημα της διακρίσεως των Ιερών Κανόνων σε δογματικούς

και διοικητικούς

2. Ο αντιπερισπασμός της Κυβερνήσεως: Η πρόφαση περί αφαιρέσεως της

επικλήσεως της Αγ. Τριάδος στο νέο «Σύνταγμα» (1968)

3. Η διατήρηση της διακρίσεως των Ιερών Κανόνων στη Νομοθεσία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

Ο ΝΕΟΣ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ (1969)

1. Οι ρυθμίσεις για τη διοικητική αυτοτέλεια της Εκκλησίας της Ελλάδος

2. Οι αρχιεπισκοπικές αντιφάσεις

3. Ο πολιτικός έλεγχος της εκκλησιαστικής διοικήσεως

4. Παρεμβάσεις της δικτατορίας σε θέματα προσλήψεων εκκλησιαστικών

υπαλλήλων και επιλογής εκκλησιαστικών συμβουλίων

5. Καταστατικός Χάρτης (1969) και Οικουμενικό Πατριαρχείο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΜΕ ΤΟ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ

1. Το νομοκανονικό πλαίσιο της σχέσεως Πατριαρχείου – ελλαδικής

Εκκλησίας

2. Η απορρύθμιση των σχέσεων

3. Η καταστρατήγηση των Πατριαρχικών Πράξεων

4. Οι αντιδράσεις του Πατριαρχείου και Μητροπολιτών για τον νέο

Καταστατικό Χάρτη

α) Οι παρεμβάσεις του πατριάρχη Αθηναγόρα προς Αρχιεπίσκοπο

και Κυβέρνηση

β) Η εξουδετέρωση των Πατριαρχικών Πράξεων στον νέο

Καταστατικό Χάρτη (1969)

γ) Αντιδράσεις εντός της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος

δ) Η ανακληθείσα παραίτηση του αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου

5. Διεργασίες περί αρχιεπισκοπικής διαδοχής

6. Η ακύρωση της συνθέσεως της Δ.Ι.Σ. στο Σ.τ.Ε

7. Αίτημα Μητροπολιτών περί επαναφοράς της ισχύος των Πατριαρχικών

Πράξεων

8. Η τελευταία στήριξη της στρατιωτικής Κυβερνήσεως προς τον

αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

Η ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΣΑΛΕΥΘΕΙΣΗΣ ΚΑΝΟΝΙΚΗΣ ΤΑΞΕΩΣ

1. H Ιεραρχία υπερψηφίζει τη συγκρότηση της νέας Δ.Ι.Σ.

με τη σειρά των πρεσβείων

2. Αποτίμηση του εκλογικού αποτελέσματος στην Ιεραρχία

της 10ης Μαΐου 1973

3. Αντιδράσεις κατά της αποφάσεως της Ιεραρχίας. Προσφυγή στο Σ.τ.Ε.

κατά της συνθέσεως του σώματος των εκλεκτόρων και του τρόπου

εκλογής της νέας Δ.Ι.Σ

4. Απόρριψη της προσφυγής. Νομική κατοχύρωση της νέας Δ.Ι.Σ

5. Ανοικτή «έκκληση» Μητροπολίτου προς Γ. Παπαδόπουλο για

στήριξη Ιερωνύμου. Η σφοδρή αντίδραση της Δ.Ι.Σ

6. Πολιτικές εξελίξεις και νέα δεδομένα. Η Κυβέρνηση Μαρκεζίνη

7. Η παραίτηση του αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου (Κοτσώνη)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7

Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ ΚΟΤΣΩΝΗΣ.

ΜΙΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ ΤΟΥ

1. Η άνοδος, η θητεία και η πτώση του (1967-1973)

2. Η πολιτική του Ιερωνύμου σε σχέση με το Πατριαρχείο

3. Ο Ιερώνυμος ως Πρόεδρος της Ιεραρχίας. Οι επιτυχίες του σε έργα,

οι αποτυχίες του στον τρόπο ασκήσεως της εξουσίας

Μ Ε Ρ Ο Σ Γ΄

Η β΄ φάση της δικτατορίας (1973-1974)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΩΝΥΜΟ (ΚΟΤΣΩΝΗ) ΣΤΟΝ ΣΕΡΑΦΕΙΜ (ΤΙΚΑ)

1. Η νέα πολιτική κατάσταση. Διεργασίες για την ανάδειξη

νέας εκκλησιαστικής ηγεσίας

2. Η συγκρότηση της «Πρεσβυτέρας Ιεραρχίας»

3. H αντίδραση των αποκλειομένων από την «Πρεσβυτέρα Ιεραρχία»

Μητροπολιτών

4. Η εκλογή του μητροπολίτου Ιωαννίνων Σεραφείμ (Τίκα)

ως νέου Αρχιεπισκόπου

5. Η κατ’ οικονομίαν αντιμετώπιση των παραπτωμάτων του

αρχιεπισκόπου πρώην Αθηνών Ιερωνύμου

α) Η αναγνώριση του Ιερωνύμου ως Αρχιεπισκόπου πρώην Αθηνών

β) Η κοίμηση του Ιερωνύμου (1988) και η διαθήκη του

6. Η κρίση της κανονικότητος εκλογής των αναδειχθέντων επί

αρχιεπισκοπείας Ιερωνύμου αρχιερέων

7. Η περίπτωση του Φλωρίνης: Η πρώτη και συμβολική αναγνώριση

εκλογής του Μητροπολίτου που εναντιώθηκε ανοικτά στον

αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο

8. Η αναγνώριση των 23 εκ των 29 επί αρχιεπισκοπείας Ιερωνύμου

εκλεγέντων αρχιερέων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Η ΙΔΡΥΣΗ ΝΕΩΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΝ, Η ΑΛΛΑΓΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΩΝ

ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ

1. Η ίδρυση των οκτώ (8) νέων Μητροπόλεων

α) Τα νομοκανονικά προβλήματα στον Ν.Δ. 411/74

2. Οι ένδεκα νέοι Μητροπολίτες

3. Η κλιμάκωση των αντιπαραθέσεων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ «12»

1. Ιούνιος 1974: Η αντιπαράθεση στα άκρα

2. Ανάκληση αρχικών αναγνωρίσεων για 20, επικύρωση κανονικότητος

για 9 και εκθρόνιση για 10 νέους και 2 παλαιούς Μητροπολίτες

3. Οι καταδικαστικές αποφάσεις για τους «12»

4. Οι διάδοχοι των εκθρονισθέντων

5. Η «αλήθεια δια το “Εκκλησιαστικόν Ζήτημα”»: Η εκδοχή της Ιεραρχίας

6. Απονομή «ψιλών» τίτλων στους εκθρονισθέντες Μητροπολίτες

7. Προσπάθειες καταλλαγής

8. Η σιωπηρή αναγνώριση των άνευ οριστικής κρίσεως 10 Μητροπολιτών

9. Αποτίμηση και κριτική ερμηνεία της καταδίκης των «12»

Μ Ε Ρ Ο Σ Δ΄

Η Εκκλησία στη Μεταπολίτευση

1. Ο Κων. Καραμανλής και ο Σεραφείμ (Τίκας) ως θεμελιωτές του

εκδημοκρατισμού της θεσμικής Εκκλησίας

Ο νέος Καταστατικός Χάρτης

2. Συνταγματική και νομοθετική προστασία των Πατριαρχικών

Πράξεων (1850/1928)

3. Οι πρώτες μεταπολιτευτικές απόπειρες για την επίλυση του

εκκλησιαστικού προβλήματος:

α) Ενέργειες από πλευράς της Πολιτείας

β) Ενέργειες εκ μέρους της Εκκλησίας

4. Το θέμα των «12» στο Οικουμενικό Πατριαρχείο

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΟΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ – ΣΥΝΟΨΗ

SUMMARY

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΑΡΧΕΙΑ – ΠΡΑΚΤΙΚΑ

ΠΗΓΕΣ

ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ

ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ

ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ

ΜΕΛΕΤΕΣ

ΑΡΘΡΑ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΡΩΝ

* Ο Χαράλαμπος Ανδρεόπουλος γεννήθηκε και ζει με την οικογένειά του στη Λάρισα. Υπηρετεί στη Β/θμια εκπαίδευση ως θεολόγος καθηγητής. Είναι διδάκτωρ Εκκλησιαστικής Ιστορίας του Α.Π.Θ. και μέλος της Εταιρείας Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στη μελέτη θεμάτων της σύγχρονης πολιτικής και εκκλησιαστικής ιστοριογραφίας. Αρθρογραφεί στην «Ελευθερία» Λαρίσης, στο «Amen.gr» και στο προσωπικό του ιστολόγιο (http://religiousnet.blogspot.com).

φωτογραφήματα 199: Βάι

φωτό: ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

Γ. Κοντογιώργης, «Η Παράδοση και η Πρόοδος» (Αθήνα 9/11/2017-βίντεο)

Πηγή: Ιστολόγιο Καθηγητού Γ. Κοντογιώργη

Διάλεξη του Καθηγητή και πρώην Πρύτανη του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Γιώργου Κοντογιώργη με θέμα «Η Παράδοση και η Πρόοδος», η οποία πραγματοποιήθηκε στις 9.11.2017, στο πλαίσιο των διαλέξεων της Εταιρείας Μελέτης Ελληνικού Πολιτισμού «Παράδοση και εκσυγχρονισμός – Δίλημμα ή σύνθεση;».


https://www.youtube.com/watch?v=oQ4ZIm46mxU

https://www.youtube.com/watch?v=TFZzKr5Rt28

Γ. Κοντογιώργης, Κίβδηλο το δίλημμα του πολιτικού συστήματος (ΡΑΔΙΟ 984- 14/11/2017)

πηγή: Ιστολόγιο Καθηγητού Γ. Κοντογιώργη
&
https://www.youtube.com/watch?time_continue=84&v=N1WkZGgX21c

Χρήστος Γιανναράς: «Η αλήθεια ως ορθότητα και η αλήθεια ως μετοχή» (Αθήνα, 6/11/2017-βίντεο)

πηγή: ΑΝΤΙΦΩΝΟ
&
https://www.youtube.com/watch?v=riJetCSSdqw

Την 6η Νοεμβρίου 2017, στη Μεγάλη Αίθουσα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο Ομότιμος Καθηγητής Φιλοσοφίας του Παντείου Πανεπιστημίου Χρήστος Σπ. Γιανναράς. Ο τιμώμενος καθηγητής μίλησε με θέμα: «Η αλήθεια ως ορθότητα και η αλήθεια ως μετοχή».

Το πρόγραμμα της τελετής περιελάμβανε προσφώνηση από τον Πρύτανη του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητή Μελέτιο-Αθανάσιο Κ. Δημόπουλο, παρουσίαση του έργου και της προσωπικότητας του τιμωμένου από τον Κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής, καθηγητή Απόστολο Β. Νικολαΐδη, αναγόρευση του τιμωμένου και περιένδυσή του με την τήβεννο της Θεολογικής Σχολής.

https://www.youtube.com/watch?time_continue=4&v=GK-zAIXkRJ4

Θ. Ι. Ρηγινιώτης, 1866: πολεμιστές Σιου και Κρήτες αγωνιστές ξεσηκώνονται ταυτόχρονα!

1866: πολεμιστές Σιου και Κρήτες αγωνιστές ξεσηκώνονται ταυτόχρονα!

Με αφορμή την επέτειο του ολοκαυτώματος του Αρκαδίου (8 – 9 Νοεμβρίου 1866)

Επιμέλεια: Θ. Ι. Ρηγινιώτης

Καραϊβική 1822: η φρέσκια δημοκρατία της Αϊτής, το μόνο κράτος που δημιουργήθηκε από επανάσταση σκλάβων, πληροφορήθηκε ότι πολύ μακριά ένας μικρός, αλλά αρχαίος λαός, οι Έλληνες, επαναστάτησε για να κερδίσει την ελευθερία του. Αμέσως αναγνωρίζει την Ελλάδα ως ανεξάρτητο κράτος και φορτώνει ένα πλοίο με 100 εθελοντές και 25 τόνους καφέ, για να τον πουλήσουν οι Έλληνες και να αγοράσουν όπλα για τον αγώνα. Δυστυχώς το πλοίο βυθίστηκε στον Ατλαντικό Ωκεανό, αλλά η επιστολή του προέδρου της Αϊτής, Ζαν Πιερ Μπουαγέ, προς τον Αδαμάντιο Κοραή, διασώθηκε και καταγράφηκε από τον ιστορικό και αγωνιστή του 1821 Ιωάννη Φιλήμονα.

Αμερική, 1866: το έθνος των Σιου, με αρχηγό το Κόκκινο Σύννεφο, εξεγείρεται κατά των λευκών κατακτητών, εκείνων που σήμερα ονομάζουμε «Αμερικανούς». Πολεμά δύο χρόνια και το 1868 πετυχαίνει, όχι την απελευθέρωσή του, αλλά μια συνθήκη που βελτιώνει τη ζωή του.

Άλλες εξεγέρσεις οι Σιου πραγματοποιούν γύρω στο 1875, με αρχηγούς τον Καθιστό Ταύρο και το νεαρό πολεμιστή Τρελό Άλογο.

Ώστε την ώρα που οι Κρήτες πολεμιστές αγωνίζονται για την απελευθέρωση του νησιού τους και την ένωσή του με τη μητέρα Ελλάδα, και κάποιοι άλλοι γενναίοι πολεμιστές, στην άλλη άκρη της Γης, αγωνίζονται επίσης για την απελευθέρωση του δικού τους τόπου. Μάλιστα, οι εχθροί τους, οι κατακτητές της γης τους, που ακόμη και σήμερα την κρατούν, είναι κάποιοι από τους σημερινούς κοσμοκράτορες, τους σύγχρονους αποικιοκράτες, δουλέμπορους και δουλοκτήτες. Οι ίδιοι με τους εχθρούς όλων των λαών της Γης.

Αφρική, Κένυα 1957: οι επαναστατημένοι Κενυάτες, που πολεμούν κατά των Άγγλων αποικιοκρατών, πληροφορούνται ότι ένας ορθόδοξος ιερέας, επαναστάτης επίσης κατά των Άγγλων, είναι εξόριστος στις Σεϋχέλλες, το νησί απέναντι στην Κένυα. Είναι ο Μακάριος, ο αρχιεπίσκοπος της Κύπρου. Τον καλούν λοιπόν στο Ναϊρόμπι, όπου λειτουργεί και εκφωνεί ομιλία στην ορθόδοξη εκκλησία της πόλης, που την είχαν ιδρύσει πριν λίγα χρόνια επίσης Κενυάτες αυτονομιστές. Οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες αναστατώνονται που τους ξέφυγε και διέπραξε κάτι τέτοιο κάτω από τη μύτη τους.

Μετά την απελευθέρωση της Κένυας και της Κύπρου, ο Μακάριος επιστρέφει στην Κένυα και χρηματοδοτεί την ίδρυση ενός πανεπιστημίου, που υπάρχει και σήμερα και του έχουν δώσει τιμητικά το όνομα «Μακάριος ο 3ος».

Τα λέμε αυτά, για να συνειδητοποιήσουμε ότι ο αγώνας για την ελευθερία δεν είναι μονοπώλια τα πατρίδας μας. Η πατρίδα είναι μοναδική και ξεχωριστή, επειδή κάθε τόπος και κάθε λαός είναι μοναδικός και ξεχωριστός. Η ιστορία και η παράδοσης της Κρήτης είναι μοναδική και ξεχωριστή, επειδή η ιστορία και η παράδοση κάθε περιοχής της Ελλάδας και κάθε λαού της Γης είναι μοναδική και ξεχωριστή. Όχι όμως ανώτερη ή καλύτερη.

***

Η Κρήτη είχε κατακτηθεί από τους Ενετούς το 1211. Την πήραν από τα χέρια τους οι Τούρκοι, κάνοντας εισβολή, γύρω στο 1645. Οι Κρητικοί επαναστάτησαν πολλές φορές ενάντια στους δύο σκληρούς κατακτητές. Είχαν συμμετάσχει και στην επανάσταση του 1821 (στο Μεγάλο Σηκωμό, όπως τη χαρακτήριζαν), όμως ηττήθηκαν και δεν απελευθερώθηκαν. Και επαναστάτησαν ξανά και ξανά, κάνοντας μια μεγάλη επανάσταση τα έτη 1866-1869.

Τον πρώτο χρόνο αυτής της επανάστασης, το 1866, ο Μουσταφά πασάς (που είχε πολεμήσει κατά των Κρητικών και το ’21, γι’ αυτό χαρακτηριζόταν Γκιριτλής, δηλαδή «Κρητικός»), οδήγησε περισσότερες από δέκα χιλιάδες τουρκικού και αιγυπτιακού στρατού (μαζί με πολλούς Τουρκοκρητικούς, «άτακτους» όπως λέμε, δηλαδή οπλισμένους πολίτες, όχι κανονικούς στρατιώτες) ενάντια στη μονή Αρκαδίου, που ήταν ένα από τα κέντρα της επανάστασης. Στο μοναστήρι βρίσκονταν 259 πολεμιστές (ανάμεσά τους και εθελοντές από την ελεύθερη Ελλάδα, όπως ο ανθυπολοχαγός Ιωάννης Δημακόπουλος, φρούραρχος της μονής, που αιχμαλωτίστηκε, αρνήθηκε να προσκυνήσει και θανατώθηκε μαρτυρικά από τους Τούρκους) και μερικές εκατοντάδες γυναικόπαιδα από τα γύρω χωριά, που είχαν καταφύγει εκεί για να βρουν ψωμί και να γλιτώσουν, όπως έλπιζαν, από τη μανία του πολέμου. 

Αυτό το «αλωνάκι» με τους «ελεύθερους πολιορκημένους» (για να θυμηθούμε λέξεις από μια άλλη πολιορκία) χτύπησαν τα τουρκικά κανόνια και τηλεβόλα χωρίς αποτέλεσμα την πρώτη μέρα, αλλά τη δεύτερη μέρα έριξαν την πόρτα και ο εχθρός μπήκε μέσα. Έσφαξαν ανελέητα όποιους βρήκαν, γυναίκες, παιδιά, ακόμη και πολεμιστές που είχαν ζητήσει να παραδοθούν. Αιχμαλώτισαν αρκετούς, που υπέστησαν τα πάνδεινα. Κάποιοι από αυτούς τους αιχμαλώτους τελικά έζησαν. Όμως ένας αριθμός αμάχων (γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι), μετά από προηγούμενη συμφωνία, είχαν συγκεντρωθεί στην αποθήκη πυρομαχικών και, όταν εισέβαλαν οι Τούρκοι, ο πολεμιστής Κωνσταντίνος Γιαμπουδάκης από το Άδελε πυροβόλησε το μπαρούτι και η έκρηξη, κατά το θρύλο, ακούστηκε μέχρι τη Μεσσαρά.

Αυτό το ολοκαύτωμα έγινε γνωστό αμέσως στην ελεύθερη Ελλάδα και σε ολόκληρη την Ευρώπη και προκάλεσε κύμα θαυμασμού και συμπάθειας προς τον αγώνα των Κρητικών. Πολλοί πνευματικοί άνθρωποι, όπως ο Βίκτωρ Ουγκώ, έγραψαν υπέρ της Κρήτης. Όμως η Κρήτη δεν απελευθερώθηκε σ’ αυτή την επανάσταση. Χρειάστηκαν άλλα τριάντα χρόνια επαναστάσεων και αίματος, για να αναγνωριστεί μεταβατικά ως αυτόνομη πολιτεία το 1897 και τελικά να ενωθεί με τη μητέρα Ελλάδα (όπως επιθυμούσαν με αγωνία οι Κρητικοί) το 1913.

***

Ήρωες, μάρτυρες και μαρτυρικούς τόπους έχουν όλοι οι λαοί της γης. Επίσης τόπους αυτοθυσίας η πατρίδα μας έχει πολλούς. Υπάρχουν ωστόσο τρία στοιχεία, που ο συνδυασμός τους δίνει στο Αρκάδι μια μοναδικότητα.

Πρώτον, ότι οι υπερασπιστές και οι άμαχοι του Αρκαδίου πολέμησαν απελπισμένα, ουσιαστικά ξέροντας ότι δεν έχουν ελπίδα. Δεν πολέμησαν για να ζήσουν, αλλά επειδή η ψυχή τους έλεγε ότι δεν έπρεπε να παραδοθούν, όταν οι Τούρκοι τους το ζήτησαν. Συνάντησαν έτσι τους υπερασπιστές των Θερμοπυλών, της Κωνσταντινούπολης, τους μαχητές του Παπαφλέσσα στο Μανιάκι και άλλους ηττημένους, αλλά ελεύθερους, προγόνους μας, που αντιστάθηκαν λίγοι απέναντι σε χιλιάδες και πέθαναν προκαλώντας φόβο και θαυμασμό στον εχθρό και στον κόσμο ολόκληρο.

Δεύτερον, ότι αυτοί οι υπερασπιστές και οι άμαχοι τελικά αφαίρεσαν μόνοι τους τη ζωή τους, και μάλιστα «σαν ηφαίστειο», όπως έγραψε ο Βίκτωρ Ουγκώ, για να μην πέσουν ζωντανοί στα χέρια του εχθρού. Συνάντησαν έτσι τις Σουλιώτισσες του Ζαλόγγου, τις γυναίκες της Έδεσσας, που έπεσαν από τους καταρράκτες, τους ολοκαυτωθέντες με παρόμοιο τρόπο στον Πύργο του Δημουλά, στη Μονή του Σέκου, στο Μεσολόγγι και σε άλλα μαρτυρικά σημεία της πατρίδας μας· γιατί το Αρκάδι δεν είναι το μόνο ελληνικό ολοκαύτωμα.

Το τρίτο στοιχείο ίσως ήταν εκείνο που συγκλόνισε περισσότερο: ότι αυτό το οχυρό της ελευθερίας, της αντίστασης και της αυτοθυσίας, δεν ήταν απλά ένα φρούριο, αλλά ένα μοναστήρι, δηλαδή τόπος, όπου διδασκόταν η αγάπη και η ειρήνη, τις οποίες ήρθε να φέρει στον κόσμο ο Χριστός, και όπου ετελείτο η αναίμακτη θυσία της θείας λειτουργίας, μέσα στην οποία λέγονται πολλές προσευχές για την αγάπη και την ειρήνη. Κι όμως οι ιερείς και οι μοναχοί αυτού του μοναστηριού, αλλά και οι υπόλοιποι υπερασπιστές του, όλοι χριστιανοί ορθόδοξοι, σήκωσαν τα όπλα ενάντια στους κατακτητές που καταπίεζαν φρικτά το λαό τους διακόσια χρόνια, και που είχαν διαδεχτεί άλλους κατακτητές, που είχαν καταπιέσει τον ίδιο λαό τετρακόσια πενήντα χρόνια – συνολικά η Κρήτη είχε να δει ελεύθερη μέρα περισσότερα από εξακόσια πενήντα χρόνια, όταν έγινε η επανάσταση του ’66 και το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου!

Αυτοί οι ιερείς και οι λαϊκοί δεν σκότωναν εχθρούς με τα λιανοτούφεκά τους επειδή ήταν φονιάδες ή αιμοβόροι, αλλά επειδή δεν άντεχαν άλλο τη βαρβαρότητα των κατακτητών. Και, το ξαναλέω, δεν πολεμούσαν για τον εαυτό τους (γιατί οι ίδιοι ήταν εκτεθειμένοι στα εχθρικά πυρά), αλλά για τους άλλους, που έμεναν πίσω. Αν οι ίδιοι ήθελαν τη ζωούλα τους θα είχαν καθίσει στ’ αβγά τους ή έστω θα είχαν παραδοθεί.

***

Ο μεγάλος μας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης γράφει: «Μνήμη του λαού μου, σε λένε Πίνδο και σε λένε Άθω». Με αυτές τις δύο οροσειρές συμβολίζονται οι αγώνες του λαού μας, στον πόλεμο για την ελευθερία (με την Πίνδο) και στον αγώνα για την τελειοποίηση (με τον Άθω, δηλαδή το Άγιο Όρος).

Έχουμε λοιπόν κι εμείς έναν παγκόσμιο πόλεμο να δώσουμε. Έναν πόλεμο, όχι με τουφέκια, αλλά με μνήμες και γνώσεις.

Έναν πόλεμο στην καρδιά και το νου μας, επειδή «όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά», όπως είχε γράψει ο Ρήγας Φεραίος, πριν τον προδώσουν και τον πνίξουν στο Δούναβη οι Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής του.

Τελικά, ποιοι είναι οι ήρωές μας;

Ο Κάπταιν Αμέρικα και ο Γούλβεριν; Ο Σούπερμαν και η Λεγεώνα των Υπερηρώων;

Οι τραγουδιστές και οι ηθοποιοί; Οι ποδοσφαιριστές και τα μοντέλα; Οι παίχτες του Survivor και του The Voice;

Ή μήπως οι πολεμιστές του ’21 και του Αρκαδίου, του 1940 και της Εθνικής Αντίστασης; Οι πολεμιστές της Πίνδου και οι πνευματικοί αγωνιστές του Άθωνα;

Και μαζί τους, οι αγωνιστές των απεργιών και των διαδηλώσεων του παλιού καιρού, που με θυσίες και αίμα διεκδίκησαν τη δημοκρατία και πέτυχαν τα δικαιώματα των εργαζομένων, τα δικαιώματα που σήμερα καταπατούνται;

Και μαζί τους, οι βιοπαλαιστές, που εργάζονται τίμια, χωρίς ποτέ να πλουτίσουν, μόνο για να θρέψουν την οικογένειά τους, ενάντια στο απάνθρωπο κατεστημένο, και κόντρα στο ρεύμα που διαλύει, όχι μόνο χώρες, αλλά και οικογένειες και πρόσωπα;

Ανάλογα με τους ήρωές μας, θα κάνουμε και την επανάστασή μας.

Και τα πρώτα βήματα είναι η μόρφωση και η ανακάλυψη του πολιτισμού και της ιστορίας μας. Εκεί θα βρούμε τα όπλα για ν’ αντισταθούμε σ’ εκείνους που κατευθύνουν τη ζωή μας και κυβερνούν τις συνειδήσεις μας.

Επειδή «όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά».

Ὅπου ἐπισκιάση ἡ χάρις σου Ἀρχάγγελε...: Ψάλλουν οι πατέρες της Μονής Δοχειαρίου

Ὅπου ἐπισκιάσῃ ἡ χάρις σου Ἀρχάγγελε, ἐκεῖθεν τοῦ διαβόλου διώκεται ἡ δύναμις· οὐ φέρει γὰρ τῷ φωτί σου προσμένειν, ὁ πεσὼν Ἑωσφόρος· Διὸ αἰτοῦμέν σε τὰ πυρφόρα αὐτοῦ βέλη, τὰ καθ' ἡμῶν κινούμενα ἀπόσβεσον, τῇ μεσιτείᾳ σου λυτρούμενος ἡμᾶς, ἐκ τῶν σκανδάλων αὐτοῦ, ἀξιΰμνητε Μιχαὴλ Ἀρχάγγελε.

Δοξαστικόν τῶν Αἴνων τῆς ἑορτῆς τῶν Ἁγίων Ἀρχαγγέλων, Ἦχος πλ. α'

https://www.youtube.com/watch?v=SsER4p4Ccb4
Ὅπου ἐπισκιάση ἡ χάρις σου Ἀρχάγγελε...: Ψάλλουν οι πατέρες της Μονής Δοχειαρίου π. Αντίπας (νυν γέροντας του Ιβηρίτικου κελιού της Αγίας Άννης Καρυών) και ο π. Αμφιλόχιος.

Μουσικόραμα 47: Space

https://www.youtube.com/watch?v=o9Mh7KPtfcE
Space-Magic Fly

φωτογραφήματα 198

φωτό: ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

Νικόλας Σεβαστάκης: Χαύνωση, σύγχυση και (κακή) ιδιώτευση- Για την κριτική του ατομικισμού

Η ομιλία του Νικόλα Σεβαστάκη με τίτλο: "Χαύνωση, σύγχυση και (κακή) ιδιώτευση- Για την κριτική του ατομικισμού" πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της συνεδρίας Κριτικές αναγνώσεις της μεταπολιτευτικής ατομικότητας του Επιστημονικού Συμποσίου με τίτλο «Περιπέτειες του ιδιωτικού στη μεταπολιτευτική Ελλάδα», το οποίο διοργάνωσε η Εταιρεία Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (Ιδρυτής: Σχολή Μωραΐτη) στις 13 & 14 Οκτωβρίου 2017.

Για να παρακολουθήσετε την ομιλία κάντε κλικ στον παρακάτω σύνδεσμο:

http://www.blod.gr/lectures/Pages/viewlecture.aspx?LectureID=3746#.Wf7K1zi4rfs.facebook

Θεόδωρος Βασιλικός, Δύναμις - Άγιος ο Θεός (Ήχος α΄)

https://www.youtube.com/watch?v=Bxzo2jVW_h4

Δημήτρης Μπάσης, Δύναμις - Άγιος ο Θεός

https://www.youtube.com/watch?v=JPq5Y00nE0E

Παρουσίαση του βιβλίου της Εύης Βουλγαράκη – Πισίνα «Η Προσέγγιση των Εθνικών κατά τον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο» την Πέμπτη 9/11/2017 στην Αθήνα

Από τις εκδόσεις «Μαϊστρος» διοργανώνεται ανοικτή εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου της Εύης Βουλγαράκη – Πισίνα «Η Προσέγγιση των Εθνικών κατά τον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο», την Πέμπτη 9 Νοεμβρίου 2017 στις 19:00, στην αίθουσα του Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων (3ης Σεπτεμβρίου 56, Αθήνα).

Θα μιλήσουν οι:

Σεβ. Μητροπολίτης Καμερούν κ. Γρηγόριος (Στεργίου)

π. Δημήτριος Μπαθρέλλος, καθηγητής ΕΑΠ

Δρ. Φώτης Βασιλείου, βυζαντινολόγος.

Τη συζήτηση θα συντονίσει η βυζαντινολόγος δρ. Νίκη Τσιρώνη.

Η συγγραφέας θα απευθύνει χαιρετισμό.

Θ.Ι.Ζιάκας, Σωτήρης Γουνελάς, Αλ. Κοσματόπουλος: "Το αναγνωστικό των Ευαγγελίων" (βίντεο από την παρουσίαση του βιβλίου στις 13/10/2017 στην Αθήνα)

πηγή: Αντίφωνο
&
https://www.youtube.com/watch?time_continue=8&v=gQNjBF512fw

Παρουσίαση του νέου βιβλίου του π. Δ. Μπαθρέλλου "Ίδε ο άνθρωπος: Το δόγμα της αναμαρτησίας του Χριστού" το Σάββατο 4/11/2017 στην Αθήνα

Στο πλαίσιο της 6ης Έκθεσης Ορθόδοξου Χριστιανικού Βιβλίου στην Αθήνα θα παρουσιαστεί το βιβλίο του π. Δημητρίου Μπαθρέλλου «Ίδε ο Άνθρωπος: Το δόγμα της αναμαρτησίας του Χριστού», το Σάββατο 4/11/2017 και ώρα 18:00 στο ξενοδοχείο Caravel (Βασ. Αλεξάνδρου 2, Αθήνα).

Ομιλητές:

•Χρήστος Καρακόλης, Αναπληρωτής Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών

•Διονύσης Σκλήρης, Διδάκτωρ Ελληνικών Σπουδών Πανεπιστημίου Σορβόννης Paris IV

•π. Δημήτριος Μπαθρέλλος, Δρ. Θεολογίας, Φιλόλογος, Εφημέριος Ι. Ναού Αναλήψεως, Ντράφι.

Είσοδος ελεύθερη