ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ-ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ

Δευτέρα 27 Οκτωβρίου 2014

Ανθολόγιον 180: Νίκος Σιδέρης

Ι
(...)ο κυρίαρχος πολιτικο-μιντιακός λόγος καλλιεργεί το εφιαλτικό επικοινωνιακό περιβάλλον του «διπλού δεσμού»: Βομβαρδίζοντας τα μυαλά με ένα σύμπλεγμα τριών επάλληλων μηνυμάτων: «Αν αντισταθείς, χάθηκες (πτώχευση, δραχμή, όλεθρος...). Αν υποκύψεις, χάθηκες (χωρίς δουλειά, φτώχεια, διάλυση δομών προνοίας, απόγνωση...). Και απαγορεύεται να σκεφτείς, αφού είναι μονόδρομος (το είπε η τρόικα)». Αυτή η παράδοξη επικοινωνιακή καταιγίδα προκαλεί εμπλοκή της σκέψης και αποδιοργάνωση της ψυχής. Με συνέπεια να εκδηλώνονται κι άλλα παράδοξα, όπως(...): Να βλέπεις ανθρώπους που η κρίση τους έχει πλήξει βαρύτατα να εύχονται να πάθουν και οι άλλοι ό,τι έχουν πάθει αυτοί. Μια τέτοια στάση καλλιεργείται συστηματικά από την κυρίαρχη προπαγάνδα: Σώσε το τομάρι σου, καθένας για πάρτη του, όλοι εναντίον καθενός, όλοι εναντίον όλων, φά' τους να μη σε φάνε! (...)

ΙΙ
Πολιτική είναι η διαχείριση της σχέσης με τον άλλον, με αντικείμενο τα κοινά και με τη χρήση εμπρόθετου καταναγκασμού. Δεν υφίσταται πολιτική δίχως διεργασίες κυριαρχίας και επιρροής - τουτέστιν, δίχως διαπάλη για τη σκέψη, τα συναισθήματα και τη φαντασία των ανθρώπων. Άρα, δεν υφίσταται άψυχη πολιτική. Ωστόσο, δεν υφίσταται και απολιτική και ανιστορική ψυχολογία. Ψυχολογιοποίηση σημαίνει απομείωση των κοινωνικών και πολιτικών διεργασιών σε αμιγώς ψυχολογικές διεργασίες. Διαγράφοντας τις ψυχικές επιπτώσεις κολοσσιαίων μη-ψυχολογικών διαδικασιών, όπως π.χ. το οικονομικό σύστημα και η διαίρεση της κοινωνίας σε κυρίαρχους και κυριαρχούμενους. Έτσι, μετατρέπει τον ψυχολογίζοντα λόγο σε ψευδο-ερμηνείες των ιστορικών φαινομένων, που απολήγουν σε ηθικολογικές ενοχοποιήσεις των κυριαρχουμένων μέσα από ιδεολογήματα με συγκεκριμένη πολιτική λειτουργία. Παράδειγμα: «Οι Έλληνες έχουν παράνοια», «Οι Έλληνες είναι ανώριμα παιδιά που οφείλουν να μεγαλώσουν», «Ο ελληνικός λαός είναι νήπιο που χρειάζεται κηδεμόνα». Επιστημολογικά, πραγματολογικά και ιστορικά ανυπόστατες, τέτοιες τοποθετήσεις δεν αποτελούν ωστόσο απλώς λάθη, αλλά ιδεολογήματα, που λειτουργούν πολιτικά ως μηχανές ψυχολογικού πολέμου εναντίον των πολιτών, ευνουχισμού της πολιτικής σκέψης και τελικά νομιμοποίησης της «πολιτικής πυγμής» έναντι οποιουδήποτε αντιστέκεται. (...)


Αποσπάσματα από συνέντευξη του Νίκου Σιδέρη στον Βασίλη Βανιζέλο (εφ. Η ΑΥΓΗ, 26-10-2014).  Ολόκληρη η συνέντευξη εδώ: http://www.avgi.gr/article/4545362/nikos-sideris-psuxiatros-na-anasugkrotisoume-to-emeis-se-ola-ta-epipeda-

Ανθολόγιον 179: Νίκος Σιδέρης

Κάθε κοινωνική και πολιτική διεργασία βασίζεται στη στάση και την πράξη ανθρώπων, άρα ενέχει και ψυχολογική διάσταση. Ωστόσο, η αναγωγή τέτοιων διεργασιών σε ψυχολογικές μεταβλητές και μόνο είναι σφάλμα (αναγωγισμός), που συσκοτίζει τις κοινωνικο-πολιτικές ορίζουσες του φαινομένου. Παράδειγμα: Ο Σ. Ράμφος διαγιγνώσκει ότι οι Έλληνες πάσχουν από παράνοια, δείχνοντας πλήρη άγνοια των ψυχοπαθολογικών μηχανισμών της παράνοιας. Ενώ, ταυτόχρονα, λειτουργώντας ως καθεστωτικός διανοούμενος, συμβάλλει στον ευνουχισμό της πολιτικής ή μη σκέψης των Ελλήνων, οι οποίοι προφανώς είναι ανίκανοι να λειτουργήσουν το δημοκρατικό πολίτευμα, αφού είναι παρανοϊκοί, άρα τρελοί και κακοί. Αμαρτωλοί που δίκαια ψήνονται στην κόλαση της φτωχοποίησης. Επικίνδυνοι λόγω παραφροσύνης. Και άξιοι να υπάρχουν όχι ως ελεύθεροι άνθρωποι και πολίτες, αλλά ως νεοραγιάδες που τους «κουράρουν» οι γνωστοί σωτήρες. (...)



Συνέντευξη του Ν. Σιδέρη στον Βασίλη Βενιζέλο, στην εφημ. Η ΑΥΓΗ, 15-12-2013, σελ. 15. Ολόκληρη η συνέντευξη εδώ: http://www.avgi.gr/article/1501597/nikos-sideris-na-uperaspistoume-enan-dimokratiko-anthropismo-

Ανθολόγιον 178: Στάθης Γκοτσίνας (Από χιόνι...Πολεμώντας στην Αλβανία-Ημερολόγιο καθημερινότητας του Ελληνοϊταλικού πολέμου)

16-12-1940

Συνεχίζεται το χιόνι. Τα πάντα κάτασπρα. Δεν διακρίνεις τίποτα. Σήμερα το πόδι βουλιάζει ώς το γόνατο. Η μικρή κοιλάδα, τα γύρω βουνά λευκά κατάλευκα, το λευκό δεσπόζει αδιάκοπα. Δεν έμεινε τίποτα ακάλυπτο. Οι χαμοκέλες, τα ρέματα, τα βαθουλώματα, οι κορυφές δεν διακρίνονται πια. Και το κρύο ξυρίζει, ξυρίζει πολύ. Παρατηρώ πως σήμερα το χιόνι είναι αλλοιώτικο. Πυκνό βέβαια, μα πολύ πολύ λεπτό που πολλές φορές αν καλοκυτάζης σου φαίνεται ότι γίνεται είδος ψεκάσματος, πυκνού ψεκάσματος από κάποια θεόρατη μηχανή που είναι στημένη ψηλά στον απροσδιόριστο ουρανό. Και πιάνοντας χάμου αυτή την ουσία νοιώθεις ένα σφιχτό σφιχτό πράμα που συμπιέζεται στα χέρια, είδος μαστιχιού και απομένει στα στερνά συνεχιστή μάζα. Αλλοιώτικο χιόνι σήμερα. Το τι γίνεται με το κρύο δεν λέγεται. Με το ξεμύτισμα δεν μένει αυτί, δεν μένει χέρι, πόδι. Στο κορμί είναι λιγώτερη η αίσθηση. Πρώτα γιατί η κυκλοφορία είναι κανονικώτερη και ύστερα γιατί το κορμί έχει καλυφθή κάπως βαρύτερα. Αχρηστεύονται ολότελα τα άκρα κι’ ένας πόνος τρυπητός αλλοιώτικος σε βασανίζει απελπιστικά. Ούτε γάντια, ούτε απανωτές κάλτσες ωφελούν, τίποτε. Στο δωμάτιο των αξ/κών γίνεται θρήνος. Εγώ παρατηρώ. Έχουν κουβαριαστή οι πάντες. Θέαμα φαιδρόν κάτι μουτσούνες αλλοιώτικες, αναμαλιασμένες μ’ έκφραση φόβου και μοιρολατρικής εγκαρτερήσεως. Τους χαζεύω ώρες καθώς δεν αποκοτούν να ξεχωθούν απ’ τις κουβέρτες και απ’ την στάχτη. Καμμιά φορά που το παίρνει ένα τσουχτερό απαίσιο βορειαδάκι και σου ρίχνει το χιόνι τιναχτό δυνατά πάνου στα μούτρα σου, στ’ αυτιά, στο κεφάλι, τότε είναι που το πράμμα γίνεται ολότελα ανυπόφορο. Στους δρόμους, που δεν φαίνονται παρά από τα πατήματα πεζών και υποζυγίων νάχες καιρό να βλέπεις και να παρατηρείς. Οι ουρές των ζώων έχουν γίνει σταλακτίτες. Όμοια και οι χαίτες. Τα παγωμένα νερά κρέμονται σαν κάτι μακρουλά μακρουλά γυαλιά που βλέπεις σε κάτι πολυελαίους εκκλησιών για διακόσμηση. Άσε οι στρατιώτες. Εκεί είναι το δράμα. Μ’ ό,τι βρίσκουν προσπαθούν να φυλάξουν τα ακάλυπτα συνήθως μέρη του σώματος. Αλλού κάλτσες για γάντια, αλλού πετσέτες άσπρες για καλύμματα των κεφαλιών, ό,τι βρεθή.– Χουχουλιασμένοι και σχεδόν άχρηστοι. Δεν είναι υπερβολή. Η αφή έχει καταργηθή ολότελα. Αν ξεφορτωθή ζώο, αδύνατο να φορτωθή. Τσιγάρο να βγάλης από τσέπη ούτε συζήτηση. Στον εφοδιασμό ένα κρητικάκι ανθ/γός, που γνωριστήκαμε, κλαίει την τύχη του. Με την προφορά του την κρητική μου λέει «Παν τα κοπέλια θα χαθούν. Ίντα καιρός που κάνει. Και που δεν είναι συνειθησμένα». Περίμενε κι’ αυτός την αγέλη σφαγίων. Η αγέλη σφαγίων, δηλαδή μπουλούκια πολλά πρόβατα, βόδια, βουβάλια που συνοδεύουν τη Μεραρχία όσο είναι δυνατόν για τις ανάγκες της. Είναι κι’ αυτός ιδιαίτερος σχηματισμός! Μας ακολουθούν απ’ τη Θεσσαλονίκη και προχωρώντας ενισχύεται από επιτάξεις επιτόπιες. Στην Αλβανία δεν υπάρχει είδος παρόμοιο. Σπάνια εδώ εκεί θα ιδής ζώο. Ιδίως άλογο ή γαϊδούρι εγώ δεν είδα ακόμη εδώ ψηλά προς τα βόρεια που προχωρούμε. Ίσως τα αφάνισαν και τα κρύβουν για ευνοήτους λόγους, ίσως έχουν κατέβει στα χειμαδιά.
Η διαταγή λέει στη 12 μ.μ. της 16ης τρέχοντος θα γίνη διανομή κρέατος. Είναι τρεις η ώρα και ούτε υποψία σφαγίων ακόμη. Καθυστέρησαν φαίνεται και φόβος μη δεν βγουν πέρα τα ζώα – 200 τόσα φορτωμένα μ’ αυτή την θεομηνία. Οι αξ/κοί εφοδιασμού αδημονούν, το κρητικάκι ολοφύρεται. Κάπου εκεί στο βουνό, στις γραμμές θα έχη κάνει καμμιά πρόχειρη παραγκούλα και θα υπάρχη φωτιά. Ενώ εδώ ύπαιθρο στ’ απλωμένο σάβανο του χιονιού και με το συνεχές πασπάλημα του νέου που πέφτει πιρπιριστά και αδιάκοπα. Άστα. Και σκεπάζει όλους κι’ όπου πέφτει και κολλάει παγώνει αμέσως και ξεμένει απάνω σου. Εκεί όμως! Πρέπει τα παιδιά να φαν κρέας.

Η α' έκδοση του βιβλίου


Στάθης Γκοτσίνας, Από χιόνι...Πολεμώντας στην Αλβανία, εκδ. ΑΣΚΙ/ΑΥΓΗ, Αθήνα 2014, σελ. 51-52 (απόσπασμα) [Η α' έκδοση του βιβλίου έγινε από τις εκδόσεις Βιβλιόραμα]

Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2014

Οι φυλακισμένοι της πόλης: Απομόνωση, κατάθλιψη,αυτοκτονίες στην εποχή του Μνημονίου

φωτό από εδώ


Της Γεωργίας Παπαγεωργίου

Ο Δημήτρης, που διασχίζει την πόλη από το ένα σημείο στο άλλο προσπαθώντας να προλάβει τις καθημερινές υποχρεώσεις του, κατέγραψε μια εικόνα αλληγορική και συνάμα περιγραφική για την καθημερινότητα όλων μας... γιατί όλοι μας προσπαθήσαμε να χτίσουμε τις ζωές μας, έτσι ώστε να ζούμε καλύτερα και καταλήξαμε να ζούμε σε μικρές φυλακές.
Η αρχή έγινε από πολύ νωρίς, όταν οι άνθρωποι αναγκάστηκαν να κατοικούν σε μεγάλα αστικά κέντρα για να βρουν δουλειά κλείνοντας τη ζωή τους μέσα σε μικρά διαμερίσματα. Γκρεμίστηκαν οι όμορφες μονοκατοικίες με τις αυλές και τα λουλούδια. Γκρεμίστηκαν και οι ανθρώπινες σχέσεις. Και έγινε προνόμιο για τον άνθρωπο η ιδιοκτησία ενός μικρού σπιτιού. Μόνο που για να το αποκτήσει δεσμεύτηκε στην Τράπεζα.
Απαλλάχτηκε -σε κάποιες περιπτώσεις- από τα δάνεια, ακολούθησαν οι φόροι. Πολλοί φόροι για να μην μπορεί κανείς να αποδεσμευτεί από όλα τα κατά κύριο λόγο περιττά, που απέκτησε κατ' επιταγή των τεχνητών αναγκών που του επέβαλλε η κοινωνία και η τηλεόραση. Μόνος στόχος της τελευταίας η αποχαύνωση και η ταύτιση με λάθος πρότυπα. Την λάμψη! Στόχος πια να αποκτήσει ό,τι και τα είδωλα!
Στην προσπάθειά του αυτή, όσο αποκτούσε τόσο δεσμεύονταν και τα βάρη όλο και αυξάνονταν.
Τόσα σημειώματα αυτοχείρων με τη φράση: «Δεν αντέχω άλλο», και η πρώτη ερώτηση όλων: «Είχε οικονομικά προβλήματα;». Το σημαίνον; Η κρίση. Το σημαινόμενο; Τα σαθρά θεμέλια, που στηρίχτηκε η θεωρητική πρόοδος, η υπάρχουσα ψεύτικη ευημερία!
Σύμφωνα με δεδομένα του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής, από το 2010 έως το 2013 έχει σχεδόν διπλασιαστεί η συχνότητα των αυτοκτονιών στην Ελλάδα (6,5 από 3,4 αυτοκτονίες ανά 100.000 κατοίκους), ενώ αύξηση κατά 20% καταγράφεται και στα περιστατικά κατάθλιψης.
Στοιχεία της Αστυνομίας, που διαβίβασε στη Βουλή, δείχνουν ότι από την 1η Ιανουαρίου 2009 έως τις 23 Αυγούστου 2012 οι αυτοκτονίες ή απόπειρες αυτοκτονίας ανήλθαν σε 3.124.
Οι μισθοί, που πλέον επαρκούν μόνο για να πληρώσει κανείς φόρους, τα διαρκώς άδεια ασφαλιστικά ταμεία, τις τράπεζες, οι εκάστοτε εργοδότες να έχουν μόνιμη επωδό το «αν δεν σου αρέσει, περιμένουν χιλιάδες έξω», εν ολίγοις αυτό που περιληπτικά λέμε κρίση, έχει αυξήσει τις αυτοκτονίες, όπως σημειώνεται σε δράση του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ) κατά της Αυτοκτονίας.
«Πανελλαδικές επιδημιολογικές μελέτες κατά τα έτη 2008, 2009, 2011 και 2013, που διενεργήθηκαν από το ΕΠΙΨΥ 1,2,3, καταγράφουν αύξηση της επικράτησης του μείζονος καταθλιπτικού επεισοδίου από 3,3% το 2008 σε 6,8% το 2009, 8,2% το 2011 και 12,3% το 2013, ενώ επισημαίνεται η ύπαρξη σημαντικής συσχέτισης ανάμεσα στον υψηλό βαθμό οικονομικής δυσχέρειας και την επικράτηση μείζονος κατάθλιψης. Οι μελέτες αυτές καταδεικνύουν την προοδευτική αύξηση της ψυχιατρικής νοσηρότητας ενόσω η οικονομική κρίση βαθαίνει. Παρ' ότι, θα πρέπει να σημειωθεί εδώ, παρατηρείται μια τάση υπερ-προβολής περιστατικών αυτοκτονίας από τα ΜΜΕ, που συχνά συσκοτίζει το τοπίο δημιουργώντας μια παραπλανητική εικόνα, αυτή η διαπίστωση δεν θα πρέπει να οδηγήσει σε υποτίμηση των διαστάσεων του προβλήματος, προβλήματος που χρήζει άμεσων απαντήσεων».
Ο πολίτης στο κλουβί. Θέλει να δει λίγο πράσινο να ξεφύγει, αλλά όσο ήταν απασχολημένος με την ικανοποίηση των τεχνητών αναγκών του, κάποιοι του το στερούσαν και αυτό!
Το κλαδί ενός όμορφου πεύκου χάριζε τη δροσιά χρόνια τώρα στο μπαλκόνι της Μαργαρίτας Κουλεντιανού, όπως έγραψε και η ίδια όμως στην "Εφημερίδα των Συντακτών", μια μέρα που έλειπε τα συνεργεία του δήμου το έκοψαν. Για εκείνη ήταν μια όμορφη επαφή με τη φύση. Για όποιον πάρκαρε το αυτοκίνητο από κάτω ήταν ενοχλητικό, μάλλον γιατί θα το λέρωναν οι πευκοβελόνες και το ρετσίνι. Όταν όμως τα νερά των βροχών θα πλημμυρίζουν το σπίτι του και θα του πάρουν το αμάξι ή όταν θα πνίγεται από το νέφος που παράγει το δικό του αυτοκίνητο, πάλι θα βλαστημάει...
Οι πολυκατοικίες ορθώθηκαν κρύβοντας τον ήλιο, οι αλάνες χάθηκαν και παιδιά και μεγάλοι κλείστηκαν στο κλουβί. «Θέλαμε να πάμε την 11 μηνών κόρη μας στο πάρκο να παίξουμε, τώρα ειδικά που περπατάει κιόλας! Στο Πεδίον του Άρεως, που πήγαμε, όχι μόνο είναι ερημιά, αλλά οι μόνοι που θα δεις είναι ναρκομανείς. Δεν είναι ασφαλές μέρος για παιδί εκεί! Ε, τι να κάνουμε; Φορτωθήκαμε το καρότσι και γυρίσαμε πίσω», λέει ο Θάνος, εργαζόμενος σε δυο δουλειές πατέρας, που στις ελάχιστες ελεύθερες ώρες του το πρωί θέλησε να περάσει ευχάριστα το πρωινό με την κόρη του, για την οποία δεν υπάρχει χώρος στην πόλη ελεύθερος!
Άλλα κλουβιά. Τα ηλεκτρονικά! Τι θα αναρτήσουμε, τι θα γράψουμε, τι θα πούμε, ποιος θα μας δει, ποιος όχι...
Σε έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, του Τμήματος Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, φαίνεται ότι πάνω από 50% των ερωτηθέντων χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους ή παρακολουθούν συνήθως τι κάνουν οι άλλοι χωρίς να εμφανίζονται online. Όλοι δηλαδή παρακολουθούν όλους, ενώ μόλις λίγες ημέρες πριν σε ενημερωτική ημερίδα του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, ο διευθυντής της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος Μανώλης Σφακιανάκης συμβούλευε ενήλικες και ανήλικους χρήστες του Διαδικτύου να μη δημοσιοποιούν προσωπικά δεδομένα, γιατί «δεν τα βλέπουν μόνο οι φίλοι σας! Τα βλέπουν κι άλλοι!».
Αποτέλεσμα; Η πλειοψηφία του κόσμου φοβάται. Απλώς το κακό είναι ότι αυτοί που δεν επηρεάστηκαν και η κρίση τους παραμένει ανέπαφη από την εφαρμογή του δόγματος του σοκ αντί να κινητοποιήσουν τους αδρανείς συμπολίτες τους παραιτούνται από κάθε συζήτηση μαζί τους! Απομονώνουν και απομονώνονται!
«...α, όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.
Αλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον.
Aνεπαισθήτως μ' έκλεισαν από τον κόσμον έξω».

Ανθολόγιον 177: Στάθης Γκοτσίνας (Πολεμώντας στην Αλβανία)

15-12-1940

Κυριακή σήμερα, 15/12 του Αγίου Ελευθερίου. Για φαντάσου, 10 ημέρες μας μένουν ώς τα Χριστούγεννα. Εδώ πάνου, κάπου πιο μπροστά θα βρισκόμαστε. Εσείς εκεί κάτω θάχετε την ζέστα σας και την συζητησούλα σας. Χιονίζει πάλι σήμερα. Χιονίζει απ’ τη νύχτα. Ούτε το νοιώθω. Μ’ αρέσει μπορώ να σας πω. Τουλάχιστον εγώ το βράδυ –γιά την ώρα– θάχω στέγη. Μ’ αυτοί οι άλλοι, ο κόσμος ο πολύς πάνου στα υψώματα με την μια κουβέρτα –την χιονισμένη τώρα κι’ αυτή και με τα σιδερικά τα κρύα στο χέρι, τι θα γίνουν ξέρω– θα μαργώσουν, θα κρυσταλλώσουν οι μύξες στα γένεια, θ’ ανάψουν τα μάτια, θα φουσκώσουν τα πόδια ώς τα γόνατα και θα υποφέρουν, θα υποφέρουν δυνατά και σιωπηλά. Μπορεί ν’ αρρωστήσουν κι’ όλας και να πέσουν. Πώς να το ειπούν όμως; Δεν ξέρετε ότι το «είμαι άρρωστος» είναι φράση άγνωστη εδώ. Μόνο την προτεραία του θανάτου σου «δικαιούσαι» να την εκστομίσης. Λοιπόν χιόνι και χιόνι. Κάτασπρα όλα γύρω, ο κάμπος, τα υψώματα. (...)

Στάθης Γκοτσίνας, Από χιόνι...Πολεμώντας στην Αλβανία, εκδ. ΑΣΚΙ/ΑΥΓΗ, Αθήνα 2014, σελ. 50 (απόσπασμα) [Η α' έκδοση του βιβλίου έγινε από τις εκδόσεις Βιβλιόραμα]

Ανθολόγιον 176: Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος (περί προσώπου)

Τὸ κατ' ἐξοχὴν ποιμαντικὸν ἔργον τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ μετ' ἐπιστήμης ποιμαντικὴ τοῦ προσώπου.


Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Βαρθολομαῖος 

[ἁπόσπασμα ἀπὸ τὸν Χαιρετισμὸ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου στὸν δημόσιο διάλογο περὶ Προσώπου ποὺ διοργάνωσε τὸ Ἀντίφωνο στὶς 15/10/2010. Ολόκληρος ο Χαιρετισμός δημοσιεύεται στο συλλογικό έργο  Πρόσωπον προς πρόσωπον: Πρόταση εξόδου από την κρίση της Νεωτερικότητας, επιμέλεια: Δημήτρης Γερούκαλης, εκδ. Αρμός, Αθήνα 2013, σελ. 7-9. Εδώ το απόσπασμα είναι από τη σελ. 8]

Τρίτη 21 Οκτωβρίου 2014

Κυριακή 19 Οκτωβρίου 2014

Γιώργος Μόσχος, Talent shows: Η παιδικότητα στο απόσπασμα

φωτό από εδώ

Τα παιδιά δεν ήταν βέβαια δυνατό να ξεφύγουν στις μέρες μας από το στόχαστρο της βιομηχανίας του τηλεοπτικού θεάματος, που, μέσω της επιφανειακής συναισθηματικής διέγερσης, επιχειρεί να καθηλώνει συστηματικά τον τηλεθεατή - πολίτη. Τα παιδιά άλλωστε έχουν αποτελέσει εδώ και πολλά χρόνια πόλο εμπορευματικής έλξης και πηγή πλουτισμού για τους τηλεοπτικούς παραγωγούς, που παρουσιάζοντας πτυχές της προσωπικής τους ζωής, ικανότητες, ταλέντα ή απλές κουβέντες και συναισθήματα τους, συγκινούν και προσελκύουν τους ενήλικους θεατές.
Πίσω από τη λογική συγκίνηση που προκαλεί η εικόνα ενός παιδιού που τραγουδά, χορεύει, επικοινωνεί, ασχολείται με ο,τιδήποτε το συναρπάζει ή μιλά για τα βιώματά του, μπορεί να στήνεται ένα ολόκληρο σύστημα εκμετάλλευσης των ίδιων των παιδιών που συμμετέχουν στις εκπομπές αλλά και γενικότερα της παιδικής ηλικίας, που αξιοποιείται με αυτό τον τρόπο για την επιδίωξη κέρδους. Ως εάν τα παιδιά μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα για την ικανοποίηση επιθυμιών και αναγκών των ενηλίκων, γονέων, οικείων ή τρίτων - θεατών. Μια αντίληψη που η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού – που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια ζωής- επιχείρησε να ανατρέψει, καθιερώνοντας μεταξύ άλλων τα δικαιώματα όλων των παιδιών στην προστασία της προσωπικότητας και της ιδιωτικής τους ζωής αλλά και την υποχρέωση της Πολιτείας να αποτρέπει κάθε μορφή εκμετάλλευσής τους.

Αναγκαία η καλλιέργεια μιας διαφορετικής κουλτούρας

Η αλήθεια είναι ότι η νομοθεσία που αφορά τη ραδιοτηλεόραση δεν είναι ιδιαίτερα απαγορευτική ως προς την παρουσία των παιδιών σε ψυχαγωγικές τηλεοπτικές εκπομπές και απλά συναρτά τη συμμετοχή τους με την συναίνεση των γονέων τους αφενός και την επίδραση που μπορεί να έχει στην σωματική, πνευματική ή ηθική τους ανάπτυξη αφετέρου. Πιθανώς χρειάζεται ένας αυστηρότερος κώδικας δεοντολογίας για την ψυχαγωγική τηλεόραση και όργανα προληπτικού ελέγχου των εκπομπών. Ωστόσο, με τη διαμορφωμένη διεθνώς αλλά και στη χώρα μας πραγματικότητα στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, πιστεύω ότι το επιδιωκόμενο δεν είναι τόσο ένα πολύ αυστηρό καθεστώς με απαγορεύσεις που ενδεχομένως προσομοιάζουν περισσότερο σε απολυταρχικά καθεστώτα, αλλά κυρίως η καλλιέργεια μιας διαφορετικής κουλτούρας που χρειάζεται να διαπνέει τόσο το τηλεοπτικό κοινό –που δίνει τους δείκτες για την κατανάλωση των τηλεοπτικών προϊόντων- όσο και τους άμεσα εμπλεκόμενους, δηλαδή τις διευθύνσεις και τους παραγωγούς των τηλεοπτικών προγραμμάτων και τους γονείς που επιλέγουν να στείλουν τα παιδιά τους στις εκπομπές αυτές.
Ο Συνήγορος του Παιδιού για μια φορά ακόμη φέτος προσπάθησε να δώσει ένα στίγμα για τις βασικές αρχές που χρειάζεται να υιοθετούνται στην κοινωνία για την προστασία των παιδιών από κάθε είδους τηλεοπτική εκμετάλλευση. Επισήμανε ότι δεν κινδυνεύουν μόνο τα ίδια τα παιδιά που συμμετέχουν σε τέτοιου είδους εκπομπές, αλλά πλήττεται η παιδική ηλικία συνολικότερα, καθώς καλλιεργείται η αίσθηση ότι μπορούν ελεύθερα οι μεγάλοι να οδηγούν μικρά παιδιά σε ρόλους και συμπεριφορές ανοίκειες με τις ηλικιακές τους ανάγκες, καταναλώσιμες «προς τέρψιν» του ενήλικου κοινού. Επιχείρησε μάλιστα μια συνεργασία με το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης για την έκδοση και διάχυση συστάσεων που απευθύνονται σε όλα τα μέρη που μοιράζονται τις ευθύνες.

Μια συλλογική αντίδραση

Θα ήταν ευχής έργο να υπάρξει μια συλλογική αντίδραση στη χρησιμοποίηση των παιδιών σε τέτοιες εκπομπές και μια συνειδητοποίηση ότι στις μέρες μας περισσότερο από ποτέ τα παιδιά χρειάζονται συνειδητούς ενήλικους υπερασπιστές των δικαιωμάτων τους. Γονείς, εκπαιδευτικοί, δημοσιογράφοι, γενικότερα πολίτες και προπάντων τα ίδια τα παιδιά, είναι αναγκαίο να προτάξουν την άρνησή τους στην φθηνή εκμετάλλευση και επίθεση που δέχεται η παιδική ηλικία από αυτές τις ανθρωποφάγες τηλεοπτικές πρακτικές. 

---------------------------------------------------------------------
* Ο Γιώργος Μόσχος είναι βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

Σάββατο 18 Οκτωβρίου 2014

Αρχιμανδρίτου Αιμιλιανού Σιμωνοπετρίτου, [Χαρά και Προσευχή]


Απόσπασμα από το βιβλίο του Γέροντος Αιμιλιανού, Περί Θεού: Λόγος αισθήσεως, εκδ. Ίνδικτος, Αθήνα 2008. (Διατηρείται η ορθογραφία και η αρίθμηση των υποσημειώσεων. Σε αγκύλες οι αντίστοιχες σελίδες του βιβλίου)

[σελ. 70] (...)Ο λόγος του Θεού υπάρχει εις την Γραφήν και εις τους αγίους Πατέρας. Όταν μελετώμεν τοιαύτα βιβλία, και μάλιστα ασκητικών Πατέρων, όταν είμεθα εις την εργασίαν μας προσεκτικοί, όταν κοπιάζωμεν εις την ζωήν μη σπαταλώντες τας δυνάμεις μας αλλά δίδοντες αυτάς εις το καθημερινόν μας καθήκον, όταν ούτω πως η ζωή ημών είναι μία άσκησις καθημερινή, τότε αυτή η άσκησις και η μελέτη προλειαίνουν το έδαφος της ψυχής, ώστε να καθίσταται ικανή να αναβαίνη προς τα άνω.

Διά να προσεύχεσαι πρέπει να έχης εν στοιχείον, το οποίον είναι ανάγκη να το καλλιεργής. Όπως προσέχομεν την υγείαν του σώματός μας, έτσι να προσέχωμεν και την υγείαν της ψυχής. Είναι ανάγκη να είμεθα χαρούμενοι. Όταν συνηθίζωμεν να προσευχώμεθα, μας χαρίζεται η χαρά του Χριστού και περισσότερον ακόμη. Αν προσευχόμενος θλίβεσαι, αν βαρυθυμής, κάτι μέσα σου δεν πηγαίνει καλά. Να το κοιτάξης, να δώσης προσοχήν, διότι ο χαρακτήρ του ανθρώπου επιδρά πολύ.

Ίδετε τα ωραία που λέγεται περί του αγίου Σάββα του [σελ.71] Βατοπαιδινού, όστις υπέστη τα πάνδεινα• ότι ούτος «ην την έντευξιν ιλαρώτατος και την όψιν ήδιστός τε και χαριέστατος»(21). Εις τας συναναστροφάς του το χαμόγελό του ήτο φαιδρότατον, γλυκύτατον το πρόσωπόν του και ολόκληρος πλήρης χάριτος. Πόσον μάλλον ήτο εις την αναστροφήν του με τον Θεόν, εις την προσευχήν του ως ήλιος φωτεινός!

Ένας άλλος δε ασκητικός Πατήρ, Ο όσιος Νείλος, σημειώνει πολύ όμορφα• «Προσευχή εστι χαράς και ευχαριστίας πρόβλημα»(22). Θέλεις να γνωρίσης, εάν η προσευχή σου είναι αληθινή και ταπεινή; Παρατήρησε• προβάλλει η αγαλλίασις, αναδίδεται ευχαριστία εκ της καρδίας; Και «όταν παριστάμενος εις προσευχήν υπέρ πάσαν άλλην χαράν γενήση, τότε αληθώς εύρηκας προσευχήν»(23).

Η προσευχή, επομένως, επειδή είναι κοινωνία Θεού, είναι χαροποιός. Οπωσδήποτε θα έχωμεν και τον αγώνα μας κατά της αμαρτίας, κατά των παθών. Ούτε αυτό να μας καταθλίβη, αφού παρεδώσαμεν εις τον Ιησούν Χριστόν την ζωήν μας. Όμως ο αγών είναι αναγκαίος, δια να ευλογήται η ζωή μας. Αν θέλωμεν να το επιτύχωμεν, να μη κρατώμεν εντός ημών καμμίαν πικρίαν εναντίον ετέρου, να μη αναμειγνυώμεθα εις την ζωήν κανενός ανθρώπου, να μη εξαναγκάζωμεν κανένα, να μη πληγώνωμεν, να μη τον στενοχωρωμεν, ούτε να στενοχωρούμεθα από τον άλλον. Να είναι αι κοινωνικαί σχέ-[σελ.72] σεις μας φυσικαί και απλαί. Να νοιώθωμεν ότι οι άλλοι, πάντες και εγώ, είμεθα εν και το αυτό, θεωρούντες «ένα εαυτόν μετά πάντων»(24), χωρίς, βεβαίως, να αλλοιούμεθα εις το φρόνημα ή να έκτρεπώμεθα εις την ζωήν μας και τας αναστροφάς. Τότε η προσευχή είναι εύκολος. Αρκεί να αφήσωμεν τον Θεόν να εργάζεται μέσα μας, όπως ο χωρικός που σπέρνει και περιμένει την βροχούλα του Θεού.

Ημείς θα ενεργώμεν το ιδικόν μας αγώνισμα, θα μνημονεύωμεν το όνομα του Ιησού -άλλοι με το στόμα, άλλοι με τον νουν, άλλοι με τον νουν εις την καρδίαν, άλλοι όπως τους δίδει η θεία χάρις, όταν τους επισκέπτεται, οπότε αστράπτει το πνεύμα τους και κραυγάζοντας συναντάει τον Θεόν -και ο Θεός θα ρίξη την δρόσον Αερμών εις την ψυχήν μας και θα μας κάνη να γίνωμε πασίχαροι και αληθινοί. (...)


Γέροντος Αιμιλιανού, Περί Θεού: Λόγος αισθήσεωςεκδ. Ίνδικτος, Αθήνα 2008, σελ. 70-72 (απόσπασμα).
----------------------------
21. ΦΙΛΟΘΕΟΥ ΚΟΚΚΙΝΟΥ, Βίος αγίου Σάββα του Νέου 28, Τσάμη, σελ. 214, στίχ. 12-13.

22. Λόγος περί προσευχής 15, PG 79, 1169D.

23. Ένθ. ανωτ. 153, PG79, 1200BC.

24. Ένθ. ανωτ. 125, PG79, 1193C.

Ανθολόγιον 175: Αρχιμ. Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης (περί προσευχής)



(...)Ποιος είμαι εγώ; Εγώ είμαι η απουσία Εκείνου. Φωνάζω! Τότε αρχίζω πλέον να τον ξεδιαλύνω. Αυτός πρέπει να είναι ο Θεός μου. Δεν είχαμε ξαναδεί τον Θεόν. Μα Αυτός είναι, δεν μπορεί! Είναι κάτι «ουκ ον» από όλα τα όντα. Είναι ο Ων! Ο μοναδικός και ανυπερβλήτως και πέραν παντός όντος, είναι ο αποκλειστικώς Ων. Νοιώθω τι σημαίνει ο ων' ο υπάρχων. Είναι ο μόνος που υπάρχει. Καταλαβαίνω ότι τίποτε άλλο δεν υπάρχει από όλα που υπήρχαν, αλλά είναι αυτός, που δεν υπάρχει όπως υπάρχουν τα άλλα, είναι ο μοναδικός, λοιπόν, Αυτός, ο ουσιαστικώς υπάρχων. Είναι ο αΐδιος, είναι ο ατελεύτητος, και εγώ παίρνω πλέον θέσι μέσα στην ζωή του, μέσα στην ύπαρξί του, μέσα στην ιστορία του Θεού. (...)


Ανθολόγιον 174: Γ.Μαντζαρίδης


(...) Ο Χριστιανός δεν υπάρχει ως άτομο. Ζει και ενεργεί μέσα στο ενιαίο σώμα του Χριστού, όπου μυσταγωγείται η σωτηρία και η ανακαίνιση όλου του κόσμου. (...)


Παρασκευή 17 Οκτωβρίου 2014

Ανθολόγιον 173: Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός

Χρὴ γινώσκειν, ὡς πάντα μὲν προγινώσκει ὁ Θεός, οὐ πάντα δὲ προορίζει· προγινώσκει γὰρ καὶ τὰ ἐφ᾿ ἡμῖν, οὐ προορίζει δὲ αὐτά.




Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, Ἔκδοσις ἀκριβὴς τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, PG 94, 969D-972A.



Κυριακή 12 Οκτωβρίου 2014

Παγκρήτια θεολογική ημερίδα με θέμα «Μαρτυρίες από την ιστορία των Νεομαρτύρων της Ορθόδοξης Εκκλησίας»

Παγκρήτια θεολογική ημερίδα με θέμα «Μαρτυρίες από την ιστορία των Νεομαρτύρων της Ορθόδοξης Εκκλησίας» προγραμματίζει ο Παγκρήτιος Σύνδεσμος Θεολόγων, η οποία θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 25 Οκτωβρίου 2014, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Ιερού Ναού Τεσσάρων Μαρτύρων, στο Ρέθυμνο. Η ημερίδα θα ξεκινήσει με Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Τεσσάρων Μαρτύρων, ώρα 7:30, και θα ακολουθήσουν οι εργασίες και οι εισηγήσεις, ώρα 10:15.

Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ. Ευγενίου και είναι ενταγμένη στην Εβδομάδα Εκδηλώσεων της Ιεράς Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου προς τιμήν των Τεσσάρων Μαρτύρων με αφορμή τη συμπλήρωση 190 ετών από το μαρτύριό των.

Εισηγητές της ημερίδας είναι:
  • Μιχαήλ Τσακιράκης, θεολόγος: «Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης και οι Νεομάρτυρες της Ορθοδοξίας»
  • π. Αντώνιος Μπιλάλης, Δρ. Ψυχοπαιδαγωγικής, ιστορικός και συγγραφέας: «Οι Νεομάρτυρες και το Πατριαρχείο στην Τουρκοκρατία»
  • Θεόδωρος Ρηγινιώτης, θεολόγος, συγγραφέας: «Μάρτυρες και Εθνομάρτυρες. Αγιότητα και προβληματισμοί»
  • Εμμανουήλ Δουνδουλάκης, Επίκουρος Καθηγητής Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Ηρακλείου Κρήτης: «Η μαρτυρία των Νεομαρτύρων στο χθες και το σήμερα. Ιστορία, παραδόσεις και θρύλοι σε Υμνο-αγιολογικά κείμενα, στον ποιητικό λόγο»
  • Παναγιώτης Υφαντής, Επίκουρος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.: «Ορθόδοξοι Νεομάρτυρες του 20ού αιώνα. Στοιχεία για μια ανθρωπογεωγραφία του αίματος»

Των κύριων εργασιών θα προηγηθεί εισαγωγική ομιλία από τον κ. Μιχαήλ Τρούλη, Ἄρχοντα Ιερομνήμονα της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας, με θέμα «Οι Τέσσερις Νεομάρτυρες του Ρεθύμνου και ο Ναός τους».

Ο Παγκρήτιος Σύνδεσμος Θεολόγων προσκαλεί τα μέλη του και όλους τους Θεολόγους της Κρήτης να τιμήσουν με την παρουσία τους την εκδήλωση.

Ανθολόγιον 172: Κ. Ζορμπάς

(...) Οι νέες θρησκείες διέπονται από ένα απόλυτο πρακτικό και φονταμενταλιστικό πνεύμα. Οι τελετάρχες τους δεν κυριαρχούνται από μεταφυσική αγωνία, δεν τους κινεί η περιέργεια. Επικοινωνούν, όχι μόνο με τους πιστούς, αλλά και με τους "θεούς" τους με κανόνες δοσοληψίας. Με τον τρόπο αυτό μεταβαίνουν ευκολότερα από τις επικλήσεις στις προθεσμιακές συναλλαγές. Οι εξουσιαστικές φαντασιώσεις του αποκρυφισμού, που συναντώνται με τη διαφημιστική λογική των νέων προφητών στην κενολογία και στην έπαρση, προσελκύουν τον νεόφυτο αξιοποιώντας τις πιο λαμπρές παραδόσεις του θεάματος, για να τον μετατρέψουν στη συνέχεια σε άτομο χωρίς συνείδηση και ελευθερία. (...)



Κωνσταντίνος Β. Ζορμπάς, Δοκίμια για την παγκοσμιοποίηση, εκδ. Τέρτιος, Κατερίνη 1999, σελ. 15-16 (απόσπασμα)

Σάββατο 11 Οκτωβρίου 2014

Σάββατο 4 Οκτωβρίου 2014

Μαρία Χρ. Αλβανού, Σταυρός και Σβάστικα: o Xριστιανός απέναντι στο νεοναζισμό


Το τραγικό μέτρο της παθολογίας και της παρακμής της γερμανικής κοινωνίας του μεσοπολέμου δεν ήταν ο Χίτλερ αλλά τα εκατομμύρια των Γερμανών που τον αποθέωναν.” (π. Φιλόθεος Φάρος[1])




Τα τελευταία χρόνια όλο και σε περισσότερες χώρες κάνει έντονη επανεμφάνιση ο αγκυλωτός σταυρός. Νεοναζιστικά κινήματα, των οποίων οι οπαδοί νοσταλγούν τον Χίτλερ και τις μεθόδους δράσης του, κερδίζουν έδαφος και δημοτικότητα που συνοδεύεται με έξαρση φαινομένων βίας. Δολοφονίες και ξυλοδαρμοί εναντίον μεταναστών και Ρομά, λεκτική βία, ρητορική αντισημιτισμού και μίσους σε συνανθρώπους με διαφορετικότητα, καθώς και διαδικτυακές προτροπές σε βία συνθέτουν το σύγχρονο σκηνικό μιας εγκληματικότητας με εξτρεμιστικό ιδεολογικό υπόβαθρο.

Σε διάφορους κύκλους κυριαρχεί η άποψη ότι ο χώρος οξυγόνου ή έστω ανοχής του φαινομένου μπορεί να «αγγίζει» ή και να εγκολπώνει χριστιανούς. Η παραπάνω γνώμη όμως απέχει από την πραγματικότητα. Στο ερώτημα: «είναι δυνατόν ένας χριστιανός να είναι νεοναζιστής;», η απάντηση είναι κατηγορηματικά «όχι».

Το ζήτημα δεν είναι για τον χριστιανό πολιτικό ή ακόμη περισσότερο κομματικό. Ο άνθρωπος που πιστεύει στον Χριστό δεν μπαίνει, ούτε περιορίζεται απαραίτητα εκ των προτέρων σε συγκεκριμένα πολιτικά ή κομματικά καλούπια. Ο νεοναζισμός αφορά τον πιστό ως έκφραση αρνητικών αξιών που έρχονται σε ευθεία αντίθεση με τις αρχές του Χριστιανισμού. Η Εκκλησία, μακριά και η ιδία από κάθε φυλετισμό, διακηρύσσει την αξία κάθε ανθρώπου ως δημιουργήματος κατ’εικόνα και καθ’ ομοίωση του Θεού. Δεν υπάρχουν άνθρωποι ανώτεροι και κατώτεροι, «υπεράνθρωποι» και «υπάνθρωποι» μέσα στην Εκκλησία. Μπορεί η κοινωνία να διακρίνεται σε κάστες και τάξεις, η ίδια η φύση να ευνοεί ή να «αδικεί» ανθρώπους, αλλά στα μάτια του Θεού τα παραπάνω δεν ισχύουν. Το χρώμα του δέρματος, η σωματική αρτιότητα ή η αναπηρία και η ασθένεια, η ηλικία, το φύλο δεν επηρεάζουν την αγάπη του Ουράνιου Πατέρα προς τα παιδιά του. Το αίμα του Χριστού χύθηκε για όλους και όλοι στη Θεία Λειτουργία κοινωνούν από το ίδιο ποτήριο.

Ο χριστιανός δεν μπορεί να μισεί τον ξένο. Ξέρει ότι ο Κύριος υπήρξε «ξένος» στον κόσμο αυτόν και κάθε Μ. Παρασκευή ψέλνει με κατάνυξη «δός μοι τούτον τον ξένον». Ο χριστιανός δεν μπορεί να εχθρεύεται τον μετανάστη, ούτε ακόμη και να είναι αδιάφορος στα προβλήματα του. Θυμάται ότι ο ίδιος ο Ιησούς έγινε μετανάστης και πρόσφυγας, όταν βρέφος ακόμη αναγκάστηκε να φύγει στην Αίγυπτο με την Παναγία και τον Δίκαιο Ιωσήφ για να γλυτώσει από τη μανία του Ηρώδη. Ο χριστιανός δεν μπορεί να επικροτεί, ούτε φυσικά να συμμετέχει ο ίδιος σε πράξεις εγκληματικής βίας. Βάση της πίστης και της ζωής του είναι η αγάπη προς τον πλησίον και μοντέλο προς μίμηση ο πράος Χριστός που δίνει τη ζωή Του για τον άνθρωπο.

Και στο θέμα του αντισημιτισμού τα μέλη της Εκκλησίας δεν μπορούν παρά να στέκονται απέναντι σε κάθε θεωρία και ιδεολογία μίσους, προκατάληψης και διακρίσεων. Η Εκκλησία αποκαλείται νέος Ισραήλ, αλλά δεν περιφρονεί, ούτε μισεί τον παλαιό. Ούτε φυσικά θεωρεί ξένη την Παλαιά Διαθήκη ως προς τα δόγματα και τη λειτουργική της πραγματικότητα. Θεωρίες που απορρίπτουν την Παλαιά Διαθήκη και φθάνουν ακόμη και σε ανιστόρητες εικασίες περί μη ιουδαϊκής καταγωγής του Ιησού Χριστού δεν έχουν θέση στην Εκκλησία. Το μοντέλο της στάσης του χριστιανού απέναντι στο φαινόμενο του αντισημιτισμού- ειδικά στη χώρα μας- δόθηκε τόσο από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Δαμασκηνό, όσο και από τον Επίσκοπο Ζακύνθου Χρυσόστομο που κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής προστάτεψαν τον εβραϊκό πληθυσμό με θάρρος και καινοδιαθηκική αυτοθυσία.

Ο σταυρός του Κυρίου είναι σύμβολο αυτοθυσίας, που εκφράζει την υπέρτατη αλληλεγγύη και ενώνει τους ανθρώπους στη σκιά του. Είναι σύμβολο ζωής, ο προπομπός και η προϋπόθεση της Ανάστασης, της όντως Ζωής. Αντίθετα ο αγκυλωτός σταυρός έφερε τη βία και τον θάνατο στην ανθρωπότητα. Θυμίζει πόλεμο, μανία εξουσίας, εξόντωση εκατομμυρίων συνανθρώπων και εκφράζει μια ιδεολογία που διαχωρίζει ρατσιστικά ανθρώπους. Στη ζωή του χριστιανού υπάρχει χώρος μόνο για έναν σταυρό, του Κυρίου.

-------------------------------------------------
[1] Από το βιβλίο “Ο μύθος της ψυχικής νόσου”, π. Φιλόθεος Φάρος, εκδόσεις Αρμός 2001, σελ. 65.

Πέμπτη 2 Οκτωβρίου 2014

π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης, Η μεταμόρφωση του χρόνου




α) Σε κάθε εποχή ο άνθρωπος επιθυμεί να μετρήσει, να ελέγξει και να προσδιορίσει την αξία του χρόνου αλλά και να υπερβεί, εάν είναι δυνατόν, τα όριά του.
Αυτό φαίνεται από τα μνημεία του παγκόσμιου πολιτισμού, καθώς και από διάφορες αντιλήψεις που διατυπώθηκαν γι’ αυτόν. Στους εξωβιβλικούς λαούς και τις κοσμικές θρησκείες αναπτύχθηκαν μυθολογικές απόψεις για την ιερότητα και την ανακύκληση του χρόνου. Έτσι προέκυψε η αντίληψη, ότι ο χρόνος ανακυκλώνεται. Η θέση αυτή είχε επικρατήσει και στην αρχαιοελληνική σκέψη.


β) Κατά την προχριστιανική περίοδο δημιουργήθηκαν διάφοροι εορταστικοί κύκλοι. Η πρώτη εκάστου μηνός, η πρώτη του έτους, οι ισημερίες, τα ηλιοστάσια ή διάφορα σημαντικά γεγονότα γίνονταν αφορμή εορτασμών. Στην Παλαιά Διαθήκη λ.χ. το Σάββατο συνδέθηκε με την έβδομη ημέρα της δημιουργίας και ως ημέρα καταπαύσεως του Θεού «από πάντων των έργων αυτού» προσέλαβε βαθύ εορταστικό συμβολισμό. Ο αριθμός επτά θεωρούμενος εντός του εβδομαδιαίου κύκλου, συμβολίζει την πληρότητα της δημιουργίας και συγχρόνως τον κοσμικό χρόνο της εβδομάδος.


γ) Όμως, η θρησκευτική τυποποίηση της αργίας του Σαββάτου καθώς και των άλλων εορτών τις απομάκρυνε από το ανθρωπιστικό τους περιεχόμενο. Έτσι ο λόγος του Θεού δια του προφήτου γίνεται επιτιμητικός: «Τα νουμηνίας και τα Σάββατα υμών μισεί η ψυχή μου… Μάθετε το καλό να κάνετε, τη δικαιοσύνη επιδιώξτε, τον καταπιεσμένο βοηθήστε» (Ησ. 1, 13 κ.ε.). Η Εκκλησία, μεταθέτοντας το κέντρο βάρους από το Σάββατο στην Κυριακή, η οποία είναι ταυτόχρονα η πρώτη και όγδοη ημέρα της εβδομάδος, διανοίγει το χώρο της χάριτος και της βασιλείας του Θεού. Η Κυριακή ως κατεξοχήν αναστάσιμη ημέρα γίνεται το εβδομαδιαίο Πάσχα.


δ) Για τους χριστιανούς οι μήνες, οι χρόνοι, οι αιώνες και οι χιλιετίες βρίσκονται στα χέρια του Κυρίου Παντοκράτορος. Εκείνος εξουσιάζει το χρόνο και ανάγει στην αιωνιότητα, αφού είναι άναρχος και αιώνιος. «Κατ’ αρχάς συ, Κύριε την γην εθεμελίωσας και έργα των χειρών σου εισίν οι ουρανοί», διδάσκει η Γραφή και συνεχίζει: «Αυτοί θα εξαφανιστούν, ενώ εσύ θα παραμένεις. Τα πάντα θα παλιώσουν σαν ρούχο… Εσύ όμως παραμένεις ο ίδιος, τα χρόνια σου ποτέ δεν θα τελειώσουν» (Εβρ. 1, 10-12).


ε) Στο εορτολόγιο της Εκκλησίας με την καλλιέργεια της μνήμης προβάλλονται ως παρόντα όλα εκείνα τα σωστικά γεγονότα, που ο Θεός μετέρχεται εντός της ιστορίας για τη λύτρωση του ανθρώπου. Γέννηση του Χριστού, Περιτομή, Υπαπαντή, Βάπτιση, Μεταμόρφωση, Σταύρωση, Ανάσταση και Ανάληψη βιώνονται ως γεγονότα του παρόντος. Εορτάζεται ακόμη η μνήμη των φίλων του Θεού, των αγίων, των δικαίων, των προφητών, των αποστόλων, των μαρτύρων, των ιεραρχών, των ομολογητών, των οσίων, αλλά και των νεομαρτύρων πού ευαρέστησαν το Θεό και αγάπησαν τον συνάνθρωπο σε καιρούς χαλεπούς.


στ) Στην Εκκλησία φανερώνεται, τί έκαμε ο Θεός για το πλάσμα του, αλλά και τί μπορεί να επιτύχει ο άνθρωπος, όταν φωτίζεται από το Άγιο Πνεύμα και εμπνέεται από την αγάπη του Θεού. Οι χριστιανοί αν και εύχονται τα έτη να είναι πολλά, καλά και ειρηνικά, δεν θεωρούν το χρόνο ως υπέρτατο αγαθό. Τον θεωρούν ως καιρό αγώνος και ασκήσεως πνευματικής, αφού προσεύχονται «τον υπόλοιπον χρόνον της ζωής τους να διέρχονται εν ειρήνη και μετανοία».


ζ) Στον παρόντα χρόνο προετοιμάζεται με τη συνεργία του Παρακλήτου η συμμετοχή στον Παράδεισο της θείας αγάπης. Όποιος καταθέτει τη ζωή του στα χέρια του Θεού και τηρεί τις εντολές του, δεν φοβάται το μέλλον. Εμπνέεται από την πίστη των προφητών, των αποστόλων και των αγίων του παρελθόντος, αγωνίζεται για τη βίωση της αγάπης στο παρόν και διατηρεί ζωντανή την ελπίδα μετοχής στη μέλλουσα βασιλεία και δόξα. Τότε μπορεί να απευθύνεται σε Εκείνον που είναι «το Α και το Ω, ο πρώτος και ο έσχατος, αρχή και τέλος», και να του λέγει: «Ναι έρχου Κύριε Ιησού» (Αποκ. 22,13).