"Ει μη πλήθος ην τοκιστών, ουκ αν ην το πλήθος των πενομένων.
Λύσον σου την φατρίαν, και πάντες έξομεν την αυτάρκειαν"
Άγιος Γρηγόριος Νύσσης
Ζούμε
σε μια εποχή στην οποία κυβερνούν τον κόσμο αυτοί που διακινούν με όλα
τα σύγχρονα μέσα το (κάθε είδους) χρήμα, δηλαδή οι διάφοροι
χρηματοπιστωτικοί οίκοι, οι τράπεζες και τα πλούσια κράτη,
εκμεταλλευόμενοι τα φτωχότερα κράτη και όσους έχουν ανάγκη για να
καλύψουν βασικές ανάγκες, αποσπώντας τεράστια κέρδη με τα υψηλά
επιτόκια, με τα οποία δανείζουν και αμύθητα ποσά με τα διάφορα
«παιχνίδια» στα χρηματιστήρια.
Αυτή την πραγματικότητα βιώνει
σήμερα η Ελλάδα. Πρώτα και κύρια το κράτος με τα διάφορα Μνημόνια και
τις ταπεινωτικές δανειακές συμβάσεις. Τη βιώνουν οι επιχειρήσεις, οι
οποίες, αδυνατώντας να εξοφλήσουν τα δάνεια, κλείνουν. Τη βιώνουν και τα
νοικοκυριά που έχουν δανειστεί από τις τράπεζες ή από τα
ενεχυροδανειστήρια και κινδυνεύουν να χάσουν τα σπίτια τους ή όσα δίνουν
για ενέχειρο.
Ανάλογες καταστάσεις υπήρχαν και τον 4ο μ.Χ. αιώνα,
στον οποίο έζησαν μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας. Ανάμεσα σ’ αυτούς
είναι και ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης, αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου, την
ομιλία του οποίου
«Προς τους πλουτούντας» κυκλοφόρησε ως
ένθετο η
«Αυγή»
με το φύλλο της 6ης.1.13. Σε ομιλίες του ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης είχε
αναφερθεί στην τοκογλυφία. Μια από τις ομιλίες αυτές έχει δημοσιευτεί
στην εφημερίδα
«Χριστιανική» τόσο στο πρωτότυπο όσο και σε μετάφραση.
Από τη μετάφραση αυτή παραθέτουμε μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
«Αργόσχολη
και πλεονεκτική είναι η ζωή του τοκιστή. Δεν γνωρίζει αυτός τους κόπους
της γεωργίας, ούτε την εφευρετικότητα του εμπορίου. Αντίθετα, ο
τοκιστής κάθεται στον ίδιο πάντοτε τόπο, μέσα στο σπίτι του μεγαλώνει τα
θρεφτάρια της κερδοσκοπίας. Άσπαρτα κι ακαλλιέργητα θέλει τα πάντα γι’
αυτόν να φυτρώνουν.
Γι’ αλέτρι έχει την πένα, για χωράφι
το χαρτί, για σπόρο το μελάνι, για βροχή τον χρόνο που του
πολλαπλασιάζει αθόρυβα τους τόκους των χρημάτων. Δρεπάνι του είναι η
δικαστική απαίτηση του χρέους, αλώνι το σπίτι του όπου λιανίζει τις
περιουσίες των αναγκεμένων ανθρώπων. Ολωνών τα αγαθά τα βλέπει δικά
του...
Κουβαλάει παντού το κομπόδεμα και σαν δόλωμα το
δείχνει σ’ εκείνους που τους πνίγει η ανάγκη, ώστε ανοίγοντας γι’ αυτό
το στόμα, να καταπιούν μαζί μ’ αυτό και το αγκίστρι του τόκου.
Καθημερινά μετράει τα κέρδη, μα η δίψα του για χρήμα δεν σβήνει...
Περιεργάζεται
ο δανειστής όλες τις πράξεις του οφειλέτη, τα ταξίδια του, τις
χειρονομίες τους, τις επισκέψεις, τις εμπορικές συναλλαγές του...
Σ’
ένα τέτοιον άνθρωπο αξίζει βέβαια να ειπωθεί... Ζητείς εισοδήματα και
πρόσθετα πλούτη από τον φτωχό, κάνοντας κάτι ανάλογο μ’ αυτόν που θάθελε
να πάρει θημωνιές σιτάρι από χωράφι που το ξέρανε ο λίβας, ή άφθονα
σταφύλια από αμπέλι από το οποίο πέρασε χαλαζοφόρο σύννεφο, ή παιδιά από
στείρα κοιλιά ή θρεπτικό γάλα από γυναίκες που δεν έχουν γεννήσει...
Ποιον ελέησες κι επικαλείσαι τον Ελεήμονα;..
"Αν
δεν υπήρχε το πλήθος των τοκογλύφων, δεν θα υπήρχε ούτε η στρατιά των
πεινασμένων. Αν διαλυθούν τα οργανωμένα οικονομικά συμφέροντα, όλοι θ’
αποκτήσουμε την οικονομική μας αυτάρκεια".
Στο ίδιο θέμα, την
τοκογλυφία, είναι αφιερωμένο ένα τμήμα ενός από τους λόγους του Αγίου
Γρηγορίου Νύσσης στα πρώτα κεφάλαια του βιβλίου «Εκκλησιαστής» της
Παλαιάς Διαθήκης. Το πρωτότυπο των λόγων αυτών με μετάφραση του
αρχιμανδρίτη Παγκράτιου Μπρούσαλη εκδόθηκε από τις «Εκδόσεις Επέκταση»
το 1996. Από το τμήμα αυτό παραθέτουμε ορισμένα αποσπάσματα που
συμπληρώνουν τα παραπάνω.
«Υπάρχει και η άθλια επινόηση της
τοκογλυφίας, που αν τη χαρακτηρίσει κανείς ως άλλο είδος ληστείας και
δολοφονίας δεν θα απομακρυνθεί από το σωστό. Γιατί κατά τι διαφέρει το
να παίρνεις λαθραία τα ξένα ως λάφυρα, ανοίγοντας τους τοίχους, και με
τη δολοφονία του περαστικού γίνεσαι κύριος των κτημάτων του, ή το να
αποκτάς με την τοκογλυφία αναγκαστικά όσα δεν σου ανήκουν; Ω, πόσο κακή
είναι αυτή η προσωνυμία. Η λέξη τόκος γίνεται όνομα για τη ληστεία...
Ω,
πόσο βλαπτικός είναι αυτός γάμος! Ω, πόσο άθλια είναι η σύζευξη, που η
μεν φύση δεν τη γνωρίζει, αλλά για τα άψυχα την καινοτομεί η ασθένεια
εκείνων που αγαπούν τα χρήματα. Ω, πόσο δυσάρεστες είναι αυτές οι
κυήσεις, από τις οποίες ξεφυτρώνει ένα παρόμοια γέννημα...
Τον
τόκο τον προετοιμάζει η πλεονεξία, τον γεννάει η παρανομία και τον
ξεγεννάει η μισανθρωπία... Και αν συμβεί να αφαιρέσει κανείς βίαια από
κάποιον τα χρήματα, ή να υποκλέψει λαθραία, αυτός λέγεται βιαστής και
κλέπτης και τα παρόμοια. Εκείνος, όμως, που γνωστοποιεί την αδικία με
συμβόλαια και προσφέρει το φαρμάκι με την παρουσία μαρτύρων και
ισχυροποιεί την παρανομία με συμβάσεις τιτλοφορείται φιλάνθρωπος και
ευεργέτης και σωτήρας και με όλα τα άλλα καλά προσωνύμια.»
Μεγάλες
αλήθειες στους λόγους αυτούς του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης. Ψιλά γράμματα
σήμερα για όλους τους τοκογλύφους που πίνουν το αίμα των λαών. Στην
περίπτωση της χώρας μας, οι διάφορες δανειακές συμβάσεις και οι όροι που
περιλαμβάνονται σ’ αυτές, και ιδιαίτερα στις τελευταίες πράξεις
νομοθετικού περιεχομένου, την έχουν μετατρέψει σε μια νέου τύπου
αποικία, με μια κυβέρνηση-υπάλληλο και εκτελεστή των εντολών των
δανειστών. Μέχρι πότε, όμως, ο λαός θα συνεχίσει να ανέχεται αυτή την
άκρα ταπείνωση; Αργά ή -και αυτό είναι το πιθανότερο- γρήγορα θα έρθει η
στιγμή που θα πει το μεγάλο ΟΧΙ.
* Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι τέως αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ
