Κυκλοφόρησε ἀπό τίς εκδόσεις ΑΡΜΟΣ σε δεύτερη έκδοση το βιβλίο τοῦ
Θεολόγου καθηγητή Γιάννη Κανιολάκη: ¨Εἰς Βασίλεια εἰσερχόμεθα τῶν οὐρανῶν¨. Στίς 400 περίπου σελίδες τοῦ βιβλίου του ὁ
συγγραφέας σπουδάζει καί ἑρμηνεύει μέ τρόπο θεολογικό τόν Ὀρθόδοξο
χριστιανικό ναό, ὡς τόν τόπο τῆς χριστιανικῆς λατρείας.
Το μεσημέρι του περασμένου Σαββάτου συγγενείς, φίλοι και θαμώνες του βιβλιοπωλείου του αποχαιρέτησαν για τελευταία φορά τον Μανώλη Μπαρμπουνάκη.
Ο βιβλιοπώλης, που είχε γίνει γνωστός από το «Κατώι του βιβλίου» στον
πεζόδρομο της Αριστοτέλους στη Θεσσαλονίκη, έφυγε από τη ζωή την
Παρασκευή σε ηλικία 78 ετών. Οι άνθρωποι του βιβλίου, οι φίλοι και οι
γνωστοί του θα τον θυμούνται για τις μαντινάδες που έγραφε, τις ρακές
που κερνούσε σε όσους κατέβαιναν στο «Κατώι» και τους παπαγάλους που
είχε δίπλα του.
Είχε γεννηθεί στα Περιβόλια Ρεθύμνου της Κρήτης στις 10 Νοεμβρίου του
1932. Αν και αγαπούσε πάρα πολύ την ιδιαίτερη πατρίδα του, ήρθε στη
Θεσσαλονίκη για πρώτη φορά το 1959 και αμέσως αποφάσισε να εγκατασταθεί
στην πόλη. Το 1964 άνοιξε το πρώτο βιβλιοπωλείο του (Αριστοτέλους 4)
και το 1981 το «Κατώι του βιβλίου» λίγα μέτρα πιο πάνω.
Στο «Κατώι» περνούσε τις περισσότερες ώρες της ημέρας ανάμεσα στα
βιβλία, παρέα με τα παπαγαλάκια του και γράφοντας μαντινάδες, τις
οποίες συγκέντρωσε σε βιβλία. Εκεί δεχόταν τους φίλους του, πολιτικούς,
δημοσιογράφους και άλλους πολλούς, και οργάνωνε κάθε χρόνο γιορτή με
μεζέδες και κρητική μουσική. Θα λείψει σε όλους όσοι τον γνώρισαν και
πιο πολύ στη σύζυγό του Κυβέλη, τα δύο παιδιά και τα δύο εγγόνια του.
1.Ποια στοιχεία από το έργο του Ρήγα παραμένουν επίκαιρα σήμερα;
Η
επικαιρότητα του Ρήγα δεν αφορά στο παρόν, ανάγεται στο μέλλον της
σημερινής ανθρωπότητας. Ο Ρήγας με το πρόταγμα της «Ελληνικής
Δημοκρατίας» κατόρθωσε να συγκεράσει το κεκτημένο της ανθρωποκεντρικής
οικουμένης που βίωνε ο ελληνισμός της εποχής του με την αναδυόμενη στον
ευρωπαϊκό ορίζοντα μεγάλη κοσμοσυστημική κλίμακα.
Από το ελληνικό κεκτημένο διατηρούσε: Πρώτον, τη δημοκρατική αυτοκυβέρνηση
στο τοπικό, στο περιφερειακό επίπεδο, αλλά και στο σύνολο της
επικράτειας, αντί της ημι-κρατικής δεσποτείας που προέκρινε η ευρωπαϊκή
διανόηση. Ο λαός του Ρήγα συγκροτείται σε δήμο, δεν αντιμετωπίζεται ως ιδιωτική μάζα ή αγέλη. Δεύτερον, την πολυσημία του έθνους,
μια οικουμενική αντίληψη της συλλογικής ταυτότητας, αντί της
ολοκληρωτικής ομοιογένειας που προωθούσαν τα ευρωπαϊκά κράτη. Τρίτον,
την πλήρη πολιτειότητα που προσιδιάζει στον «αυτοκράτορα λαό»
και όχι την ιδιότητα του υπηκόου πολίτη του κυρίαρχου κράτους. Η
ελευθερία στην «Ελληνική Δημοκρατία» του Ρήγα είναι καθολική,
εκτείνεται στο ατομικό, κοινωνικό και πολιτικό πεδίο και όχι μόνο στο
ατομικό με την προσθήκη συμπληρώματος δικαιωμάτων, όπως σήμερα.
Ο
Ρήγας δεν υπήρξε κοινωνικός επαναστάτης. Η μεγαλοσύνη του έγκειται στο
ότι συγκρότησε πολιτεία στη βάση της ελληνικής πραγματικότητας της
εποχής του, η οποία εάν συγκριθεί με τις ημι-δεσποτικές συνθήκες που
βίωνε η Ευρώπη του 18ου αιώνα, είναι αυτή καθεαυτή επαναστατική. Σ’ αυτό διαφέρει ο Ρήγας από τον Κοραή, ο οποίος θαύμαζε το αμερικάνικο πολίτευμα.
Είναι
προφανές ότι το «Σύνταγμα» του Ρήγα δεν προηγείται απλώς της εποχής
του, αλλά και καταφανώς της εποχής μας. Αποτελεί δηλαδή μια υπόθεση που
θα μπορούσαν να προσεγγίσουν οι σύγχρονες κοινωνίες στο μακρινό μέλλον,
εφόσον συνεχίσουν να εξελίσσονται.
Όσον αφορά στην ελληνική επικαιρότητα του Ρήγα: το πρόταγμά του εγγραφόταν στην ελληνική συνέχεια, απέδιδε τη φιλοδοξία ενός οικουμενικού έθνους
και όχι το ξεπεσμένο κρατομορφικό κατάλοιπο του ελληνισμού, που
προέκυψε από την Επανάσταση. Το κράτος του Ρήγα δεν είχε απλώς
αντιστοιχία με την κοινωνία, ήταν η κοινωνία. Στον αντίποδα, το
νεοελληνικό κράτος θα λειτουργήσει ως κατοχικός δυνάστης επί της κοινωνίας. Το νεοελληνικό κράτος σηματοδοτεί την συνολική οπισθοχώρηση του ελληνισμού, ο οποίος αντί της προόδου που υποσχόταν η οικουμένη, επέλεξε τον δεσποτικό εξευρωπαϊσμό.
Το
παράδειγμα του Ρήγα είναι επίσης αποκαλυπτικό της νεοελληνικής
παθογένειας: της μη αντιστοιχίας του πολιτικού συστήματος, το οποίο
ενσαρκώνει το κυρίαρχο κράτος, με το υπερβάλλον ανθρωποκεντρικό και,
συνακόλουθα, πολιτικό ανάπτυγμα της κοινωνίας. Αναντιστοιχία που
επιτρέπει στην πολιτική τάξη να αποσυλλογικοποιεί την κοινωνία των
πολιτών, να αντιμετωπίζει τα μέλη της κατά μόνας (η πελατειακή
κομματοκρατία), μεταβάλλοντας τη λειτουργία της σε δυναστική και λεηλατική.
Ο Ρήγας σπέρνει τους σπόρους της Ελευθερίας. Εικονογράφηση του Παναγιώτη Ζωγράφου
2.Η ελληνική πολιτική επιστήμη έχει μελετήσει όπως θα έπρεπε το έργο του; Διδάσκεται στις αντίστοιχες σχολές της χώρας μας;
Προφανώς
όχι. Εντάσσει τον Ρήγα στο γενικότερο ερμηνευτικό πλαίσιο που θεωρεί
την ελληνική κοινωνία περιφερειακό προσκύρωμα της Ευρώπης. Υπό το
πρίσμα αυτό, ο Ρήγας δεν είναι παρά ένας απλός μεταφορέας των ιδεών της
Γαλλικής Επανάστασης και του Διαφωτισμού στην καθ’ ημάς καθυστερημένη
Ανατολή. Στην πραγματικότητα, η κρατούσα ιστοριογραφία προβάλλει στον
Ρήγα τη δική της αδυναμία να διατυπώσει έναν αυτοδύναμο επιστημονικό
λόγο, δηλαδή την παραρτηματική της λειτουργία στο πλαίσιο του διεθνούς
επιστημονικού γίγνεσθαι. Στον αντίποδα, ο Ρήγας πιστεύει ότι η
δυτικο-ευρωπαϊκή διανόηση αντιγράφει δημιουργικά τα προ-δημοκρατικά
συντάγματα των ελληνικών πόλεων (π.χ. του Σόλωνα), προκειμένου να τα
εφαρμόσει όταν οι κοινωνικές συνθήκες το επιτρέψουν. Ο ίδιος όμως
επιλέγει τη δημοκρατία επειδή, όπως αποδέχεται, είναι το πολίτευμα που ζουν οι Έλληνες της εποχής του στο πλαίσιο των κοινών/κοινοτήτων, παρά την οθωμανική κατοχή.
3.Η ελληνική διπλωματία αξιοποιεί τα μηνύματα που βγαίνουν μέσα από το έργο του Ρήγα;
Για
να συμβεί αυτό, πρέπει αφενός το ελληνικό κράτος να επεξεργασθεί
πολιτικές στρατηγικές για τον διεθνή του ρόλο, αντίστοιχες με τις
δυνατότητες του ελληνισμού και αφετέρου η άρχουσα τάξη να ανακτήσει την
επαφή της με την ελληνική ιστορία. Όμως, το παρόν πολιτειακό σύστημα
δεν οδηγεί σε μια αναγκαστική έστω προσήλωση της άρχουσας τάξης στο
δημόσιο καθήκον εφώ ετάχθη ούτε η παιδεία της την οπλίζει με την
αρμόζουσα αυτοεκτίμηση και άρα με προσεγγίσεις αυτογνωσίας. Το πολιτικό
προσωπικό και η κρατική διανόηση έχουν ενστερνισθεί το σύνδρομο του
υπομείονα, του φορέα υποτέλειας, που χρησιμοποιεί το κράτος για να
“φαίνεται” και να ευημερεί, όχι ως συλλογικό καταπίστευμα. Ο Ρήγας όμως
είναι κτήμα όλων των Βαλκανίων, μια παγκόσμια μοφρή.
4.Τρεις
Βαλκανικές χώρες βρίσκονται ήδη στην Ευρωπαϊκή Ένωση ενώ με την πάροδο
του χρόνου θα μπουν και κάποιες άλλες. Αυτό βοηθά στη διαμόρφωση μιας
μικρής Βαλκανικής ένωσης, έστω μία ευρύτερη συνεργασία μεταξύ των χωρών
μας, μέσα στο ευρύτερο πάντα πλαίσιο της ΕΕ;
Η
συστέγαση των βαλκανικών χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να
αποτελέσει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία ανάπτυξης ευρύτερων συνεργειών
στην περιοχή. Η Ε.Ε. προσφέρει μεγάλες θεσμικές ευκαιρίες σε
διαπεριφερειακό επίπεδο. Η Ελλάδα δεν έχει καν αντιστοιχήσει τις
πολιτικές της με την οικονομική της παρουσία στην περιοχή. Προφανώς δεν
μιλάμε πια για μια Βαλκανική Ένωση, διότι έχουν μετατραπεί δραματικά οι
συνθήκες, από την εποχή του Ρήγα, αλλά για τη δημιουργία ενός ισχυρού
πλέγματος σχέσεων που θα κινητοποιούσε το κοινό πολιτισμικό υπόβαθρο
των λαών της Βαλκανικής και το κοινό συμφέρον προς όφελος της ειρήνης,
της ασφάλειας και της ευημερίας της περιοχής.
Η πρόταση του Ρήγα για την σημαία της Δημοκρατίας του.
5.Με ποιες αντίστοιχες παγκόσμιες φυσιογνωμίες θα συγκρίνατε τον Ρήγα;
Η
πρόταση του Ρήγα για μια οικουμενική κοσμόπολη δεν έχει προηγούμενο
ούτε και διατυπώθηκε έκτοτε μια άλλη που να της μοιάζει έστω κατά
μικρόν, με μέτρο την πρόοδο. Όλοι οι νεοτερικοί που στοχάσθηκαν για το
κράτος είχαν κατά νουν ένα κράτος μετάβασης από τη δεσποτεία στον
ανθρωποκεντρισμό (Μοντεσκιέ, Χομπς κλπ) ή, στην καλύτερη περίπτωση, το
πρωτο-ανθρωποκεντρικό κράτος έθνος. Δεν είναι τυχαίο ότι το σύνολο της
σύγχρονης διανόησης αδυνατεί να συλλάβει ακόμη και τις θεμελιώδεις
έννοιες που αποτελούν το θεμέλιο του κράτους του Ρήγα, όπως η
δημοκρατία, η ελευθερία, η ισότητα. Εξού και οι παρερμηνείες του Ρήγα ή
το γεγονός ότι ορίζουν ως δημοκρατικό ένα σύστημα, όπως το σημερινό που
δεν συγκεντρώνει ούτε τις προϋποθέσεις της αντιπροσώπευσης.
Άγιοι στις ΗΠΑ – δεύτερο μέρος (δείτε το πρώτο μέρος εδώ)
Επιμέλεια Θ. Ι. Ρ.
Άγιος Φιλάρετος, Μητροπολίτης Νέας Υόρκης &
Ανατολικής Αμερικής (1903-1985)
Ο άγιοςTHE HOLY HIERARCH PHILARET (in the world George
Nicolaevich Voznesensky) was born in the city of Kursk on 22nd March / 4th
April, 1903, into a pious Orthodox family. ιεράρχης Φιλάρετος, κατά
κόσμον Γεώργιος Νικολάγεβιτς Βοζνεσένσκυ (George Nicolaevich Voznesensky),
γεννήθηκε στην πόλη Κουρσκ στις 22 Μαρτίου / 4 Απριλίου, 1903, σε μια ευσεβή
ορθόδοξη οικογένεια. His father, the Archpriest
Nicolas Voznesensky, was from a family of priests, and he was a zealous pastor
and great man of prayer. Ο πατέρας του, ο Αρχιερέας Nicolas Voznesensky,
προερχόταν από οικογένεια ιερέων και ήταν ένας ενθουσιώδης ποιμένας και
σπουδαίος άνθρωπος της προσευχής. Subsequently he
was tonsured a monk with the name Demetrius, and became a Bishop (later
Archbishop of Hailar). Στη συνέχεια εκάρη μοναχός με το όνομα Δημήτριος
και αργότερα έγινε επίσκοπος (μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Hailar). There were five children in the family of Lydia and
Nicolas Voznesensky, two sons and three daughters.Υπήρχαν πέντε παιδιά
στην οικογένεια της Λυδίας και του Νικολάου Βοζνεσένσκυ, δύο γιοι και τρεις
κόρες. From his very infancy the young George grew
up in an atmosphere of Christian love and church-centredness. Από πολύ
πρώιμο στάδιο του ο νεαρός Γεώργιος μεγάλωσε σε μια ατμόσφαιρα χριστιανικής
αγάπης και εκκλησιαστικής ζωής. In 1909, the Voznesensky family moved to the Far
East, to Blagoveshchensk on the Amur.Το 1909 η οικογένεια μετακόμισε
προς την Άπω Ανατολή.There George completed the
eight-year grammar school course. Εκεί ο Γιώργος ολοκλήρωσε την οκταετή
βασική εκπαίδευση ολοκληρώσει την οκταετή διάρκεια σχολικής γραμματικής. Όταν
έλαβαν την εξουσία οι αθεϊστές,As soon as the
government in Priamur fell into the hands of the atheistic and theomachistic
powers, the family of the future hierarch re-settled in Harbin. η
οικογένεια του μέλλοντα ιεράρχη μετακόμισε εκ νέου στο Χαρμπίν, μια πόλη με
έντονη εκκλησιαστική ζωή, όπου μετά από λίγα χρόνια ο Γεώργιος σπούδασε στο
Polytechnic Institute.At this time he became
acquainted with the works of the holy hierarch Ignatii Brianchaninov.εκείνη εεκ
Εκείνη την περίοδο γνώρισε τα έργα του αγίου ιεράρχη Ιγνάτιου Μπριαντσιανίνωφ
και η ψυχή του ικανοποιήθηκε πάρα πολύ από τη διδασκαλία του σχετικά με τη
χριστιανική ζωή και τη συνεχή μνήμη του θανάτου.From
this time on, life in the world ceased to interest him. Από εκείνη τη
στιγμή, η ζωή στον κόσμο έπαψε να τον ενδιαφέρει. In
1930, George was ordained to the order of the diaconate, and in 1931 a priest.
Το 1930, ο Γεώργιος χειροτονήθηκε διάκονος και το 1931 πρεσβύτερος. In the same year, Father George completed the
pastoral-theological course, and he received the monastic tonsure with the name
Philaret in honour of Saint Philaret the Merciful, which, as it were,
fore-ordained the course of his earthly life as a Christian: the heart of
Vladyka Philaret was a heart of mercifulness. Κατά το ίδιο έτος, έλαβε
τη μοναστική κουρά με το όνομα Φιλάρετος, προς τιμήν του αγίου Φιλάρετου του
Γουβερνέτου. Gradually in the House of Kindheartedness, where
Father Philaret had received the monastic tonsure, a monastic community was
formed.Σταδιακά μια μοναστική κοινότητα σχηματίστηκε, με συνεπή
πνευματική ζωή, ανάγνωση των Αγίων Πατέρων, συμβολή στο έργο του ορφανοτροφείου
και των σχολείων του Χαρμπίν κ.τ.λ. The spiritual
guide of Hieromonk Philaret in those years was the Most Blessed Metropolitan
Antony (Khrapovitsky) who, although he did not know him personally, nonetheless
had a particularly heartfelt bond with him. Ο πνευματικός οδηγός του
Ιερομονάχου Φιλάρετου εκείνα τα χρόνια ήταν ο ευλογημένος Μητροπολίτης Αντώνιος
Κραποβίτσκυ (Khrapovitsky), ο οποίος είχε μια ιδιαίτερα εγκάρδια σχέση μαζί του
μέχρι το τέλος της ζωής του το 1936. Father Philaret truly had a merciful heart.Ο
πατέρας Φιλάρετος είχε πραγματικά μια φιλεύσπλαχνη καρδιά. He was accessible to all, he comforted and guided each
one who came to him. Έδινε όλα όσα είχε, μερικές φορές ακόμη και τα
ρούχα του, και ανακούφιζε με όποιο τρόπο μπορούσε εκείνους που είχαν ανάγκη. Possessed of a great love for the word of God, Fr
Philaret knew the whole Gospels from memory. Διακατεχόταν από μεγάλη
αγάπη για το λόγο του Θεού και ήξερε όλο το Ευαγγέλιο απ΄ έξω. One of the places in the Sacred Scriptures that the
future hierarch loved best were the words of the Lord which denounced the
lukewarmness of Christians in their faith.Το όνομά του ήταν γνωστό πολύ
πιο πέρα από τα σύνορα της επαρχίας Χαρμπίν. In
1933 he was appointed Hegoumen, and in 1937 Archimandrite.Το 1933
διορίστηκε ηγούμενος και το 1937 αρχιμανδρίτης. In 1931, Manchuria was occupied by Japanese
forces.Το 1931, η Μαντζουρία καταλήφθηκε από τους Ιάπωνες.In 1945 the Soviet armies crushingly defeated the
Japanese army, and a communist regime was established in China. Το 1945
ο σοβιετικός στρατός κατανίκησε τον ιαπωνικό στρατό, ενώ το κομμουνιστικό
καθεστώς εγκαταστάθηκε στην Κίνα. For those
Russians who were unable to emigrate to the West or to Australia, a period of
afflictions and trials began. Για όσους Ρώσους ήταν σε θέση να
μεταναστεύσουν προς τη Δύση ή προς την Αυστραλία, άρχισε μια περίοδο με πόνο
και δοκιμασίες.The Soviet government began to
require the Russian emigrants to take Soviet passports, affirming that in the
USSR there was no oppression of believers. Η σοβιετική κυβέρνηση άρχισε
να απαιτεί οι Ρώσοι μετανάστες να λάβουν σοβιετικό διαβατήριο, για να δείξει
ότι στην ΕΣΣΔ δεν υπήρχε καταπίεση των πιστών.The
consequent involuntary canonical submission to the Moscow Patriarchate was
particularly burdensome for Archimandrite Philaret, so much so that on more
than one occasion he was close to laying aside his minist At that time the “Journal of the Moscow
Patriarchate” declared that in the Soviet Union there was no persecution of the
Church, and that the only conflict was with counter-revolutionaries.Εκείνη
την εποχή η «Εφημερίδα του Πατριαρχείου της Μόσχας», δήλωσε ότι στη Σοβιετική
Ένωση δεν υπήρχε δίωξη της Εκκλησίας και ότι η μόνη σύγκρουση ήταν με
αντεπαναστάτες. Furthermore, Lenin was proclaimed
“the greatest genius and the benefactor of mankind.” This deeply disturbed
Archimandrite Philaret. Ο αρχιμανδρίτης Φιλάρετος αρνήθηκε να μνημονεύει
το αθεϊστικό καθεστώς και διακήρυσσε με παρρησία την πραγματική –αρνητική για
την Ορθοδοξία– κατάσταση στη ρωσική γη. Έτσι πολλές φορές κλήθηκε για ανάκριση,
διώχθηκε, το σπίτι του πυρπολήθηκε, αφού προηγουμένως είχαν σφραγισθεί τα
παράθυρα και η πόρτα, όμως ο Κύριος έσωσε τη ζωή του ποιμένα του και κατάφερε
να διαφύγει με ασφάλεια με ένα άλμα από τον πρώτο όροφο και με τις φλόγες να
περιβάλλουν το σπίτι, έχοντας ωστόσο υποστεί σοβαρά εγκαύματα στο κάτω μέρος
του προσώπου του και τους σπονδύλους του λαιμού του. ο οΟ
Ο καλός
ποιμένας δεν εγκατέλειψε το ποίμνιό του μέχρις ότου όλοι όσοι είχαν κατορθώσει
να αποκτήσουν τις θεωρήσεις βγήκαν από την Κίνα. Thus
it was only in 1962 that he left for Hong Kong. Έτσι, μόλις το 1962
έφυγε για το Χονγκ Κονγκ. Soon thereafter he re-settled in Australia, in
Brisbane.Πολύ σύντομα εγκαταστάθηκε στην Αυστραλία, στο Μπρίσμπαν. In 1963 he became a Vicar Bishop in Australia. Το
1963 έγινε επίσκοπος στην Αυστραλία. In 1964,
Bishop Philaret attended the All-Diaspora Assembly of Hierarchs, which was held
in New York. Το 1964, ο επίσκοπος Φιλάρετος παρακολούθησε τη Σύνοδο των
Ρώσων Ιεραρχών της Διασποράς, η οποία πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη. The Metropolitan Anastasy was then in deep old age and
was going into retirement, and the Synod had by way of an election to resolve
the question of a successor. Ο Μητροπολίτης Αναστάσιος ήταν τότε σε βαθύ
γήρας και επρόκειτο να αποσυρθεί. Στη Σύνοδο διεξήχθησαν εκλογές για το διάδοχό
του, όμως οι δύο υποψήφιοι ισοψήφησαν. So as to
maintain peace in the Church, Archbishop (St) John of Shanghai and San
Francisco proposed a third candidate - the relatively unknown Bishop Philaret,
who was the most junior according to his consecration; and it was entrusted to
him.ΓιαΓια να διατηρηθεί η ειρήνη στην Εκκλησία, ο άγιος Ιωάννης
Μαξίμοβιτς, Αρχιεπίσκοπος Σαγκάης και Σαν Φρανσίσκο, πρότεινε ένα τρίτο
υποψήφιο, το σχετικά άγνωστο Επίσκοπο Φιλάρετο, ο οποίος ήταν ο πιο πρόσφατα
χειροτονηθείς.So, in 1964, the Russian Church
Abroad received a new, - the third in succession, - First Hierarch,
Metropolitan Philaret. Έτσι, το 1964, η Ρωσική Εκκλησία στο Εξωτερικό
όρισε τρίτο κατά σειρά πρωθιεράρχη της το Μητροπολίτη Φιλάρετο. In his activity as head of the Russian Church
Abroad, Vladyka Philaret firmly stood for the Church's non-intervention and
non-participation in the political affairs of the State, thereby rejecting
Sergianism, which is the principle of permitting the existence of the Church
only on certain political conditions.ΩΩ Ως επικεφαλής της Ρωσικής
Εκκλησίας στο Εξωτερικό, ο άγιος έμεινε σταθερός στην ανεξαρτησία της
Ορθοδοξίας από το πατριαρχείο Μόσχας, που είχε υποταχθεί στο αθεϊστικό
καθεστώς, όμως παράλληλα εργάστηκε σκληρά
για την ειρήνη των Ορθοδόξων και για να δαμάσει τη διχόνοια στο
εσωτερικό της Ρωσικής Εκκλησίας του Εξωτερικού.He
devoted all his energies to establishing this, both in the earthly sense and in
the highest spiritual sense. Εργάστηκε με πραότητα αλλά και ζήλο για τη
διαφύλαξη της πατερικής παράδοσης και υπερασπίστηκε την Ορθοδοξία από τον κίνδυνο
της αιρέσεως του Οικουμενισμού, αντικρούοντας τη «θεωρία των κλάδων».
Επίσης κατά τη
διακονία του ως προκαθημένου της Ρωσικής Εκκλησία στο Εξωτερικό
πραγματοποιήθηκε η ανακήρυξη της αγιότητας των αγίων Ιωάννη της Κρονστάνδης
(ανακηρύχθηκε το 1964), Γερμανού της Αλάσκας (1970), Ξένιας της Πετρούπολης
(1978), των Νεομαρτύρων και Ομολογητών της Ρωσίας (1981), καθώς και του οσίου
Παϊσίου Βελιτσκόφκσυ (1982). In 1983, the Assembly of Bishop anathematized
Ecumenism.ο άVladyka Philaret was a lover of monasticism.Ο άγιος
Φιλάρετος ήταν εραστής του μοναχισμού, επειδή δίνει τη δυνατότητα στον άνθρωπο
να αφιερώσει τον εαυτό του εξ ολοκλήρου στο Θεό. In
his own words: “According to the explanation of the Holy Fathers, the monastic
way is, per se, the straight path to the Heavenly Kingdom, when it is
accomplished as it should be.” He explained to his spiritual children that,
through its being singled out from life in the world, monasticism gives one the
possibility of consecrating oneself wholly to God.Με δικά του λόγια:
«Σύμφωνα με τη διδασκαλία των Αγίων Πατέρων, η μοναστική τρόπος είναι, αυτή
καθαυτή, η ευθεία διαδρομή προς το Ουράνιο Βασίλειο, όταν ολοκληρωθεί όπως
πρέπει».
Τα κηρύγματά του ήταν ουσιώδη, απλά και καθαρά. According
to the witness of many people, his oratory was like that of John Chrysostom.
Σύμφωνα με την μαρτυρία πολλών ανθρώπων, η ρητορεία του ήταν εφάμιλλη με του
αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου.With particular
trepidation, the Holy Hierarch Philaret approached the reception of the Holy
Mysteries of Christ, reminding his flock that: “Communion - this is a Fire.
Με ιδιαίτερο δέος και σεβασμό πλησίαζε τα Άγια Μυστήρια του Χριστού,
υπενθυμίζοντας το ποίμνιό του ότι: «η θεία Κοινωνία είναι μια φωτιά. No one can forbid it, if there are not serious canonical
impediments. Κανείς δεν μπορεί να την απαγορεύει, αν δεν υπάρχουν σοβαρά
κανονικά εμπόδια. Ο χριστιανός One must receive
Communion as often as possible.πρέπει να λαμβάνει τη θεία Κοινωνία όσο
πιο συχνά γίνεται. It is for this reason that we
have to receive Communion in front of the Royal Gates.Γ ΓΓια αυτόν τον
λόγο η θεία Κοινωνία λαμβάνεται μπροστά στην Ωραία Πύλη, γιατί αυτό συμβολίζει
την εγγύτητα μας στην Βασιλεία των Ουρανών και μας ωθεί προς τα πάνω!».
While being a caring and loving pastor, the Holy Hierarch
Philaret was extremely strict with himself.Ενώ ήταν ένας ποιμένας γεμάτος φροντίδα
και αγάπη για τους άλλους, ήταν εξαιρετικά αυστηρός με τον εαυτό του.He led a truly ascetic life: he slept for two or three
hours a day; he ate ordinary food, but in very restricted amounts. Ζούσε
μια πραγματικά ασκητική ζωή: κοιμόταν για δύο ή τρεις ώρες την ημέρα, έτρωγε
ελάχιστα, παρακολουθούσε με πατρικό ενδιαφέρον τις λύπες και τις χαρές του
ποιμνίου του και ξαγρυπνούσε προσευχόμενος γι’ αυτό. Τα πνευματικά παιδιά του
ήταν οι μάρτυρες πολλών θαυμάτων του, που πραγματοποιήθηκαν τόσο κατά τη
διάρκεια της ζωής του όσο και μετά την κοίμησή του. Their testimonies speak eloquently of the immense power
of the prayers of a Spirit-bearing pastor, who in very truth laid down his life
for his friends. Οι μαρτυρίες τους μιλούν εύγλωττα για την τεράστια
δύναμη των προσευχών του.Here we will give only
two examples. The life of Metropolitan Philaret, which was equal
to that of the Angels, was crowned by his blessed falling asleep on 8th / 21st
November, 1985, on the day of the Archistrategus [Archangel] Michael and all
the Bodiless Powers.Η ζωή του Μητροπολίτη Φιλάρετου, που ήταν ίση με
αυτή των Αγγέλων, στέφθηκε από την ευλογημένη κοίμησή του στις 8/21 Νοεμβρίου
1985, κατά την ημέρα εορτής του Αρχαγγέλου Μιχαήλ και όλων των ασωμάτων
Δυνάμεων. Metropolitan Philaret was buried in the crypt of
the cemetery Church of the Dormition in the Holy Trinity Monastery at
Jordanville.Ο Μητροπολίτης Φιλάρετος θάφτηκε στη Μονή της Αγίας Τριάδας
του Jordanville.Thirteen years after his demise,
it was decided that the honourable remains of Vladyka Metropolitan should be
transferred to a newly prepared resting place in the crypt under the altar of
the Holy Trinity Cathedral at Jordanville.The
opening of his grave was made on 28th October / 10th November, 1998. Το
άνοιγμα του τάφου του έγινε στις 28 Οκτωβρίου/10 Νοεμβρίου 1998. Archbishop Lavr of Syracuse and Holy Trinity, Bishop
Hilarion of Manhattan, Archimandrite Luke and the brethren were present on this
occasion.ΟΟ Αρχιεπίσκοπος Λαύρος των Συρακουσών και Αγίας Τριάδος, ο
επίσκοπος Ιλαρίων του Μανχάταν, Αρχιμανδρίτης Λουκάς και οι αδελφοί ήταν
παρόντες σε αυτή την περίπτωση και έγιναν μάρτυρες τηςThen the complete incorruption of the relics was
witnessed. πλήρους αφθαρσίας του λειψάνου του. The body was white and even soft. Το σώμα του
ήταν λευκό και ακόμη και μαλακό. The vestments,
cross and panagia were still bright. Τα άμφια, ο σταυρός και η εικόνα
της Παναγίας ήταν ακόμη φωτεινά. The faithful children of the Russian Orthodox
Church Abroad accept the opening of the relics of the Holy Hierarch Philaret as
a manifest miracle, given them by God for the strengthening of our faithΤαΤα
πιστά τέκνα της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στο Εξωτερικό δέχθηκαν την αφθαρσία
του λειψάνου του αγίου Ιεράρχη Φιλάρετου ως ένα θαύμα, που μας παραχώρησε ο
Θεός για την ενίσχυση της πίστης μας.
Δεκατρία χρόνια μετά το
θάνατό του, αποφασίστηκε ότι θα πρέπει να μεταφερθεί στην κρύπτη κάτω από το
Ιερό της Αγίας Τριάδος στη Μητρόπολη Jordanville.
Νεομάρτυς πατήρ Ιωάννης
της Σάντα Κρουζ (1937-1985)
Ο Άγιος Νεομάρτυρας πάτερ Ιωάννης της
Σάντα Κρούζ. Γεννήθηκε το 1937 στο χωριό Αποίκια της νήσου Άνδρου και λεγόταν
Καρασταμάτης. Σε ηλικία 20 ετών πηγαίνει στην Αμερική και δημιουργεί
οικογένεια. Χειροτονείται ιερέας και για 10 χρόνια εργάζεται με ιεραποστολικό
ζήλο στην Αλάσκα και αφού διακόνησε την Εκκλησία σε πολλούς Ναούς ήρθε στην
Σάντα Κρουζ στον Ναό του Προφήτη Ηλία το 1981 που τον τελειοποίησε και τον
εγκαινίασε και γίνεται κέντρο ορθόδοξης ομολογίας σε όλη την περιοχή όπου οι
άνθρωποι ήταν απομακρυσμένοι από τον Θεό και την Εκκλησία.
Ο πατήρ Ιωάννης ήταν απλός στην
συμπεριφορά του, αγαπούσε τους ενορίτες του και η πόρτα του σπιτιού του ήταν
πάντα ανοιχτή, και την νύχτα ακόμη όποιος τον ζητούσε έμπαινε μέσα και πολλές
φορές φώναζαν οι δικοί του γιατί φοβόντουσαν τους κακοποιούς της νύχτας. Τα
κηρύγματα του ήταν πύρινα, αγαπούσε τον Θεό και ήθελε όλοι να Τον αγαπήσουν.
Πήγαινε στα πάρκα και μιλούσε με νέους ανθρώπους που δεν γνώριζαν τίποτε για
τον Θεό ή ήταν σε άλλα δόγματα ή ήταν Εβραίοι.
Στην Άνδρο συμβαίνει ένα θαύμα με τους
κρίνους της Παναγίας. Όταν ανθίζουν οι κρίνοι τους πηγαίνουν στην Εικόνα της.
Αργότερα, όπως είναι φυσικό, ξεραίνονται και πέφτουν. Πέφτουν και τα φύλλα και
μένει το ξερό κοτσάνι. Τ' αφήνουν έτσι ξερά τα κοτσάνια στην Εικόνα Της και
όταν έρθει η γιορτή της, κάθε χρόνο, αυτά ανθίζουν και βγάζουν μπουμπούκια. Ο
πατήρ Ιωάννης μιας και ήταν από μικρός μεγαλωμένος στο νησί ήξερε το θαύμα
αυτό. Ήρθε λοιπόν στο νησί πήγε στο Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου και ζήτησε από
τον Γέροντα Δωρόθεο κρίνους της Παναγίας. Πήρε μερικά ξερά κοτσάνια και τα πήγε
στην Αμερική. Τα έβαλε στην Εικόνα της Παναγίας και αυτά άνθισαν ξανά. Άρχισε
σιγά - σιγά ο κόσμος να θερμαίνεται στην πίστη και να προσκυνούν την Παναγία.
Ήταν μία ευαίσθητη και όμορφη ψυχή ο πατήρ
Ιωάννης. Έγραφε και θρησκευτικά ποιήματα και τον συγκινούσαν πολύ τα θαύματα
της Παναγίας και οι βίοι των Αγίων. Ζητούσε από τον Γέροντα Δωρόθεο να του
στέλνει βιβλία για να κάνει κηρύγματα. Όταν αργότερα ήρθε στην Άνδρο η
πρεσβυτέρα πήρε κρίνους, τους φύτεψε στην Αμερική και όταν άνθιζαν τους έβαζαν
στην Παναγία, και γινόταν και εκεί το θαύμα, να ξανανθίζουν τα ξερά κοτσάνια.
Αγαπούσε πολύ τον Άγιο Νικόλαο γιατί από μικρός πήγαινε στο Μοναστήρι. Εκεί
λοιπόν στο Μοναστήρι στην Άνδρο μία Εικόνα της Παναγίας άρχισε να ρέει αίμα και
μύρο. Ο πατήρ Ιωάννης άρχισε με θείο ζήλο να μιλά για τα θαύματα της Παναγίας
μας. Άρχισαν τότε να γίνονται Ορθόδοξοι και από άλλα δόγματα. Αυτό όμως
ενόχλησε κάποιους και άρχισαν να του κάνουν απειλητικά τηλεφωνήματα και
γράμματα για να σταματήσει το κήρυγμα. Όμως τότε εκείνος έγινε πιο φλογερός και
έλεγε: «Όσο τα μάτια μου έχουν νερό εγώ θα κηρύττω τον Χριστό και την
Ορθοδοξία».
Συνιστούσε στους χριστιανούς να
προφυλαχθούν από τις παγίδες του αντιχρίστου και να μην πάρουν το χάραγμα και,
τότε, άρχισαν πιο έντονα τ' απειλητικά τηλεφωνήματα για την ζωή του, όμως
αυτός δεν λογάριαζε τίποτα.
Στις 17 Μαΐου το 1985 το βράδυ πήρε
τηλέφωνο τον Γέροντα Δωρόθεο στην Άνδρο και του ζητούσε πληροφορίες για τα
θαύματα της Παναγίας της Μυροβλύτισσας γιατί ήθελε να κάνει κήρυγμα την
Κυριακή. Την άλλη μέρα στις 18 Μαΐου ο πατήρ Ιωάννης ήταν μόνος του στο σπίτι
μαζί με τον γιο του Φώτιο. Η πρεσβυτέρα είχε πάει στο σπίτι της κόρης τους
Μαρίας. Το αγόρι βγήκε για λίγο έξω με τους φίλους του και ο πατήρ Ιωάννης πήγε
στην Εκκλησία να την ετοιμάσει και να γράψει το κήρυγμα. Το αγόρι γύρισε αργά
στο σπίτι, είδε ότι ο πατέρας του έλειπε και πήγε ανήσυχο να τον βρει στην
Εκκλησία. Και τότε αντίκρισε το φοβερό θέαμα. Τον πατέρα του κατακρεουργημένο
και αγνώριστο. Τον είχαν βρει μόνο του και τον βασάνισαν χτυπώντας τον στο κεφάλι
με σφυρί, και το σώμα του το κατακρεούργησαν με το μαχαίρι. Και όπως διαπίστωσε
η αστυνομία, επειδή εκείνος σπαρταρούσε, πήραν τον σταυρό του με την αλυσίδα
και τον έπνιξαν. Το αίμα του που χύθηκε από τις πληγές του και πλημμύρισε το
δάπεδο του Ιερού Ναού το χρησιμοποίησαν για να γράψουν δικά τους συνθήματα
στους τοίχους του Ιερού Ναού και το 666. Ήταν σατανιστές.
Ο Άγιος ιερέας μαρτύρησε στο σημείο που
φωτογραφήθηκε με τον σταυρό στο χέρι, ίσως να ήταν μία πρόρρηση για το τι θα
επακολουθούσε. Συνέβησαν προ του θανάτου του τρία θαυμαστά γεγονότα: 1) Οι
ανθισμένοι κρίνοι της Παναγίας, μία βδομάδα πριν μαρτυρήσει, πέσανε όλοι
ξαφνικά και από τότε δεν έχουν ξανανθίσει. 2) Η Εικόνα της Παναγίας δάκρυσε και
το δάκρυ υπάρχει ακόμα πάνω στην Εικόνα, και 3) επί τρεις συνεχείς Κυριακές
προ του μαρτυρίου του, κατά την διάρκεια της θείας Λειτουργίας, έλαμπε το
πρόσωπό του και σκορπούσε αχτίνες και το παιδί, που του έδινε το ζέον και είδε
το παράδοξο αυτό φαινόμενο, επιτιμήθηκε αυστηρά για να μην φανερώσει τίποτα.
Η αστυνομία ερεύνησε για τους δολοφόνους
του Αγίου και βρήκαν τρία άτομα ένα ανδρόγυνο και τον γιο του άνδρα από άλλη
γυναίκα. Ήταν ιερείς του σατανά και πήραν δηλητήριο κόμπρας, όταν τους
συνέλαβαν και οι δύο πέθαναν, και ο τρίτος έχασε τα λογικά του και δεν
συνεννοείται. Επειδή το Λείψανο του Αγίου ήταν παραμορφωμένο και το πρόσωπό
του δεν μπορούσαν να το αντικρίσουν, αφού του φορέσανε την καλή του χρυσοκέντητη
στολή, σφραγίσανε το φέρετρο στην νεκρώσιμη ακολουθία.
Όταν έμαθε ο Γέροντας Δωρόθεος για τον
μαρτυρικό θάνατο του πατρός Ιωάννη έγραψε στην πρεσβυτέρα να του στείλει στην
Άνδρο τ' άμφια του Αγίου που είχαν συλλειτουργήσει στο Μοναστήρι στην γιορτή
του Αγίου Δωροθέου το 1981. Πέρασε καιρός και απάντηση δεν έλαβε. Στις 4
Ιουλίου το 1986 είχαν λειτουργήσει εκεί στο Μοναστήρι και ήταν και αρκετοί από
την Αθήνα. Περίμεναν το μεσημέρι με το πρωινό καράβι ένα πούλμαν με
προσκυνητές για την αγρυπνία το βράδυ για την εορτή του Αγίου Αθανασίου του
Αθωνίτου. Μόλις λοιπόν τελείωσε η λειτουργία άρχισαν μόνες τους να χτυπούνε οι
καμπάνες πανηγυρικά, όλους τους κατέλαβε φόβος και δέος. Σταμάτησαν για λίγο οι
καμπάνες και άρχισαν πάλι να χτυπούνε τόσο αρμονικά που όλοι εξέστησαν, έκαναν
παράκληση στον Άγιο Νικόλαο και περίμεναν να φανερωθεί κάτι θαυμαστό. Ήρθαν
και οι προσκυνητές με το πούλμαν και τους είπαν για το θαυμαστό αυτό γεγονός.
Το απόγευμα πήρε τηλέφωνο τον Γέροντα Δωρόθεο η κόρη του πατρός Ιωάννη η Μαρία,
που είχε έρθει ειδικά στην Άνδρο, για να φέρει τ' άμφια του πατέρα της. Τα
έφερε στο Μοναστήρι και τα υποδέχτηκαν με χαρά όλοι οι προσκυνητές, τέλεσαν
και αγρυπνία το βράδυ και τα έφεραν σε προσκύνηση. Οι καμπάνες χτυπούσαν στο
Μοναστήρι το πρωί ακριβώς την ώρα που έμπαινε στο λιμάνι το καράβι με τ' άμφια
του Νεομάρτυρος.
Οι εμφανίσεις του ιερομάρτυρος Ιωάννου
μετά τον θάνατό του είναι πάρα πολλές. Παραμονές του Αγίου Νικολάου το 1986 και
ο Γέροντας Δωρόθεος ετοίμαζε το Μοναστήρι μαζί με μερικές γυναίκες που τον
βοηθούσαν από το χωριό εκεί. Κάποια στιγμή είδαν τον μακαριστό Ιωάννη να
περπατά στην αυλή και να έρχεται προς το μέρος τους από την ανοιχτή πόρτα στην
τράπεζα. Έβαλαν όλοι τις φωνές γιατί όλοι τον ήξεραν στο χωριό και τον έλεγαν:
παπά - Γιάννη. Και τότε χάθηκε από μπροστά τους. Ώσπου να συνέλθουν από το
ξάφνιασμα ήρθε ο ταχυδρόμος μ' ένα δέμα από την Ελβετία όπου μέσα ήταν μία
Εικόνα του Αγίου σκαλιστή σε ξύλο από Ορθόδοξους Ρώσους που τον τιμούν ως Άγιο.
Ο πατήρ Ιωάννης ζήτησε να μοιραστεί παντού η Εικόνα Του και να γίνει γνωστό το
μαρτύριό του, η Ορθόδοξη ομολογία του.
Τον Φεβρουάριο του 1987 ο Γέροντας
Δωρόθεος πήγε στην Ελβετία για εγχείρηση. Ενώ μιλούσε με τους πιστούς εκεί για
τον Άγιο και το μαρτύριό του τον είδαν να τους ευλογεί και να χάνεται. Όταν
είχαν λειτουργήσει μαζί με τον Γέροντα Δωρόθεο και όταν εξομολογήθηκε ο πατήρ
Ιωάννης δώρισε το πετραχήλι του εκεί στο Μοναστήρι. Όταν πήγε στην Ελβετία ο
Γέροντας Δωρόθεος ένα τμήμα από το πετραχήλι του Αγίου εσκόρπιζε άρρητη ευωδία
στους παρευρισκομένους εκεί.
Στην Άνδρο σήμερα ζει ο αδελφός του Αγίου
με την οικογένειά του και η γερόντισσα μητέρα του, που δεν ξέρει τίποτα για τον
παπά και τον θάνατό του. Στην Αμερική και στην Ρωσική Εκκλησία της διασποράς τιμάται
ως Άγιος και έχουν εκδώσει και ασματική ακολουθία στον Άγιο. Τα γεγονότα και
τις λεπτομέρειες του μαρτυρίου του τ' ανέφερε όλα στον Γέροντα Δωρόθεο η κόρη
του Μαρία. Η μνήμη του τιμάται στις 19 Μαΐου και είναι παραμονή της εορτής του
Αγίου Νικολάου της ανακομιδής των Ιερών Λειψάνων Του. Θα συνεορτάζεται μαζί με
τον Άγιο Νικόλαο γιατί από παιδί αγαπούσε πολύ τον Άγιο Νικόλαο. Την Ευλογία
Του να έχουμε όλοι μας. Αμήν.
Πηγή: Ο ΟΣΙΟΣ
ΦΙΛΟΘΕΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥ, ΤΕΥΧΟΣ 17. Μάιος-Αύγουστος 2006 Θεσ/νίκη.
Πάνω σειρά, από αριστερά: άγιος
Νικόλαος Βελιμίροβιτς (1880-1956), άγιος Αλέξιος Τοθ (1854-1909), άγιος Ιάκωβος
Νετσέτωφ (1802-1865), άγιος Ιωάννης Κοτσούρωφ (1871-1917, αργότερα νεομάρτυς
στην ΕΣΣΔ).
Κάτω σειρά, από αριστερά: άγιος Ιουβενάλιος, «πρωτομάρτυς
της Αμερικανικής Γης» (1761-1796), άγιος Γερμανός της Αλάσκας (1756-1836), άγιος
Ιννοκέντιος Βενιαμίνωφ (1797-1879), άγιος Τύχων Μόσχας (1865-1925, επίσκοπος
Αλεουτίων Νήσων τα έτη 1899-1905), άγιος Ραφαήλ του Μπρούκλιν (1860-1915).
Στη μέση της εικόνας, με κόκκινη αμφίεση, ο άγιος Νεομάρτυς
Πέτρος ο Αλεούτος (1815).
Επιτέλους, ήρθε η ώρα ο λευκός άνθρωπος της
Αμερικής (που πήγε εκεί ως κατακτητής και απελπισμένος μετανάστης) να δώσει τον
πρώτο καρπό στην παγκόσμια Ορθόδοξη Εκκλησία. Πρόκειται για τον π. Σεραφείμ
Ρόουζ (1931-1982), κατά κόσμον Γιουτζήν Ντένις Ρόουζ, από το Σαν Ντιέγκο
της Καλιφόρνιας, που ταξίδεψε σε μακρύ και επώδυνο δρόμο μέχρι να βρει στην
Ορθοδοξία αυτό που αναζητούσε.
Προικισμένος, ευφυής, ωραίος, όχι πλούσιος, άριστος
μαθητής με πολλές υποτροφίες, αλλά πρόωρα ώριμος, μοναχικός και στοχαστικός, ο
Γιουτζίν (Ευγένιος) ήταν ένα κολεγιόπαιδο μεσοαστικής προέλευσης, που έμοιαζε
να βγήκε από τον «Κύκλο των Χαμένων Ποιητών»… Ανήσυχος και πνευματικά
διψασμένος μέχρι αίματος, πέρασε από τη φιλοσοφία, την αθεΐα, το μπητνίκ και
κατέληξε στο βουδισμό ζεν. Πτυχιούχος των Ασιατικών Γλωσσών στην Ακαδημία
Ασιατικών Σπουδών του Σαν Φρανσίσκο και μάστερ στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια,
υπήρξε μαθητής και συνεργάτης του καθηγητή Τζι Μινγκ Σιεν, τον οποίο βοήθησε να
μεταφράσει το Ταό Τε Κινγκ
και άλλα κλασικά έργα από τα αρχαία κινεζικά.
Μετά από σοβαρή μαθητεία στις ανατολικές
παραδόσεις, ασπάστηκε την ορθοδοξία, για την οποία είχε ασαφή ιδέα, λόγω του
συγκλονιστικού αισθήματος που ένιωσε την πρώτη φορά που παρακολούθησε τη θεία
λειτουργία του ρωσικού ναού της Θεοτόκου (παλιού καθεδρικού) στο Σαν Φρανσίσκο.
Ωστόσο η μεταστροφή του δεν ήταν ραγδαία και ενθουσιώδης, αλλά σταδιακή και
προσεχτική. Επέλεξε το μοναχικό βίο παίρνοντας το όνομα του Ρώσου αγίου του
19ου αιώνα Σεραφείμ του Σάρωφ, μελέτησε βαθύτατα κι έζησε σε μια
καλύβα στα δάση του Νόουμπλ Ριτζ, στη βόρεια Καλιφόρνια. Υπήρξε δε και
πνευματικό παιδί του γίγαντα της φιλανθρωπίας με την παιδική ψυχή αγίου
Ιωάννη Μαξίμοβιτς του Θαυματουργού (1896-1966), ενός παγκόσμιου αγίου, που
το άφθαρτο σώμα του βρίσκεται στο Σαν Φρανσίσκο.
Δυο από τα έργα του, που κυκλοφόρησαν παράνομα και
στην Ε.Σ.Σ.Δ. κι έχουν μεταφραστεί ακόμα και στα μαλαγιαλάμ της νότιας Ινδίας,
κυκλοφορούν και στα ελληνικά: «Η
ορθοδοξία και η θρησκεία του μέλλοντος» (ο διάλογος της
ορθοδοξίας με τη πανθρησκειακή πνευματικότητα της Νέας Εποχής, που ανακατεύει
διαλογισμό και άλλες ασιατικές πρακτικές και διδασκαλίες με δυτικό μυστικισμό)
και «Η ψυχή μετά το θάνατο – Οι
μεταθανάτιες εμπειρίες στο φως της ορθόδοξης διδασκαλίας»,
που πραγματεύεται ένα θέμα πολύ γνωστό και συζητούμενο σήμερα. Και τα δύο έχουν
εκδοθεί από την Αδελφότητα του Αγίου Γερμανού της Αλάσκας, στην Πλατίνα
της Καλιφόρνιας, που ο π. Ρόουζ ήταν ένας από τους ιδρυτές της. Η ίδρυση της
Αδελφότητας του Αγίου Γερμανού ευλογήθηκε με επιστολή από τον μέγα Γέροντα της
εποχής μας π. Σωφρόνιο Σαχάρωφ, και φυσικά από τον άγιο Ιωάννη
Μαξίμοβιτς.
Στα γραπτά του φαίνεται πως η ορθοδοξία δεν είναι
μια δογματική αγκύλωση, αλλά μια παγκόσμια διδασκαλία βασισμένη σε γνήσιες και
επαληθευμένες πνευματικές εμπειρίες. Άλλωστε ο ίδιος, αν και ποτέ δε νόθευσε
την ορθοδοξία ούτε «αλληθώρισε» πουθενά, σε ιστορικό επίπεδο εκτιμούσε τη
γνήσια σκέψη όλων των πολιτισμών, ιδιαίτερα της Κίνας (ταοϊσμό και
κομφουκιανισμό). Βλ. το άρθρο του TheChineseMind, που προήλθε από ένα ειδικό μάθημα στον Άγιο Γερμανό
το 1981 και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό«ΤheOrthodoxWord»το 1991. «Όταν γίνεσαι
χριστιανός» έλεγε, «καμιά πραγματική αλήθεια που είχες διδαχτεί μέχρι τότε δεν
χάνεται».
Όταν,
το 1991, μέλη της Αδελφότητας του Αγ. Γερμανού επισκέφτηκαν το μεγάλο ρωσικό
μοναστήρι της Όπτινα, που είχε πρόσφατα λειτουργήσει ξανά ως μοναστήρι, είδαν
αναρτημένο στο ιστορικό κελί του αγίου στάρετς Αμβροσίου ένα πορτρέτο του π.
Σεραφείμ, ο οποίος εθεωρείτο από τους μοναχούς της Όπτινα στυλοβάτης της
παράδοσής τους, ενώ οι εκδόσεις της Αδελφότητας του Αγ. Γερμανού για τους
αγίους γέροντες της Όπτινα τους είχαν βοηθήσει να ανασυστήσουν τις αρχές της
μονής τους (βίος π. Σεραφείμ, τόμ. Β΄, σελ. 454-455).
Ο π. Σεραφείμ κοιμήθηκε σε ηλικία 48 ετών μετά από
μια σύντομη αλλά εξαιρετικά βασανιστική ασθένεια και, μετά την κοίμησή του,
έχουν σημειωθεί πολλά περιστατικά που φανερώνουν την αγιότητά του (δεν έχει
αναγνωριστεί επίσημα, γιατί είναι πολύ νωρίς). Στο τελευταίο κεφάλαιο της
βιογραφίας του αναφέρονται μερικά.
Η βιογραφία του έχει γραφτεί από τον ιερομόναχο Δαμασκηνό
Κρίστενσεν (πρώην βουδιστή Αμερικανό, που μεταστράφηκε στην Ορθοδοξία) και
έχει εκδοθεί σε τρεις τόμους, που όμως κυκλοφορούν ανεξάρτητα ο ένας από τον
άλλο. Ιδίως ο πρώτος τόμος, που περιγράφει την πορεία του π. Σεραφείμ από την
απόλυτη άρνηση του Θεού προς την Ορθοδοξία, είναι, κατά τη γνώμη μου, ένα από
τα σημαντικότερα χριστιανικά αναγνώσματα των τελευταίων δεκαετιών. Κυκλοφορεί
από τις εκδόσεις Μυριόβιβλιος.
Άλλα πρόσωπα
Στους αγίους της
Αμερικανικής εντάσσεται και ο άγιος Αλέξανδρος Χοτοβίτσκυ
(1872-1937, 7 Απριλίου), ιεραπόστολος στην N. Υόρκη και τελικά νεομάρτυρας στη Ρωσία το 1937. Βλ. το
βίο του στα αγγλικά στο http://ocafs.oca.org/FeastSaintsViewer.asp?SID=4&ID=1&FSID=103471.
Εντάσσεται επίσης ο άγιος
Τύχων, πατριάρχης Μόσχας και Ομολογητής επί αθεϊστικού καθεστώτος
(1865-1925, 7 Απριλίου), ο οποίος διατέλεσε επίσκοπος Αλεουτίων Νήσων της
Αλάσκας τα έτη 1899-1905. Βλ. το βίο του στα ελληνικά στο http://www.saint.gr/147/saint.aspx.
Σημειωτέον
ότι η μεταστροφή στην Ορθοδοξία Αμερικανών που εγκαταλείπουν την προηγούμενη
θρησκεία τους (είτε προέρχονται από τον προτεσταντισμό, είτε από το βουδισμό
είτε από τον απλό αθεϊσμό ή αγνωστικισμό) δεν είναι μόδα ανθρώπων που δεν
ξέρουν τι γυρεύουν στη ζωή τους, αλλά καρπός μεγάλης αγωνίας και τελικά
πνευματικής ωριμότητας. Αυτό φαίνεται με σαφήνεια στο βίο του π. Σεραφείμ, αλλά
και σε ένα άλλο σημαντικό βιβλίο, με τίτλο «Από το βουδισμό στο Χριστό –
Εμπειρίες μεταστροφής», που εκδόθηκε πρόσφατα από το μοναστήρι του Μήλεσι
(διακινείται από τις εκδόσεις Σταμούλη), καθώς και στο «Καλώς ήρθατε στο
σπίτι σας» του π. Πήτερ Γκίλκουϊστ (εκδ. Ακρίτας), που εξιστορεί την
πορεία μιας μεγάλης ομάδας προτεσταντών, που, μετά από προσεχτική έρευνα,
κατέληξαν στο ότι η Ορθοδοξία διατηρεί την αρχαία αυθεντική εκδοχή του
χριστιανισμού και όλοι μαζί έγιναν ορθόδοξοι.
Για τη μάχη του Κοσσυφοπεδίου διαβάζουμε στο "Βήμα" της 7ης Φεβρουαρίου 2008:
Στις 28 Ιουνίου του 1389, έξω από την Πρίστινα, διεξήχθη η ιστορική
μάχη του Κοσσυφοπεδίου, όπου οι Σέρβοι, υπό τον πρίγκιπα Λάζαρο, ετέθησαν
επικεφαλής των χριστιανικών λαών της περιοχής και αντιμετώπισαν τον
πανίσχυρο στρατό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι Οθωμανοί κέρδισαν μια
«πύρρειο» νίκη διότι υποχρεώθηκαν σε αναδίπλωση, μετά τον θάνατο του
Σουλτάνου Μουράτ από σέρβο πατριώτη (1), ο οποίος προσποιήθηκε ότι
παραδίδεται και τον σκότωσε. Στο πεδίο της μάχης έπεσε νεκρός και ο
πρίγκιπας Λάζαρος, ο οποίος αργότερα αγιοποιήθηκε από τη σερβική
Ορθόδοξη Εκκλησία.
(1) Κατά τη Βικιπαίδεια πρόκειται για τον ευγενή Miloš Obilić.
Ο άγιος Λάζαρος, βασιλεύς της Σερβίας. Τοιχογραφία από το ναό της
Αναλήψεως του Σωτήρος του καθίσματος του Αγίου Βασιλείου της Ιεράς Μονής
Χιλανδαρίου.
Και αυτοί οι άνθρωποι να ξέρετε, αυτοί οι
άνθρωποι, οι θρήσκοι
άνθρωποι είναι το πιο επικίνδυνο είδος μέσα στην εκκλησία. Αυτοί οι
θρήσκοι
άνθρωποι είναι επικίνδυνοι. Ο Θεός να μας φυλάει απ'αυτούς. Έλεγε ένας
αγιορείτης όταν έκαμνα μια φορά λειτουργία και λέγαμε «Κύριε σώσον τους
ευσεβείς» λέει αστειευόμενος «Κύριε σωσον ημάς από τους ευσεβείς» δηλαδή
ο Θεός
να σε φυλάει από τους θρήσκους ανθρώπους, διότι θρήσκος άνθρωπος
σημαίνει μια
προσωπικότης διεστραμμένη η οποία ουδέποτε είχε προσωπική σχέση με τον
Θεό.
Απλώς μόνον κάμνει τα καθήκοντα της απέναντί Του, αλλά καμιά σοβαρή
σχέση δεν
είχε για αυτό και ο Θεός δεν λέει αυτόν τον άνθρωπο τίποτε. Και σας
ομολογώ και
εγώ από την πείρα μου ότι δεν είδα χειρότερους εχθρούς της εκκλησίας από
τους
θρήσκους ανθρώπους.
Ένα εξαιρετικό άρθρο του Νίκου Ξυδάκη από το "βλέμμα" και την "Καθημερινή":
«Καθώς ο σκύλος, ο δεμένος με πολύ κοντόν σχοινίον εις την αυλήν του αυθέντου του, δεν ημπορεί να γαυγίζη ούτε να δαγκάση έξω από την ακτίνα και το τόξον τα οποία διαγράφει το κοντον σχοινίον, παρομοίως κ’ εγώ δεν δύναμαι ούτε να είπω, ούτε να πράξω τίποτε περισσότερον παρ’ όσον μου επιτρέπει η στενή δικαιοδοσία, την οποίαν έχω εις το γραφείον του προϊσταμένου μου».
Περιγράφει τον εαυτό του αυτολοιδωρούμενος ο παπαδιαμαντικός αφηγητής, στο “Ονειρο στο κύμα”. Και περιγράφει την παρούσα κατάσταση πικράς αθυμίας του Ελληνος, έτσι δεμένου με κοντό σχοινί, ώστε αν τεντωθεί να κινδυνεύει να πνιγεί, να σχοινιασθή.
Οσες φορές διαβάζω το «Ονειρο στο κύμα», διακρίνω κάτι καινούργιο. Τούτη
τη φορά μέσα από την αυτολοιδορία του Παπαδιαμάντη διακρίνω τη σοφή
αποδοχή του παρόντος: το παρόν ως ήπια διάψευση προσδοκιών, ως
αναπόφευκτη προδοσία του παρελθόντος, το παρόν ως αναπόδραστη πτώση του
φυσικού ανθρώπου, του «ωραίου εφήβου, του καστανόμαλλου βοσκού», και ως
ανάδυση του μετέωρου μεσήλικου, του «περιωρισμένου και ανεπιτήδειου».
Ο Άγιος
Σαμψών, γεννήθηκε στη Ρώμη από πλουσίους αλλά ευσεβείς και ενάρετους
γονείς. Ευφυής ως ήτο, σπούδασε φιλολογία, φιλοσοφία και ιατρική.
Επιθυμώντας από τη μικρή του ηλικία να ζήσει κατά το χριστιανικό πρότυπο
ζωής, μεταχειρίσθηκε την ιατρική όχι ως επικερδές επάγγελμα αλλά για
καθαρά φιλανθρωπικούς και ευεργετικούς σκοπούς. Προσέτρεχε χωρίς
διακρίσεις σε οποιονδήποτε είχε την ανάγκη του βοηθώντας τον,
παρηγορώντας τον και στηρίζοντάς τον στην πίστη. Όταν εκοιμήθησαν οι
γονείς του, μοίρασε την μεγάλη περιουσία την οποία κληρονόμησε και πήγε
στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί επισκέφθηκε όλα τα μοναστήρια. Εκεί έβρισκε
ουσιαστικά καταφύγιο για να ηρεμεί και να μελετά τις Θείες Γραφές. Η
φήμη του, η οποία γρήγορα εξαπλώθηκε προσέλκυσε την εύνοια και αυτού του
μεγάλου αυτοκράτορα Ιουστινιανού. Συγχρόνως η μεγάλη θεολογική του
κατάρτιση και οι άλλες του αρετές, κίνησαν το ενδιαφέρον του Πατριάρχη
Κωνσταντινουπόλεως Μηνά, ο οποίος τον χειροτόνησε πρεσβύτερο. Κάποτε ο
Ιουστινιανός προσβλήθηκε από βαρεία ασθένεια και ζήτησε τη βοήθεια του
Αγίου. Ο Όσιος προσευχήθηκε θερμά και κατόρθωσε να σώσει τη ζωή του
αυτοκράτορα. Εκείνος θέλοντας να τον ευχαριστήσει και να εκφράσει την
ευγνωμοσύνη του στον Άγιο, έκτισε ένα νοσοκομείο το οποίο γρήγορα
αναδείχθηκε σε μεγάλο φιλανθρωπικό ίδρυμα όπου κατέφευγαν οι άποροι και
οι αδύναμοι για να θεραπευθούν και να εύρουν παρηγοριά και στήριγμα.
Έχοντας επιτελέσει ένα τεράστιο και θεάρεστο έργο, κοιμήθηκε ειρηνικά σε
βαθιά γεράματα.