Ανθολόγιον 6: πρώην μητροπολίτης Ερζεγοβίνης Αθανάσιος Γιέφτιτς

ΤΑ ΕΣΧΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΜΑΣ ΖΩΗ

(απόσπασμα)

Ο Ντοστογιέφσκι και ο Μαρκούζε μας προσφέρουν δυο εμπειρίες αποτυχίας της ανθρώπινης αγάπης. Ο Ντοστογιέφσκι λέει ότι ακόμη και όταν αισθάνεσαι με όλη σου την ύπαρξη ότι αγαπάς τον άνθρωπο, ακόμη και τότε δεν παύεις να αισθάνεσαι ότι εφόσον δεν αγαπάς τον Θεό, είσαι ανίκανος να επιτύχεις όσα θέλεις να επιτύχεις. Η αγάπη του Θεού κρατά ανοικτή την εσχατολογική διάσταση της αγάπης προς τον άνθρωπο. Αυτός είναι και ο λόγος, που οι δυο αγάπες, η αγάπη για τον Θεό και η αγάπη για τον άνθρωπο, σχηματίζουν συμβολικά τον σταυρό. Αυτές οι δυο αγάπες, προς τον Θεό και προς τον άνθρωπο, δεν είναι απλώς ηθικές εντολές. Αποτελούν τα οντολογικά θεμέλια του ανθρώπου, αλλά και τον σταυρό του. Αν αφαιρέσουμε κάποια κεραία του σταυρού, είτε την οριζόντια είτε την κατακόρυφη, αυτό που απομένει είναι απλώς ένα δοκάρι. Αν ξεχωρίσουμε την αγάπη στον άνθρωπο από την αγάπη προς το Θεό, δεν βρίσκουμε την εσχατολογική διάσταση που η ίδια η αγάπη απαιτεί, αλλά και η αγάπη προς το Θεό γίνεται ουσιαστικά αδύνατη δίχως την αγάπη του ανθρώπου.

Ο Χέρμπερτ Μαρκούζε –ο Γερμανός μαρξιστής που έζησε στην Αμερική και προσπάθησε να συνδυάσει τον Μάρξ με τον Φρόυντ- βάζει έναν από τους ήρωες του να λέει προσευχόμενος στο Θεό: «Θεέ μου, σώσε με από τον εαυτό μου». Με την Ενανθρώπηση του Χριστού, ο Θεός με μια κίνηση αγάπης εξήλθε από τον εαυτό Του. Είναι ένας εκ-στατικός Θεός, όπως λέει ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης. Και η λέξη «έκσταση» σημαίνει: «στέκομαι, κινούμαι έξω από τον εαυτό μου». Είναι Θεός και βγαίνει από τον εαυτό Του, εξέρχεται από τον εαυτό Του, για να μας συναντήσει, για να βγούμε κι εμείς από τον εαυτό μας ώστε να Τον συναντήσουμε. Γι’ αυτό λέω ότι η αγάπη είναι μια εσχατολογική εμπειρία, ένας εσχατολογικός τρόπος ζωής. Ωστόσο όταν μιλάω για αγάπη με αυτή την έννοια, εννοώ μια σταυρωμένη αγάπη. Γι’ αυτό, για μας τους χριστιανούς, η αγάπη που βιώνεται εσχατολογικά στην καθημερινή μας ζωή σημαίνει σταυρό.

Αθανάσιος Γιέφτιτς, πρώην μητροπολίτης Ερζεγοβίνης

Το απόσπασμα υπάρχει στο βιβλίο Χριστός Η χώρα των ζώντων, εκδ. Ίνδικτος, Αθήνα 2007, σελ.29-30. Βλ. «Τα έσχατα στην καθημερινή μας ζωή», ό.π., σελ.21-36. Πρβλ. και συλλ. τόμο Ζωντανή ορθοδοξία στον σύγχρονο κόσμο, εκδ. Βιβλιοπωλείου της Εστίας, Αθήνα 2001,σελ.77-90.