ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ-ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ

Τρίτη 21 Σεπτεμβρίου 2021

φωτογραφήματα 331

 

Αρχάνες Ηρακλείου
φωτό: ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

Δευτέρα 13 Σεπτεμβρίου 2021

π.Δ.ΜΠΟΚΟΣ, ΑΝΑΜΝΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Ο ΣΤΑΥΡΟΣ

 




Η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού ανήκει στις Δεσποτικές εορτές. Αναφέρεται στο πρόσωπο του Χριστού, γιατί ο Σταυρός έγινε «το σημείον του Υιού του Ανθρώπου».

Αφότου ο Χριστός επέλεξε ο τρόπος του εκουσίου Πάθους του να είναι ο διά σταυρού θάνατος, το μέχρι τότε επαίσχυντο ξύλο της ατίμωσης μεταβλήθηκε σε πανένδοξο τρόπαιο και τιμημένο του σύμβολο. Όταν κατά τη Δευτέρα Παρουσία του ο Χριστός θα έλθει πάλι, «επί των νεφελών του ουρανού μετά δυνάμεως και δόξης πολλής», θα φανερωθεί πρώτα στον ουρανό το σημείο του, ο Σταυρός (Ματθ. 24, 30). Αλλά και μετά θα τον συνοδεύει αχώριστα στην ατελεύτητη αιωνιότητα. Από τη στιγμή της Σταύρωσης και εξής ο Σταυρός αποτελεί στοιχείο άμεσα δηλωτικό της ταυτότητας του Χριστού. Μας θυμίζει πάντα «τον δι’ ημάς σταυρωθέντα». Παραπέμπει αναπόφευκτα σε Εκείνον.

Έτσι λοιπόν, αρχίζοντας την ακολουθία της Προθέσεως ή Προσκομιδής ο λειτουργός του Θεού, υψώνει το πρόσφορο και χαράζει στον αέρα το σύμβολο του Σταυρού (βλ. ΛΥΧΝΙΑ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ, αρ. φ. 398, Σεπτ. 2016). Εν συνεχεία σφραγίζει εκ νέου το πρόσφορο με το σημείο του Σταυρού, περνώντας την αγία λόγχη τρεις φορές πάνω από τη σφραγίδα του αμνού και λέγοντας κάθε φορά: «Εις ανάμνησιν του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού». Ο Σταυρός είναι πάντα ανάμνηση του Χριστού. Η προσφορά της αναίμακτης ιερουργίας γίνεται πάντα για να θυμηθούμε τον Χριστό.

Είναι τα λόγια που ο ίδιος ο Κύριός μας είπε κατά την πρώτη ευχαριστιακή σύναξη στο υπερώο της Ιερουσαλήμ και την επιτέλεση από τον ίδιο της πρώτης Θείας Ευχαριστίας, του Μυστικού Δείπνου. Είναι η τελευταία παρακαταθήκη που άφησε στους μαθητές του λίγο πριν από τη φρικτή προδοσία και σύλληψή του.

Τις στιγμές εκείνες ο Κύριος δεν μίλησε για τα άλλα σπουδαία έργα του που προηγήθηκαν ή που θα ακολουθούσαν, αλλά μόνο για τα επικείμενα ζωοποιά και φρικτά Πάθη του. Ευλόγησε τον άρτο και τον οίνο και κάλεσε τους μαθητές του να τα γευθούν. «Λάβετε, φάγετε», αυτό είναι το Σώμα μου που για χάρη σας, για να γίνει δική σας αληθινή τροφή, σφαγιάζεται και διαμελίζεται. «Πίετε εξ αυτού πάντες», αυτό είναι το Αίμα μου που χύνεται για τη σωτηρία όλων σας. Και πρόσθεσε: «Τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν» (Λουκ. 22, 19· Α΄ Κορ, 11, 23-26).

«Αλλά ποια είναι αυτή η ανάμνηση; Πώς θα θυμηθούμε τον Κύριο στη Λειτουργία και τί θα διηγηθούμε γι' Αυτόν; Μήπως εκείνα που τον απέδειξαν Θεό παντοδύναμο; Ότι δηλαδή ανέστησε νεκρούς, χάρισε το φως σε τυφλούς, πρόσταξε τους ανέμους να κοπάσουν, χόρτασε χιλιάδες ανθρώπους με λίγα ψωμιά; Όχι! Ο Χριστός δεν ζήτησε να θυμόμαστε αυτά, αλλά μάλλον εκείνα που φανερώνουν αδυναμία, δηλαδή τη σταύρωση, το πάθος, τον θάνατο. Γιατί τα πάθη ήταν πιο αναγκαία από τα θαύματα. Τα πάθη του Χριστού μας προξενούν τη σωτηρία και την ανάσταση, ενώ τα θαύματά του αποδεικνύουν μόνο ότι Αυτός είναι ο αληθινός Σωτήρας» (Άγ. Νικόλαος Καβάσιλας).

Ο Χριστός θέλει να θυμούμαστε με ευγνωμοσύνη τον σταυρικό του θάνατο, τη θυσία του πάνω στον Σταυρό, γιατί αυτή μας έσωσε. Η Θεία Λειτουργία είναι κατ’ εξοχήν ανάμνηση και ομολογία του σταυρικού του θανάτου. Ο απόστολος Παύλος είναι κατηγορηματικός. «Οσάκις γαρ αν εσθίητε τον άρτον τούτον και το ποτήριον τούτο πίνητε, τον θάνατον του Κυρίου καταγγέλλετε, άχρις ου αν έλθη» (Α΄ Κορ. 11, 26).

Ας μη σταματήσουμε ποτέ την ανάμνηση της θυσίας επί του Σταυρού, τη Θεία Λειτουργία επί της γης, την ανάμνηση του Χριστού μέχρις ότου ξαναέλθει!

(ΛΥΧΝΙΑ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ, αρ. φ. 446, Σεπ. 2020)

Η Παναγία ενάντια στους Ναζί: Ορχομενός 10 Σεπτεμβρίου 1943


 Γράφει ο Θεόδωρος Ι. Ρηγινιώτης


Το γεγονός αυτό το άκουσα πρώτη φορά ως παιδί, στο χωριό μου από πλευράς του πατέρα μου, το όμορφο Καλαπόδι Λοκρίδος (δήμος Λοκρών σήμερα, νομού Φθιώτιδος). Μεγαλώνοντας διάβασα τις λεπτομέρειες, και πήρα το θάρρος να συμπεριλάβω την αναφορά του και στο βιβλίο "Επιστολή προς τον σκεπτόμενο άθεο":

Στις 10 Σεπτεμβρίου 1943 τρία γερμανικά τανκς κατευθύνθηκαν προς την κωμόπολη Ορχομενός του νομού Βοιωτίας, με πρόθεση να την καταστρέψουν, ως αντίποινα για επαναστατικό χτύπημα. Τα τανκς ακινητοποιήθηκαν ανεξήγητα μπροστά στη βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας «Σκριπούς», σε κοντινή απόσταση από τον οικισμό. Όταν οι Γερμανοί αποφάσισαν να επιστρέψουν, τα τανκς πήραν μπροστά και, όταν ξανά σκέφτηκαν να προχωρήσουν, πάλι σταμάτησαν. Ο διοικητής των Γερμανών, ονόματι Όφμαν, κατά τη μαρτυρία του ίδιου, είδε μπροστά του την Παναγία να σταματάει τα τανκς με τη θαυματουργική της δύναμη.

Έτσι, αποφάσισαν να ματαιώσουν την καταστροφή, μπήκαν στον οικισμό πεζοί, συγκέντρωσαν τους κατοίκους και τους ανακοίνωσαν το γεγονός, αλλά πρόσφεραν και χρήματα ως αφιέρωμα προς την Παναγία. Με αυτά οι κάτοικοι του Ορχομενού πλήρωσαν ένα ζωγράφο, για να φιλοτεχνήσει την εικόνα της Παναγίας να σταματά τα γερμανικά τανκς. Στο σημείο όπου ακινητοποιήθηκαν τα τανκς, οι κάτοικοι του Ορχομενού έστησαν ένα προσκυνητάρι. Ο διοικητής των Γερμανών ερχόταν κάθε χρόνο από τη Γερμανία μαζί με την οικογένειά του και παρευρισκόταν στον εορτασμό του γεγονότος.

Ας προσθέσουμε ότι παρόμοιο συμβάν σημειώθηκε στα Φιλιατρά τον Ιούλιο του 1944, με πρωταγωνιστή τον άγιο Χαράλαμπο, την επέτειο του οποίου οι κάτοικοι της περιοχής γιορτάζουν στις 19 Ιουλίου μέχρι και σήμερα, ενώ παρεμβάσεις αγίων, κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής και του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, καταγράφονται κι άλλες. Έχουν όμως σημασία για το γεγονός που αναφέρουμε οι πληροφορίες που δίνονται στην ιστοσελίδα του δήμου Ορχομενού, μαζί με ενδιαφέρουσες φωτογραφίες από τις κατά καιρούς απεικονίσεις του γεγονότος, μεταξύ των οποίων και από την αρχική απεικόνιση, που φιλοτεχνήθηκε με έξοδα των ίδιων των Γερμανών. Εκεί διαβάζουμε:

« Στις 8 Σεπτεμβρίου 1943 οι Ιταλοί συνθηκολόγησαν και αποχώρησαν από το συνασπισμό του Άξονα. Ο ιταλικός στρατός μέσα στην πόλη της Λιβαδειάς ξεπερνούσε τους 2.000, γιατί εκεί ήταν η βάση ανεφοδιασμού των κατοχικών δυνάμεων και οι αποθήκες ήταν γεμάτες με πολεμικό υλικό. Η συνθηκολόγηση βρήκε διχασμένες τις ιταλικές κατοχικές δυνάμεις στην Ελλάδα. Όσοι αξιωματικοί ήταν φασίστες επεδίωξαν την παράδοσή τους στους Γερμανούς, ενώ οι πολέμιοι του Χίτλερ, όχι μόνο δεν παραδόθηκαν, αλλά προσχώρησαν στις δυνάμεις του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, μαζί με τον οπλισμό τους.

Γερμανική δύναμη παρέμεινε στην πόλη της Λιβαδειάς για να αποτρέψει μια τέτοια εξέλιξη. Με την άρνηση των Ιταλών να παραδώσουν τον οπλισμό τους, η περιφερειακή οργάνωση του Ε.Α.Μ. Ορχομενού θεώρησε ότι μπορούσε να επωφεληθεί. Γι΄ αυτό παρακίνησε τους ντόπιους να κινηθούν προς το σιδηροδρομικό σταθμό της Λιβαδειάς, όπου υπήρχε ιταλική φρουρά, για να πάρουν τα όπλα των Ιταλών.

Οι Ορχομένιοι φτάνουν στο σταθμό και ζητούν από τους Ιταλούς να τους παραδώσουν τον οπλισμό τους, γιατί σε αντίθετη περίπτωση μεγάλη δύναμη ανταρτών που βρισκόταν στο Τζαμάλι θα τους κτυπήσει. Η Ιταλική φρουρά βρίσκεται σε αμηχανία και δεν ξέρει τι να κάνει. Αποφασίζουν να έλθουν σε επαφή με το Ιταλικό Στρατηγείο και από εκεί τους δίνουν εντολή να παραδοθούν στους Γερμανούς, στους οποίους θα δώσουν και τον οπλισμό τους. Οι Ορχομένιοι φεύγουν άπρακτοι και γυρνούν στον Ορχομενό.

Οι Γερμανοί στο άκουσμα του γεγονότος εξοργίζονται και έξαλλοι από το θυμό τους, αποφασίζουν να τιμωρήσουν παραδειγματικά τον Ορχομενό και τους κατοίκους του. Έτσι ο Γερμανικός στρατός κινείται προς τον Ορχομενό με τριπλή αποστολή:

  • Να ενεργήσει αναγνωριστικά και να ελέγξει αν στην περιοχή υπάρχει τόσο μεγάλη δύναμη ανταρτών, όση είχαν αναφέρει οι Ορχομένιοι στην Ιταλική φρουρά.
  • Να τιμωρήσει σκληρά τους κατοίκους του Ορχομενού επειδή κάποιοι από αυτούς διανοήθηκαν και τόλμησαν να ζητήσουν από τους Ιταλούς να τους παραδώσουν τα όπλα τους.
  • Να κάψει τη Σκριπού και την Πετρομαγούλα και να παραδώσει ολόκληρο τον Ορχομενό στην κόλαση της φωτιάς.

Οι Γερμανοί φθάνουν στον Ορχομενό τις βραδινές ώρες της 9ης Σεπτεμβρίου. Ένα τμήμα του Γερμανικού στρατού παραμένει στον Ορχομενό και ετοιμάζει την καταστροφή του Ορχομενού, ενώ ένα άλλο τμήμα με τρία τανκς προχωρεί προς το Τζαμάλι έχοντας διπλή αποστολή:

  • Να ενεργήσει αναγνωριστικά και να ελέγξει πόσο μεγάλη δύναμη ανταρτών υπήρχε στην περιοχή.
  • Να αναγκάσει όσους κατοίκους είχαν φύγει προς εκείνη την κατεύθυνση να γυρίσουν πίσω.

Τα τρία Γερμανικά τανκς και ο Γερμανικός στρατός προσπερνάνε την εκκλησία της Παναγίας και απομακρύνονται γύρω στα 550 μέτρα.

Ξαφνικά όμως, το πρώτο τανκ ακινητοποιείται στη μέση του δρόμου. Δεν προχωρεί πια, ούτε μπροστά, ούτε πίσω. Το δεύτερο τανκ δοκιμάζει να περάσει δίπλα στο πρώτο, αλλά πέφτει σε ένα μικρό χαντάκι, μια «σούδα», όπως λένε οι κάτοικοι της περιοχής και ακινητοποιείται. Το τρίτο τανκ στρίβει λίγο και δοκιμάζει να περάσει μέσα από ένα χωράφι, αλλά και αυτό το περιμένει η ίδια τύχη. Τρία τανκς ακινητοποιημένα· δεν μπορούν να προχωρήσουν μπροστά, αλλά ούτε και κατορθώνουν να γυρίσουν πίσω. Μάταια αγωνίζονται οι Γερμανοί να τα μετακινήσουν.

Ξημερώνει η 10η Σεπτεμβρίου και ο επικεφαλής αξιωματικός Όφμαν, συνοδευόμενος από κάποιους στρατιώτες και μερικούς Ορχομένιους επιστρέφει πίσω στον Ορχομενό, αναζητώντας βοήθεια. Στην περιοχή του Ορχομενού ζούσε τότε ο Σέρβος Γιαννάτζης Δανιηλάτος, ο οποίος γνώριζε πάρα πολύ καλά τη γερμανική γλώσσα. Για τον Γιαννάτζη Δανιηλάτο λέγεται πως είχε έρθει στην περιοχή του Ορχομενού από τη Σερβία, στην προσπάθειά του να ξεφύγει από τους Σέρβους χωροφύλακες, μετά από κάποιο αδίκημα που είχε διαπράξει. Ωστόσο, οι πληροφορίες των ντόπιων μας ενημερώνουν πως επρόκειτο για έναν πάρα πολύ καλό άνθρωπο, ο οποίος βοηθούσε πολύ τους κατοίκους και σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως αυτή, λειτουργούσε και ως διερμηνέας. Αυτόν τον άνθρωπο, λοιπόν, αναζητεί ο Όφμαν, ώστε να μπορέσει να συνεννοηθεί και να ζητήσει βοήθεια. Αφού τον βρήκε, τον ρώτησε αν υπάρχει κάποιο τρακτέρ στην περιοχή για να τραβήξει τα τανκς. Πράγματι, εκείνη την εποχή υπήρχε ένα και μοναδικό τρακτέρ στην περιοχή, το οποίο, μάλιστα, άνηκε στον Γεωργικό Συνεταιρισμό και το οποίο οδήγησε ένας άλλος κάτοικος του Ορχομενού, ο αείμνηστος Νικόλαος Γούλας. Αφού παρέλαβαν το τρακτέρ, επέστρεψαν στον τόπο που είχαν ακινητοποιηθεί τα τανκς. Με τη βοήθεια του τρακτέρ τα τανκς ξεκίνησαν αμέσως να κινούνται.



Ο Όφμαν μαζί με τους στρατιώτες του, το Γιαννάτζη και τους Ορχομένιους που βοήθησαν να μετακινηθούν τα τανκς, γυρίζοντας πίσω πορεύθηκαν προς την εκκλησία. Στο μεταξύ, στην εκκλησία έφτασαν και άλλοι Ορχομένιοι που έμαθαν τα γεγονότα.

Ειδοποιήθηκε ο εφημέριος της Παναγίας, ο αείμνηστος παπά-Σεραφείμ Παπαπαναγιώτου και μαζί του κατέφθασε και ο εφημέριος του Ευαγγελιστή Λουκά παπά-Μάρκος Αρμακόλας. Έφθασαν ακόμα στην εκκλησία ο Πρόεδρος της Σκριπούς Δημήτριος Γκικόπουλος και ο Πρόεδρος της Πετρομαγούλας Δημήτριος Βούτσας. Αφού μπήκαν όλοι στην εκκλησία, ο Όφμαν, προχωρώντας μπροστά από τους υπόλοιπους, κοίταζε δεξιά κι αριστερά τις εικόνες που ήτανε κρεμασμένες στους τοίχους και στο τέμπλο, δίνοντας την εντύπωση πως κάτι αναζητούσε. Φτάνοντας στο παρεκκλήσι του Αποστόλου Παύλου έδειξε την εικόνα της Παναγίας που βρισκόταν στερεωμένη στο τέμπλο. Πρόκειται για μια ωραιότατη εικόνα Ρωσικής τεχνοτροπίας. Δείχνοντας την εικόνα αυτή της Παναγίας ο Όφμαν είπε:

Αυτή η γυναίκα σας έσωσε· να την τιμάτε και να τη δοξάζετε.

Αργότερα ο Όφμαν, μαζί με τους άλλους Γερμανούς ομολόγησε τι πραγματικά είχε συμβεί. Την ώρα που προχωρούσαν προς το Τζαμάλι, ακούστηκε ένας μεγάλος θόρυβος και μια γυναικεία κραυγή πόνου και αγωνίας. Τότε εμφανίστηκε μπροστά τους, μέσα σε φωτεινή νεφέλη, μια μεγαλόπρεπη γυναίκα με αυστηρό ύφος, έχοντας σηκωμένο το χέρι της σε απαγορευτική στάση και τότε ήταν που σταμάτησε το πρώτο τανκς. Η γυναίκα παρέμεινε σε αυτή τη στάση και τους εμπόδιζε να προχωρήσουν, μέχρι που ακινητο-ποιήθηκαν και τα τρία τανκς. Όταν λοιπόν αντίκρισε την εικόνα της Παναγίας, στο τέμπλο του παρεκκλησίου του Αποστόλου Παύλου, αναγνώρισε αυτή τη γυναίκα που τους σταμάτησε το προηγούμενο βράδυ, απλά σηκώνοντας το χέρι της.

Ο Όφμαν τότε είπε στους Ορχομένιους να μην φοβούνται τίποτα κι ότι, μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος, ο Ορχομενός θα είναι κάτω από την προστασία του. Και πραγματικά δόθηκε στον Όφμαν η ευκαιρία και κράτησε την υπόσχεσή του. Όταν λίγους μήνες μετά δημιουργήθηκε κάποιο επεισόδιο με τους αντάρτες, οι Γερμανοί συγκέντρωσαν όλους τους άντρες κατοίκους στην πλατεία του Ευαγγελιστή Λουκά. Εκεί έγινε κάποια επιλογή και αυτούς που επέλεξαν τους οδήγησαν στα κρατητήρια της Λιβαδειάς. Ενώ επρόκειτο να γίνει και νέα επιλογή και οι άνδρες να μεταφερθούν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, επενέβη ο Όφμαν και οι Ορχομένιοι αφέθηκαν ελεύθεροι.

Σε ένδειξη σεβασμού προς την Παναγία, ο Όφμαν πρόσφερε ορισμένα χρήματα στο εκκλησιαστικό συμβούλιο. Συγκεντρώθηκαν και άλλα χρήματα και με τα χρήματα αυτά, έγιναν δύο λάβαρα. Το ένα απεικόνιζε την Κοίμηση της Θεοτόκου, ενώ το δεύτερο αποτέλεσε την πρώτη απεικόνιση του θαύματος της Παναγίας. Στο λάβαρο αυτό, εικονίζεται η Παναγία με ύφος αυστηρό και με το δεξί της χέρι υψωμένο σε απαγορευτική στάση, ενώ τα τανκς είναι ριγμένα μπροστά της εδώ κι εκεί. Στα πόδια της Παναγίας εικονίζονται γονατιστοί ένας άνδρας, μία γυναίκα και ένα παιδί, τους οποίους η Παναγία προστατεύει με το αριστερό της χέρι. Τα τρία αυτά πρόσωπα συμβολίζουν όλο το λαό του Ορχομενού, τον οποίο προστάτευσε και έσωσε η Παναγία.

Οι Ορχομένιοι για να ευχαριστήσουν τον Όφμαν και τους Γερμανούς στρατιώτες του, που όχι μόνο δεν τους πείραξαν, αλλά άφησαν και χρήματα στην εκκλησία της Μεγαλόχαρης, τους έκαναν μεγάλο τραπέζι. Εκεί θυμούνται τον Όφμαν να επαναλαμβάνει ξανά και ξανά μια στερεότυπη φράση:

Να χρωστάτε χάρη στην Παναγία, γιατί σήμερα θα παθαίνατε μεγάλο κακό.

Στις 10 Σεπτεμβρίου 1944, στην πρώτη ετήσια επέτειο του θαύματος γίνεται και η πρώτη ευχαριστήρια ακολουθία, πριν ακόμα αποχωρήσουν πλήρως οι Γερμανοί από τον Ελλαδικό χώρο. Όλος ο Ορχομενός είναι εκεί. Ο ίδιος ο Όφμαν με τους Γερμανούς του είναι παρόντες. Ο καλλίφωνος παπά-Σεραφείμ Παπαπαναγιώτου, εφημέριος του ναού της Παναγίας, ψέλνει για πρώτη φορά τον πρώτο ύμνο του θαύματος που συνέθεσε ο τότε Μητροπολίτης Θηβών και Λεβαδείας, ο Τηνιακός επίσκοπος Συνέσιος, κατ’ απομίμηση του απολυτικίου της ευρέσεως της ιερής εικόνας της Παναγίας της Τήνου:

Λαός Ορχομενίων εν ωδαίς ευφημήσωμεν, ημών την Πολιούχον και του κόσμου Προστάτιδα· πηγή γαρ των θαυμάτων νυν ημίν η πάνσεπτος αναδέδεικται εικών της Αχράντου Θεοτόκου· διόπερ άπαντες ταύτη αναβοήσωμεν· χαίρε των Σε τιμώντων η ελπίς· χαίρε ημών το κραταίωμα· χαίρε η του πυρός τον Ορχομενόν απαλλάξασα.

Έτσι ξεκίνησε η μεγάλη γιορτή και πανήγυρη της 10ης Σεπτεμβρίου και έτσι ξεκίνησε ο Γερμανός αξιωματικός Όφμαν να έρχεται μετά τον πόλεμο κάθε χρόνο στον Ορχομενό και να ΄ναι παρών στη μεγάλη γιορτή της Παναγίας. Αργότερα ερχόντουσαν τα παιδιά και τα εγγόνια του.

Στο σημείο της Παναγιοφανείας, οι Ορχομένιοι ανέγειραν επιβλητικό και μεγαλόπρεπο προσκυνητάρι, στο οποίο τοποθέτησαν ωραιότατη εικόνα, στην οποία απεικονίζεται το θαύμα της Παναγίας. Στη βάση του βρίσκεται εντοιχισμένη μια μαρμάρινη πλάκα που γράφει:

ΤΟ ΜΕΓΑ ΘΑΥΜΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗ ΥΠΕΡΜΑΧΩ ΣΤΡΑΤΗΓΩ ΚΑΙ ΘΕΟΜΗΤΟΡΙ ΑΝΘ’ ΩΝ ΕΞ ΟΥΡΑΝΟΥ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΚΗΣ ΓΗΣ ΣΚΡΙΠΟΥΣ ΠΕΤΡΟΜΑ-ΓΟΥΛΑΣ ΕΙΡΓΑΣΑΤΟ ΔΙΑΣΩΣΑΣΗ ΑΥΤΗΝ ΕΚ ΒΕΒΑΙΟΥ ΑΦΑΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΜΑΔΙΚΗΣ ΣΦΑΓΗΣ ΕΝ ΕΤΕΙ ΔΟΥΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΟΧΗΣ 1943 ΜΗΝΙ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΩ 9η ΩΡΑ ΔΕ ΔΩΔΕΚΑΤΗ 12η ΜΕΣΟΝΥΚΤΙΟΥ ΕΚ ΤΩΝ ΒΑΝΔΑΛΙΚΩΝ ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ ΟΡΔΩΝ ΕΥΛΑΒΩΣ ΑΝΑΤΙΘΕΜΕΘΑ ΤΗΝΔΕ ΤΗΝ ΣΤΗΛΗΝ ΩΣ ΕΛΑΧΙΣΤΟΝ ΦΟΡΟΝ ΑΠΕΙΡΟΥ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ. ΟΙ ΕΥΓΝΩΜΟΝΟΥΝΤΕΣ ΕΥΣΕΒΕΙΣ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΣΚΡΙΠΟΥΣ ΠΕΤΡΟΜΑΓΟΥΛΑΣ.

Το βράδυ στις 12 η ώρα της 9ης προς 10η Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο, γίνεται λιτανεία και μεταφορά της εικόνας από τον ναό της Παναγίας μέχρι το προσκυνητάρι στον τόπο της Παναγιοφάνειας.

Το 1950, όταν πια η κοινότητα της Σκριπούς ενώθηκε με τη διπλανή κοινότητα της Πετρομαγούλας και αποτέλεσαν το Δήμο του Ορχομενού, το τότε Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε σε σχετικό ψήφισμά του:

ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝ ΟΡΧΟΜΕΝΟΥ συνεδρίασε σήμερον την 21ην Σεπτεμβρίου του έτους 1950 εν τω Δημαρχιακώ καταστήματι περί
ώραν 5ην μ.μ. ΕΠΑΛΗΘΕΥΕΙ ΑΠΟΛΥΤΩΣ τ΄ ανωτέρω γεγονός κλίνει ευλαβώς γόνυ και εκφράζει απείρους ευχαριστίας του προς την
Σώτειρα Υπέρμαχον Στρατηγόν και Προστάτιδα της πόλεως Ορχομενού Υπεραγίαν Θεοτόκον.

Εις βεβαίωσιν υπογράφεται

Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Μ. ΚΑΜΠΟΥΡΗΣ Β. ΑΛΙΦΕΡΗΣ

ΤΑ ΜΕΛΗ

Μ. ΜΕΤΤΑΣ, Σ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ. ΒΟΥΤΣΑΣ, Κ. ΚΛΑΡΟΥΔΑΣ, Λ. ΠΑΠΑΛΑΜΠΡΟΥ,
Σ. ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ, Β. ΖΑΝΝΙΑΣ, Δ. ΔΟΥΜΑΣ,
Ν. ΚΡΑΒΑΡΙΤΗΣ, Δ. ΖΥΓΟΥΡΑΣ, Λ. ΚΟΥΡΟΣ

Μεταγενέστερο Δημοτικό συμβούλιο ονόμασε το δρόμο που ξεκινά από την εκκλησία της Παναγίας και φθάνει μέχρι το σημείο της Παναγιοφάνειας, σε "οδό 10ης Σεπτεμβρίου"».

Τετάρτη 8 Σεπτεμβρίου 2021

Το Δίκαιο της ταφής και της αποτέφρωσης



Το Δίκαιο της ταφής

και της αποτέφρωσης

Ένα νέο βιβλίο από την επιστημονική σειρά «Νομοκανονικά «Παράφυλλα» των εκδόσεων Σάκκουλα


Του Χάρη Ανδρεόπουλου*


Με το εν γένει Δίκαιο που διέπει τη μετά θάνατον διάθεση του ανθρωπίνου λειψάνου, λαμβανομένων υπόψη των πολύπλοκων, αλλά και ευαίσθητων ζητημάτων που συνδέονται με τα θέματα της ταφής και αποτέφρωσης, κυκλοφορήθηκε προσφάτως από τις ευφήμως γνωστές εκδόσεις Σάκκουλα το υπό τον τίτλο «Το Δίκαιο της ταφής και της αποτέφρωσης» βιβλίο, με συγγραφείς τους κ.κ. Γεώργιο Ι. Ανδρουτσόπουλο, επίκουρο καθηγητή Εκκλησιαστικού Δικαίου της Νομικής Σχολής Αθηνών και Βασίλειο Κ. Μάρκο, δικηγόρο, Δρ. Νομικής.

Πρόκειται για μια μελέτη η οποία έχει συμπεριληφθεί στην επιστημονική σειρά «Νομοκανονικά Παράφυλλα» (των εκδόσεων Σάκκουλα), η οποία σειρά ιδρύθηκε και διευθύνεται υπό του ομοτίμου καθηγητού Εκκλησιαστικού Δικαίου της Νομικής Σχολής Αθηνών κ. Ιωάννη Μ. Κονιδάρη, του διευθύνοντος ήδη, από μακρού χρόνου, τη σειρά «Μελετών» της «Βιβλιοθήκης Εκκλησιαστικού Δικαίου» (από το 1999) και την Επιθεώρηση Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου «Νομοκανονικά» (από το 2002), του ιδίου εκδοτικού οίκου, η οποία αποτελεί και το επίσημο όργανο της Εταιρείας Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου, εμπνευστής και ιδρυτής της οποίας υπήρξε ο ίδιος.

Σκοπός του παρόντος έργου είναι να παρουσιάσει συστηματικά το δίκαιο της ταφής και της αποτέφρωσης των νεκρών, ενόψει των πολυάριθμων νομοθετικών ρυθμίσεων των τελευταίων ετών καθώς και της (μετά από χρόνια δισταγμών και καθυστερήσεων) θέσεως σε λειτουργία (τον Σεπτέμβριο του 2019) του πρώτου ιδιωτικού αποτεφρωτηρίου στη Ριτσώνα Ν. Ευβοίας. Η έλλειψη στην ελληνική βιβλιογραφία μιας συστηματικής, συγκριτικής παρουσίασης του Δικαίου της ταφής και της αποτέφρωσης των νεκρών έδωσε στους συγγραφείς το έναυσμα να ασχοληθούν με την οργανωμένη και συστηματική παρουσίαση των πολυάριθμων διατάξεων και νομοθετικών παρεμβάσεων, φιλοδοξώντας το έργο τους αυτό ν΄ αποτελέσει αφενός μεν, ένα χρήσιμο βοήθημα τόσο για τους νομικούς της πράξης, όσο και για τους θεολόγους, αλλά και για ερευνητές από τον ευρύτερο χώρο των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών οι οποίοι εντρυφούν στο πεδίο των σχέσεων Πολιτείας – Εκκλησίας / θρησκευτικών κοινοτήτων, αφετέρου δε και μια αφετηρία για περαιτέρω έρευνα και προβληματισμό.

Στην Ελλάδα το ζήτημα της αποτέφρωσης των νεκρών, εμφανίστηκε πρώτη φορά στο δημόσιο λόγο το 1960, μετά το θάνατο του διεθνούς φήμης και αναγνώρισης μουσικού Δημήτρη Μητρόπουλου, ο οποίος, παρά τις ορθόδοξες καταβολές του, υπήρξε «αιρετικός» ως προς το θέμα της ταφής του, όταν εκφράζοντας την ύστατη επιθυμία του είχε ζητήσει: «(…) η σορός μου να μη εκτεθή εις κοινή θέαν και να αποτεφρωθή άνευ τελετής και κατά τον πλέον σύμφορον τρόπον (…)". Παρά τις ενστάσεις του τότε Αρχιεπισκόπου Αθηνών Θεοκλήτου Β΄ (Παναγιωτοπούλου), πολλοί διακεκριμένοι θεολόγοι, ακαδημαϊκοί αλλά και ιεράρχες της εποχής διαφοροποιήθηκαν από την επίσημη στάση της Εκκλησίας εκφράζοντας την άποψη πως ότι το θέμα της επιλογής της ταφής ή της αποτέφρωσης δεν είναι δογματικό θέμα αλλά θέμα παράδοσης και, ως εκ τούτου, η Εκκλησία δεν θα πρέπει να απορρίπτει από το σώμα της τους πιστούς, που επιλέγουν την αποτέφρωση για λόγους συνείδησης. Τελικά, η αποτέφρωση του Δ. Μητρόπουλου έγινε στο Λουγκάνο της Ελβετίας, η λήκυθος με την τέφρα του μεταφέρθηκε στην Ελλάδα και παρέμεινε σε αίθουσα του Ωδείου Αθηνών και αργότερα στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών, όπου με κατ΄ οικονομίαν απόφαση της Ι. Συνόδου δόθηκε άδεια σε ιερέα προκειμένου να τελεσθεί Τρισάγιο επί της ληκύθου που περιείχε την τέφρα του Δ. Μητρόπουλου.

Αργότερα, το 1977, ο θάνατος της μεγάλης Ελληνίδας σοπράνο Μαρίας Κάλλας επανάφερε το θέμα στο δημόσιο προβληματισμό, αναδεικνύοντας την επιθυμία πολλών ανθρώπων που αποτεφρώθηκαν στο εξωτερικό να επιστραφεί η τέφρα τους στην πατρίδα. Η κηδεία της Μαρίας Κάλλας έγινε στην Ορθόδοξη Εκκλησία του Αγίου Στεφάνου στο Παρίσι και η τέφρα της σκορπίστηκε στο Σαρωνικό κόλπο του Αιγαίου, δύο χρόνια αργότερα με επίσημη τελετή, όπως η ίδια επιθυμούσε. Το ζήτημα της αποτέφρωσης βρέθηκε μετ΄ επιτάσεως στο επίκεντρο του δημοσίου διαλόγου στην Ελλάδα και το 1987, όταν ο τότε Δήμαρχος Αθηναίων, ο αείμνηστος Μιλτιάδης Έβερτ, υπό το βάρος των δραματικών συνθηκών που είχε δημιουργήσει ο καύσωνας εκείνου του θέρους, απέστειλε σχετική επιστολή στην Ιερά Σύνοδο, η οποία απέρριψε κάθε σκέψη για αποτέφρωση νεκρών που είχαν ξεπεράσει τους 1.300 με την πλειοψηφία (1.100 νεκροί) αυτών στην Αθήνα. Πάγια παρέμεινε – και συνεχίζει να παραμένει - η θέση της Εκκλησίας της Ελλάδος η οποία – υιοθετώντας και τηρώντας σχετική απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, του 1937 – «απορρίπτει την καύσιν των νεκρών ως θεσμόν απάδοντα προς την παράδοσιν Αυτής», θέση που απορρέει από τον σεβασμό προς το ανθρώπινο πρόσωπο και κατ΄ επέκταση στο σώμα του ανθρώπου, το οποίο αποτελεί «ναόν και κατοικητήριον του Αγίου Πνεύματος» (Α΄ Κορ. 6, 19). Μάλιστα, μετά και από τη νομοθετική καθιέρωση της αποτέφρωσης των νεκρών, το έτος 2006, η Εκκλησία της Ελλάδος (επί ημερών του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών κυρού Χριστοδούλου) τοποθετήθηκε εκ νέου ευθέως κατά της επιλογής αυτής ως προς τα μέλη της, επαναλαμβάνοντας ότι: «Για τους Ορθοδόξους Χριστιανούς η Εκκλησία γνωρίζει και συνιστά ως μοναδικό τρόπο αποσυνθέσεως του νεκρού σώματος την ταφή σύμφωνα με την Αγία Διδασκαλία Της και την απ΄ αιώνων Παράδοσή Της», διευκρινίζοντας για ακόμη μια φορά ότι δεν έχει αντίρρηση για την καύση των νεκρών για ετεροδόξους και ετεροθρήσκους, αποφάσεις που επανελήφθησαν και εν έτει 2010 (επί αρχιεπισκοπείας του νυν Αθηνών κ.κ. Ιερωνύμου Β΄).

Το υπό τον τίτλο «Ταφή και κοιμητήρια» Α΄ Μέρος του βιβλίου, αποτελείται από δύο κεφάλαια. Στο 1ο εξ αυτών εξετάζεται η εκκλησιαστική κήδευση, η οποία περιγράφεται σε αντιδιαστολή με την «πολιτική» κηδεία, όπου επισημαίνεται το αδόκιμο του όρου, καθώς, ακριβώς ειπείν, αποτελεί μια θρησκευτικά αποχρωματισμένη τελετή για τον αποχαιρετισμό του νεκρού. Επίσης, προσεγγίζεται το ζήτημα του ενταφιασμού και της αποτέφρωσης, ως δύο όψεων της εξαφάνισης του λειψάνου. Στο 2ο κεφάλαιο γίνεται ειδική αναφορά στα κοιμητήρια «ως τόπους ενταφιασμού» και συγκεκριμένα περιγράφεται το νομοθετικό καθεστώς διοίκησης και λειτουργίας τους, στο οποίο περιλαμβάνεται και η αρμοδιότητα των Δήμων και Κοινοτήτων, η ίδρυση και κατάργησή τους, η λειτουργία των «εκκλησιαστικών» κοιμητηρίων, η αφή των κανδυλίων και οι διακρίσεις ως προς την ταφή. Ιδιαίτερες ενότητες αφιερώνονται στους «Οικογενειακούς τάφους» και στην προστασία που επιφυλάσσει η ελληνική έννομη τάξη απέναντι στις προσβολές νεκρού και τάφου.

Το Β’ μέρος που τιτλοφορείται «Η αποτέφρωση των νεκρών» αναπτύσσεται, επίσης, σε δύο επί μέρους κεφάλαια. Το 1ο κεφάλαιο ασχολείται με τις προϋποθέσεις, τους χώρους και τη διαδικασία της αποτέφρωσης και το 2o με το ειδικό ζήτημα της επιλογής του τόπου ενταφιασμού ή/και αποτέφρωσης και του τύπου της κηδείας, ήτοι εκκλησιαστικής ή λεγομένης «πολιτικής», όπως αυτό ρυθμίζεται με τον τροποποιητικό Ν. 4555/2018 (αρθ. 48). Το ειδικό ζήτημα της επιλογής του τόπου ενταφιασμού - το οποίο διεξοδικώς αναλύουν οι συγγραφείς - απασχόλησε τις προηγούμενες ημέρες την επικαιρότητα μ΄ αφορμή τη διένεξη που υπήρξε μεταξύ συγγενών και συνεργατών του αποβιώσαντος μεγάλου Έλληνα μουσικοσυνθέτη Μίκη (Μιχαήλ) Θεοδωράκη, για τον τόπο ενταφιασμού του. Το δικαστήριο (Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών), ως ανεμένετο, έκρινε και απεφάσισε ότι, βάσει της κειμένης νομοθεσίας (αρθ. 48 του Ν. 4555/2018 σε συνδυασμό με το αρθ. 15 του Ν. 4368/2016) θα πρέπει να γίνει σεβαστή και να τηρηθεί η τελευταία επιθυμία του θανόντος - όπως την είχε εκφράσει με συμβολαιογραφική πράξη τον Ιανουάριο του 2020 - για την κηδεία και την ταφή του στον Γαλατά Χανιών (κι όχι στο Βραχάτι Κορινθίας, όπως επιθυμούσε μερίδα συγγενών του), δίνοντας έτσι ένα τέλος στη ενδοοικογενειακή (που κατέληξε σε δικαστική) διαμάχη των τελευταίων ημερών.

* Το έργο επιστεγάζει ένα χρηστικό Παράρτημα, στο οποίο παρατίθεται επικαιροποιημένη και αποκαθαρμένη η βασική νομοθεσία, που διέπει την ταφή και την αποτέφρωση, όπου έχουν ενσωματωθεί και αναδειχθεί με τον αναγκαίο υπομνηματισμό οι πολλές κατά καιρούς τροποποιήσεις της, ως μία οιονεί κωδικοποίηση.


-------------------------------

* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι Συντονιστής Εκπ/κού Έργου κλ. ΠΕ01-Θεολόγων, Δρ. Εκκλησιαστικής Ιστορίας ΑΠΘ, μέλος της Εταιρείας Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου (xaan@theo.auth.gr ).

Τρίτη 7 Σεπτεμβρίου 2021

π.Δ.ΜΠΟΚΟΣ, ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΠΑΤΟΡΕΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΘΕΟΥ



[Σχέδιο ομιλίας που εκφωνήθηκε στις 4-9-2006 στο συνεδριακό κέντρο της Ι. Μονής Προφήτου Ηλιού Πρεβέζης, στο πλαίσιο εκπαιδευτικών-μορφωτικών Συνάξεων Ιεροκηρύκων, υπό την φροντίδα του Σεβασμ. Μητροπολίτου κ. Μελετίου]

Αγαπητοί αδελφοί,

Οι άγιοι Θεοπάτορες Ιωακείμ και Άννα έλαβαν από τον Θεό το μεγάλο δώρο να γεννήσουν την Θεοτόκο, γεγονός το οποίο εορτάζουμε σήμερα (8 Σεπ.). Ο Ιωακείμ και η Άννα ήσαν άτεκνοι. Ολόκληρη η ζωή τους πέρασε με προσευχή και άσκηση. Ζητούσαν από τον Θεό ένα παιδί για να το αφιερώσουν και πάλι σ’ Αυτόν. Και όταν έφθασαν σε ηλικία, που ανθρωπίνως πλέον ήταν αδύνατο να τεκνοποιήσουν, ο Θεός εκπλήρωσε τον πόθο της καρδιάς τους και τους χάρισε την θυγατέρα, η οποία έμελλε να γίνει η Υπεραγία Θεοτόκος.

Το γεγονός αυτό είναι τόσο συγκλονιστικό, ώστε ψάλλουμε σήμερα, ότι η γέννηση της Θεοτόκου «χαράν εμήνυσε πάση τη οικουμένη». Γεννήθηκε η «από πασών των γενεών προεκλελεγμένη» θυγατέρα του μεγάλου Βασιλέως Θεού, που θα ανέτρεπε την πρώην κατάρα της Εύας και θα έφερνε την ευλογία·που θα καταργούσε τον θάνατο γεννώντας τη ζωή. Γιατί θα κυοφορούσε τον ίδιο τον Υιό του Θεού, τον ήλιο της δικαιοσύνης, τον Σωτήρα του κόσμου, τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν.

Ας δούμε πώς ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός με λίγες αδρές γραμμές περιγράφει το θαυμαστό γεγονός της σημερινής εορτής.

«Ήσαν ο Ιωακείμ και η Άννα άνθρωποι ευλαβείς, σώφρονες, ενάρετοι, ταπεινοί. Είχον τον οίκον των ξενοδοχείον, αλλά παιδιά δεν έκαμνον. Γνωρίζοντας πως ο πανάγαθος Θεός δίδει όλα τα αγαθά, τον παρεκάλουν να τους δώσει ένα τέκνον, αρσενικόν ή θηλυκόν, και να το αφιερώσουν εις τον Ναόν… Βλέποντας ο πανάγαθος Θεός την καλήν τους γνώμη, τους ευλόγησε και εγέννησαν την Δέσποιναν την Θεοτόκον και την έβγαλαν Μαρίαν… Ακούετε, αδελφοί μου, πώς ο Ιωακείμ και η Άννα είχον την ελπίδα των εις τον Θεόν και τους έδωκε την χάριν οπού εζήτησαν… Σεις, αδελφοί μοι, οπού δεν κάμνετε παιδιά, να έχετε την ελπίδα σας εις τον Θεόν, ωσάν ο Ιωακείμ και η Άννα, όχι να κάμνετε γοητείας και μαγικά και άλλα διαβολικά, να βλέπετε την τύχη σας, την μοίρα σας με μαγείας… Καθώς ο Ιωακείμ και η Άννα εζητούσαν παιδίον από τον Θεόν και όχι από άνθρωπον, έτσι και η ευγενία σας ό,τι θέλετε να ζητήσετε, από τον Θεόν να ζητήσετε και όχι από άνθρωπον…»

Το σύντομο αυτό σχόλιο του αγίου Κοσμά μάς δίνει την αφορμή να σταθούμε σε ένα από τα στοιχεία που συνθέτουν την υπόθεση της σημερινής εορτής. Στη στάση που οι άγιοι Θεοπάτορες είχαν απέναντι στον Θεό.

Ποια είναι η στάση αυτή;

Είναι η σχέση εμπιστοσύνης και αγάπης προς Αυτόν. Παραδίδουν απόλυτα τον εαυτό τους στον Θεό. Η αγάπη τους δεν είναι περιστασιακή, αλλά μόνιμη. Δεν εξαρτάται απ’ τον αν θα λάβουν ή όχι απ’ τον Θεό αυτό που ζητούν. Αγαπούν τον Θεό, όχι απλώς τα δώρα του. Ζητούν βέβαια αυτό που θέλουν. Αλλά με τον σωστό τρόπο. Δηλαδή με προσευχή και άσκηση. Ζητούν συνεχώς, αλλά όχι απαιτητικά. Όλα τα αφήνουν στην κρίση του Θεού. Καταθέτουν το αίτημά τους και περιμένουν. Αν το εγκρίνει και ο Θεός. Αν είναι και δικό του θέλημα. Η αγάπη τους γι’ Αυτόν δεν εξαρτάται από το δούναι και λαβείν, δεν είναι θέμα συναλλαγών. Αγαπούν τον Θεό, επειδή ο Θεός είναι ο βαθύτερος πόθος της ανθρώπινης ψυχής, το όντως εφετόν, Εκείνος που πραγματικά αξίζει να αγαπάται.

Αλλά και τα δώρα που λαμβάνουν είναι πολύτιμα και αποκτούν ιδιαίτερη σημασία, επειδή προέρχονται από Αυτόν. Έτσι, τα αγαθά που τους παρέχει για να ζήσουν, η δική τους ζωή, το παιδί που αποκτούν, ο κόσμος ολόκληρος, γίνονται όλα ένα μέσο βαθύτερης και αμεσότερης κοινωνίας μαζί του. Γνωρίζουν ότι δεν είναι τίποτε δικό τους, αλλά όλα είναι του Θεού, και τους τα δίνει για όσο χρόνο θέλει Εκείνος να τα έχουν. Γι’ αυτό και δεν μετέρχονται οποιοδήποτε μέσο για να τ’ αποκτήσουν, επιτρεπτό ή ανεπίτρεπτο, «γοητείες και μαγικά και άλλα διαβολικά», όπως λέγει ο άγιος Κοσμάς. Αρκούνται σε όσα και όταν και για όσο θα τους τα δώσει ο Θεός. Γι’ αυτό και δεν τα οικειοποιούνται, σαν δική τους ιδιοκτησία, αλλά τα αντιπροσφέρουν όλα στον Θεό σε μια κίνηση ευχαριστίας, «τα σα εκ των σων», με αποκορύφωμα την αφιέρωση του παιδιού τους, που τόσο διακαώς επιθυμούσαν ν’ αποκτήσουν. Ο Θεός τούς το έδωσε, του Θεού είναι και τώρα. Αποδέχονται πλήρως την αλήθεια, «εκτησάμην άνθρωπον διά του Θεού», που ψιθύρισαν τα χείλη της προμήτορος Εύας, όταν αντίκρυσε το πρώτο της τέκνο. Έτσι, ακόμα και το παιδί τους δεν το θεωρούν απόλυτο κτήμα τους. Γι’ αυτό και ξέρουν ότι δεν ζημιώνονται, ούτε ότι το στερούνται και το χάνουν, όταν το ξαναδίνουν πρόθυμα στον Θεό που τους το έδωσε.

Και αυτά μεν οι Θεοπάτορες.

Ας έλθουμε όμως και σε μας. Στον άνθρωπο του 21ου αιώνα. Ποια είναι η δική του στάση απέναντι στον Θεό; Μοιάζει με αυτήν που είχαν οι Θεοπάτορες; Δυστυχώς εδώ έχουμε τεράστια διαφορά.

Ο άνθρωπός μας σήμερα έχει γίνει απόλυτα εγωκεντρικός. Δεν εμπιστεύεται τον εαυτό του στον Θεό, ούτε εντάσσει το θέλημά του με υπακοή μέσα στο θέλημα του Θεού. Θέλει να τα πετυχαίνει όλα. Να ικανοποιεί κάθε του επιθυμία πάση θυσία. Αυτό γίνεται ο σκοπός της ζωής του. Να προλάβει να γευθεί τα πάντα. Γι’ αυτό δεν γνωρίζει την υπομονή. Δεν μπορεί να περιμένει. Δεν κατανοεί την απόρριψη των αιτημάτων του. Πρέπει να έχει τα πάντα, να περνάει καλά κάθε στιγμή. Σφετερίζεται τα δώρα του Θεού. Θεωρεί τον κόσμο ολόκληρο δικό του αποκλειστικά κτήμα. Δεν βλέπει μέσα και πέρα απ’ αυτόν τον Θεό. Τον αυτονομεί εντελώς απ’ Αυτόν και πιστεύει πως έχει το δικαίωμα να τον χρησιμοποιεί όπως θέλει, ακόμα και να τον καταστρέφει, όπως κοντεύει να κάμει σήμερα.

Με τον ίδιο τρόπο βλέπει και τα παιδιά του. Απόλυτη ιδιοκτησία του. Που δεν έχει δικαίωμα κανείς, ούτε ο Θεός, να του τα πάρει. Είναι ενταγμένα κι αυτά μέσα στο παιχνίδι των εγωκεντρικών του επιδιώξεων και μετέρχεται τα πάντα για να πετύχει κάθε φορά αυτό που θέλει. Όταν δεν θέλει παιδιά, επιστρατεύει κάθε μέσο για να τ’ αποφύγει. Αντιστρόφως, όταν θέλει παιδιά, επιστρατεύει κάθε μέσο για να τ’ αποκτήσει. Η επιστήμη σήμερα προσφέρει πολλές λύσεις, άλλες θεμιτές και άλλες αθέμιτες, είτε για τον ένα, είτε για τον άλλο σκοπό.

Κάπου εδώ επιστρατεύεται και ο Θεός. Σαν ένα επιπλέον μέσο για να πετυχαίνει ο άνθρωπος τους σκοπούς του. Πολλές φορές και κάποια πνευματική ζωή στον άνθρωπο υπάρχει για τον λόγο αυτό. Για να ’χει τον Θεό στο χέρι. Οφειλέτη του και υπηρέτη του. Με πέντε σταυρούς και τρία κομποσχοίνια, άντε και καμμιά νηστεία ανάμεσα, θεωρεί κανείς τον Θεό υπόχρεω απέναντί του, να τρέχει, να ικανοποιεί την κάθε του επιθυμία. Φτιάχνει έτσι μια σχέση εντελώς περιστασιακή με τον Θεό, ρηχή, στην ουσία ανύπαρκτη. Δεν αγαπά τον Θεό, αλλά τον εαυτό του. Ο Θεός είναι καλός, όταν εκπληρώνει τους πόθους του. Αλλιώς είναι κακός, άδικος, άχρηστος.

Ενθυμούμαι ότι προ ετών με επισκέφθηκε μια ηλικιωμένη γυναίκα, η οποία μου είπε: «Τα έχω βάλει με τον Θεό, πάτερ, γιατί μου πήρε το παιδί μου. Ο γιος μου υπηρετούσε στον στρατό και σκοτώθηκε σε κάποιο ατύχημα. Κι εγώ πείσμωσα με τον Θεό και, έντεκα χρόνια τώρα, δεν πάτησα στην Εκκλησία».

Ο άνθρωπος όμως έτσι έχει τη νοοτροπία του βρέφους. Που, όπως λέγει η ψυχολογία, κρίνει τον κόσμο γύρω του με βάση την ικανοποίηση που λαμβάνει από αυτόν για τον εαυτό του. Για ένα μικρό παιδί π. χ., η μητέρα του, που δεν του δίνει περισσότερα γλυκά απ’ όσα πρέπει (ιδίως αν το παιδί έχει και κάποιο πρόβλημα με το ζάχαρο), γίνεται κακή. Η μητέρα γίνεται καλή ή κακή με βάση την ευχαρίστηση που παίρνει από αυτήν το βρέφος.

Έτσι και ο άνθρωπός μας. Δεν εξετάζει αν είναι καλό ή κακό κάτι, αλλά αν το θέλει ή όχι. «Θα μου το δώσει ο Θεός, δεν γίνεται, αφού το θέλω τόσο πολύ». Καμμιά φορά και ο Θεός ικανοποιεί τις επίμονες απαιτήσεις του ανθρώπου, για να του δείξει (εμπράκτως, αφού δεν καταλαβαίνει αλλιώς) πόσο καταστροφική είναι η φίλαυτη τοποθέτησή του.

α. Έτσι, αναφέρει κάπου ο άγιος Παΐσιος, σε ένα άτεκνο ζευγάρι που ζητούσε φορτικά ένα παιδί, ο Θεός ικανοποίησε το αίτημά τους, αλλά αυτό το παιδί ήταν η συμφορά τους. Γιατί έγινε φύση εγκληματική και μια ζωή μπαινόβγαινε στις φυλακές και ο καθένας φαντάζεται τη συνακόλουθη ταλαιπωρία των γονέων του.

Αυτό γίνεται, όταν δεν υπάρχει στο αίτημά μας το «ουχ ως εγώ θέλω, αλλ’ ως συ», που έλεγε ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός στον κήπο της Γεθσημανή.

β. Πόσο διαφορετική είναι όμως μια μητέρα, σε ένα παραμύθι του Άντερσεν, η οποία υποβλήθηκε σε ανήκουστες θυσίες ακολουθώντας τον χάρο που της πήρε το μονάκριβο παιδί της και όταν τελικά τον έφτασε, εκείνος της έδειξε δυο λουλούδια, που συμβόλιζαν δυο ζωές, του παιδιού της και ενός άλλου παιδιού. Αλλά συγχρόνως την έκαμε να δει σε όραμα, ότι η μια ζωή θα ήταν ευλογία για τον κόσμο, η άλλη όμως αμαρτία, θλίψη και δυστυχία. Και της είπε να διαλέξει, ποιο από τα δυο θέλει να ζήσει. Και η μητέρα, αγνοώντας ποια από τις δυο προοπτικές επιφυλάσσεται στο δικό της παιδί, μπρος στη φοβερή πιθανότητα να είναι αυτό που θα κυλήσει στο κακό, είπε:

«Σώσε το αθώο πλάσμα! Γλύτωσε το παιδί μου από τέτοια δυστυχία! Παρ’ το καλύτερα μαζί σου, στο Βασίλειο του Θεού! Ξέχνα τα δάκρυά μου, ξέχνα τις ικεσίες μου και τις θυσίες που έκανα γι’ αυτό».

Και σμίγοντας τα χέρια της ικετευτικά, έπεσε στα γόνατα και παρακάλεσε τον πάνσοφο και παντελεήμονα Θεό:

«Μη με ακούς, Θεέ μου, όταν προσεύχομαι για κάτι που δεν είναι δικό σου θέλημα. Μη μ’ ακούς, Κύριε! Μη μ’ ακούς!»

(Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, Η ιστορία μιας μητέρας, από το «Ιστορίες και παραμύθια», Εκδ. Ωκεανίδα, Αθήνα 1995, σσ. 63-73).


γ. Δυο άλλοι γονείς έγραψαν πάνω στον τάφο του γιου τους που είχε πεθάνει:

«Σ’ ευχαριστούμε, Κύριε, που μας τον εμπιστεύθηκες για 22 χρόνια».

Να, πώς εφαρμόζεται στην πράξη η ευχαριστιακή στάση απέναντι στον Θεό, το «εν παντί ευχαριστείτε» του αποστόλου Παύλου, η τόσο φιλοσοφημένη ρήση του δικαίου Ιώβ: «Ως τω Κυρίω έδοξεν, ούτω και εγένετο. Είη το όνομα Κυρίου ευλογημένον».

Οι άγιοι Θεοπάτορες, απόλυτα ευθυγραμμισμένοι πάνω σε μια σχέση αγάπης, εμπιστοσύνης και ευχαριστίας προς τον Θεό, ας πρεσβεύουν να βαδίσουμε κι εμείς στα ίχνη τους.

Αμήν!

Πέμπτη 2 Σεπτεμβρίου 2021

Πέθανε ο Μίκης Θεοδωράκης

πηγή-φωτό: ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, 2/9/2021




Περνώντας πια στη σφαίρα της αθανασίας μέσα από το σημαντικό του έργο, τις ιδέες και τη στάση ζωής, που θα τον κρατούν πάντα ζωντανό στην καρδιά και τη μνήμη μας, ο κορυφαίος μας συνθέτης έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 96 ετών.

Πάντρεψε το λαϊκό τραγούδι με την ποίηση, έκανε την ελληνική μουσική μόδα στο εξωτερικό και με τους αγώνες του αποτέλεσε το πρότυπο του ενεργού πολιτικοποιημένου καλλιτέχνη αφήνοντας παρακαταθήκη ένα σημαντικό μουσικό έργο, που αντανακλά τις αγωνίες, τις χαρές και τις απογοητεύσεις του ελληνισμού.

Τριήμερο εθνικό πένθος

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, σε μήνυμά του, αναφερόμενος στην απώλεια του τεράστιου μουσικοσυνθέτη σε ηλικία 96 ετών, υποστήριξε πως «η φωνή του σίγησε και μαζί του σίγησε και ολόκληρος ο Ελληνισμός». «Η Ρωμιοσύνη σήμερα κλαίει. Και γι’ αυτό και με απόφαση της κυβέρνησης κηρύσσεται τριήμερο εθνικό πένθος», επεσήμανε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός.


ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ.

φωτογραφήματα 329: Απείρανθος

 

Αγία Ειρήνη Απειράνθου
φωτό: ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ