ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ-ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ

Πέμπτη 31 Ιουλίου 2014

Ιω. Κανιολάκη, Η Εσχατολογική Τράπεζα του Κυρίου



Κυκλοφόρησε το νέο συγγραφικό πόνημα του συναδέλφου θεολόγου Ιωάννη Κανιολάκη, Διευθυντή του 3ου Γυμνασίου Ρεθύμνου, με τίτλο «Η εσχατολογική Τράπεζα του Κυρίου:  Σπουδή στην περί της Θείας Λειτουργίας παράδοση της Εκκλησίας».

Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα θεολογική εργασία στην οποία ο συγγραφέας, με αφορμή συνήθεις ελλιπείς ερμηνευτικές προσεγγίσεις και απλουστεύσεις, προσεγγίζει ιστορικά και ερμηνευτικά τον εσχατολογικό προσανατολισμό της Θείας Ευχαριστίας, καθώς και επιμέρους στοιχεία αυτής της διάστασης, βασιζόμενος τόσο στο ιστορικό και θεολογικό πλαίσιο ερμηνείας του μυστηρίου από μεγάλους πατέρες της Εκκλησίας όσο και στη σχετική σύγχρονη βιβλιογραφία.

Το βιβλίο προσφέρει στον αναγνώστη βασική ενημέρωση για το θεμελιώδες αυτό θέμα, καθώς και κατάλληλη ερμηνευτική υποστήριξη για να μελετήσει τα κείμενα και τα δρώμενα του μυστηρίου με βάση το εσχατολογικό νόημά του. Στο πλαίσιο αυτό, εκτός των άλλων, αποτελεί κατάλληλο και ευσύνοπτο βοήθημα για τη θεμελίωση διδακτικών προσεγγίσεων του μυστηρίου, όπως αυτό αδρομερώς παρουσιάζεται στο μάθημα των Θρησκευτικών.

Ας δούμε πώς ο ίδιος ο συγγραφέας αναφέρεται στους σκοπούς και τα κύρια περιεχόμενα της έκδοσης (ο μονοτονισμός του κειμένου επεβλήθη από τον ψηφιακό αντιγραφέα):

«Η Εκκλησία μας, καθώς γνωρίζουμε σημαίνεται 'εν τοις μυστηρίοις'. Η Θεία Ευχαριστία είναι το μυστήριο, στο οποίο φανερώνεται αποκλειστικά ό,τι η αγάπη του Τριαδικού Θεού ευδόκησε και ετοίμασε για το λαό του.

Εντρυφώντας κανείς στις λειτουργικές πηγές και στα λειτουργικά κείμενα της Εκκλησίας, θα ανακαλύψει το κεκρυμμένο κάλλος μιας ζωντανής πίστεως και λατρείας, που φθάνει σε μας από τα Αποστολικά χρόνια. Το Μυστήριο της Ευχαριστίας, ιδρυμένο από τον ίδιο τον Χριστό, από τα χρόνια εκείνα ως και σήμερα, αποτελεί τον τόπο και το χρόνο της εν Χριστώ και εν Αγίω Πνεύματι Εκκλησιαστικής συνά­ξεως. Εκεί, όπου ο λαός του Θεού ευχαριστιακά και δοξολογικά παρατίθεται στην αγάπη του Θεού, και με αυτόν πορεύε­ται βηματίζοντας στα μεγάλα και θαυμαστά έργα και παθή­ματα της Εσταυρωμένης αγάπης, στην αναστάσιμη και εσχατολογική όδευση του προς την Καινή Βασιλεία του Θεού. Η τελετουργική αποτύπωση του μυστηρίου, διά μέσου των αιώνων, γνώρισε μία δημιουργική εξέλιξη. Η πίστη που ο Χριστός μας παρέδωσε, το ήθος, η λατρευτική εμπειρία και πράξη και αυτή η θεολογία, που η ένθεη σοφία των Αγίων Πατέρων κατέγραψε, αποτυπώνονται στη Λειτουργία 'εν συμβόλοις', 'εν ύμνοις', 'εν χρώμασι' και 'εν γράμμασι'.

Η παρούσα εργασία δεν αποβλέπει στο να καταγρά­φει και να παρουσιάσει όλο τούτο το λειτουργικό μεγαλείο. Άπτεται μιας και μόνον πτυχής της Ευχαριστιακής Λειτουργίας, που στη σημερινή πράξη έχει αρκετά λησμονηθεί. Πρό­κειται για το εσχατολογικό στοιχείο που νοηματοδοτεί πλή­ρως το Ευχαριστιακό μυστήριο. Ας μην ξεχνάμε πως η πίστη της Εκκλησίας είναι εσχατολογική.

Δυστυχώς, όπως έχει παρατηρηθεί, στα πλαίσια του αιτήματος της λειτουργικής ανανέωσης, η Λειτουργία σήμε­ρα, εν πολλοίς και από πολλούς, θεωρείται αποκλειστικά και μόνον ως θεατρικό δρώμενο πού αναπαριστά τη ζωή του Χριστού. Παραθεωρείται το εσχατολογικό στοιχείο, που υποδηλώνει την κατά τη Θεία Λειτουργία παρουσία της Εκκλησίας στη Βασιλεία του Θεού.

Ακόμα, η Θυσία πού τελείται θεωρείται ως απλή επανάληψη του σταυροαναστάσιμου μυστηρίου και του προ αυτού Δεί­πνου, και παραθεωρείται η παρακάθιση της Εκκλησιαστικής Ευχαριστιακής Συνάξεως στο εσχατολογικό Δείπνο που ετοίμασε ο Κύριος 'τοις αγαπώσιν αυτόν'. Όλα αυτά, με τις συνέπειες τους στη λειτουργική πράξη και στη ζωή του πιστού, έχουν τονισθεί από πολλούς.

Η παρούσα εργασία επιχειρεί, εν πλήρει ταπεινότητι του γράφοντος να αναδείξει και να υπενθυμίσει στους πι­στούς αυτό το Εσχατολογικό Δείπνο, με την ελπίδα να συμ­βάλλει στην ανανέωση της Εκκλησιαστικής λειτουργικής πράξεως και στην αποκατάσταση της γνησιότητος και του ήθους της λειτουργικής ζωής, του ήθους εκείνου που μας έχει παραδοθεί από την αρχαία μας Εκκλησία. Ας τολμήσουμε να πούμε πως η εργασία αυτή επιχειρεί ένα αγώνισμα μυσταγωγικό, μία ταπεινή προσπάθεια συμβολής ώστε να οδηγηθεί ο πιστός στη γνώση εκείνων των αληθειών της πίστεως που ο κανόνας προσευχής (Lex orandi) της αρχαίας Εκκλησίας παρέδωσε σe μας, και που δεν είναι τίποτε άλλο από τη βίωση της αληθινής πίστης που ο Χριστός μάς χάρισε, για να μπορέσουμε να τον συναντήσουμε και να κοινωνήσουμε μαζί Του στην 'ητοιμασμένη' για μας Βασιλεία Του.

Στα εισαγωγικά παρατίθεται μία γενική θεώρηση του Ευχαριστιακού Μυστηρίου. Στα δύο πρώτα κεφάλαια οι βιβλικές καταβολές του. Το τρίτο κεφάλαιο αφιερώνεται αποκλειστικά στην ανάδειξη του εσχατολογικού στοιχείου, μέσα από τα Λειτουργικά κείμενα και τις πηγές. Ο Λόγος, κα­τά κανόνα, αφήνεται στους αγίους Πατέρες. Ας μη θεωρήσει όμως ο αναγνώστης, ότι με την ανάδειξη του εσχατολογικού παραθεωρείται το ιστορικό. Ας σημειωθεί: στόχος είναι η μυσταγωγική υπενθύμιση, και μόνο, ενός στοιχείου της Συνάξεως στη Λειτουργική μας ζωή, που για διάφορους λόγους έχει εν πολλοίς λησμονηθεί».

Τετάρτη 30 Ιουλίου 2014

Ανθολόγιον 167: Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Ιερώνυμος

(...) Αν σήμερα χάνουμε το δρόμο μας, αν διαγράφουμε τις σταθερές αξίες μας, αν συμβιβαζόμαστε με τις αρχές μας, αυτό οφείλεται στο ότι θεωρούμε την αποκάλυψη του Θεού και την Εκκλησία του είτε ως γεγονός θρησκειολογικό είτε ουτοπικό. Έτσι όμως ψευτίζει η ζωή μας, σκοτώνουμε την ελπίδα· κηδεύουμε τον Θεό. Μια ειλικρινέστερη στάση ζωής μας ανοίγει την προοπτική να βιώσουμε το βαθύτερο και ουσιαστικότερο πνευματικό νόημα της εκκλησιαστικής ζωής, πέρα από το άτομο και τις ατομοκεντρικές ειδωλοποιήσεις. (...)



Πρόλογος Αρχιεπισκόπου Αθηνών Ιερωνύμου στο βιβλίο του Γ. Π. Πατρώνου, Χριστιανισμός:  Εκκλησία ή θρησκεία;, εκδόσεις 89,5 Ραδιοφωνικός Σταθμός Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνα 2012, σελ.9

Σάββατο 26 Ιουλίου 2014

Θ. Ι. Ρηγινιώτης, Γιατί να θέλω να είμαι ορθόδοξος χριστιανός;

Το ερώτημα δεν αφορά μόνο στους αλλόθρησκους, αλλά και σε όλους τους βαφτισμένους ορθόδοξους χριστιανούς, που παλαντζάρουν ανάμεσα στην αμφιβολία και την απιστία, καθώς και τους χιλιάδες συμπατριώτες μας, που συνειδητά έχουν αρνηθεί το ορθόδοξο βάφτισμα, που τους πρόσφεραν κάποτε οι γονείς τους, κι έχουν διαγράψει τον εαυτό τους από μέλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού. Πολλοί απ’ αυτούς μάλιστα τώρα πολεμούν κιόλας την Εκκλησία και τη χριστιανική πίστη ή τη διασκευάζουν τροποποιώντας την «κατά τις απόψεις τους».

Επίσης, το ερώτημα αφορά και τους λεγόμενους «χριστιανούς της ταυτότητας» (αν και τώρα ούτε η ταυτότητα γράφει κάτι τέτοιο), δηλ. εκείνους που τυπικά είναι χριστιανοί, αλλά στη ζωή τους δε σκέφτονται ποτέ το Χριστό, εκτός αν είναι να Τον βλαστημήσουν (και τότε ακόμα δε σκέφτονται), ούτε πάνε στην εκκλησία (εκτός για κανένα μνημόσυνο), ούτε προσεύχονται και φυσικά για νηστεία ή εξομολόγηση ούτε λόγος…

Όλους αυτούς δεν τους κρίνω, απλώς επισημαίνω ότι τους αφορά το ερώτημα «γιατί να θέλω να είμαι ορθόδοξος χριστιανός;».

Ένας λόγος λοιπόν, για να θέλω να είμαι ορθόδοξος χριστιανός, είναι ότι η Ορθοδοξία είναι η μόνη θρησκεία, που διδάσκει ένα Θεό, ο οποίος έγινε άνθρωπος και άφησε τους ανθρώπους να τον βασανίσουν και να τον σκοτώσουν φρικτά, για να δώσει σε όλους τους ανθρώπους – ακόμα και στους βασανιστές Του – τη δυνατότητα να Τον γνωρίσουν, να Τον πλησιάσουν, να ενωθούν μαζί Του και να σωθούν στην αιωνιότητα.

Έγινε άνθρωπος και πέθανε ως άνθρωπος, για να καλέσει κοντά Του την ανθρωπότητα, που βασανιζόταν από το κακό, το θάνατο και το διάβολο, να την ενώσει σε ένα σώμα (την Εκκλησία*) και να της δώσει τη δυνατότητα απελευθέρωσης και αθανασίας. Το έκανε μάλιστα έτσι, με το να πεθάνει – αντί να επέμβει δυναμικά, ως παντοδύναμος, και να συντρίψει τους αμαρτωλούς – για να Τον πλησιάσει όποιος θέλει, ελεύθερα, χωρίς να επιβάλει σε κανέναν να Τον πιστεύει και να Τον λατρεύει. Και το έκανε από καθαρή και ανιδιοτελή αγάπη, χωρίς ο ίδιος να έχει να κερδίσει απολύτως τίποτα.

Μετά απ’ αυτό, νομίζω πως είναι φανερό ότι η οργισμένη διαμαρτυρία των ανθρώπων «γιατί υπάρχει το κακό και ο θάνατος στον κόσμο» έχει πάρει την απάντησή της. Το κακό και ο θάνατος έχουν νικηθεί κατά κράτος από το Θεό που έγινε άνθρωπος. Μόνο που Εκείνος προσκαλεί τον καθένα μας να πάρει μερίδιο απ’ αυτή τη νίκη με το να γίνει μέλος του πανανθρώπινου Σώματος του Χριστού, της Ορθόδοξης Εκκλησίας, εκεί που ο άνθρωπος γίνεται άγιος και ζει αιώνια ενωμένος όχι μόνο με το Θεό, αλλά και με τους συνανθρώπους του και με τους αγγέλους και ακόμη και με όλα τα πλάσματα της Δημιουργίας.

Το κακό και ο θάνατος συνεχίζουν να υπάρχουν και να έχουν δύναμη (όχι όμως ενάντια στους αληθινούς χριστιανούς), επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι αρνούμαστε αυτή την πρόσκληση. Όποιος τη δέχεται, μπαίνει στην αφετηρία για ένα δρόμο ανηφορικό μεν, αλλά γεμάτο Φως, Αγάπη και Χαρά – γεμάτο Χριστό.

Μόνο που, όποιος δεχτεί την πρόσκληση, πρέπει ν’ αρνηθεί τον εγωισμό του και τις εγωιστικές νίκες και χαρές που είχε ώς τώρα, το παράνομο κέρδος, την κακία, τις αμαρτίες του κι ένα σωρό άλλα που τον κρατάνε υποχείριο του κακού και του θανάτου. Ν’ αρνηθεί ακόμα και την υποτιθέμενη καλοσύνη του και να την αντικαταστήσει με μια άλλη ιδιότητα: τη συγχώρηση (ακόμα και εκείνων που, με ανθρώπινα κριτήρια, «δεν αξίζουν» συγχώρηση). Κι όλα αυτά χρειάζονται αγώνα και στην αρχή πονάνε. Γι’ αυτό, λίγοι δέχονται την πρόσκληση.

Εκείνοι που, ενώ κάποτε βαφτίστηκαν χριστιανοί, τώρα απορρίπτουν το βάφτισμά τους ή αμφιβάλλουν αν έπρεπε να τους έχουν βαφτίσει (και μάλιστα «χωρίς να τους ρωτήσουν» – το επόμενο βήμα είναι ότι πολλοί αγανακτούν γιατί τους γέννησαν χωρίς να τους ρωτήσουν, αφού καμιά αληθινή χαρά δε βρίσκουν στον κόσμο), αγνοούν μερικά βασικά πράγματα για την Ορθοδοξία. Σ’ αυτό δεν φταίνε μόνο οι παπάδες, αλλά και ο καθένας από μας, γιατί σήμερα ακόμη και μέσω Ίντερνετ μπορείς να βρεις (εκτός από σαβούρα) και να μάθεις και μερικά σοβαρά πράγματα.

Αγνοούν ότι σκοπός του χριστιανικού ηθικού αγώνα δεν είναι η αποφυγή αμαρτωλών πράξεων (αφήνοντας την ψυχή να βράζει από καταπιεσμένες επιθυμίες, που γεννούν παθολογικές καταστάσεις και κάποτε εκρήγνυνται), αλλά η «νέκρωση των παθών», δηλαδή των εξαρτήσεων που, ριζωμένες στα βάθη της ψυχοσωματικής μας ύπαρξης, εμποδίζουν τον άνθρωπο ν’ ανοιχτεί με αγάπη προς το Θεό, το συνάνθρωπο και τα άλλα πλάσματα της δημιουργίας. Στην πραγματικότητα, η «νέκρωση» αυτή δεν είναι ακρωτηριασμός της ανθρώπινης προσωπικότητας, αλλά μεταμόρφωση των ψυχοσωματικών δυνάμεων από εμπαθείς σε απαθείς, δηλαδή σε δυνάμεις που προωθούν την αγάπη προς τον άλλο (Θεό, συνάνθρωπο, άλλα όντα) αντί να συστρέφουν τον άνθρωπο προς τον εαυτό του.

Ότι το αποτέλεσμα αυτού του αγώνα δεν είναι κάποια «μετά θάνατον» ανταμοιβή, έναντι της ασκητικής στέρησης κάθε απόλαυσης στην παρούσα ζωή (πράγμα εξαιρετικά ύποπτο, αφού έτσι «η Εκκλησία σου πουλάει κάτι, που δε μπορείς να το ελέγξεις παρά μόνο μετά το θάνατό σου»), αλλά η εδώ και τώρα μεταβολή του ανθρώπου σε θείο ον, που μπορεί να συμβεί στον καθένα – με προσπάθεια φυσικά – και να επαληθευτεί άμεσα με έρευνα στους γνωστούς ζώντες αγίους κάθε γενιάς.

Ότι χαρακτηριστικό αυτού του αγώνα δεν είναι η πειθήνια αποδοχή κάποιων αυθαίρετων κατασκευασμένων «δογμάτων», άνωθεν επιβαλλόμενων με τη βία ή την προπαγάνδα, όπως συνέβη στη μεσαιωνική δύση, αλλά η άμεση γνώση του Θεού, συσσωρευμένη μέσα στους αιώνες και ελεγμένη τόσο προσεχτικά, όσο η γνώση σε κάθε άλλο τομέα, όσο κάθε επιστήμη ελέγχει τη γνώση που αποκτάται με τις μεθόδους της. «Πίστη», στην ορολογία της Αγίας Γραφής και των αγίων Πατέρων (των αγίων διδασκάλων του χριστιανισμού), δε σημαίνει αποδοχή της ιδέας ότι υπάρχει Θεός (σημασία που έλαβε ο όρος στην εποχή μας), αλλά εμπιστοσύνη στο Θεό (για τον οποίο γνωρίζουμε με βεβαιότητα και δεν πιστεύουμε μόνον ότι υπάρχει) ότι η υπόσχεση για την ανάσταση των νεκρών και τη βασιλεία Του είναι αληθινή.

Ότι οι εντολές του Θεού δεν είναι «νόμος», που η παράβασή του επιφέρει την (ανελέητη μάλιστα και αιώνια) τιμωρία του αδύναμου παραβάτη από τον παντοδύναμο νομοθέτη, αλλά «αποκάλυψη στον κόσμο του τρόπου ζωής του Θεού» (της αγάπης) και οδηγίες προς τον άνθρωπο για μίμηση αυτού του τρόπου – η μίμηση αυτή θα θεραπεύσει τον άνθρωπο από τη μεγάλη ασθένεια, το θάνατο, φέρνοντάς τον σε ενότητα με το Θεό (παράδεισος), αντί του χωρισμού από αυτόν, που προκαλεί την απερίγραπτη οδύνη, την οποία ονομάζουμε κόλαση. «Πρέπει να ξέρουμε», γράφει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, «ότι ο Θεός δεν κολάζει κανένα, αλλά ο καθένας κάνει τον εαυτό του κατάλληλο για μετοχή στο Θεό [δηλ. ένωση με το Θεό]. Η μετοχή στο Θεό είναι απόλαυση και η αμεθεξία στο Θεό κόλαση».



***

Όλα αυτά βέβαια έχουν κάποια αξία μόνο αν είναι αληθινά. Αν ο Θεός είναι κάτι υποκειμενικό και αναπόδεικτο, όλα τα παραπάνω δεν είναι παρά λόγια.

Όμως η ίδια η χριστιανική ζωή είναι η απόδειξη για όλ’ αυτά. Ζώντας αυτή τη ζωή, χιλιάδες άνθρωποι έχουν γίνει άγιοι, ακόμη και στην εποχή μας. Δε θέλεις να ψάξεις για τους γνωστούς σύγχρονους αγίους, π.χ. Παΐσιο, Πορφύριο, Ιάκωβο της Εύβοιας, Ευμένιο από τα Ρούστικα κτλ; Πήγαινε στον παπά της ενορίας σου (δηλαδή της εκκλησίας που λειτουργεί κάθε Κυριακή κοντά στο σπίτι σου) ή σ’ ένα μοναχό ή μοναχή σε κάποιο μοναστήρι κοντά στον τόπο σου και ζήτησέ του / ζήτησέ της να σου μιλήσει για σύγχρονους αγίους, να σου πει εμπειρίες από σύγχρονους αγίους ή και να σου υποδείξει αγίους που έζησαν ή ζουν στον ίδιο τόπο με σένα.

Πρόσεξε, υπάρχει περίπτωση να βρεθείς μπροστά σ’ έναν ολόκληρο κόσμο που ούτε φανταζόσουν ότι υπάρχει. Αλλά μετά, θα έχεις κι εσύ υποχρεώσεις, γιατί δε θα έχεις πλέον πλήρη άγνοια – υποχρεώσεις απέναντι στον εαυτό σου και τους δικούς σου, εννοώ, όχι «απέναντι στο Θεό», γιατί το Θεό δε μπορούμε ούτε να Τον ωφελήσουμε ούτε να Τον βλάψουμε. Υποχρεώσεις για τον τρόπο ζωής σου, για τον τρόπο ζωής μας.

Θέλω να είμαι ορθόδοξος χριστιανός, γιατί βλέπω τον κόσμο και είναι χάλια, βλέπω τον εαυτό μου και είναι χάλια, βλέπω το διπλανό μου και είναι χάλια, βλέπω τους έφηβους μαθητές μου και είναι χάλια, και όλοι εμείς / εσείς / αυτοί είμαστε «απελευθερωμένοι από τη θρησκεία του παππού μας» και ζούμε κυνηγώντας τις νέες «προσωπικές αξίες» που έφερε η προπαγάνδα της εποχής μας: το χρήμα, το σεξ, την «επιτυχία», την καριέρα, το «να κάνουμε ό,τι θέλουμε»… Όμως αυτά δεν έχουν κάνει τον κόσμο παράδεισο, αλλά τον έχουν παραδώσει στα χέρια των Πολυεθνικών, κάνοντας τους ανθρώπους σκλάβους τους. Μυρμηγκιές σκλάβων, καλωδιωμένων στους υπολογιστές και τα smartphones, που ψάχνουν παρηγοριά στο Facebook και τα σαββατιάτικα μπαρ ή στη γιόγκα και τα γυμναστήρια…

Ξέρω όμως ότι κανείς ινδουιστής γκουρού και κανείς «γκουρού της τεχνολογίας» δε θα δώσει τη λύση (μάλλον θα μας περιπλέξει ακόμη περισσότερο), για τον απλό λόγο ότι δε μας οδηγεί στο Χριστό. Και ότι ο Χριστός είναι η λύση – η νίκη κατά του θανάτου και κάθε δυστυχίας – το ξέρω πια, μετά από τόσους αιώνες χριστιανισμού στον τόπο μου, όπως το ξέρουν όλοι οι άγιοί μου και το ξέρανε και οι ταπεινές γιαγιάδες μας. Όπως το ξέρουν και σήμερα πολλοί άνθρωποι, ακόμη και καθηγητές πανεπιστημίου, που είναι πιστοί και ταπεινοί ορθόδοξοι χριστιανοί.

Να διευκρινίσουμε ότι χρειάζεται ταπείνωση για να εντάξει κάποιος τον εαυτό του στην Εκκλησία, την κατεξοχήν κοινωνία της ταπείνωσης, όπου στέκεσαι δίπλα στον εχθρό σου, κοινωνείς το ίδιο σώμα Χριστού και από το ίδιο Ποτήρι με τον εχθρό σου και προσεύχεσαι μαζί με τον εχθρό σου, και όπου εξομολογείσαι, δίνοντας τη μεγάλη μάχη κατά του εγωισμού και υπέρ της ταπείνωσης, που είναι το θεμέλιο ολόκληρης της πνευματικής προόδου.

Εδώ τελειώνω. Τα ’γραψα όλα αυτά – και συγχωρέστε με – γιατί «μέθυσα» απόψε από τον πόνο και την απελπισία που βλέπω στα δελτία ειδήσεων, στις ταινίες, στα σήριαλ, αλλά και στη ρηχότητα των πρωινάδικων και των δήθεν λύσεων μαζικής κατανάλωση που προτείνονται γύρω μου. Μέθυσα κι από το κρασί της Ανάστασης του Θεού μου, που προσφέρεται δωρεάν κάθε Κυριακή στις εκκλησιές μας, που έχουν ηλικία αιώνων και ένωσαν και ενώνουν το λαό μου εδώ και αιώνες.

Αλλά το κρασί αυτό δεν το πίνουμε ο καθένας μόνος του – προσφέρεται μέσα στην εκκλησία, όπου συναντιόμαστε όλοι μαζί, για να μάθουμε να συγχωρούμε, να συνυπάρχουμε και ν’ αγαπάμε. Προσφέρεται μέσα από την εξομολόγηση και τη θεία μετάληψη, που είναι η αρχή της θεραπείας της ψυχής μας από κάθε εξάρτηση, κάθε πάθος και κάθε πόνο, και κάθε αμαρτία, για να ντυθεί στα λευκά, σα νεογέννητο.

Και τα λόγια ενός «μεθυσμένου» τι αξία έχουν; Εκτός αν, μέσα στο «μεθύσι» του, λέει λόγια που ένας ξεμέθυστος δεν έχει το θάρρος να ξεστομίσει.




Σημείωση:

(*) Εκκλησία σημαίνει συγκέντρωση, συνάντηση (π.χ. η «εκκλησία του δήμου» στην αρχαία Αθήνα, που ήταν η συνέλευση των πολιτών). Στο χριστιανισμό «Εκκλησία» λέμε το σύνολο των χριστιανών, στις μεταξύ τους σχέσεις. Ο Χριστός είναι «η κεφαλή» της Εκκλησίας, που φροντίζει και υπερασπίζεται «τα μέλη», δηλ. όλους τους χριστιανούς – με αυτή την έννοια και ο απόστολος Παύλος γράφει ότι ο άντρας είναι «κεφαλή της γυναίκας», επειδή «η κεφαλή φροντίζει και τρέφει το σώμα της» κι όχι με την έννοια της εξουσίας (επιστολή του Παύλου προς Εφεσίους, κεφ. 5, στίχ. 28-29).

Εκκλησία λοιπόν δεν είναι το κτήριο, όπου γίνονται οι χριστιανικές τελετές (λειτουργίες κ.τ.λ.). Αυτό ονομάζεται «ναός». Επειδή όμως οι χριστιανοί (δηλ. η Εκκλησία) συγκεντρωνόμαστε στο ναό, έχει επικρατήσει οι ναοί να ονομάζονται «εκκλησίες» (=συγκεντρώσεις).

ΥΓ. Θα ήθελα να διαβάσετε και το άρθρο "Οι αμαρτίες έχουν το δικό τους Θεό" του καθηγητή του πανεπιστημίου Βελιγραδίου και σύγχρονου αγίου της Σερβίας Ιουστίνου Πόποβιτς. Ευχαριστώ.

Πέμπτη 24 Ιουλίου 2014

Ανθολόγιον 166: Z. Bauman (περί ατομικής επικράτησης και κοινωνικής ανισότητας)

(...) Η ατομική επικράτηση προϋποθέτει την ανισότητα. Η κοινωνική ανισότητα είναι η φυσική κατοικία και το εύφορο έδαφος για την ατομική επικράτηση - και συγχρόνως συνοψίζει τα χαρακτηριστικά της. Το παιχνίδι της ατομικής επικράτησης υποδηλώνει ότι ο τρόπος να επισκευάσουμε τη βλάβη που έχει προκαλέσει μέχρι τώρα η ανισότητα είναι να προκαλέσουμε περισσότερη ανισότητα. (...) Η ατομική επικράτηση υπολογίζει την επιτυχία ενός ατόμου με βάση το βαθμό αποτυχίας των άλλων, το μέγεθος της προώθησης ενός ατόμου με βάση τον αριθμό των ανθρώπων που έχουν μείνει πίσω, και γενικά την αύξηση της αξίας ενός ατόμου στη βάση της απαξίωσης των άλλων. (...)


Δευτέρα 21 Ιουλίου 2014

Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Ιερώνυμος για τα γεγονότα στη Λωρίδα της Γάζας


Ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, ερωτηθείς από εκπροσώπους του Τύπου, έκανε την ακόλουθη δήλωση σχετικά με τα τραγικά γεγονότα στη Λωρίδα της Γάζας:

«Αυτή τη στιγμή το μόνο ζητούμενο είναι η άμεση κατάπαυση του πυρός και η έναρξη ειλικρινών και έντιμων διαπραγματεύσεων, με στόχο την επίτευξη της ειρήνης στην πυριτιδαποθήκη της Μέσης Ανατολής.
Ο κύκλος της ωμής βίας πρέπει να κλείσει τώρα.

Σπαράζει η καρδιά όλων μας στη θέα των άψυχων κορμιών των αμάχων, ιδιαίτερα των μικρών παιδιών, που δεν επιτρέπεται να πληρώνουν με το αίμα τους αυτή την ατέρμονη αντιπαλότητα.

Οι εμπλεκόμενες πλευρές και οι δυνατοί του κόσμου, ας δώσουν επιτέλους ένα τέλος σε αυτή την τραγωδία.
Δεν υπάρχει πλέον περιθώριο για να χαθεί έστω και μία ακόμη ανθρώπινη ζωή».

Κυριακή 20 Ιουλίου 2014

Η συνέντευξη του Θ.Ι.Ζιάκα στο Αντίφωνο

&

Η συνέντευξη δόθηκε στα μέσα Ιουνίου 2014 στον Λεωνίδα Σταματελόπουλο, μέλους της συντακτικής ομάδας του περιοδικού Νέο Πλανόδιον και διαχειριστή του ιστολογίου «Μέσα Ελλάδα».


Κυριακή 6 Ιουλίου 2014

Γ. Κοντογιώργης, Το ορθώς πολιτεύεσθαι του (μη) λαϊκισμού




Χαρδούβελης: “Οι πολίτες γνωρίζουν ότι δεν υπάρχουν πια δωρεάν γεύματα”.

Γνωρίζουν όμως επίσης ότι οι πολιτικοί και οι συγκατανευσιφάγοι εξακολουθούν να σιτίζονται πλουσιοπάροχα δωρεάν στο πρυτανείο του κράτους, δαπάναις των πολιτών, ότι ο σκληρός καθεστωτικός πυρήνας δεν έχει εξ αποφάσεως αισθανθεί την κρίση και ότι η κυβέρνηση συνεχίζει να αμνηστεύει τα σκάνδαλα που παράγει ή που δημιούργησαν οι προηγούμενοι. Γνωρίζουν τέλος ότι η πολιτική τάξη ανταλλάσει “παροχές” προς κάθε δεξιά ή αριστερά κατεύθυνση, με στόχο τον έλεγχο την επόμενη ημέρα των μηχανισμών με δικούς της ανθρώπους. Το δίλημμα είναι σαφές: ή συναινείς με το σύστημα, στην καλύτερη περίπτωση εισέρχεσαι και εσύ στην τάξη των συγκατανευσιφάγων, ή στιγματίζεσαι ως λαϊκιστής. Η έννοια του λαϊκισμού έχει μεθαρμοσθεί για να στοχοποιεί καλύτερα τον “εχθρό” της ολιγαρχίας: δεν είναι ο δημοκοπών με σκοπό την εξαπάτηση του λαού, αλλά όποιος αντιτείνει το αυτονόητο: η κοινωνία να αποτελέσει τον λόγον ύπαρξης της πολιτικής (και της οικονομίας). Να εισέλθει, επομένως, στην πολιτεία ως συστατικός θεσμός και αναγκαστικός εταίρος στη διαδικασία λήψεως των αποφάσεων. Για να αποτρέψει την περαιτέρω λεηλασία της από τους νομείς του κράτους. Είπαμε, ο πολίτης γνωρίζει ότι γι’αυτόν μόνο δεν υπάρχουν δωρεάν γεύματα, όχι για τους Ολιγάρχες. Το κράτος είναι για τους “άλλους”, οι πολίτες οφείλουν να αρκεσθούν στη φιλάνθρωπη διάθεση των συμπατριωτών τους. Ρωμαίος αυτοκράτορας όρισε με ακρίβεια τον λεηλατικό χαρακτήρα του σημερινού ελληνικού πολιτικού συστήματος, τους στόχους του πολιτικού προσωπικού της κομματοκρατίας: “Ομονοείτε, υμάς (και τους συγκατανευσιφάγους) πλουτίζετε, των άλλων πάντων καταφρονείτε“. Καληνύχτα Ελλάδα.

Θ.Ι.Ρηγινιώτης,Οι θρησκευτικές γιορτές ως παράγοντας ποιότητας ζωής

πηγή: rethemnos.gr

Στον πολιτισμό μας, τον ελληνικό, το ρωμαίικο (και ρωμαίικο = ό,τι κοινό στοιχείο μοιραζόμαστε με τους άλλους ορθόδοξους λαούς της Γης), ο χρόνος είναι γεμάτος γιορτές. Γιορτές του Χριστού, της Παναγίας και των αγίων μας, που είναι δικοί μας, ορθόδοξοι, όπως κι εμείς, και πολύ συχνά έζησαν στα ίδια μέρη που ζούμε κι εμείς οι ίδιοι.

Η πιο συχνή ορθόδοξη γιορτή, που έρχεται ξανά και ξανά κάθε εβδομάδα και είναι από τις μεγαλύτερες της χριστιανοσύνης (ισότιμη με το Πάσχα!) είναι η μέρα της Κυριακής. «Κυριακή ημέρα» σημαίνει «ημέρα του Κυρίου», δηλ. του Ιησού Χριστού. Είναι η μέρα που πηγαίνουμε στη λειτουργία, μια τελετή επανάληψης του Μυστικού Δείπνου, που μας ενώνει με όλους τους ορθόδοξους χριστιανούς όλων των λαών, ακόμη και με τις ψυχές των νεκρών μας, με τους αγίους, τους αγγέλους, την Παναγία και το Χριστό (όλοι – ουρανός και γη – συμμετέχουν στην κυριακάτικη λειτουργία, όπως το είδε και ο άγιος απόστολος Ιωάννης στην Αποκάλυψη «εν τη Κυριακή ημέρα», Αποκ. 1, 10).

Είναι η μέρα που μεταλαβαίνουμε το Σώμα και το Αίμα του Χριστού και ενωνόμαστε μαζί Του, δηλαδή βάζουμε μέσα μας το Θεό και γινόμαστε κι εμείς μικροί Θεοί, μικροί Χριστοί, για να πάρουμε δυνάμεις και να γίνουμε μεγάλοι Θεοί και μεγάλοι Χριστοί, όσο βέβαια είναι δυνατόν να γίνει αυτό σ’ έναν άνθρωπο (να γίνουμε, δηλαδή, άγιοι, όσο μπορούμε – και μπορούμε να γίνουμε πάρα πολύ μεγάλοι άγιοι, αν φυσικά το θέλουμε).

Η Κυριακή, η γιορτινή και πολυτραγουδισμένη Κυριακή μας, είναι η μέρα, κατά την οποία δεν γονατίζουμε για να προσευχηθούμε, αλλά στεκόμαστε όρθιοι, σαν ίσοι, μπροστά στο Θεό, για να θυμόμαστε πως είμαστε ελεύθεροι κι όχι σκλάβοι.

Εκτός αυτού, γενικά οι θρησκευτικές μας γιορτές είναι ένας σημαντικός παράγοντας που δίνει ποιότητα στη ζωή μας, ιδιαίτερα στις παραδοσιακές εποχές, όταν οι άνθρωποι όχι απλά τις γιόρταζαν με ενθουσιασμό, αλλά κυριολεκτικά καθόριζαν το καθημερινό τους πρόγραμμα με βάση τις γιορτές και τις νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που είμαστε εμείς οι ίδιοι («Εκκλησία» = εμείς ενωμένοι, όλοι μαζί).

Το όφελος από τις γιορτές αυτές έχει και κοινωνικές αιτίες και πνευματικές.

Οι κοινωνικές:

Με τις γιορτές, ιδιαίτερα αυτές που είναι και αργίες (σχόλες) ή που γιορτάζουν οι άγιοι του χωριού μας ή της ενορίας μας, σπάει η μονοτονία της καθημερινότητας και οι άνθρωποι έχουν την ευκαιρία να κάνουν ακριβώς αυτό που λέει η λέξη: να γιορτάσουν! Και μάλιστα να γιορτάσουν όλοι μαζί, να περάσουν χρόνο με την οικογένειά τους, αλλά και να συναντηθούν στην εκκλησία – και αργότερα, σε παρεάκια ή στο πανηγύρι, που κάποτε βέβαια δεν ήταν μαζικοποιημένο, απρόσωπο και εμπορικό – με ολόκληρη την τοπική κοινωνία, στην οποία ζούσαν, και να έρθουν πιο κοντά ο ένας στον άλλο.

Επίσης, όχι απλά ξεκουράζονται από την εργασία τους, αλλά – το σπουδαιότερο – συνειδητοποιούν πως δεν είναι ζώα (που δεν έχουν γιορτές και αργίες), ούτε σκλάβοι, υποβιβασμένοι στο επίπεδο του ζώου, αλλά ελεύθεροι Άνθρωποι, που έχουν το δικαίωμα να ξεκουραστούν και να γιορτάσουν όταν θέλουν. Και μάλιστα Άνθρωποι που συνδέονται με το Θεό, γιατί οι δικές μας οι γιορτές είναι γιορτές του Χριστού, της Παναγίας και των αγίων, με τους οποίους συνδεόμαστε κατά τον εορτασμό τους, και όχι άσχετες γιορτές, που δεν μας εκτοξεύουν στον ουρανό, όπως οι σύγχρονες «Παγκόσμιες Ημέρες», που εισαγάγαμε απ’ έξω.

Και οι γιορτές μας βέβαια είναι Παγκόσμιες Ημέρες: δεν υπάρχει τίποτα πιο παγκόσμιο από το Χριστό, από τη Γέννηση και την Ανάστασή Του κι από το ότι κάποιοι άνθρωποι (με τη ζωή τους ή με το μαρτύριό τους) έγιναν άγιοι και μας προσκαλούν κι εμάς στην αγιότητα. Όλα αυτά ενώνουν τους ανθρώπους, δεν τους χωρίζουν.

Αυτό το τελευταίο είναι ο πνευματικός λόγος, που οι θρησκευτικές μας γιορτές προσδίδουν ποιότητα στη ζωή μας και στη ζωή της οικογένειάς μας και γενικότερα στην κοινωνία μας: ότι αποτελούν πηγές θείας χάριτος και γέφυρες που συνδέουν (πραγματικά, όχι συμβολικά) τη γη με τον ουρανό.

Ο εορτασμός αυτός σήμερα φαίνεται να έχει υποβαθμιστεί αρκετά. Για μας όλες οι μέρες έχουν γίνει ίδιες, συχνά δεν υπάρχει ούτε αργία Κυριακής (μόνο «κυλιόμενα ρεπό» σε τυχαίες μέρες, διαφορετικές για κάθε μέλος της οικογένειάς μας). Δεν υπάρχει στη ζωή μας ενθουσιασμός, ούτε ενότητα με την τοπική μας κοινωνία, ούτε στροφή προς τον ουρανό: είμαστε σκυφτοί και νιώθουμε αγχωμένοι, πανικόβλητοι και δυστυχισμένοι…

Δεν υπάρχει η σύνδεση με τους αγίους μας, ίσως δεν ξέρουμε καν ποιοι είναι οι άγιοι του χωριού μας ή της ενορίας μας – ή δεν ξέρουμε καν σε ποια ενορία ανήκουμε ή δεν έχουμε ακούσει ούτε τη λέξη «ενορία» – ούτε κι έχουμε τη συνείδηση ότι είμαστε ελεύθεροι Άνθρωποι ή Άνθρωποι συνδεόμενοι με το Θεό, συνεορτάζοντες με την Παναγία, τους αγγέλους και τους αγίους.

Είμαστε πλάσματα μοναχικά, που δεν ξέρουν αν δουλεύουν για να ζουν ή ζουν για να δουλεύουν και να κερδίζουν από το μόχθο τους κάποιοι άλλοι…

Δυο μόνο γιορτές έχουν έρθει απ’ έξω, για να σπάσουν τη μονοτονία της αδιάκοπης εργασίας: τα γενέθλια και το Σαββατόβραδο.

Φύγανε οι λαμπροστολισμένες πανανθρώπινες γιορτές των αγίων μας και αντικαταστάθηκαν από τα γενέθλιά μας και το Σαββατόβραδο. Τα γενέθλια γιορτάζουμε το Εγώ μας, το κέντρο του εγωκεντρικού μας κόσμου (ενώ στη γιορτή του ονόματός μας, το κέντρο είναι ο άγιός μας, που είναι και πρότυπό μας), ενώ το Σαββατόβραδο ξεσπάμε μαζικά πίνοντας στα μπαρ, όταν έχουμε λεφτά φυσικά. Και την άλλη μέρα, Κυριακή πρωί, είμαστε τέζα και ούτε σκέψη για να πάμε στην Εκκλησία (κάποιοι ενοχλούνται κι από τις …καμπάνες, σα να βρισκόμαστε στην Τουρκοκρατία)…

Αυτές οι δυο γιορτές δεν γιατρεύουν τη μοναξιά μας και το αίσθημα ότι είμαστε δούλοι σε κάποιους αόρατους αφέντες ή «στη μοίρα» ή στη ζωή. Γι’ αυτό τα γενέθλια, όσο μεγαλώνουμε, μας προκαλούν θλίψη. Γι’ αυτό και τα Χριστούγεννα σε πολλούς προκαλούν θλίψη, γιατί ξέχασαν πως είναι η γιορτή όλων των χριστιανών και του ίδιου του Χριστού και νομίζουν πως είναι μια μέρα σαν τις άλλες – κι αν δεν έχουν αυτά που θέλουν ή αυτούς που θέλουν, τότε λυπούνται και μιλάμε για μελαγχολία των εορτών και για αυτοκτονίες των εορτών…

Για να μην παρεξηγούμαι, δεν κηρύσσω τον πόλεμο κατά των γενεθλίων, που δίνουν χαρά στα παιδιά. Αλλά ας μην ξεχνάμε πως τα γενέθλια «είναι μόνο για τα παιδιά», ενώ οι δικές μας ορθόδοξες γιορτές είναι και για τους μεγάλους και για τα παιδιά και τα εφοδιάζουν με πνευματικά εφόδια για όταν θα έχουν γίνει μεγάλοι.

Ο Ιούλης, όπως και ο Νοέμβρης, είναι οι μήνες με τις περισσότερες γνωστές στο λαό μας ορθόδοξες γιορτές!… Μετράω γιορτές που ξέρει και μου λέει, απ’ όταν ήμουν μικρός, η μητέρα μου (πολύτιμη κληρονομιά της):
Αγία Μαρίνα (Άνδρος) / εικόνα από εδώ

Των αγίων Αναργύρων Ιατρών Κοσμά και Δαμιανού (1 Ιουλίου), της αγίας Κυριακής (7 Ιουλίου), του αγίου Προκοπίου (8 Ιουλίου), της αγίας Ευφημίας και Όλγας (11 Ιουλίου), των αγίων Κηρύκου και Ιουλίτης (15 Ιουλίου), της αγίας Μαρίνας (17 Ιουλίου), του προφήτη Ηλία (20 Ιουλίου), της αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής (22 Ιουλίου), της αγίας Χριστίνας (24 Ιουλίου), της αγίας Άννας (25 Ιουλίου), της αγίας Παρασκευής (26 Ιουλίου), του αγίου Παντελεήμονα (27 Ιουλίου), της αγίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου (28 Ιουλίου).
Αγία Παρασκευή (Σπέτσες) / εικόνα από εδώ

Ας προσθέσω και του αγίου Ιωάννη Μαξίμοβιτς (2 Ιουλίου – μαζί με της Παναγίας των Βλαχερνών), του αγίου Ανδρέα Κρήτης (4 Ιουλίου – του μεγάλου ποιητή και μουσικού), αλλά και ότι είναι η επέτειος της μνήμης δυο κορυφαίων αγίων της εποχής μας, του γέροντα Παΐσιου και του γέροντα Σωφρόνιου του Έσσεξ (11 και 12 Ιουλίου).

Η οικονομική κρίση λοιπόν τρίζει τα δόντια, αλλά έχω πολλές μέρες να γιορτάσω μαζί με την οικογένειά μου και τους φίλους μου! Παράθυρα γεμάτα ουρανό, γέφυρες που με πάνε στον ουρανό! Αλλά τι αξία έχει να πάω μόνος μου; Πάμε όλοι μαζί, αδέρφια! Καλές γιορτές!

Σάββατο 5 Ιουλίου 2014

«Οι Μουσικές της Κρήτης – 1η Παγκρήτια Συνάντηση» (Ηράκλειο 7-10 Ιουλίου 2014)







Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Γωνιών Μαλεβιζίου, με τη στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης, οργανώνει στο Ηράκλειο, στις 7-8-9-10 Ιουλίου 2014, τετραήμερο εκδηλώσεων με τίτλο: «Οι Μουσικές της Κρήτης – 1η Παγκρήτια Συνάντηση».

Το τετραήμερο θα περιλαμβάνει στο πρώτο μέρος 32 ομιλίες από διακεκριμένους ερευνητές και στο δεύτερο μέρος συναυλίες από 21 συγκροτήματα, με 80 σημαντικούς καλλιτέχνες της Κρητικής μουσικής.

Ειδικότερα, έχουν προγραμματιστεί:

· Ομιλίες στην αίθουσα Ανδρόγεω, στις 7-8-9-10 Ιουλίου 2014, από 17:30 έως 20:00: Οι ομιλητές, καθηγητές Πανεπιστήμιων της Ελλάδας και του εξωτερικού, εθνομουσικολόγοι, μουσικολόγοι, γνωστοί μουσικοί, ερευνητές, συλλέκτες οπτικοακουστικού υλικού Κρητικής μουσικής κ.ά., θα φωτίσουν άγνωστες μουσικολογικές, ιστορικές, λαογραφικές, κοινωνιολογικές και ανθρωπολογικές όψεις της Κρητικής μουσικής.

· Συναυλίες στην Πύλη Βιτούρι, στις 7-8-9 Ιουλίου 2014, από 21:00 έως τα μεσάνυχτα: Στις συναυλίες, θα παρουσιαστούν από μεγάλο αριθμό καλλιτεχνών, απ΄ όλες τις περιοχές της Κρήτης, έργα που αποδίδουν τη μουσική φυσιογνωμία κάθε περιοχής. 

Η είσοδος θα είναι ελεύθερη για όλους.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ

Δευτέρα, 7 ιουλίου 2014, ώρες 17:30 – 20:00

Α’ Μέρος: Ομιλίες
Α. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ- ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ (από τη μινωική εποχή στον 20ο αιώνα)

17:30 – 18:00

Η μουσική στην κρητική αρχαιότητα: αρχαιολογικές μαρτυρίες,

Μανόλης Μικράκης, Dr. Κλασικής Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Χαϊδελβέργης

18:00 – 18:15

Οι καταγραφές Κρητικών σκοπών από τον Παύλο Βλαστό: επιλογή, προσέγγιση και ερμηνεία,

Δημήτρης Σγουρός, δάσκαλος - μουσικός

18:15 – 18:30

Ήχοι των οργάνων – απόηχοι της ιστορίας: η περίπτωση της Κρητικής λύρας,

Χάρης Σαρρής, Dr. Eθνομουσικολογίας του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, επιστημονικός συνεργάτης Τμήματος λαϊκής και παραδοσιακής μουσικής ΤΕΙ Ηπείρου

18:30 – 18:45

Η ασκομαντούρα στην Κρήτη: παράδοση και αναβίωση,

Περικλής Σχινάς, μουσικός – υποψήφιος διδάκτορας εθνομουσικολογίας του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών

18:45 – 19:00

Τα κρουστά στην Κρητική μουσική,

Γιάννης Παπατζανής, μουσικός

19:00 – 19:15

Ερωτήσεις - συζήτηση
Β. ΝΟΜΟΣ ΧΑΝΙΩΝ (α’ μέρος)

19:15 – 19:30

Η μουσική παράδοση στην επαρχία Σελίνου,

Νίκος Αποστολάκης, πρόεδρος πολιτιστικού και παραδοσιακού συλλόγου Σελίνου

19:30 – 19:45

Η μουσική παράδοση στην επαρχία Κισσάμου,

Νίκος Γιακουμάκης, δικηγόρος – μέλος Πολιτιστικού Συλλόγου «το ρόδο»

19:45 – 20:00

Κώστας Παπαδάκης (Ναύτης), Μιχάλης Κουνέλης, Σταύρος Καντηλιέρης, Μανόλης Μανιουδάκης (Μανιός): η προσφορά τους στη διατήρηση και μετάδοση της τέχνης του βιολιού στους νεώτερους,

Αντώνης Μπουζάκης, συλλέκτης αρχειακού υλικού Κρητικής μουσικής

20:00 – 20:10

Ερωτήσεις - συζήτηση 

1η Μέρα

Δευτέρα, 07 – 07 – 2014, ώρες 21:00 – 00:00

Β’ Μέρος: Μουσική

21:00 – 21:30

Ριζίτικα τραγούδια από τη Χορωδία «Κρητικές Μαδάρες»,

Παρουσίαση - σχολιασμός: Σταμάτης Αποστολάκης, δάσκαλος – λαογράφος

21:30 – 22:15

Μουσική περιοχών Κισσάμου – Σελίνου,

Λευτέρης Κουμής (βιολί), Μιχάλης Λουφαρδάκης (βιολί), Θοδωρής Πολυχρονάκης (βιολί), Στρατής Σκαράκης (βιολί), Φάνης Γκανάς (κιθάρα), Νίκος Σταματάκης (λαούτο), Γιώργος Στρατάκης (λαούτο), Δημήτρης Χαρτζουλάκης (λαούτο)

22:15 – 22:45

Μουσική της Κρήτης 1850 – 1910, από το αρχείο του Ρεθυμνιώτη λόγιου Παύλου Βλαστού,

Δημήτρης Σγουρός (λύρα), Δημήτρης Σιδερής (λαούτο), Γιάννης Παπατζανής (κρουστά)

22:45 – 23:15

Παραδοσιακή Κρητική μουσική με πνευστά,

Μουσικό σχήμα Daulute. Γιώργος Ζαχαριουδάκης πνευστά (ασκομαντούρα, σφυροθιάμπολο, διπλομάντουρο), Δημήτρης Σιδερής (λαούτο), Γιάννης Παπατζανής (κρουστά)

23:15 – 23:30

Αφιέρωμα στον Κώστα Μουντάκη,

Βαγγέλης Αλεξάκης (λύρα), Αντώνης Παπαδάκης (λαούτο), Νίκος Φανουράκης (λαούτο)

23:30 – 23:45

Αφιέρωμα στο Θανάση Σκορδαλό,

Ηρακλής Κοκολογιαννάκης (λύρα), Μπάμπης Κασαπάκης (λαούτο), Νίκος Φανουράκης (λαούτο)

Τρίτη, 8 Ιουλίου 2014, ώρες 17:30 – 20:00

Α’ Μέρος: Ομιλίες
Α. ΝΟΜΟΣ ΧΑΝΙΩΝ (β’ μέρος)

17:30 – 17:45

Η μουσική παράδοση στον Αποκόρωνα,

Μιχάλης Μπακατσάκης, μουσικός – αντιπρόεδρος συλλόγου Αποκορωνιωτών καλλιτεχνών «Χαρίλαος»

17:45 – 18:00

Η διαμόρφωση της μουσικής του Χαρίλαου Πιπεράκη στο ιστορικό, κοινωνικό και μουσικό πλαίσιο της Αμερικής,

Σταύρος Μαραγκουδάκης, μουσικός – απόφοιτος Τμήματος λαϊκής και παραδοσιακής μουσικής ΤΕΙ Ηπείρου
Β. ΝΟΜΟΣ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

18:00 – 18:15

Η μουσική παράδοση στην επαρχία του Αγίου Βασιλείου,

Αλέξανδρος Παπαδάκης, μουσικός

18:15 – 18:30

Η μουσική παράδοση στην επαρχία Αμαρίου, 

Θοδωρής Ρηγινιώτης, θεολόγος – συγγραφέας

18:30 – 18:45

Η μουσική παράδοση στην επαρχία Ρεθύμνου,

Κώστας Βασιλάκης, συλλέκτης αρχειακού υλικού Κρητικής μουσικής

19:00 – 19:15

Η μουσική παράδοση στην περιοχή του Κάτω Μυλοποτάμου,

Μιχάλης Αλεφαντινός, μουσικός

19:15 – 19:30

Η μουσική παράδοση στην περιοχή των Ανωγείων,

Μιχάλης Σταυρακάκης, μουσικός

19:30 – 19:45

Μανόλης Πασπαράκης Στραβός (Ανώγεια) - Γιάννης Μαθιουδάκης (Άνω Μέρος Αμαρίου): Οι δύο τυφλοί λυράρηδες,

Μανόλης Παπυράκης, γιατρός

19:45 – 20:00

Ερωτήσεις - συζήτηση

Β’ Μέρος: Μουσική

21:00 – 21:30

Μουσική περιοχής Αποκόρωνα,

Γιώργος Γαλανάκης (λύρα), Ανδρέας Λιλικάκης (λύρα), Χάρης Παντερμάκης (λύρα), Μιχάλης Μπακατσάκης (λύρα), Γιώργος Μαθιουδάκης (λύρα), Κυριάκος Πιπεράκης (λύρα), Κωστής Κορδατζάκης (λύρα), Ηλίας Βλαμάκης (λύρα), Ματθαίος Κουκλάκης (λύρα), Παντελής Κρασαδάκης (λαούτο), Γιώργος Παντερμάκης (λαούτο), Κυριάκος Σταυριανουδάκης (λαούτο), Δημήτρης Βλαμάκης (λαούτο), Ανδρέας Μελαδάκης (λαούτο), Μιχάλης Κοτσολάκης (λαούτο), Κωστής Κουρκουνάκης (κιθάρα), Δημήτρης Αβερκάκης (κουτάλια)

21:30 – 22:00

Μουσική περιοχής Αγίου Βασιλείου & μουσική με πνευστά,

Αλέξανδρος Παπαδάκης (λύρα, χαμπιόλι, ασκομαντούρα) και οι συνεργάτες του.

22:00 – 22:20

Μουσική περιοχής Κάτω Μυλοποτάμου,

Μιχάλης Αλεφαντινός (λύρα) και οι συνεργάτες του.

22:20 – 22:50

Μουσική περιοχών Αμαρίου και πόλης Ρεθύμνου,

Κώστας Βερδινάκης (λύρα), Μανόλης Βερδινάκης (λαούτο), Στέλιος Σταματογιαννάκης (λαούτο), Γιώργος Παπαδάκης (λαούτο - μπουλγκαρί).

22:50 – 23:00

Παλιά Αμαριώτικα πεντοζάλια (αφιέρωμα στο Γιάννη Μαθιουδάκη (στραβός)),

Παναγιώτης Μαθιουδάκης (λύρα), Μανόλης Βερδινάκης (λαούτο), Γιώργος Παπαδάκης (λαούτο - μπουλγκαρί)

23:00 – 23:20

Αφιέρωμα στη μουσική παράδοση των Ανωγείων,

Κώστας Σκουλάς (λύρα), Μαρία Σκουλά (λύρα), Μιχάλης Σταυρακάκης (μαντολίνο), Γιώργος Νταγιαντάς (λαούτο), Κώστας Καλλέργης (λαούτο), Νικόλας Καράτζης (μαντολίνο).

23:20 – 23:40

Μουσική περιοχής Αστερουσίων,

Κώστας Κακουδάκης (λύρα), Μπάμπης Κασαπάκης (λαούτο), Μανόλης Παπαδάκης (λαούτο)

Τετάρτη, 9 Ιουλίου 2014, ώρες 17:30 – 20:00

Α’ Μέρος: Ομιλίες
Α. ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

17:30 – 17:45

Η μουσική παράδοση στις περιοχές των Αστερουσίων και της Μεσσαράς,

Μιχάλης Ασκορδαλάκης, δικηγόρος – μουσικός 

17:45 – 18:00

Πεδινά μελωδικά σταυροδρόμια,

Μαρία Χναράκη, Διευθύντρια Ελληνικών Σπουδών, Καθηγήτρια Εθνομουσικολογίας Πανεπιστημίου Drexel, Φιλαδέλφεια Η.Π.Α.

18:00 – 18:15

Βιαννίτικα μουσικά μονοπάτια,

Αγησίλαος Αλιγιζάκης, γιατρός – συγγραφέας

18:15 – 18:30

Η μουσική Οδύσσεια του βιολιού στο Μεγάλο Κάστρο,

Αγησίλαος Αλιγιζάκης, γιατρός – συγγραφέας

18:30 – 18:45

Ο περαχωριανός σκοπός,

Μανόλης Παπαδάκης, μαθηματικός – συγγραφέας

18:45 – 19:00

Ερωτήσεις - συζήτηση
Β. ΝΟΜΟΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ

19:00 – 19:30

Στοιχεία από τη μουσικοχορευτική παράδοση των ανατολικών περιοχών της Κρήτης,

Βαγγέλης Βαρδάκης, μουσικός

19:30 – 19:45

Τα τραγούδια της τάβλας στην Ανατολική Κρήτη: η περίπτωση του Κρούστα,

Γιώργης Λαγκαδινός, μουσικός

19:45 – 20:00

Το αρμονικό κοντύλι του Στρατή Καλογερίδη,

Μαρία Χναράκη, Διευθύντρια Ελληνικών Σπουδών, Καθηγήτρια Εθνομουσικολογίας Πανεπιστημίου Drexel, Φιλαδέλφεια Η.Π.Α.

20:00 – 20:15

Ερωτήσεις - συζήτηση

Β’ Μέρος: Μουσική

21:00 – 21:30

Η βιολιστική παράδοση της Ανατολικής Κρήτης,

Βαγγέλης Βαρδάκης (βιολί) Μανόλης Λιαπάκης (Λαούτο), Γιάννης Γενειατάκης (κιθάρα)

21:30 – 22:00

Μουσική περιοχών Μεραμβέλλου – Οροπεδίου Λασιθίου,

Γιάννης Βάρδας (λύρα) και οι συνεργάτες του

22:00 – 22:20

Μουσική του Λασιθίου με ασκομαντούρα,

Μπάμπης Παρασκάκης (ασκομαντούρα), Σήφης Αποστολάκης (νταουλάκι), Δαμιανός Μαυράκης (λαούτο)

22:20 – 22:35

Μουσική περιοχής Βιάννου,

Νίκος Κόμης (μαντολίνο)

22:35 – 22:50

Μουσική επαρχίας Πεδιάδας,

Γιώργος Βασιλάκης ή Σκαλανιώτης (βιολί) και οι συνεργάτες του

22:50 – 23:10

Σκοποί και μελωδίες της Πεδιάδας με λύρα και βιολόλυρα, 

Στέλιος Βασιλάκης (λύρα, βιολόλυρα), Μπάμπης Κασαπάκης (λαούτο), Μανόλης Παπαδάκης (λαούτο)

23:10 – 23:30

Μουσική περιοχής Μεσσαράς,

Νίκος Σεβαστάκης (λύρα), Μπάμπης Κασαπάκης (λαούτο), Μανόλης Παπαδάκης (λαούτο)

23:30 – 23:50

Σύγχρονες συνθέσεις Κρητικής μουσικής,

Ross Daly (λύρα) και οι συνεργάτες του
Πέμπτη, 10 Ιουλίου 2014, ώρες 17:30 – 20:30

Ομιλίες (Τη μέρα αυτή δεν υπάρχει μουσικό μέρος)
Α. ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

17:30 – 17:45

Ο Κώστας Μουντάκης από κοντά: μια βιωματική μαθητεία,

Ross Daly, μουσικός

17:45 – 18:00

Η συμβολή των Τουρκοκρητικών στην Κρητική μουσική,

Θοδωρής Ρηγινιώτης, θεολόγος – συγγραφέας

18:00 – 18:15

Δισκογραφία της Κρητικής μουσικής στο εξωτερικό στις αρχές του 20ου αιώνα,

Γιώργος Βαβουλές, μουσικός – ερευνητής Κρητικής μουσικής

18:15 – 18:30

Ερωτήσεις - συζήτηση

18:30 – 18:45

Διάλειμμα
Β. ΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

18:45 – 19:00

Η Ελληνική παραδοσιακή μουσική και ο τρόπος προβολής της από τα ΜΜΕ,

Αντώνης Τσάβαλος, σκηνοθέτης & παραγωγός εκπομπής «Ελλήνων δρώμενα» της κρατικής τηλεόρασης ΝΕΡΙΤ

19:00 – 19:15

Προς ένα ορισμό της Κρητικής μουσικής: μερικές σκέψεις

Ross Daly, μουσικός

19:15 – 19:30

Ο ρόλος της Κρητικής μουσικής μέσα στην κοινωνία της Κρήτης,

Jordi Alsina, υποψήφιος διδάκτορας τμήματος κοινωνικής ανθρωπολογίας Πανεπιστημίου Βαρκελώνης (Ισπανία)

19:30 – 19:45

Μουσική και τοπικότητα,

Γιώργος Νικολακάκης, καθηγητής τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών Πανεπιστημίου Κρήτης

19:45 – 20:05

Γιατί η Κρητική μουσική είναι γοητευτική για ένα ξένο εθνομουσικολόγο;

Michael Hagleitner, καθηγητής εθνομουσικολογίας Πανεπιστημίου Βιέννης (Αυστρία)

20:05 – 20:45

Ερωτήσεις - συζήτηση 

Παρασκευή 4 Ιουλίου 2014

Η ΝΟΕΡΑ ΠΡΟΣΕΥΧΗ

φωτό από εδώ.

«Κάθε προσευχή τῆς Ἐκκλησίας βοηθεῖ στήν κάθαρση τῆς καρδιᾶς. Ἰδιαιτέρως ὅμως βοηθεῖ ἡ λεγόμενη μονολόγιστος εὐχή ἤ νοερά προσευχή ἤ καρδιακή προσευχή, τό "Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με τόν ἁμαρτωλόν".
Αὐτή ἡ προσευχή, πού ἀνέκαθεν παραδίδεται στό Ἅγιον Ὄρος, ἔχει τό ἑξῆς πλεονέκτημα: ἐπειδή εἶναι μονολόγιστος, δηλαδή μόνο μία πρότασις, μᾶς βοηθεῖ νά συγκεντρώνουμε εὔκολα τόν νοῦ μας. Συγκεντρώνοντας τόν νοῦ μας τόν βυθίζουμε στήν καρδιά καί προσέχουμε ἐκεῖ νά μήν ἀπασχολεῖται μέ ἄλλα πράγματα καί νοήματα, οὔτε καλά, οὔτε κακά, ἀλλά μόνο μέ τόν Θεό.
Πολύ βοηθεῖ τούς Χριστιανούς πού εἶναι στόν κόσμο, μέσα στίς διάφορες μέριμνες καί ἀπασχολήσεις τῆς κάθε ἡμέρας, νά βρίσκουν τουλάχιστον λίγα λεπτά ἡσυχίας γιά νά ἀσκοῦνται σ᾿ αὐτὴν τήν προσευχή».


μακαριστοῦ ἀρχιμανδρ. Γεωργίου Καψάνη (+2014),
προηγουμένου Ἱ. Μ. Γρηγορίου

ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΜΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ



Δημοσιεύθηκε στο Λεύκωμα Αποφοίτων 2014 του 3ου Γενικού Λυκείου Ηρακλείου Κρήτης, επιμέλεια: Κλ. Μπουραντά, Ηράκλειο 2014, σελ.28.

Στους αποφοίτους του 3ου Γενικού Λυκείου Ηρακλείου σχολικού έτους 2013-14, αντίδωρο για την υποδειγματική τους συμπεριφορά στην πενταήμερη εκδρομή (Γιάννενα-Θεσσαλονίκη) και στους ακούραστους συνοδοιπόρους, γεμάτους ανθρωπιά και αυταπάρνηση, συναδέλφους συνοδούς Κική Δήμτσα, Π. Ξηρουχάκη, Δημήτρη Χουρδάκη, Μανώλη Δενδραλίδη.


Η πρώτη εντύπωση που δίδεται στον επισκέπτη της Θεσσαλονίκης είναι η αίσθηση του οικείου. Αυτή η πόλη δεν κοιμάται ποτέ: είναι μαυλίστρα και δεν του δίνει αφορμές για να κουραστεί. Τουναντίον, η παραλία της, ατέλειωτη, προσφέρεται για βόλτα και αναστοχασμό. Οι άνθρωποι είναι εγκάρδιοι και χαλαροί. Παρά το έντονο –ενίοτε- αστικό τοπίο η πόλη βρίσκεται σε «άλλη φάση»: έχει τον δικό της ρυθμό, το δικό της χρώμα.


Σ’ αυτήν την πόλη συνυπάρχουν αρμονικά το Βυζάντιο, η Οθωμανοκρατία και η νεωτερικότητα μαζί με τις επιμέρους –μικρές ή μεγαλύτερες- κοινότητες.

Από τα μνημεία της πόλης ξεχώρισα τον Άγιο Δημήτριο και το μνημείο του Ολοκαυτώματος. Κοινή είναι η συγκίνηση που αποπνέεται στους δυο χώρους: συγκίνηση από θρησκευτικά συναισθήματα αφορμώμενη (η μυροβλυσία του Πολιούχου συγκλονίζει τον πιστό και τον οδηγεί σε δάκρυα χαρμολύπης), στην πρώτη περίπτωση∙ συγκίνηση εξαιτίας της ανάμνησης της τραγωδίας με τις εκατόμβες των αθώων θυμάτων, στην δεύτερη περίπτωση. Το μνημείο του Ολοκαυτώματος μου θύμισε τη φράση του Αντόνιο Χοσέ ντα Σίλβα: «Αν είσαι ένοχος επειδή δεν είσαι ένοχος, τότε είμαι ένοχος»[1]. Αυτός ο λαός διαχρονικά καταδυναστεύεται γι’ αυτό που δεν είναι, όπως εύστοχα είχε παρατηρήσει ο Πιέρ Βιντάλ- Νακέ[2]. Γι’ αυτό, είναι νομίζω αυτονόητο, ότι ο αντισημιτισμός συνιστά τη χειρότερη μορφή ρατσισμού.



Macedonia Palace

Παρασκευή 14/3/2014

Γ. Μ. Βαρδαβάς



[1] . Βλ. Εντγκάρ Μορέν, Ο νεωτερικός κόσμος και το εβραϊκό ζήτημα, εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 2007, σελ. 37.

[2] . Βλ. Πιέρ Βιντάλ-Νακέ, Αγώνας μου η Ιστορία, εκδόσεις Ολκός, Αθήνα 2007, σελ. 97.

Πέμπτη 3 Ιουλίου 2014

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΑΙΡΟΣ:ΝΕΑ ΠΕΡΙΚΟΠΗ ΣΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ


Χολαργός 1-7-2014



ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΝΕΑ ΠΕΡΙΚΟΠΗ ΣΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ

Ιδιαίτερη απορία προκαλεί ο νέος αιφνιδιασμός εκ μέρους του Υπουργείου Παιδείας, με την δημοσιοποίηση του νέου ωρολογίου προγράμματος για τις Α΄, Β΄& Γ΄ τάξεις του εσπερινού λυκείου [με ισχύ από το σχ. έτος 2014-2015] και για τη Δ΄ τάξη [με ισχύ από το σχ. έτος 2015-2016] καθώς απουσιάζει από τη τελευταία η μία (1) ώρα του μαθήματος των Θρησκευτικών, που υπήρχε μέχρι σήμερα. Η ενέργεια αυτή έρχεται δυστυχώς να επιβεβαιώσει μια παλιά και γνωστή στον εκπαιδευτικό κόσμο πολιτική του υπουργείου, αφού χωρίς διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους ή θιγόμενους από μια απόφαση, όπως η προηγούμενη, επιλέγει την τακτική του τετελεσμένου. Προφανώς η διαμαρτυρία μας δεν αφορά μόνο στην απώλεια μιας ώρας από το ωράριο του εργαζόμενου θεολόγου εκπαιδευτικού, που βλέπει και πάλι, εντελώς απροειδοποίητα να συρρικνώνεται το εργασιακό του πεδίο, λίγο πριν την έναρξη του νέου σχολικού έτους. Αλλά αφορά και στην αποστέρηση της διδασκαλίας ενός μαθήματος από μια ιδιαίτερα ευαίσθητη ομάδα μαθητών, που για πολύ ειδικούς λόγους έχουν επιλέξει αυτό το τύπο του σχολείου για την ολοκλήρωση των εγκύκλιων σπουδών τους. Ενός μαθήματος που οπωσδήποτε συμβάλλει στην ολοκλήρωση χαρακτήρων και στη διαμόρφωση στάσεων ζωής με προϋποθέσεις και κριτήρια. Θέλουμε να ελπίζουμε ότι η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας θα αντιληφθεί το λάθος της συγκεκριμένης απόφασης και θα επαναφέρει, με την ανάκλησή της, το ισχύον μέχρι σήμερα καθεστώς διδασκαλίας του μαθήματος στις τάξεις του εσπερινού λυκείου. Υπάρχει χρόνος...

Για το Δ.Σ

Ο Πρόεδρος                                         Ο Γ. Γραμματέας

Α. Αργυρόπουλος                                      Γ. Παπαδόπουλος