Τετάρτη 11 Απριλίου 2018

Θ. Ι. Ρηγινιώτης, Τα ξωκλήσια του τόπου μας καταρρέουν!...

Τα χωριά του Ρεθύμνου (και όλης της Κρήτης) είναι γεμάτα ναούς μικρών και μεσαίων διαστάσεων από τα χρόνια του Βυζαντίου και της Ενετοκρατίας. Πολλοί είναι μέσα ή στην άκρη των χωριών και κατά κανόνα είναι οι πρώτοι ενοριακοί και συγχρόνως κοιμητηριακοί (των κοιμητηρίων, δηλ. των νεκροταφείων) ναοί των οικισμών. Άλλοι – όπως ήδη επισήμανε ο συντάκτης – είναι διάσπαρτοι στα χωράφια και τα σπήλαια.

Πολλοί από αυτούς τους ναούς έχουν οικοδομηθεί από αρχοντικές οικογένειες της Κρήτης, βυζαντινής καταγωγής, όπως οι Καλλέργηδες, οι Βαρούχες, οι Βλαστοί, οι Χορτάτζηδες κ.ά. Συνήθως είναι ναοί ιστορημένοι (δηλ. αγιογραφημένοι) και κατάγραπτοι (γεμάτοι τοιχογραφίες στο εσωτερικό τους). Συχνά οι αγιογράφοι ήταν φερμένοι από την Κωνσταντινούπολη, ήταν καλλιτέχνες με παιδεία και φιλοτεχνούσαν αγιογραφίες μεγάλης καλλιτεχνικής, ιστορικής, αλλά και θεολογικής αξίας, πάντα με την τεχνική της νωπογραφίας (πριν στεγνώσει ο σοβάς), την οποία κατείχαν οι Βυζαντινοί.

Μέσα σ’ αυτούς τους υπεραιωνόβιους ναΐσκους (που αποτελούν ζωντανά μνημεία) και ανάμεσα σε αυτές τις τοιχογραφίες εκκλησιάζονταν οι πρόγονοί μας όλους τους σκοτεινούς αιώνες της Ενετοκρατίας και της Τουρκοκρατίας και τον 20ό αιώνα των παγκόσμιων πολέμων, της μικρασιατικής προσφυγιάς, της φτώχειας και της μετανάστευσης. Εκεί έρχονταν σε επαφή με τα απαράμιλλα αριστουργήματα της ορθόδοξης υμνογραφίας, που συνέθεσαν τα χρόνια του βυζαντινού φωτός (και όχι σκότους, όπως ορισμένοι νομίζουν) οι κορυφαίοι ποιητές και μουσικοί της Ορθοδοξίας, όπως οι άγιοι Ιωάννης ο Δαμασκηνός, Κοσμάς ο Μελωδός, Ρωμανός ο Μελωδός, Ανδρέας Κρήτης, Κασσιανή η Υμνογράφος, Ιωσήφ ο Υμνογράφος και τόσοι άλλοι… Εκεί απόθεσαν τα βάσανά τους, ενώθηκαν στις τελετές και στις μεγάλες στιγμές των εορτών του λαού μας (αλλά και στις επαναστάσεις κατά των βάρβαρων κατακτητών), πήραν θάρρος με τα μηνύματα ελευθερίας και αγιότητας των εκκλησιαστικών κειμένων και ύμνων (που διδάσκουν το δρόμο προς την πνευματική απελευθέρωση και την τελειοποίηση των ανθρώπων), έλαβαν τη θεία χάρη μέσω των αχράντων Μυστηρίων…

Πολύτιμες καταγραφές των ναΐσκων έχουν γίνει από τον καθηγητή Αρχαιολογίας Ιωάννη Σπαθαράκη σε ειδικά βιβλία του (και από άλλους πιθανόν), ενώ εύχρηστοι Οδηγοί έχουν συνεκδοθεί από την Εκκλησία της Κρήτης και την Περιφέρεια (δείτε και την ιστοσελίδα «Ορθόδοξη Κρήτη»: http://orthodoxcrete.com/el/).

Όμως αυτά τα ζωντανά μνημεία καταρρέουν. Οι μνημειώδεις αγιογραφίες κατατρώγονται από την υγρασία, τοίχοι ραγίζουν, ορισμένα εξωκλήσια είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Αξιόλογες εργασίες συντήρησης έχουν γίνει σε πολύ λίγα από αυτά.

Ερωτούμε λοιπόν: πότε περιμένουν να επέμβουν οι αρμόδιοι φορείς, όπως η Αρχαιολογική Υπηρεσία; Όταν πέσουν οι οροφές, όπως συνέβη αξέχαστα στην ιστορική μονή Καλόειδαινας στο Άνω Μέρος Αμαρίου (νομού Ρεθύμνης);

Αν είναι θέμα χρημάτων και το Κράτος λυπάται να χρηματοδοτήσει τη συντήρηση της πνευματικής κληρονομιάς μας, ας αναζητηθούν χορηγοί. Αλλά εξομολογούμαι με κάθε ειλικρίνεια ότι και πριν την περιβόητη οικονομική κρίση στη συνείδηση του λαού μας η Αρχαιολογική Υπηρεσία είχε αρνητική φήμη αδιαφορίας και αργοπορίας.

Σφάλλω; Μακάρι. Σημασία δεν έχει να αποδοθούν ευθύνες, αλλά επιτέλους να περισωθεί ό,τι έμεινε από τα μνημεία των χωριών μας, που αντανακλούν τη σοφία των προγόνων μας. Και δεν εννοώ φυσικά να απαγορευτεί η είσοδος και η τέλεση των ιερών ακολουθιών (δηλαδή να δολοφονηθεί η ζωντανή χρήση τους και να καταντήσουν άψυχα μουσεία), ούτε να αποκολληθούν οι αγιογραφίες και να μεταφερθούν σε μουσεία, αφήνοντας τα εκκλησάκια γυμνά και εξευτελισμένα, αλλά, αντιθέτως, να διασωθούν όπως είναι και να μπορεί να εκκλησιάζεται – δηλαδή να συγκεντρώνεται και να ενώνεται – ο λαός μας σε αυτά τα ζωντανά καλλιτεχνήματα για πολλά χρόνια ακόμη και να αναβαπτίζεται πνευματικά.

Εύχομαι να δούμε μερικές αλλαγές προς το καλύτερο πριν είναι πολύ αργά.

Σας ευχαριστώ. Χριστός ανέστη.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΔΙΕΥΚΡΙΝΗΣΕΙΣ

1. Οι ενυπόγραφες αναρτήσεις (άρθρα, ομιλίες, κριτικές βιβλίων, επιφυλλίδες, δοκίμια, μελετήματα κλπ) που φιλοξενούνται ή αναδημοσιεύονται στο ιστολόγιο «ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ» εκφράζουν κατά κύριο λόγο τους συγγραφείς τους και όχι απαραίτητα το ιστολόγιο «ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ».

2. Τα σχόλια των αναγνωστών του ιστολογίου «ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ» εκφράζουν τους ίδιους προσωπικά και όχι το ιστολόγιο «ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ». Σχόλια άσχετα με το περιεχόμενο των αναρτήσεων δεν θα δημοσιεύονται.

3. Υπάρχουν στο ιστολόγιο μας πολλές προτάσεις (σύνδεσμοι, links) προς άλλους δικτυακούς τόπους. Το ιστολόγιο μας δε φέρει καμία ευθύνη για το περιεχόμενο των αναρτήσεων ή των σχολίων που γίνονται εκεί.

Αρχείο

Φίλοι κι αδελφοί

Παναγία Οδηγήτρια του Balamand (Λίβανος)

Παναγία Οδηγήτρια του Balamand (Λίβανος)

ΣΥΝ-ΙΣΤΟΛΟΓΕΙΝ

ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
Ένα ιστολόγιο αφιερωμένο στους 57 αη-Γιώργηδες της Ορθόδοξης Εκκλησίας

ΑΓΙΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΑΧΑΡΝΩΝ

Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, Ψυχὴ καὶ Χριστὸς σᾶς χρειάζεται...

Τοῦτο σᾶς λέγω πάλιν καὶ σᾶς παραγγέλλω: κἂν ὁ οὐρανὸς νὰ κατέβη κάτω κἂν ἡ γῆ νὰ ἀνέβη ἀπάνω κἂν ὅλος ὁ κόσμος νὰ χαλάση καθὼς μέλλει νὰ χαλάση σήμερον αὔριον, νὰ μὴ σᾶς μέλη τί ἔχει νὰ κάμη ὁ Θεός. Τὸ κορμὶ ἂς σᾶς τὸ καύσουν, ἂς σᾶς τὸ τηγανίσουν, τὰ πράγματά σας ἂς σᾶς τὰ πάρουν, μὴ σᾶς μέλη, δῶστε τα, δὲν εἶναι ἐδικά σας. Ψυχὴ καὶ Χριστὸς σᾶς χρειάζεται. Ἐτοῦτα τὰ δύο ὅλος κόσμος νὰ πέση, δὲν ἠμπορεῖ νὰ σᾶς τὰ πάρη, ἔξω ἂν τύχη καὶ τὰ δώσετε μὲ τὸ θέλημά σας. Αὐτὰ τὰ δύο νὰ τὰ φυλάγετε νὰ μὴν τύχη καὶ τὰ χάσετε.

Ἅγιος Κοσμᾶς Αἰτωλός, Διδαχὴ Γ' (ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἰωάννη Β. Μενούνου, Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ Διδαχὲς καὶ Βιογραφία, ἐκδόσεις Ἀκρίτας, ζ' ἔκδοση, Ἀθήνα 2004, σελ.154)

Επισκέπτες από 17/9/2009

Free counters!

ΠΕΡΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Περί θεολογίας

Περί θεολόγων και Θρησκευτικών

ΘΕΣΕΙΣ, ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ

ΘΕΣΕΙΣ, ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ
ΣΚΕΨΕΙΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΝΕΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ Θ. Ι. ΡΗΓΙΝΙΩΤΗ «ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟ ΑΘΕΟ»

Κ. ΤΣΑΤΣΟΣ, ΠΕΡΙ "ΕΙΔΙΚΩΝ"

Τοῦτο εἶναι τὸ δρᾶμα τῆς ἐποχῆς μας: ὅτι ἡ πρόοδος της δὲν βρίσκεται στὰ χέρια τῶν πνευματικῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ τῶν εἰδικῶν, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι πνευματικοὶ ἄνθρωποι.

Κωνσταντίνος Τσάτσος, Ἀφορισμοὶ καὶ διαλογισμοί, τέταρτη σειρά, εκδ. Βιβλ. τῆς Ἑστίας, Ἀθήνα 1972, σελ. 92.

台灣基督東正教會 The Orthodox Church in Taiwan

ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΕΣ ΜΝΗΜΕΣ

ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Μετεωρίτικη Βιβλιοθήκη

ΘΕΟΛΟΓΟΙ ΚΡΗΤΗΣ

ΕΛΛΟΠΟΣ

Αξίζει να διαβάσετε

9 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ: ΔΙΕΘΝΗΣ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΙΣΜΟΥ

ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ